Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ൯. ധാതുസോസംസന്ദനസുത്തവണ്ണനാ

    9. Dhātusosaṃsandanasuttavaṇṇanā

    ൭൮. നവമേ ധാതുസോതി ധാതുതോ. ധാതൂതി ച അജ്ഝാസയധാതു അജ്ഝാസയസഭാവോ അധിപ്പേതോ, യോ അധിമുത്തീതിപി വുച്ചതി. സംസന്ദന്തീതി തായ ധാതുസഭാഗതായ യഥാധാതു യഥാഅജ്ഝാസയം അല്ലീയന്തി ഏകതോ ഹോന്തി. സമേന്തീതി തായ ഏവ സമാനജ്ഝാസയതായ ഏകചിത്താ ഹുത്വാ സമാഗച്ഛന്തി അഞ്ഞമഞ്ഞം ഭജന്തി ഉപസങ്കമന്തി, അത്തനോ രുചിഭാവഖന്തിദിട്ഠിയോ വാ തത്ഥ തത്ഥ സമേ കരോന്താ പവത്തന്തി. ഹീനാധിമുത്തികാതി ഹീനേ കാമഗുണാദികേ അധിമുത്തി ഏതേസന്തി ഹീനാധിമുത്തികാ, ഹീനജ്ഝാസയാ. കല്യാണാധിമുത്തികാതി കല്യാണേ നേക്ഖമ്മാദികേ അധിമുത്തി ഏതേസന്തി കല്യാണാധിമുത്തികാ, പണീതജ്ഝാസയാ. സചേ ഹി ആചരിയുപജ്ഝായാ ന സീലവന്തോ , അന്തേവാസികസദ്ധിവിഹാരികാ ച സീലവന്തോ, തേ ആചരിയുപജ്ഝായേപി ന ഉപസങ്കമന്തി, അത്തനോ സദിസേ സാരുപ്പഭിക്ഖൂയേവ ഉപസങ്കമന്തി. സചേ പന ആചരിയുപജ്ഝായാ സീലവന്തോ, ഇതരേ ന സീലവന്തോ, തേപി ന ആചരിയുപജ്ഝായേ ഉപസങ്കമന്തി, അത്തനോ സദിസേ ഹീനാധിമുത്തികേയേവ ഉപസങ്കമന്തി. ഏവം ഉപസങ്കമനം പന ന കേവലം ഏതരഹി ഏവ, അഥ ഖോ അതീതാനാഗതേപീതി ദസ്സേന്തോ ‘‘അതീതമ്പി, ഭിക്ഖവേ’’തിആദിമാഹ. സങ്ഖേപതോ സംകിലേസധമ്മേസു അഭിനിവിട്ഠാ ഹീനാധിമുത്തികാ , വോദാനധമ്മേസു അഭിനിവിട്ഠാ കല്യാണാധിമുത്തികാ.

    78. Navame dhātusoti dhātuto. Dhātūti ca ajjhāsayadhātu ajjhāsayasabhāvo adhippeto, yo adhimuttītipi vuccati. Saṃsandantīti tāya dhātusabhāgatāya yathādhātu yathāajjhāsayaṃ allīyanti ekato honti. Samentīti tāya eva samānajjhāsayatāya ekacittā hutvā samāgacchanti aññamaññaṃ bhajanti upasaṅkamanti, attano rucibhāvakhantidiṭṭhiyo vā tattha tattha same karontā pavattanti. Hīnādhimuttikāti hīne kāmaguṇādike adhimutti etesanti hīnādhimuttikā, hīnajjhāsayā. Kalyāṇādhimuttikāti kalyāṇe nekkhammādike adhimutti etesanti kalyāṇādhimuttikā, paṇītajjhāsayā. Sace hi ācariyupajjhāyā na sīlavanto , antevāsikasaddhivihārikā ca sīlavanto, te ācariyupajjhāyepi na upasaṅkamanti, attano sadise sāruppabhikkhūyeva upasaṅkamanti. Sace pana ācariyupajjhāyā sīlavanto, itare na sīlavanto, tepi na ācariyupajjhāye upasaṅkamanti, attano sadise hīnādhimuttikeyeva upasaṅkamanti. Evaṃ upasaṅkamanaṃ pana na kevalaṃ etarahi eva, atha kho atītānāgatepīti dassento ‘‘atītampi, bhikkhave’’tiādimāha. Saṅkhepato saṃkilesadhammesu abhiniviṭṭhā hīnādhimuttikā , vodānadhammesu abhiniviṭṭhā kalyāṇādhimuttikā.

    ഇദം പന ദുസ്സീലാനം ദുസ്സീലസേവനമേവ, സീലവന്താനം സീലവന്തസേവനമേവ, ദുപ്പഞ്ഞാനം ദുപ്പഞ്ഞസേവനമേവ, പഞ്ഞവന്താനം പഞ്ഞവന്തസേവനമേവ കോ നിയാമേതീതി? അജ്ഝാസയധാതു നിയാമേതി. സമ്ബഹുലാ കിര ഭിക്ഖൂ ഏകസ്മിം ഗാമേ ഭിക്ഖാചാരം ചരന്തി. തേ മനുസ്സാ ബഹും ഭത്തം ആഹരിത്വാ പത്താനി പൂരേത്വാ ‘‘യഥാസഭാഗം പരിഭുഞ്ജഥാ’’തി വത്വാ ഉയ്യോജേസും. ഭിക്ഖൂ ആഹംസു ‘‘ആവുസോ, മനുസ്സാ ധാതുസംയുത്തകമ്മേ പയോജേന്തീ’’തി. ഏവം അജ്ഝാസയധാതു നിയാമേതീതി. ധാതുസംയുത്തേന അയമത്ഥോ ദീപേതബ്ബോ – ഗിജ്ഝകൂടപബ്ബതസ്മിഞ്ഹി ഗിലാനസേയ്യായ നിപന്നോ ഭഗവാ ആരക്ഖത്ഥായ പരിവാരേത്വാ വസന്തേസു സാരിപുത്തമോഗ്ഗല്ലാനാദീസു ഏകമേകം അത്തനോ പരിസായ സദ്ധിം ചങ്കമന്തം ഓലോകേത്വാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി ‘‘പസ്സഥ നോ തുമ്ഹേ, ഭിക്ഖവേ, സാരിപുത്തം സമ്ബഹുലേഹി ഭിക്ഖൂഹി സദ്ധിം ചങ്കമന്തന്തി. ഏവം, ഭന്തേ. സബ്ബേ ഖോ ഏതേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ മഹാപഞ്ഞാ’’തി (സം॰ നി॰ ൨.൯൯) സബ്ബം വിത്ഥാരേതബ്ബം.

    Idaṃ pana dussīlānaṃ dussīlasevanameva, sīlavantānaṃ sīlavantasevanameva, duppaññānaṃ duppaññasevanameva, paññavantānaṃ paññavantasevanameva ko niyāmetīti? Ajjhāsayadhātu niyāmeti. Sambahulā kira bhikkhū ekasmiṃ gāme bhikkhācāraṃ caranti. Te manussā bahuṃ bhattaṃ āharitvā pattāni pūretvā ‘‘yathāsabhāgaṃ paribhuñjathā’’ti vatvā uyyojesuṃ. Bhikkhū āhaṃsu ‘‘āvuso, manussā dhātusaṃyuttakamme payojentī’’ti. Evaṃ ajjhāsayadhātu niyāmetīti. Dhātusaṃyuttena ayamattho dīpetabbo – gijjhakūṭapabbatasmiñhi gilānaseyyāya nipanno bhagavā ārakkhatthāya parivāretvā vasantesu sāriputtamoggallānādīsu ekamekaṃ attano parisāya saddhiṃ caṅkamantaṃ oloketvā bhikkhū āmantesi ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, sāriputtaṃ sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ caṅkamantanti. Evaṃ, bhante. Sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū mahāpaññā’’ti (saṃ. ni. 2.99) sabbaṃ vitthāretabbaṃ.

    ഗാഥാസു സംസഗ്ഗാതി സംകിലേസതോ സഹവാസാദിവസേന സമായോഗതോ, അഥ വാ ദസ്സനസംസഗ്ഗോ, സവനസംസഗ്ഗോ, സമുല്ലാപസംസഗ്ഗോ, സമ്ഭോഗസംസഗ്ഗോ, കായസംസഗ്ഗോതി ഏവം പഞ്ചവിധേ സംസഗ്ഗേ യതോ കുതോചി സംസഗ്ഗതോ. വനഥോ ജാതോതി കിലേസോ ഉപ്പന്നോ മഗ്ഗേന അസമൂഹതോ. അസംസഗ്ഗേന ഛിജ്ജതീതി സംസഗ്ഗപടിക്ഖേപേന കായവിവേകാദിനാ പുബ്ബഭാഗേ ഛിജ്ജിത്വാ പുന അച്ചന്താസംസഗ്ഗേന സമുച്ഛേദവിവേകേന ഛിജ്ജതി പഹീയതി. ഏത്താവതാ സങ്ഖേപതോ ഹീനാധിമുത്തിയാ സമുദയോ അത്ഥങ്ഗമോ ച ദസ്സിതോ ഹോതി.

    Gāthāsu saṃsaggāti saṃkilesato sahavāsādivasena samāyogato, atha vā dassanasaṃsaggo, savanasaṃsaggo, samullāpasaṃsaggo, sambhogasaṃsaggo, kāyasaṃsaggoti evaṃ pañcavidhe saṃsagge yato kutoci saṃsaggato. Vanatho jātoti kileso uppanno maggena asamūhato. Asaṃsaggena chijjatīti saṃsaggapaṭikkhepena kāyavivekādinā pubbabhāge chijjitvā puna accantāsaṃsaggena samucchedavivekena chijjati pahīyati. Ettāvatā saṅkhepato hīnādhimuttiyā samudayo atthaṅgamo ca dassito hoti.

    യസ്മാ പന തേ സംസഗ്ഗാ തേ ച കിലേസാ കോസജ്ജവസേന ഉപ്പജ്ജന്തി ചേവ വഡ്ഢന്തി ച, ന വീരിയാരമ്ഭവസേന, തസ്മാ ഹീനാധിമുത്തികേ കുസീതപുഗ്ഗലേ വജ്ജേത്വാ കല്യാണാധിമുത്തികേ ആരദ്ധവീരിയേ സേവന്തേന അസംസഗ്ഗേന സംസഗ്ഗജോ വനഥോ ഛിന്ദിതബ്ബോതി യഥാവുത്തമത്ഥം വിത്ഥാരതോ ദസ്സേന്തോ കുസീതസേവനായ താവ ആദീനവം പകാസേതും ‘‘പരിത്തം ദാരു’’ന്തിആദിമാഹ.

    Yasmā pana te saṃsaggā te ca kilesā kosajjavasena uppajjanti ceva vaḍḍhanti ca, na vīriyārambhavasena, tasmā hīnādhimuttike kusītapuggale vajjetvā kalyāṇādhimuttike āraddhavīriye sevantena asaṃsaggena saṃsaggajo vanatho chinditabboti yathāvuttamatthaṃ vitthārato dassento kusītasevanāya tāva ādīnavaṃ pakāsetuṃ ‘‘parittaṃ dāru’’ntiādimāha.

    തത്ഥ പരിത്തം ദാരുന്തി ഖുദ്ദകം കട്ഠമയം കുല്ലം. യഥാ സീദേ മഹണ്ണവേതി യഥാ ഖുദ്ദകം കുല്ലം ആരുഹിത്വാ മഹാസമുദ്ദം തരിതുകാമോ തീരം അപ്പത്വാ സമുദ്ദമജ്ഝേയേവ സീദേയ്യ, പതിത്വാ മച്ഛകച്ഛപഭക്ഖോ ഭവേയ്യ. ഏവം കുസീതം ആഗമ്മ, സാധുജീവീപി സീദതീതി ഏവമേവ കുസീതം വീരിയാരമ്ഭരഹിതം കിലേസവസികം പുഗ്ഗലം നിസ്സായ തേന കതസംസഗ്ഗോ സാധുജീവീപി പരിസുദ്ധാജീവോ പരിസുദ്ധസീലോപി സമാനോ ഹീനസംസഗ്ഗതോ ഉപ്പന്നേഹി കാമവിതക്കാദീഹി ഖജ്ജമാനോ പാരം ഗന്തും അസമത്ഥോ സംസാരണ്ണവേയേവ സീദതി. തസ്മാതി യസ്മാ ഏവം അനത്ഥാവഹോ കുസീതസംസഗ്ഗോ, തസ്മാ തം ആഗമ്മ ആലസിയാനുയോഗേന കുച്ഛിതം സീദതീതി കുസീതം. തതോ ഏവ ഹീനവീരിയം നിബ്ബീരിയം അകല്യാണമിത്തം പരിവജ്ജേയ്യ. ഏകന്തേനേവ പന കായവിവേകാദീനഞ്ചേവ തദങ്ഗവിവേകാദീനഞ്ച വസേന പവിവിത്തേഹി, തതോ ഏവ കിലേസേഹി ആരകത്താ അരിയേഹി പരിസുദ്ധേഹി നിബ്ബാനം പടിപേസിതത്തഭാവതോ പഹിതത്തേഹി ആരമ്മണലക്ഖണൂപനിജ്ഝാനാനം വസേന ഝായനതോ ഝായീഹി സബ്ബകാലം പഗ്ഗഹിതവീരിയതായ ആരദ്ധവീരിയേഹി പണ്ഡിതേഹി സപ്പഞ്ഞേഹിയേവ സഹ ആവസേയ്യ സംവസേയ്യാതി.

    Tattha parittaṃ dārunti khuddakaṃ kaṭṭhamayaṃ kullaṃ. Yathā sīde mahaṇṇaveti yathā khuddakaṃ kullaṃ āruhitvā mahāsamuddaṃ taritukāmo tīraṃ appatvā samuddamajjheyeva sīdeyya, patitvā macchakacchapabhakkho bhaveyya. Evaṃ kusītaṃ āgamma, sādhujīvīpi sīdatīti evameva kusītaṃ vīriyārambharahitaṃ kilesavasikaṃ puggalaṃ nissāya tena katasaṃsaggo sādhujīvīpi parisuddhājīvo parisuddhasīlopi samāno hīnasaṃsaggato uppannehi kāmavitakkādīhi khajjamāno pāraṃ gantuṃ asamattho saṃsāraṇṇaveyeva sīdati. Tasmāti yasmā evaṃ anatthāvaho kusītasaṃsaggo, tasmā taṃ āgamma ālasiyānuyogena kucchitaṃ sīdatīti kusītaṃ. Tato eva hīnavīriyaṃ nibbīriyaṃ akalyāṇamittaṃ parivajjeyya. Ekanteneva pana kāyavivekādīnañceva tadaṅgavivekādīnañca vasena pavivittehi, tato eva kilesehi ārakattā ariyehi parisuddhehi nibbānaṃ paṭipesitattabhāvato pahitattehi ārammaṇalakkhaṇūpanijjhānānaṃ vasena jhāyanato jhāyīhi sabbakālaṃ paggahitavīriyatāya āraddhavīriyehi paṇḍitehi sappaññehiyeva saha āvaseyya saṃvaseyyāti.

    നവമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Navamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൯. ധാതുസോസംസന്ദനസുത്തം • 9. Dhātusosaṃsandanasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact