Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation

    මජ්ඣිම නිකාය 140

    The Middle-Length Suttas Collection 140

    ධාතුවිභඞ්ගසුත්ත

    The Analysis of the Elements

    ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා මගධේසු චාරිකං චරමානෝ යේන රාජගහං තදවසරි; යේන භග්ගවෝ කුම්භකාරෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භග්ගවං කුම්භකාරං ඒතදවෝච: “සචේ තේ, භග්ගව, අගරු විහරේමු ආවේසනේ ඒකරත්තන්”ති.

    So I have heard. At one time the Buddha was wandering in the Magadhan lands when he arrived at Rājagaha. He went to see Bhaggava the potter, and said, “Bhaggava, if it is no trouble, I’d like to spend a single night in your workshop.”

    “න ඛෝ මේ, භන්තේ, ගරු. අත්ථි චේත්ථ පබ්බජිතෝ පඨමං වාසූපගතෝ. සචේ සෝ අනුජානාති, විහරථ, භන්තේ, යථාසුඛන්”ති.

    “It’s no trouble, sir. But there’s a renunciate already staying there. If he allows it, sir, you may stay as long as you like.”

    තේන ඛෝ පන සමයේන පුක්කුසාති නාම කුලපුත්තෝ භගවන්තං උද්දිස්ස සද්ධාය අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ. සෝ තස්මිං කුම්භකාරාවේසනේ පඨමං වාසූපගතෝ හෝති. අථ ඛෝ භගවා යේනායස්මා පුක්කුසාති තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං පුක්කුසාතිං ඒතදවෝච: “සචේ තේ, භික්ඛු, අගරු විහරේමු ආවේසනේ ඒකරත්තන්”ති.

    Now at that time a gentleman named Pukkusāti had gone forth from the lay life to homelessness out of faith in the Buddha. And it was he who had first taken up residence in the workshop. Then the Buddha approached Venerable Pukkusāti and said, “Bhikkhu, if it is no trouble, I’d like to spend a single night in the workshop.”

    “උරුන්දං, ආවුසෝ, කුම්භකාරාවේසනං. විහරතායස්මා යථාසුඛන්”ති.

    “The potter’s workshop is spacious, friend. Please stay as long as you like.”

    අථ ඛෝ භගවා කුම්භකාරාවේසනං පවිසිත්වා ඒකමන්තං තිණසන්ථාරකං පඤ්ඤාපේත්වා නිසීදි පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපේත්වා. අථ ඛෝ භගවා බහුදේව රත්තිං නිසජ්ජාය වීතිනාමේසි. ආයස්මාපි ඛෝ පුක්කුසාති බහුදේව රත්තිං නිසජ්ජාය වීතිනාමේසි.

    Then the Buddha entered the workshop and spread out a grass mat to one side. He sat down cross-legged, set his body straight, and established mindfulness in front of him. He spent much of the night sitting in meditation, and so did Pukkusāti.

    අථ ඛෝ භගවතෝ ඒතදහෝසි: “පාසාදිකං ඛෝ අයං කුලපුත්තෝ ඉරියති. යන්නූනාහං පුච්ඡේය්‍යන්”ති.

    Then it occurred to the Buddha, “This gentleman’s conduct is impressive. Why don’t I question him?”

    අථ ඛෝ භගවා ආයස්මන්තං පුක්කුසාතිං ඒතදවෝච: “කංසි ත්වං, භික්ඛු, උද්දිස්ස පබ්බජිතෝ? කෝ වා තේ සත්ථා? කස්ස වා ත්වං ධම්මං රෝචේසී”ති?

    So the Buddha said to Pukkusāti, “In whose name have you gone forth, friend? Who is your Teacher? Whose teaching do you believe in?”

    “අත්ථාවුසෝ, සමණෝ ගෝතමෝ සක්‍යපුත්තෝ සක්‍යකුලා පබ්බජිතෝ. තං ඛෝ පන භගවන්තං ගෝතමං ඒවං කල්‍යාණෝ කිත්තිසද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ: ‘ඉතිපි සෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා(අ)ති. තාහං භගවන්තං උද්දිස්ස පබ්බජිතෝ. සෝ ච මේ භගවා සත්ථා. තස්ස චාහං භගවතෝ ධම්මං රෝචේමී”ති.

    “Friend, there is the ascetic Gotama—a Sakyan, gone forth from a Sakyan family. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ I’ve gone forth in his name. That Blessed One is my Teacher, and I believe in his teaching.”

    “කහං පන, භික්ඛු, ඒතරහි සෝ භගවා විහරති අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ”ති.

    “But bhikkhu, where is the Blessed One at present, the perfected one, the fully awakened Buddha?”

    “අත්ථාවුසෝ, උත්තරේසු ජනපදේසු සාවත්ථි නාම නගරං. තත්ථ සෝ භගවා ඒතරහි විහරති අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ”ති.

    “In the northern lands there is a city called Sāvatthī. There the Blessed One is now staying, the perfected one, the fully awakened Buddha.”

    “දිට්ඨපුබ්බෝ පන තේ, භික්ඛු, සෝ භගවා; දිස්වා ච පන ජානේය්‍යාසී”ති?

    “But have you ever seen that Buddha? Would you recognize him if you saw him?”

    “න ඛෝ මේ, ආවුසෝ, දිට්ඨපුබ්බෝ සෝ භගවා; දිස්වා චාහං න ජානේය්‍යන්”ති.

    “No, I’ve never seen him, and I wouldn’t recognize him if I did.”

    අථ ඛෝ භගවතෝ ඒතදහෝසි: “මමඤ්ච ඛ්වායං කුලපුත්තෝ උද්දිස්ස පබ්බජිතෝ. යන්නූනස්සාහං ධම්මං දේසේය්‍යන්”ති.

    Then it occurred to the Buddha, “This gentleman has gone forth in my name. Why don’t I teach him the Dhamma?”

    අථ ඛෝ භගවා ආයස්මන්තං පුක්කුසාතිං ආමන්තේසි: “ධම්මං තේ, භික්ඛු, දේසේස්සාමි. තං සුණාහි, සාධුකං මනසි කරෝහි; භාසිස්සාමී”ති.

    So the Buddha said to Pukkusāti, “Bhikkhu, I shall teach you the Dhamma. Listen and apply your mind well, I will speak.”

    “ඒවමාවුසෝ”ති ඛෝ ආයස්මා පුක්කුසාති භගවතෝ පච්චස්සෝසි. භගවා ඒතදවෝච:

    “Yes, friend,” replied Pukkusāti. The Buddha said this:

    “‘ඡ ධාතුරෝ අයං, භික්ඛු, පුරිසෝ ඡ ඵස්සායතනෝ අට්ඨාරස මනෝපවිචාරෝ චතුරාධිට්ඨානෝ; යත්ථ ඨිතං මඤ්ඤස්සවා නප්පවත්තන්ති, මඤ්ඤස්සවේ ඛෝ පන නප්පවත්තමානේ මුනි සන්තෝති වුච්චති. පඤ්ඤං නප්පමජ්ජේය්‍ය, සච්චමනුරක්ඛේය්‍ය, චාගමනුබ්‍රූහේය්‍ය, සන්තිමේව සෝ සික්ඛේය්‍යා(අ)ති—අයමුද්දේසෝ ධාතුවිභඞ්ගස්ස.

    “‘This person has six elements, six fields of contact, eighteen mental preoccupations, and four foundations. Wherever they stand, the streams of conceiving do not flow. And when the streams of conceiving do not flow, they are called a sage at peace. Do not neglect wisdom; preserve truth; foster generosity; and train only for peace.’ This is the recitation passage for the analysis of the elements.

    ‘ඡ ධාතුරෝ අයං, භික්ඛු, පුරිසෝ(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? ඡයිමා, භික්ඛු, ධාතුයෝ—පථවීධාතු, ආපෝධාතු, තේජෝධාතු, වායෝධාතු, ආකාසධාතු, විඤ්ඤාණධාතු. ‘ඡ ධාතුරෝ අයං, භික්ඛු, පුරිසෝ(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං, ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.

    ‘This person has six elements.’ That’s what I said, but why did I say it? There are these six elements: the elements of earth, water, fire, air, space, and consciousness. ‘This person has six elements.’ That’s what I said, and this is why I said it.

    ‘ඡ ඵස්සායතනෝ අයං, භික්ඛු, පුරිසෝ(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? චක්ඛුසම්ඵස්සායතනං, සෝතසම්ඵස්සායතනං, ඝානසම්ඵස්සායතනං, ජිව්හාසම්ඵස්සායතනං, කායසම්ඵස්සායතනං, මනෝසම්ඵස්සායතනං. ‘ඡ ඵස්සායතනෝ අයං, භික්ඛු, පුරිසෝ(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං, ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.

    ‘This person has six fields of contact.’ That’s what I said, but why did I say it? The fields of contact of the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. ‘This person has six fields of contact.’ That’s what I said, and this is why I said it.

    ‘අට්ඨාරස මනෝපවිචාරෝ අයං, භික්ඛු, පුරිසෝ(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? චක්ඛුනා රූපං දිස්වා සෝමනස්සට්ඨානියං රූපං උපවිචරති, දෝමනස්සට්ඨානියං රූපං උපවිචරති, උපේක්ඛාට්ඨානියං රූපං උපවිචරති; සෝතේන සද්දං සුත්වා …පේ… ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා … ජිව්හාය රසං සායිත්වා …

    ‘This person has eighteen mental preoccupations.’ That’s what I said, but why did I say it? Seeing a sight with the eye, one is preoccupied with a sight that’s a basis for happiness or sadness or equanimity. Hearing a sound with the ear … Smelling an odor with the nose … Tasting a flavor with the tongue …

    කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා … මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය සෝමනස්සට්ඨානියං ධම්මං උපවිචරති, දෝමනස්සට්ඨානියං ධම්මං උපවිචරති, උපේක්ඛාට්ඨානියං ධම්මං උපවිචරති—ඉති ඡ සෝමනස්සුපවිචාරා, ඡ දෝමනස්සුපවිචාරා, ඡ උපේක්ඛුපවිචාරා. ‘අට්ඨාරස මනෝපවිචාරෝ අයං, භික්ඛු, පුරිසෝ(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං, ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.

    Feeling a touch with the body … Becoming conscious of a thought with the mind, one is preoccupied with a thought that’s a basis for happiness or sadness or equanimity. So there are six preoccupations with happiness, six preoccupations with sadness, and six preoccupations with equanimity. ‘This person has eighteen mental preoccupations.’ That’s what I said, and this is why I said it.

    ‘චතුරාධිට්ඨානෝ අයං, භික්ඛු, පුරිසෝ(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? පඤ්ඤාධිට්ඨානෝ, සච්චාධිට්ඨානෝ, චාගාධිට්ඨානෝ, උපසමාධිට්ඨානෝ. ‘චතුරාධිට්ඨානෝ අයං, භික්ඛු, පුරිසෝ(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.

    ‘This person has four foundations.’ That’s what I said, but why did I say it? The foundations of wisdom, truth, generosity, and peace. ‘This person has four foundations.’ That’s what I said, and this is why I said it.

    ‘පඤ්ඤං නප්පමජ්ජේය්‍ය, සච්චමනුරක්ඛේය්‍ය, චාගමනුබ්‍රූහේය්‍ය, සන්තිමේව සෝ සික්ඛේය්‍යා(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං?

    ‘Do not neglect wisdom; preserve truth; foster generosity; and train only for peace.’ That’s what I said, but why did I say it?

    කථඤ්ච, භික්ඛු, පඤ්ඤං නප්පමජ්ජති? ඡයිමා, භික්ඛු, ධාතුයෝ—පථවීධාතු, ආපෝධාතු, තේජෝධාතු, වායෝධාතු, ආකාසධාතු, විඤ්ඤාණධාතු.

    And how does one not neglect wisdom? There are these six elements: the elements of earth, water, fire, air, space, and consciousness.

    කතමා ච, භික්ඛු, පථවීධාතු? පථවීධාතු සියා අජ්ඣත්තිකා සියා බාහිරා. කතමා ච, භික්ඛු, අජ්ඣත්තිකා පථවීධාතු? යං අජ්ඣත්තං පච්චත්තං කක්ඛළං ඛරිගතං උපාදින්නං, සේය්‍යථිදං—කේසා ලෝමා නඛා දන්තා තචෝ මංසං න්හාරු අට්ඨි අට්ඨිමිඤ්ජං වක්කං හදයං යකනං කිලෝමකං පිහකං පප්ඵාසං අන්තං අන්තගුණං උදරියං කරීසං, යං වා පනඤ්ඤම්පි කිඤ්චි අජ්ඣත්තං පච්චත්තං කක්ඛළං ඛරිගතං උපාදින්නං—අයං වුච්චති, භික්ඛු, අජ්ඣත්තිකා පථවීධාතු. යා චේව ඛෝ පන අජ්ඣත්තිකා පථවීධාතු යා ච බාහිරා පථවීධාතු පථවීධාතුරේවේසා. ‘තං නේතං මම නේසෝහමස්මි න මේසෝ අත්තා(අ)ති—ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දට්ඨබ්බං. ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දිස්වා පථවීධාතුයා නිබ්බින්දති, පථවීධාතුයා චිත්තං විරාජේති.

    And what is the earth element? The earth element may be interior or exterior. And what is the interior earth element? Anything hard, solid, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This includes head hair, body hair, nails, teeth, skin, flesh, sinews, bones, bone marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, intestines, mesentery, undigested food, feces, or anything else hard, solid, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This is called the interior earth element. The interior earth element and the exterior earth element are just the earth element. This should be truly seen with right understanding like this: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’ When you truly see with right understanding, you reject the earth element, detaching the mind from the earth element.

    කතමා ච, භික්ඛු, ආපෝධාතු? ආපෝධාතු සියා අජ්ඣත්තිකා සියා බාහිරා. කතමා ච, භික්ඛු, අජ්ඣත්තිකා ආපෝධාතු? යං අජ්ඣත්තං පච්චත්තං ආපෝ ආපෝගතං උපාදින්නං සේය්‍යථිදං—පිත්තං සේම්හං පුබ්බෝ ලෝහිතං සේදෝ මේදෝ අස්සු වසා ඛේළෝ සිඞ්ඝාණිකා ලසිකා මුත්තං, යං වා පනඤ්ඤම්පි කිඤ්චි අජ්ඣත්තං පච්චත්තං ආපෝ ආපෝගතං උපාදින්නං—අයං වුච්චති, භික්ඛු, අජ්ඣත්තිකා ආපෝධාතු. යා චේව ඛෝ පන අජ්ඣත්තිකා ආපෝධාතු යා ච බාහිරා ආපෝධාතු ආපෝධාතුරේවේසා. ‘තං නේතං මම, නේසෝහමස්මි, න මේසෝ අත්තා(අ)ති—ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දට්ඨබ්බං. ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දිස්වා ආපෝධාතුයා නිබ්බින්දති, ආපෝධාතුයා චිත්තං විරාජේති.

    And what is the water element? The water element may be interior or exterior. And what is the interior water element? Anything that’s water, watery, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This includes bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, grease, saliva, snot, synovial fluid, urine, or anything else that’s water, watery, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This is called the interior water element. The interior water element and the exterior water element are just the water element. This should be truly seen with right understanding like this: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’ When you truly see with right understanding, you reject the water element, detaching the mind from the water element.

    කතමා ච, භික්ඛු, තේජෝධාතු? තේජෝධාතු සියා අජ්ඣත්තිකා සියා බාහිරා. කතමා ච, භික්ඛු, අජ්ඣත්තිකා තේජෝධාතු? යං අජ්ඣත්තං පච්චත්තං තේජෝ තේජෝගතං උපාදින්නං, සේය්‍යථිදං—යේන ච සන්තප්පති, යේන ච ජීරීයති, යේන ච පරිඩය්හති, යේන ච අසිතපීතඛායිතසායිතං සම්මා පරිණාමං ගච්ඡති, යං වා පනඤ්ඤම්පි කිඤ්චි අජ්ඣත්තං පච්චත්තං තේජෝ තේජෝගතං උපාදින්නං—අයං වුච්චති, භික්ඛු, අජ්ඣත්තිකා තේජෝධාතු. යා චේව ඛෝ පන අජ්ඣත්තිකා තේජෝධාතු යා ච බාහිරා තේජෝධාතු තේජෝධාතුරේවේසා. ‘තං නේතං මම, නේසෝහමස්මි, න මේසෝ අත්තා(අ)ති—ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දට්ඨබ්බං. ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දිස්වා තේජෝධාතුයා නිබ්බින්දති, තේජෝධාතුයා චිත්තං විරාජේති.

    And what is the fire element? The fire element may be interior or exterior. And what is the interior fire element? Anything that’s fire, fiery, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This includes that which warms, that which ages, that which heats you up when feverish, that which properly digests food and drink, or anything else that’s fire, fiery, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This is called the interior fire element. The interior fire element and the exterior fire element are just the fire element. This should be truly seen with right understanding like this: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’ When you truly see with right understanding, you reject the fire element, detaching the mind from the fire element.

    කතමා ච, භික්ඛු, වායෝධාතු? වායෝධාතු සියා අජ්ඣත්තිකා සියා බාහිරා. කතමා ච, භික්ඛු, අජ්ඣත්තිකා වායෝධාතු? යං අජ්ඣත්තං පච්චත්තං වායෝ වායෝගතං උපාදින්නං, සේය්‍යථිදං—උද්ධඞ්ගමා වාතා අධෝගමා වාතා කුච්ඡිසයා වාතා කෝට්ඨාසයා වාතා අඞ්ගමඞ්ගානුසාරිනෝ වාතා අස්සාසෝ පස්සාසෝ ඉති, යං වා පනඤ්ඤම්පි කිඤ්චි අජ්ඣත්තං පච්චත්තං වායෝ වායෝගතං උපාදින්නං—අයං වුච්චති, භික්ඛු, අජ්ඣත්තිකා වායෝධාතු. යා චේව ඛෝ පන අජ්ඣත්තිකා වායෝධාතු යා ච බාහිරා වායෝධාතු වායෝධාතුරේවේසා. ‘තං නේතං මම, නේසෝහමස්මි, න මේසෝ අත්තා(අ)ති—ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දට්ඨබ්බං. ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දිස්වා වායෝධාතුයා නිබ්බින්දති, වායෝධාතුයා චිත්තං විරාජේති.

    And what is the air element? The air element may be interior or exterior. And what is the interior air element? Anything that’s air, airy, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This includes winds that go up or down, winds in the belly or the bowels, winds that flow through the limbs, in-breaths and out-breaths, or anything else that’s air, airy, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This is called the interior air element. The interior air element and the exterior air element are just the air element. This should be truly seen with right understanding like this: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’ When you truly see with right understanding, you reject the air element, detaching the mind from the air element.

    කතමා ච, භික්ඛු, ආකාසධාතු? ආකාසධාතු සියා අජ්ඣත්තිකා සියා බාහිරා. කතමා ච, භික්ඛු, අජ්ඣත්තිකා ආකාසධාතු? යං අජ්ඣත්තං පච්චත්තං ආකාසං ආකාසගතං උපාදින්නං, සේය්‍යථිදං—කණ්ණච්ඡිද්දං නාසච්ඡිද්දං මුඛද්වාරං යේන ච අසිතපීතඛායිතසායිතං අජ්ඣෝහරති, යත්ථ ච අසිතපීතඛායිතසායිතං සන්තිට්ඨති, යේන ච අසිතපීතඛායිතසායිතං අධෝභාගං නික්ඛමති, යං වා පනඤ්ඤම්පි කිඤ්චි අජ්ඣත්තං පච්චත්තං ආකාසං ආකාසගතං අඝං අඝගතං විවරං විවරගතං අසම්ඵුට්ඨං මංසලෝහිතේහි උපාදින්නං—අයං වුච්චති, භික්ඛු, අජ්ඣත්තිකා ආකාසධාතු. යා චේව ඛෝ පන අජ්ඣත්තිකා ආකාසධාතු යා ච බාහිරා ආකාසධාතු ආකාසධාතුරේවේසා. ‘තං නේතං මම, නේසෝහමස්මි, න මේසෝ අත්තා(අ)ති—ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දට්ඨබ්බං. ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දිස්වා ආකාසධාතුයා නිබ්බින්දති, ආකාසධාතුයා චිත්තං විරාජේති.

    And what is the space element? The space element may be interior or exterior. And what is the interior space element? Anything that’s space, spacious, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This includes the ear canals, nostrils, and mouth; and the space for swallowing what is eaten and drunk, the space where it stays, and the space for excreting it from the nether regions. This is called the interior space element. The interior space element and the exterior space element are just the space element. This should be truly seen with right understanding like this: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’ When you truly see with right understanding, you reject the space element, detaching the mind from the space element.

    අථාපරං විඤ්ඤාණංයේව අවසිස්සති පරිසුද්ධං පරියෝදාතං. තේන ච විඤ්ඤාණේන කිං විජානාති? ‘සුඛන්(අ)තිපි විජානාති, ‘දුක්ඛන්(අ)තිපි විජානාති, ‘අදුක්ඛමසුඛන්(අ)තිපි විජානාති. සුඛවේදනියං, භික්ඛු, ඵස්සං පටිච්ච උප්පජ්ජති සුඛා වේදනා. සෝ සුඛං වේදනං වේදයමානෝ ‘සුඛං වේදනං වේදයාමී(අ)ති පජානාති. ‘තස්සේව සුඛවේදනියස්ස ඵස්සස්ස නිරෝධා යං තජ්ජං වේදයිතං සුඛවේදනියං ඵස්සං පටිච්ච උප්පන්නා සුඛා වේදනා සා නිරුජ්ඣති, සා වූපසම්මතී(අ)ති පජානාති.

    There remains only consciousness, pure and bright. And what does that consciousness know? It knows ‘pleasure’ and ‘pain’ and ‘neutral’. Pleasant feeling arises dependent on a contact to be experienced as pleasant. When they feel a pleasant feeling, they know: ‘I feel a pleasant feeling.’ They know: ‘With the cessation of that contact to be experienced as pleasant, the corresponding pleasant feeling ceases and stops.’

    දුක්ඛවේදනියං, භික්ඛු, ඵස්සං පටිච්ච උප්පජ්ජති දුක්ඛා වේදනා. සෝ දුක්ඛං වේදනං වේදයමානෝ ‘දුක්ඛං වේදනං වේදයාමී(අ)ති පජානාති. ‘තස්සේව දුක්ඛවේදනියස්ස ඵස්සස්ස නිරෝධා යං තජ්ජං වේදයිතං දුක්ඛවේදනියං ඵස්සං පටිච්ච උප්පන්නා දුක්ඛා වේදනා සා නිරුජ්ඣති, සා වූපසම්මතී(අ)ති පජානාති.

    Painful feeling arises dependent on a contact to be experienced as painful. When they feel a painful feeling, they know: ‘I feel a painful feeling.’ They know: ‘With the cessation of that contact to be experienced as painful, the corresponding painful feeling ceases and stops.’

    අදුක්ඛමසුඛවේදනියං, භික්ඛු, ඵස්සං පටිච්ච උප්පජ්ජති අදුක්ඛමසුඛා වේදනා. සෝ අදුක්ඛමසුඛං වේදනං වේදයමානෝ ‘අදුක්ඛමසුඛං වේදනං වේදයාමී(අ)ති පජානාති. ‘තස්සේව අදුක්ඛමසුඛවේදනියස්ස ඵස්සස්ස නිරෝධා යං තජ්ජං වේදයිතං අදුක්ඛමසුඛවේදනියං ඵස්සං පටිච්ච උප්පන්නා අදුක්ඛමසුඛා වේදනා සා නිරුජ්ඣති, සා වූපසම්මතී(අ)ති පජානාති.

    Neutral feeling arises dependent on a contact to be experienced as neutral. When they feel a neutral feeling, they know: ‘I feel a neutral feeling.’ They know: ‘With the cessation of that contact to be experienced as neutral, the corresponding neutral feeling ceases and stops.’

    සේය්‍යථාපි, භික්ඛු, ද්වින්නං කට්ඨානං සඞ්ඝට්ටා සමෝධානා උස්මා ජායති, තේජෝ අභිනිබ්බත්තති, තේසංයේව ද්වින්නං කට්ඨානං නානාභාවා විනික්ඛේපා යා තජ්ජා උස්මා සා නිරුජ්ඣති, සා වූපසම්මති; ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛු, සුඛවේදනියං ඵස්සං පටිච්ච උප්පජ්ජති සුඛා වේදනා. සෝ සුඛං වේදනං වේදයමානෝ ‘සුඛං වේදනං වේදයාමී(අ)ති පජානාති. ‘තස්සේව සුඛවේදනියස්ස ඵස්සස්ස නිරෝධා යං තජ්ජං වේදයිතං සුඛවේදනියං ඵස්සං පටිච්ච උප්පන්නා සුඛා වේදනා සා නිරුජ්ඣති, සා වූපසම්මතී(අ)ති පජානාති.

    When you rub two sticks together, heat is generated and fire is produced. But when you part the sticks and lay them aside, any corresponding heat ceases and stops. In the same way, pleasant feeling arises dependent on a contact to be experienced as pleasant. …

    දුක්ඛවේදනියං, භික්ඛු, ඵස්සං පටිච්ච උප්පජ්ජති දුක්ඛා වේදනා. සෝ දුක්ඛං වේදනං වේදයමානෝ ‘දුක්ඛං වේදනං වේදයාමී(අ)ති පජානාති. ‘තස්සේව දුක්ඛවේදනියස්ස ඵස්සස්ස නිරෝධා යං තජ්ජං වේදයිතං දුක්ඛවේදනියං ඵස්සං පටිච්ච උප්පන්නා දුක්ඛා වේදනා සා නිරුජ්ඣති, සා වූපසම්මතී(අ)ති පජානාති.

    අදුක්ඛමසුඛවේදනියං, භික්ඛු, ඵස්සං පටිච්ච උප්පජ්ජති අදුක්ඛමසුඛා වේදනා. සෝ අදුක්ඛමසුඛං වේදනං වේදයමානෝ ‘අදුක්ඛමසුඛං වේදනං වේදයාමී(අ)ති පජානාති. ‘තස්සේව අදුක්ඛමසුඛවේදනියස්ස ඵස්සස්ස නිරෝධා යං තජ්ජං වේදයිතං අදුක්ඛමසුඛවේදනියං ඵස්සං පටිච්ච උප්පන්නා අදුක්ඛමසුඛා වේදනා සා නිරුජ්ඣති, සා වූපසම්මතී(අ)ති පජානාති.

    They know: ‘With the cessation of that contact to be experienced as neutral, the corresponding neutral feeling ceases and stops.’

    අථාපරං උපේක්ඛායේව අවසිස්සති පරිසුද්ධා පරියෝදාතා මුදු ච කම්මඤ්ඤා ච පභස්සරා ච. සේය්‍යථාපි, භික්ඛු, දක්ඛෝ සුවණ්ණකාරෝ වා සුවණ්ණකාරන්තේවාසී වා උක්කං බන්ධේය්‍ය, උක්කං බන්ධිත්වා උක්කාමුඛං ආලිම්පේය්‍ය, උක්කාමුඛං ආලිම්පේත්වා සණ්ඩාසේන ජාතරූපං ගහේත්වා උක්කාමුඛේ පක්ඛිපේය්‍ය, තමේනං කාලේන කාලං අභිධමේය්‍ය, කාලේන කාලං උදකේන පරිප්ඵෝසේය්‍ය, කාලේන කාලං අජ්ඣුපේක්ඛේය්‍ය, තං හෝති ජාතරූපං සුධන්තං නිද්ධන්තං නීහටං නින්නීතකසාවං මුදු ච කම්මඤ්ඤඤ්ච පභස්සරඤ්ච, යස්සා යස්සා ච පිළන්ධනවිකතියා ආකඞ්ඛති—යදි පට්ටිකාය යදි කුණ්ඩලාය යදි ගීවේය්‍යකාය යදි සුවණ්ණමාලාය තඤ්චස්ස අත්ථං අනුභෝති; ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛු, අථාපරං උපේක්ඛායේව අවසිස්සති පරිසුද්ධා පරියෝදාතා මුදු ච කම්මඤ්ඤා ච පභස්සරා ච.

    There remains only equanimity, pure, bright, pliable, workable, and radiant. It’s like when a deft goldsmith or a goldsmith’s apprentice prepares a forge, fires the crucible, picks up some gold with tongs and puts it in the crucible. From time to time they fan it, from time to time they sprinkle water on it, and from time to time they just watch over it. That gold becomes pliable, workable, and radiant, not brittle, and is ready to be worked. Then the goldsmith can successfully create any kind of ornament they want, whether a bracelet, earrings, a necklace, or a golden garland. In the same way, there remains only equanimity, pure, bright, pliable, workable, and radiant.

    සෝ ඒවං පජානාති: ‘ඉමඤ්චේ අහං උපේක්ඛං ඒවං පරිසුද්ධං ඒවං පරියෝදාතං ආකාසානඤ්චායතනං උපසංහරේය්‍යං, තදනුධම්මඤ්ච චිත්තං භාවේය්‍යං. ඒවං මේ අයං උපේක්ඛා තන්නිස්සිතා තදුපාදානා චිරං දීඝමද්ධානං තිට්ඨේය්‍ය. ඉමඤ්චේ අහං උපේක්ඛං ඒවං පරිසුද්ධං ඒවං පරියෝදාතං විඤ්ඤාණඤ්චායතනං උපසංහරේය්‍යං, තදනුධම්මඤ්ච චිත්තං භාවේය්‍යං. ඒවං මේ අයං උපේක්ඛා තන්නිස්සිතා තදුපාදානා චිරං දීඝමද්ධානං තිට්ඨේය්‍ය. ඉමඤ්චේ අහං උපේක්ඛං ඒවං පරිසුද්ධං ඒවං පරියෝදාතං ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං උපසංහරේය්‍යං, තදනුධම්මඤ්ච චිත්තං භාවේය්‍යං. ඒවං මේ අයං උපේක්ඛා තන්නිස්සිතා තදුපාදානා චිරං දීඝමද්ධානං තිට්ඨේය්‍ය. ඉමඤ්චේ අහං උපේක්ඛං ඒවං පරිසුද්ධං ඒවං පරියෝදාතං නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං උපසංහරේය්‍යං, තදනුධම්මඤ්ච චිත්තං භාවේය්‍යං. ඒවං මේ අයං උපේක්ඛා තන්නිස්සිතා තදුපාදානා චිරං දීඝමද්ධානං තිට්ඨේය්‍යා(අ)ති.

    They understand: ‘If I were to apply this equanimity, so pure and bright, to the dimension of infinite space, my mind would develop accordingly. And this equanimity of mine, relying on that and grasping it, would remain for a very long time. If I were to apply this equanimity, so pure and bright, to the dimension of infinite consciousness, my mind would develop accordingly. And this equanimity of mine, relying on that and grasping it, would remain for a very long time. If I were to apply this equanimity, so pure and bright, to the dimension of nothingness, my mind would develop accordingly. And this equanimity of mine, relying on that and grasping it, would remain for a very long time. If I were to apply this equanimity, so pure and bright, to the dimension of neither perception nor non-perception, my mind would develop accordingly. And this equanimity of mine, relying on that and grasping it, would remain for a very long time.’

    සෝ ඒවං පජානාති: ‘ඉමඤ්චේ අහං උපේක්ඛං ඒවං පරිසුද්ධං ඒවං පරියෝදාතං ආකාසානඤ්චායතනං උපසංහරේය්‍යං, තදනුධම්මඤ්ච චිත්තං භාවේය්‍යං; සඞ්ඛතමේතං. ඉමඤ්චේ අහං උපේක්ඛං ඒවං පරිසුද්ධං ඒවං පරියෝදාතං විඤ්ඤාණඤ්චායතනං උපසංහරේය්‍යං, තදනුධම්මඤ්ච චිත්තං භාවේය්‍යං; සඞ්ඛතමේතං. ඉමඤ්චේ අහං උපේක්ඛං ඒවං පරිසුද්ධං ඒවං පරියෝදාතං ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං උපසංහරේය්‍යං, තදනුධම්මඤ්ච චිත්තං භාවේය්‍යං; සඞ්ඛතමේතං. ඉමඤ්චේ අහං උපේක්ඛං ඒවං පරිසුද්ධං ඒවං පරියෝදාතං නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං උපසංහරේය්‍යං, තදනුධම්මඤ්ච චිත්තං භාවේය්‍යං; සඞ්ඛතමේතන්(අ)ති.

    They understand: ‘If I were to apply this equanimity, so pure and bright, to the dimension of infinite space, my mind would develop accordingly. But that is conditioned. If I were to apply this equanimity, so pure and bright, to the dimension of infinite consciousness … nothingness … neither perception nor non-perception, my mind would develop accordingly. But that is conditioned.’

    සෝ නේව තං අභිසඞ්ඛරෝති, න අභිසඤ්චේතයති භවාය වා විභවාය වා. සෝ අනභිසඞ්ඛරෝන්තෝ අනභිසඤ්චේතයන්තෝ භවාය වා විභවාය වා න කිඤ්චි ලෝකේ උපාදියති, අනුපාදියං න පරිතස්සති, අපරිතස්සං පච්චත්තංයේව පරිනිබ්බායති.

    They neither make a choice nor form an intention to continue existence or to end existence. Because of this, they don’t grasp at anything in the world. Not grasping, they’re not anxious. Not being anxious, they personally become extinguished.

    ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා(අ)ති පජානාති.

    They understand: ‘Rebirth is ended, the spiritual journey has been completed, what had to be done has been done, there is no return to any state of existence.’

    සෝ සුඛඤ්චේ වේදනං වේදේති, ‘සා අනිච්චා(අ)ති පජානාති, ‘අනජ්ඣෝසිතා(අ)ති පජානාති, ‘අනභිනන්දිතා(අ)ති පජානාති. දුක්ඛඤ්චේ වේදනං වේදේති, ‘සා අනිච්චා(අ)ති පජානාති, ‘අනජ්ඣෝසිතා(අ)ති පජානාති, ‘අනභිනන්දිතා(අ)ති පජානාති. අදුක්ඛමසුඛඤ්චේ වේදනං වේදේති, ‘සා අනිච්චා(අ)ති පජානාති, ‘අනජ්ඣෝසිතා(අ)ති පජානාති, ‘අනභිනන්දිතා(අ)ති පජානාති.

    If they feel a pleasant feeling, they understand that it’s impermanent, that they’re not attached to it, and that they don’t take pleasure in it. If they feel a painful feeling, they understand that it’s impermanent, that they’re not attached to it, and that they don’t take pleasure in it. If they feel a neutral feeling, they understand that it’s impermanent, that they’re not attached to it, and that they don’t take pleasure in it.

    සෝ සුඛඤ්චේ වේදනං වේදේති, විසංයුත්තෝ නං වේදේති; දුක්ඛඤ්චේ වේදනං වේදේති, විසංයුත්තෝ නං වේදේති; අදුක්ඛමසුඛඤ්චේ වේදනං වේදේති, විසංයුත්තෝ නං වේදේති. සෝ කායපරියන්තිකං වේදනං වේදයමානෝ ‘කායපරියන්තිකං වේදනං වේදයාමී(අ)ති පජානාති, ජීවිතපරියන්තිකං වේදනං වේදයමානෝ ‘ජීවිතපරියන්තිකං වේදනං වේදයාමී(අ)ති පජානාති, ‘කායස්ස භේදා පරං මරණා උද්ධං ජීවිතපරියාදානා ඉධේව සබ්බවේදයිතානි අනභිනන්දිතානි සීතීභවිස්සන්තී(අ)ති පජානාති.

    If they feel a pleasant feeling, they feel it detached. If they feel a painful feeling, they feel it detached. If they feel a neutral feeling, they feel it detached. Feeling the end of the body approaching, they understand: ‘I feel the end of the body approaching.’ Feeling the end of life approaching, they understand: ‘I feel the end of life approaching.’ They understand: ‘When my body breaks up and my life has come to an end, everything that’s felt, since I no longer take pleasure in it, will become cool right here.’

    සේය්‍යථාපි, භික්ඛු, තේලඤ්ච පටිච්ච වට්ටිඤ්ච පටිච්ච තේලප්පදීපෝ ඣායති; තස්සේව තේලස්ස ච වට්ටියා ච පරියාදානා අඤ්ඤස්ස ච අනුපහාරා අනාහාරෝ නිබ්බායති; ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛු, කායපරියන්තිකං වේදනං වේදයමානෝ ‘කායපරියන්තිකං වේදනං වේදයාමී(අ)ති පජානාති, ජීවිතපරියන්තිකං වේදනං වේදයමානෝ ‘ජීවිතපරියන්තිකං වේදනං වේදයාමී(අ)ති පජානාති, ‘කායස්ස භේදා පරං මරණා උද්ධං ජීවිතපරියාදානා ඉධේව සබ්බවේදයිතානි අනභිනන්දිතානි සීතීභවිස්සන්තී(අ)ති පජානාති.

    Suppose an oil lamp depended on oil and a wick to burn. As the oil and the wick are used up, it would be extinguished due to lack of fuel. In the same way, feeling the end of the body approaching, they understand: ‘I feel the end of the body approaching.’ Feeling the end of life approaching, they understand: ‘I feel the end of life approaching.’ They understand: ‘When my body breaks up and my life has come to an end, everything that’s felt, since I no longer take pleasure in it, will become cool right here.’

    තස්මා ඒවං සමන්නාගතෝ භික්ඛු ඉමිනා පරමේන පඤ්ඤාධිට්ඨානේන සමන්නාගතෝ හෝති. ඒසා හි, භික්ඛු, පරමා අරියා පඤ්ඤා යදිදං—සබ්බදුක්ඛක්ඛයේ ඤාණං.

    Therefore a bhikkhu thus endowed is endowed with the ultimate foundation of wisdom. For this is the ultimate noble wisdom, namely, the knowledge of the ending of suffering.

    තස්ස සා විමුත්ති සච්චේ ඨිතා අකුප්පා හෝති. තඤ්හි, භික්ඛු, මුසා යං මෝසධම්මං, තං සච්චං යං අමෝසධම්මං නිබ්බානං. තස්මා ඒවං සමන්නාගතෝ භික්ඛු ඉමිනා පරමේන සච්චාධිට්ඨානේන සමන්නාගතෝ හෝති. ඒතඤ්හි, භික්ඛු, පරමං අරියසච්චං යදිදං—අමෝසධම්මං නිබ්බානං.

    Their freedom, being founded on truth, is unshakable. For that which is false has a deceptive nature, while that which is true has an undeceptive nature—Nibbana. Therefore a bhikkhu thus endowed is endowed with the ultimate resolve of truth. For this is the ultimate noble truth, namely, that which has an undeceptive nature—Nibbana.

    තස්සේව ඛෝ පන පුබ්බේ අවිද්දසුනෝ උපධී හෝන්ති සමත්තා සමාදින්නා. ත්‍යාස්ස පහීනා හෝන්ති උච්ඡින්නමූලා තාලාවත්ථුකතා අනභාවඞ්කතා ආයතිං අනුප්පාදධම්මා. තස්මා ඒවං සමන්නාගතෝ භික්ඛු ඉමිනා පරමේන චාගාධිට්ඨානේන සමන්නාගතෝ හෝති. ඒසෝ හි, භික්ඛු, පරමෝ අරියෝ චාගෝ යදිදං—සබ්බූපධිපටිනිස්සග්ගෝ.

    In their ignorance, they used to acquire attachments. Those have been cut off at the root, made like a palm stump, obliterated so they are unable to arise in the future. Therefore a bhikkhu thus endowed is endowed with the ultimate foundation of generosity. For this is the ultimate noble generosity, namely, letting go of all attachments.

    තස්සේව ඛෝ පන පුබ්බේ අවිද්දසුනෝ අභිජ්ඣා හෝති ඡන්දෝ සාරාගෝ. ස්වාස්ස පහීනෝ හෝති උච්ඡින්නමූලෝ තාලාවත්ථුකතෝ අනභාවඞ්කතෝ ආයතිං අනුප්පාදධම්මෝ. තස්සේව ඛෝ පන පුබ්බේ අවිද්දසුනෝ ආඝාතෝ හෝති බ්‍යාපාදෝ සම්පදෝසෝ. ස්වාස්ස පහීනෝ හෝති උච්ඡින්නමූලෝ තාලාවත්ථුකතෝ අනභාවඞ්කතෝ ආයතිං අනුප්පාදධම්මෝ. තස්සේව ඛෝ පන පුබ්බේ අවිද්දසුනෝ අවිජ්ජා හෝති සම්මෝහෝ. ස්වාස්ස පහීනෝ හෝති උච්ඡින්නමූලෝ තාලාවත්ථුකතෝ අනභාවඞ්කතෝ ආයතිං අනුප්පාදධම්මෝ. තස්මා ඒවං සමන්නාගතෝ භික්ඛු ඉමිනා පරමේන උපසමාධිට්ඨානේන සමන්නාගතෝ හෝති. ඒසෝ හි, භික්ඛු, පරමෝ අරියෝ උපසමෝ යදිදං—රාගදෝසමෝහානං උපසමෝ.

    In their ignorance, they used to be covetous, full of desire and lust. That has been cut off at the root, made like a palm stump, obliterated so it’s unable to arise in the future. In their ignorance, they used to be contemptuous, full of ill will and malevolence. That has been cut off at the root, made like a palm stump, obliterated so it’s unable to arise in the future. In their ignorance, they used to be ignorant, full of delusion. That has been cut off at the root, made like a palm stump, obliterated so it’s unable to arise in the future. Therefore a bhikkhu thus endowed is endowed with the ultimate foundation of peace. For this is the ultimate noble peace, namely, the pacification of greed, hate, and delusion.

    ‘පඤ්ඤං නප්පමජ්ජේය්‍ය, සච්චමනුරක්ඛේය්‍ය, චාගමනුබ්‍රූහේය්‍ය, සන්තිමේව සෝ සික්ඛේය්‍යා(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං, ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.

    ‘Do not neglect wisdom; preserve truth; foster generosity; and train only for peace.’ That’s what I said, and this is why I said it.

    ‘යත්ථ ඨිතං මඤ්ඤස්සවා නප්පවත්තන්ති, මඤ්ඤස්සවේ ඛෝ පන නප්පවත්තමානේ මුනි සන්තෝති වුච්චතී(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං?

    ‘Wherever they stand, the streams of conceiving do not flow. And when the streams of conceiving do not flow, they are called a sage at peace.’ That’s what I said, but why did I say it?

    ‘අස්මී(අ)ති, භික්ඛු, මඤ්ඤිතමේතං, ‘අයමහමස්මී(අ)ති මඤ්ඤිතමේතං, ‘භවිස්සන්(අ)ති මඤ්ඤිතමේතං, ‘න භවිස්සන්(අ)ති මඤ්ඤිතමේතං, ‘රූපී භවිස්සන්(අ)ති මඤ්ඤිතමේතං, ‘අරූපී භවිස්සන්(අ)ති මඤ්ඤිතමේතං, ‘සඤ්ඤී භවිස්සන්(අ)ති මඤ්ඤිතමේතං, ‘අසඤ්ඤී භවිස්සන්(අ)ති මඤ්ඤිතමේතං, ‘නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤී භවිස්සන්(අ)ති මඤ්ඤිතමේතං. මඤ්ඤිතං, භික්ඛු, රෝගෝ මඤ්ඤිතං ගණ්ඩෝ මඤ්ඤිතං සල්ලං. සබ්බමඤ්ඤිතානං ත්වේව, භික්ඛු, සමතික්කමා මුනි සන්තෝති වුච්චති. මුනි ඛෝ පන, භික්ඛු, සන්තෝ න ජායති, න ජීයති, න මීයති, න කුප්පති, න පිහේති. තඤ්හිස්ස, භික්ඛු, නත්ථි යේන ජායේථ, අජායමානෝ කිං ජීයිස්සති, අජීයමානෝ කිං මීයිස්සති, අමීයමානෝ කිං කුප්පිස්සති, අකුප්පමානෝ කිස්ස පිහේස්සති?

    These are all forms of conceiving: ‘I am’, ‘I am this’, ‘I will be’, ‘I will not be’, ‘I will have form’, ‘I will be formless’, ‘I will be percipient’, ‘I will be non-percipient’, ‘I will be neither percipient nor non-percipient.’ Conceiving is a disease, a boil, a dart. Having gone beyond all conceiving, one is called a sage at peace. The sage at peace is not reborn, does not grow old, and does not die. They are not shaken, and do not yearn. For they have nothing which would cause them to be reborn. Not being reborn, how could they grow old? Not growing old, how could they die? Not dying, how could they be shaken? Not shaking, for what could they yearn?

    ‘යත්ථ ඨිතං මඤ්ඤස්සවා නප්පවත්තන්ති, මඤ්ඤස්සවේ ඛෝ පන නප්පවත්තමානේ මුනි සන්තෝති වුච්චතී(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං, ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං. ඉමං ඛෝ මේ ත්වං, භික්ඛු, සඞ්ඛිත්තේන ඡධාතුවිභඞ්ගං ධාරේහී”ති.

    ‘Wherever they stand, the streams of conceiving do not flow. And when the streams of conceiving do not flow, they are called a sage at peace.’ That’s what I said, and this is why I said it. Bhikkhu, you should remember this brief analysis of the six elements.”

    අථ ඛෝ ආයස්මා පුක්කුසාති: “සත්ථා කිර මේ අනුප්පත්තෝ, සුගතෝ කිර මේ අනුප්පත්තෝ, සම්මාසම්බුද්ධෝ කිර මේ අනුප්පත්තෝ”ති උට්ඨායාසනා ඒකංසං චීවරං කත්වා භගවතෝ පාදේසු සිරසා නිපතිත්වා භගවන්තං ඒතදවෝච: “අච්චයෝ මං, භන්තේ, අච්චගමා යථාබාලං යථාමූළ්හං යථාඅකුසලං, යෝහං භගවන්තං ආවුසෝවාදේන සමුදාචරිතබ්බං අමඤ්ඤිස්සං. තස්ස මේ, භන්තේ, භගවා අච්චයං අච්චයතෝ පටිග්ගණ්හාතු ආයතිං සංවරායා”ති.

    Then Venerable Pukkusāti thought, “It seems the Teacher has come to me! The Holy One has come to me! The fully awakened Buddha has come to me!” He got up from his seat, arranged his robe over one shoulder, bowed with his head at the Buddha’s feet, and said, “I have made a mistake, sir. It was foolish, stupid, and unskillful of me to presume to address the Buddha as ‘friend’. Please, sir, accept my mistake for what it is, so I will restrain myself in future.”

    “තග්ඝ ත්වං, භික්ඛු, අච්චයෝ අච්චගමා යථාබාලං යථාමූළ්හං යථාඅකුසලං, යං මං ත්වං ආවුසෝවාදේන සමුදාචරිතබ්බං අමඤ්ඤිත්ථ. යතෝ ච ඛෝ ත්වං, භික්ඛු, අච්චයං අච්චයතෝ දිස්වා යථාධම්මං පටිකරෝසි, තං තේ මයං පටිග්ගණ්හාම. වුද්ධිහේසා, භික්ඛු, අරියස්ස විනයේ යෝ අච්චයං අච්චයතෝ දිස්වා යථාධම්මං පටිකරෝති, ආයතිං සංවරං ආපජ්ජතී”ති.

    “Indeed, bhikkhu, you made a mistake. It was foolish, stupid, and unskillful of you to act in that way. But since you have recognized your mistake for what it is, and have dealt with it properly, I accept it. For it is growth in the training of the Noble One to recognize a mistake for what it is, deal with it properly, and commit to restraint in the future.”

    “ලභේය්‍යාහං, භන්තේ, භගවතෝ සන්තිකේ උපසම්පදන්”ති.

    “Sir, may I receive the going forth, the ordination in the Buddha’s presence?”

    “පරිපුණ්ණං පන තේ, භික්ඛු, පත්තචීවරන්”ති?

    “But bhikkhu, are your bowl and robes complete?”

    “න ඛෝ මේ, භන්තේ, පරිපුණ්ණං පත්තචීවරන්”ති.

    “No, sir, they are not.”

    “න ඛෝ, භික්ඛු, තථාගතා අපරිපුණ්ණපත්තචීවරං උපසම්පාදේන්තී”ති.

    “The Realized Ones do not ordain those whose bowl and robes are incomplete.”

    අථ ඛෝ ආයස්මා පුක්කුසාති භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා පත්තචීවරපරියේසනං පක්කාමි.

    And then Venerable Pukkusāti approved and agreed with what the Buddha said. He got up from his seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on his right, before leaving.

    අථ ඛෝ ආයස්මන්තං පුක්කුසාතිං පත්තචීවරපරියේසනං චරන්තං විබ්භන්තා ගාවී ජීවිතා වෝරෝපේසි.

    But while he was wandering in search of a bowl and robes, a stray cow took his life.

    අථ ඛෝ සම්බහුලා භික්ඛූ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. ඒකමන්තං නිසින්නා ඛෝ තේ භික්ඛූ භගවන්තං ඒතදවෝචුං: “යෝ සෝ, භන්තේ, පුක්කුසාති නාම කුලපුත්තෝ භගවතා සඞ්ඛිත්තේන ඕවාදේන ඕවදිතෝ සෝ කාලඞ්කතෝ. තස්ස කා ගති, කෝ අභිසම්පරායෝ”ති?

    Then several bhikkhus went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him, “Sir, the gentleman named Pukkusāti, who was advised in brief by the Buddha, has passed away. Where has he been reborn in his next life?”

    “පණ්ඩිතෝ, භික්ඛවේ, පුක්කුසාති කුලපුත්තෝ පච්චපාදි ධම්මස්සානුධම්මං, න ච මං ධම්මාධිකරණං විහේසේසි. පුක්කුසාති, භික්ඛවේ, කුලපුත්තෝ පඤ්චන්නං ඕරම්භාගියානං සංයෝජනානං පරික්ඛයා ඕපපාතිකෝ තත්ථ පරිනිබ්බායී අනාවත්තිධම්මෝ තස්මා ලෝකා”ති.

    “Bhikkhus, Pukkusāti was astute. He practiced in line with the teachings, and did not trouble me about the teachings. With the ending of the five lower fetters, he’s been reborn spontaneously and will become extinguished there, not liable to return from that world.”

    ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනා තේ භික්ඛූ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති.

    That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said.

    ධාතුවිභඞ්ගසුත්තං නිට්ඨිතං දසමං.





    The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]


    © 1991-2024 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact