| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๓. ธาตุสํยุตฺตํ
3. Dhātusaṃyuttaṃ
๑. นานตฺตวโคฺค
1. Nānattavaggo
๑. ธาตุนานตฺตสุตฺตวณฺณนา
1. Dhātunānattasuttavaṇṇanā
๘๕. ปฐมนฺติ อิมสฺมิํ นิทานวเคฺค สํยุตฺตานํ ปฐมํ สํคีตตฺตาฯ นิสฺสตฺตฎฺฐสุญฺญตฎฺฐสงฺขาเตนาติ ธมฺมมตฺตตาย นิสฺสตฺตตาสงฺขาเตน นิจฺจสุภสุขอตฺตสุญฺญตตฺถสงฺขาเตนฯ สภาวเฎฺฐนาติ ยถาภูตสภาวเฎฺฐนฯ ตโต เอว สภาวสฺส ธารณเฎฺฐน ธาตูติ ลทฺธนามานํฯ นานาสภาโว อญฺญมญฺญวิสทิสตา ธาตุนานตฺตํฯ จกฺขุสงฺขาโต ปสาโท จกฺขุปสาโทฯ โส เอว จกฺขนเฎฺฐน จกฺขุ, นิสฺสตฺตสุญฺญตเฎฺฐน ธาตุ จาติ จกฺขุธาตุฯ จกฺขุปสาทวตฺถุํ อธิฎฺฐานํ กตฺวา ปวตฺตํ จกฺขุปสาทวตฺถุกํฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ เทฺว สมฺปฎิจฺฉนมโนธาตุโย, เอกา กิริยา มโนธาตูติ ติโสฺส มโนธาตุโย มโนธาตุ ‘‘มนนมตฺตา ธาตู’’ติ กตฺวาฯ เวทนาทโย…เป.… นิพฺพานญฺจ ธมฺมธาตุ วิเสสสญฺญาปริหาเรน สามญฺญสญฺญาย ปวตฺตนโตฯ ตถา เหเต ธมฺมา อายตนเทสนาย ‘‘ธมฺมายตน’’เนฺตว เทสิตาฯ น หิ เนสํ รูปายตนาทีนํ วิย วิญฺญาเณหิ อญฺญวิญฺญาเณน คเหตพฺพตากาโร อตฺถิฯ สพฺพมฺปีติ ฉสตฺตติวิธํ มโนวิญฺญาณํฯ กามาวจรา กามธาตุปริยาปนฺนตฺตาฯ อวสาเน เทฺวติ ธมฺมธาตุมโนวิญฺญาณธาตุโยฯ อยเมตฺถ สเงฺขโป, วิตฺถาโร ปน วิสุทฺธิมเคฺค ตํสํวณฺณนาสุ ทฎฺฐโพฺพฯ
85.Paṭhamanti imasmiṃ nidānavagge saṃyuttānaṃ paṭhamaṃ saṃgītattā. Nissattaṭṭhasuññataṭṭhasaṅkhātenāti dhammamattatāya nissattatāsaṅkhātena niccasubhasukhaattasuññatatthasaṅkhātena. Sabhāvaṭṭhenāti yathābhūtasabhāvaṭṭhena. Tato eva sabhāvassa dhāraṇaṭṭhena dhātūti laddhanāmānaṃ. Nānāsabhāvo aññamaññavisadisatā dhātunānattaṃ. Cakkhusaṅkhāto pasādo cakkhupasādo. So eva cakkhanaṭṭhena cakkhu, nissattasuññataṭṭhena dhātu cāti cakkhudhātu. Cakkhupasādavatthuṃ adhiṭṭhānaṃ katvā pavattaṃ cakkhupasādavatthukaṃ. Sesapadesupi eseva nayo. Dve sampaṭicchanamanodhātuyo, ekā kiriyā manodhātūti tisso manodhātuyo manodhātu ‘‘mananamattā dhātū’’ti katvā. Vedanādayo…pe… nibbānañca dhammadhātu visesasaññāparihārena sāmaññasaññāya pavattanato. Tathā hete dhammā āyatanadesanāya ‘‘dhammāyatana’’nteva desitā. Na hi nesaṃ rūpāyatanādīnaṃ viya viññāṇehi aññaviññāṇena gahetabbatākāro atthi. Sabbampīti chasattatividhaṃ manoviññāṇaṃ. Kāmāvacarā kāmadhātupariyāpannattā. Avasāne dveti dhammadhātumanoviññāṇadhātuyo. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana visuddhimagge taṃsaṃvaṇṇanāsu daṭṭhabbo.
ธาตุนานตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Dhātunānattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. ธาตุนานตฺตสุตฺตํ • 1. Dhātunānattasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑.ธาตุนานตฺตสุตฺตวณฺณนา • 1. Dhātunānattasuttavaṇṇanā
