| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೧೦. ಧಾತುವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ
10. Dhātuvibhaṅgasuttaṃ
೩೪೨. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಮಗಧೇಸು ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಯೇನ ರಾಜಗಹಂ ತದವಸರಿ; ಯೇನ ಭಗ್ಗವೋ ಕುಮ್ಭಕಾರೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗ್ಗವಂ ಕುಮ್ಭಕಾರಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಚೇ ತೇ, ಭಗ್ಗವ, ಅಗರು ವಿಹರೇಮು ಆವೇಸನೇ 1 ಏಕರತ್ತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ನ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಗರು। ಅತ್ಥಿ ಚೇತ್ಥ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಪಠಮಂ ವಾಸೂಪಗತೋ। ಸಚೇ ಸೋ ಅನುಜಾನಾತಿ, ವಿಹರಥ 2, ಭನ್ತೇ, ಯಥಾಸುಖ’’ನ್ತಿ।
342. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā magadhesu cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ tadavasari; yena bhaggavo kumbhakāro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhaggavaṃ kumbhakāraṃ etadavoca – ‘‘sace te, bhaggava, agaru viharemu āvesane 3 ekaratta’’nti. ‘‘Na kho me, bhante, garu. Atthi cettha pabbajito paṭhamaṃ vāsūpagato. Sace so anujānāti, viharatha 4, bhante, yathāsukha’’nti.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ ನಾಮ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಸದ್ಧಾಯ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ। ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಕುಮ್ಭಕಾರಾವೇಸನೇ 5 ಪಠಮಂ ವಾಸೂಪಗತೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಚೇ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಗರು ವಿಹರೇಮು ಆವೇಸನೇ ಏಕರತ್ತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಉರುನ್ದಂ, ಆವುಸೋ 6, ಕುಮ್ಭಕಾರಾವೇಸನಂ। ವಿಹರತಾಯಸ್ಮಾ ಯಥಾಸುಖ’’ನ್ತಿ।
Tena kho pana samayena pukkusāti nāma kulaputto bhagavantaṃ uddissa saddhāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito. So tasmiṃ kumbhakārāvesane 7 paṭhamaṃ vāsūpagato hoti. Atha kho bhagavā yenāyasmā pukkusāti tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ pukkusātiṃ etadavoca – ‘‘sace te, bhikkhu, agaru viharemu āvesane ekaratta’’nti. ‘‘Urundaṃ, āvuso 8, kumbhakārāvesanaṃ. Viharatāyasmā yathāsukha’’nti.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಕುಮ್ಭಕಾರಾವೇಸನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕಂ 9 ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಉಜುಂ ಕಾಯಂ ಪಣಿಧಾಯ ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಬಹುದೇವ ರತ್ತಿಂ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ ಬಹುದೇವ ರತ್ತಿಂ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ।
Atha kho bhagavā kumbhakārāvesanaṃ pavisitvā ekamantaṃ tiṇasanthārakaṃ 10 paññāpetvā nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. Atha kho bhagavā bahudeva rattiṃ nisajjāya vītināmesi. Āyasmāpi kho pukkusāti bahudeva rattiṃ nisajjāya vītināmesi.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಪಾಸಾದಿಕಂ ಖೋ ಅಯಂ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಇರಿಯತಿ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಂಸಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತೋ? ಕೋ ವಾ ತೇ ಸತ್ಥಾ? ಕಸ್ಸ ವಾ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ರೋಚೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಅತ್ಥಾವುಸೋ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ। ತಂ ಖೋ ಪನ ಭಗವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’ತಿ । ತಾಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತೋ। ಸೋ ಚ ಮೇ ಭಗವಾ ಸತ್ಥಾ। ತಸ್ಸ ಚಾಹಂ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮಂ ರೋಚೇಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಕಹಂ ಪನ, ಭಿಕ್ಖು, ಏತರಹಿ ಸೋ ಭಗವಾ ವಿಹರತಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಾವುಸೋ, ಉತ್ತರೇಸು ಜನಪದೇಸು ಸಾವತ್ಥಿ ನಾಮ ನಗರಂ। ತತ್ಥ ಸೋ ಭಗವಾ ಏತರಹಿ ವಿಹರತಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ। ‘‘ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ ಪನ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು, ಸೋ ಭಗವಾ; ದಿಸ್ವಾ ಚ ಪನ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ ಸೋ ಭಗವಾ; ದಿಸ್ವಾ ಚಾಹಂ ನ ಜಾನೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।
Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘pāsādikaṃ kho ayaṃ kulaputto iriyati. Yaṃnūnāhaṃ puccheyya’’nti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ pukkusātiṃ etadavoca – ‘‘kaṃsi tvaṃ, bhikkhu, uddissa pabbajito? Ko vā te satthā? Kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesī’’ti? ‘‘Atthāvuso, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito. Taṃ kho pana bhagavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti . Tāhaṃ bhagavantaṃ uddissa pabbajito. So ca me bhagavā satthā. Tassa cāhaṃ bhagavato dhammaṃ rocemī’’ti. ‘‘Kahaṃ pana, bhikkhu, etarahi so bhagavā viharati arahaṃ sammāsambuddho’’ti. ‘‘Atthāvuso, uttaresu janapadesu sāvatthi nāma nagaraṃ. Tattha so bhagavā etarahi viharati arahaṃ sammāsambuddho’’ti. ‘‘Diṭṭhapubbo pana te, bhikkhu, so bhagavā; disvā ca pana jāneyyāsī’’ti? ‘‘Na kho me, āvuso, diṭṭhapubbo so bhagavā; disvā cāhaṃ na jāneyya’’nti.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಮಞ್ಚ ಖ್ವಾಯಂ 11 ಕುಲಪುತ್ತೋ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತೋ। ಯಂನೂನಸ್ಸಾಹಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಧಮ್ಮಂ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು, ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ। ತಂ ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ; ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘mamañca khvāyaṃ 12 kulaputto uddissa pabbajito. Yaṃnūnassāhaṃ dhammaṃ deseyya’’nti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ pukkusātiṃ āmantesi – ‘‘dhammaṃ te, bhikkhu, desessāmi. Taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā pukkusāti bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
೩೪೩. ‘‘‘ಛಧಾತುರೋ 13 ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುರಿಸೋ ಛಫಸ್ಸಾಯತನೋ ಅಟ್ಠಾರಸಮನೋಪವಿಚಾರೋ ಚತುರಾಧಿಟ್ಠಾನೋ; ಯತ್ಥ ಠಿತಂ ಮಞ್ಞಸ್ಸವಾ ನಪ್ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಮಞ್ಞಸ್ಸವೇ ಖೋ ಪನ ನಪ್ಪವತ್ತಮಾನೇ ಮುನಿ ಸನ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಞ್ಞಂ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಸಚ್ಚಮನುರಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಚಾಗಮನುಬ್ರೂಹೇಯ್ಯ, ಸನ್ತಿಮೇವ ಸೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾ’ತಿ – ಅಯಮುದ್ದೇಸೋ ಧಾತುವಿಭಙ್ಗಸ್ಸ 14।
343. ‘‘‘Chadhāturo 15 ayaṃ, bhikkhu, puriso chaphassāyatano aṭṭhārasamanopavicāro caturādhiṭṭhāno; yattha ṭhitaṃ maññassavā nappavattanti, maññassave kho pana nappavattamāne muni santoti vuccati. Paññaṃ nappamajjeyya, saccamanurakkheyya, cāgamanubrūheyya, santimeva so sikkheyyā’ti – ayamuddeso dhātuvibhaṅgassa 16.
೩೪೪. ‘‘‘ಛಧಾತುರೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುರಿಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? (ಛಯಿಮಾ, ಭಿಕ್ಖು, ಧಾತುಯೋ) 17 – ಪಥವೀಧಾತು, ಆಪೋಧಾತು, ತೇಜೋಧಾತು, ವಾಯೋಧಾತು, ಆಕಾಸಧಾತು, ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು। ‘ಛಧಾತುರೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುರಿಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
344. ‘‘‘Chadhāturo ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? (Chayimā, bhikkhu, dhātuyo) 18 – pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu. ‘Chadhāturo ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
೩೪೫. ‘‘‘ಛಫಸ್ಸಾಯತನೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುರಿಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಾಯತನಂ, ಸೋತಸಮ್ಫಸ್ಸಾಯತನಂ, ಘಾನಸಮ್ಫಸ್ಸಾಯತನಂ, ಜಿವ್ಹಾಸಮ್ಫಸ್ಸಾಯತನಂ, ಕಾಯಸಮ್ಫಸ್ಸಾಯತನಂ, ಮನೋಸಮ್ಫಸ್ಸಾಯತನಂ। ‘ಛಫಸ್ಸಾಯತನೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುರಿಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
345. ‘‘‘Chaphassāyatano ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Cakkhusamphassāyatanaṃ, sotasamphassāyatanaṃ, ghānasamphassāyatanaṃ, jivhāsamphassāyatanaṃ, kāyasamphassāyatanaṃ, manosamphassāyatanaṃ. ‘Chaphassāyatano ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
೩೪೬. ‘‘‘ಅಟ್ಠಾರಸಮನೋಪವಿಚಾರೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುರಿಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಟ್ಠಾನೀಯಂ ರೂಪಂ ಉಪವಿಚರತಿ, ದೋಮನಸ್ಸಟ್ಠಾನೀಯಂ ರೂಪಂ ಉಪವಿಚರತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾಟ್ಠಾನೀಯಂ ರೂಪಂ ಉಪವಿಚರತಿ; ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ… ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಸಾಯಿತ್ವಾ… ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಫುಸಿತ್ವಾ… ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಞ್ಞಾಯ ಸೋಮನಸ್ಸಟ್ಠಾನೀಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಉಪವಿಚರತಿ, ದೋಮನಸ್ಸಟ್ಠಾನೀಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಉಪವಿಚರತಿ , ಉಪೇಕ್ಖಾಟ್ಠಾನೀಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಉಪವಿಚರತಿ – ಇತಿ ಛ ಸೋಮನಸ್ಸುಪವಿಚಾರಾ, ಛ ದೋಮನಸ್ಸುಪವಿಚಾರಾ, ಛ ಉಪೇಕ್ಖುಪವಿಚಾರಾ। ‘ಅಟ್ಠಾರಸಮನೋಪವಿಚಾರೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುರಿಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
346. ‘‘‘Aṭṭhārasamanopavicāro ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Cakkhunā rūpaṃ disvā somanassaṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati; sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya somanassaṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati , upekkhāṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati – iti cha somanassupavicārā, cha domanassupavicārā, cha upekkhupavicārā. ‘Aṭṭhārasamanopavicāro ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
೩೪೭. ‘‘‘ಚತುರಾಧಿಟ್ಠಾನೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುರಿಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಪಞ್ಞಾಧಿಟ್ಠಾನೋ, ಸಚ್ಚಾಧಿಟ್ಠಾನೋ, ಚಾಗಾಧಿಟ್ಠಾನೋ, ಉಪಸಮಾಧಿಟ್ಠಾನೋ। ‘ಚತುರಾಧಿಟ್ಠಾನೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುರಿಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
347. ‘‘‘Caturādhiṭṭhāno ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Paññādhiṭṭhāno, saccādhiṭṭhāno, cāgādhiṭṭhāno, upasamādhiṭṭhāno. ‘Caturādhiṭṭhāno ayaṃ, bhikkhu, puriso’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
೩೪೮. ‘‘‘ಪಞ್ಞಂ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಸಚ್ಚಮನುರಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಚಾಗಮನುಬ್ರೂಹೇಯ್ಯ, ಸನ್ತಿಮೇವ ಸೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾ’ತಿ – ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಞ್ಞಂ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ? ಛಯಿಮಾ, ಭಿಕ್ಖು, ಧಾತುಯೋ – ಪಥವೀಧಾತು, ಆಪೋಧಾತು, ತೇಜೋಧಾತು, ವಾಯೋಧಾತು, ಆಕಾಸಧಾತು, ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು।
348. ‘‘‘Paññaṃ nappamajjeyya, saccamanurakkheyya, cāgamanubrūheyya, santimeva so sikkheyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Kathañca, bhikkhu, paññaṃ nappamajjati? Chayimā, bhikkhu, dhātuyo – pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu.
೩೪೯. ‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಥವೀಧಾತು? ಪಥವೀಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಕಕ್ಖಳಂ ಖರಿಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ 19, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕೇಸಾ ಲೋಮಾ ನಖಾ ದನ್ತಾ ತಚೋ ಮಂಸಂ ನ್ಹಾರು ಅಟ್ಠಿ ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಂ 20 ವಕ್ಕಂ ಹದಯಂ ಯಕನಂ ಕಿಲೋಮಕಂ ಪಿಹಕಂ ಪಪ್ಫಾಸಂ ಅನ್ತಂ ಅನ್ತಗುಣಂ ಉದರಿಯಂ ಕರೀಸಂ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಕಕ್ಖಳಂ ಖರಿಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ಪಥವೀಧಾತು ಪಥವೀಧಾತುರೇವೇಸಾ । ‘ತಂ ನೇತಂ ಮಮ ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಪಥವೀಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಪಥವೀಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।
349. ‘‘Katamā ca, bhikkhu, pathavīdhātu? Pathavīdhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā ca, bhikkhu, ajjhattikā pathavīdhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ upādinnaṃ 21, seyyathidaṃ – kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ 22 vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, bhikkhu, ajjhattikā pathavīdhātu. Yā ceva kho pana ajjhattikā pathavīdhātu yā ca bāhirā pathavīdhātu pathavīdhāturevesā . ‘Taṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā pathavīdhātuyā nibbindati, pathavīdhātuyā cittaṃ virājeti.
೩೫೦. ‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ಆಪೋಧಾತು? ಆಪೋಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಪೋಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಆಪೋ ಆಪೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಪಿತ್ತಂ ಸೇಮ್ಹಂ ಪುಬ್ಬೋ ಲೋಹಿತಂ ಸೇದೋ ಮೇದೋ ಅಸ್ಸು ವಸಾ ಖೇಳೋ ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾ ಲಸಿಕಾ ಮುತ್ತಂ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಆಪೋ ಆಪೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಪೋಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಪೋಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ಆಪೋಧಾತು ಆಪೋಧಾತುರೇವೇಸಾ। ‘ತಂ ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಆಪೋಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಆಪೋಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।
350. ‘‘Katamā ca, bhikkhu, āpodhātu? Āpodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā ca, bhikkhu, ajjhattikā āpodhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ upādinnaṃ seyyathidaṃ – pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā muttaṃ, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, bhikkhu, ajjhattikā āpodhātu. Yā ceva kho pana ajjhattikā āpodhātu yā ca bāhirā āpodhātu āpodhāturevesā. ‘Taṃ netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āpodhātuyā nibbindati, āpodhātuyā cittaṃ virājeti.
೩೫೧. ‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ತೇಜೋಧಾತು? ತೇಜೋಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ತೇಜೋಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ತೇಜೋ ತೇಜೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಯೇನ ಚ ಸನ್ತಪ್ಪತಿ, ಯೇನ ಚ ಜೀರೀಯತಿ, ಯೇನ ಚ ಪರಿಡಯ್ಹತಿ, ಯೇನ ಚ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ತೇಜೋ ತೇಜೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ತೇಜೋಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ತೇಜೋಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ತೇಜೋಧಾತು ತೇಜೋಧಾತುರೇವೇಸಾ। ‘ತಂ ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ತೇಜೋಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ತೇಜೋಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।
351. ‘‘Katamā ca, bhikkhu, tejodhātu? Tejodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā ca, bhikkhu, ajjhattikā tejodhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – yena ca santappati, yena ca jīrīyati, yena ca pariḍayhati, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchati, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, bhikkhu, ajjhattikā tejodhātu. Yā ceva kho pana ajjhattikā tejodhātu yā ca bāhirā tejodhātu tejodhāturevesā. ‘Taṃ netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā tejodhātuyā nibbindati, tejodhātuyā cittaṃ virājeti.
೩೫೨. ‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ವಾಯೋಧಾತು? ವಾಯೋಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ವಾಯೋಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವಾಯೋ ವಾಯೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಉದ್ಧಙ್ಗಮಾ ವಾತಾ ಅಧೋಗಮಾ ವಾತಾ ಕುಚ್ಛಿಸಯಾ ವಾತಾ ಕೋಟ್ಠಾಸಯಾ 23 ವಾತಾ ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನುಸಾರಿನೋ ವಾತಾ ಅಸ್ಸಾಸೋ ಪಸ್ಸಾಸೋ ಇತಿ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವಾಯೋ ವಾಯೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ವಾಯೋಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ವಾಯೋಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ವಾಯೋಧಾತು ವಾಯೋಧಾತುರೇವೇಸಾ। ‘ತಂ ನೇತಂ ಮಮ , ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ , ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ವಾಯೋಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ವಾಯೋಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।
352. ‘‘Katamā ca, bhikkhu, vāyodhātu? Vāyodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā ca, bhikkhu, ajjhattikā vāyodhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – uddhaṅgamā vātā adhogamā vātā kucchisayā vātā koṭṭhāsayā 24 vātā aṅgamaṅgānusārino vātā assāso passāso iti, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, bhikkhu, ajjhattikā vāyodhātu. Yā ceva kho pana ajjhattikā vāyodhātu yā ca bāhirā vāyodhātu vāyodhāturevesā. ‘Taṃ netaṃ mama , nesohamasmi , na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā vāyodhātuyā nibbindati, vāyodhātuyā cittaṃ virājeti.
೩೫೩. ‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ಆಕಾಸಧಾತು? ಆಕಾಸಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಕಾಸಧಾತು ? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಆಕಾಸಂ ಆಕಾಸಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಣ್ಣಚ್ಛಿದ್ದಂ ನಾಸಚ್ಛಿದ್ದಂ ಮುಖದ್ವಾರಂ ಯೇನ ಚ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಅಜ್ಝೋಹರತಿ, ಯತ್ಥ ಚ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ಯೇನ ಚ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಅಧೋಭಾಗಂ 25 ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಆಕಾಸಂ ಆಕಾಸಗತಂ ಅಘಂ ಅಘಗತಂ ವಿವರಂ ವಿವರಗತಂ ಅಸಮ್ಫುಟ್ಠಂ ಮಂಸಲೋಹಿತೇಹಿ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಭಿಕ್ಖು ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಕಾಸಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಕಾಸಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ಆಕಾಸಧಾತು ಆಕಾಸಧಾತುರೇವೇಸಾ। ‘ತಂ ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಆಕಾಸಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಆಕಾಸಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।
353. ‘‘Katamā ca, bhikkhu, ākāsadhātu? Ākāsadhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā ca, bhikkhu, ajjhattikā ākāsadhātu ? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ ākāsaṃ ākāsagataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kaṇṇacchiddaṃ nāsacchiddaṃ mukhadvāraṃ yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ ajjhoharati, yattha ca asitapītakhāyitasāyitaṃ santiṭṭhati, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ adhobhāgaṃ 26 nikkhamati, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ ākāsaṃ ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaraṃ vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ maṃsalohitehi upādinnaṃ – ayaṃ vuccati bhikkhu ajjhattikā ākāsadhātu. Yā ceva kho pana ajjhattikā ākāsadhātu yā ca bāhirā ākāsadhātu ākāsadhāturevesā. ‘Taṃ netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā ākāsadhātuyā nibbindati, ākāsadhātuyā cittaṃ virājeti.
೩೫೪. ‘‘ಅಥಾಪರಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂಯೇವ ಅವಸಿಸ್ಸತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಿಯೋದಾತಂ। ತೇನ ಚ ವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಕಿಂ 27 ವಿಜಾನಾತಿ? ‘ಸುಖ’ನ್ತಿಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ, ‘ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ, ‘ಅದುಕ್ಖಮಸುಖ’ನ್ತಿಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ। ಸುಖವೇದನಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಾ ವೇದನಾ। ಸೋ ಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ‘ಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ‘ತಸ್ಸೇವ ಸುಖವೇದನಿಯಸ್ಸ ಫಸ್ಸಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಯಂ ತಜ್ಜಂ ವೇದಯಿತಂ ಸುಖವೇದನಿಯಂ ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಸಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಸಾ ವೂಪಸಮ್ಮತೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
354. ‘‘Athāparaṃ viññāṇaṃyeva avasissati parisuddhaṃ pariyodātaṃ. Tena ca viññāṇena kiṃ 28 vijānāti? ‘Sukha’ntipi vijānāti, ‘dukkha’ntipi vijānāti, ‘adukkhamasukha’ntipi vijānāti. Sukhavedaniyaṃ, bhikkhu, phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā. So sukhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘sukhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti. ‘Tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā sukhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
೩೫೫. ‘‘ದುಕ್ಖವೇದನಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ। ಸೋ ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ‘ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ‘ತಸ್ಸೇವ ದುಕ್ಖವೇದನಿಯಸ್ಸ ಫಸ್ಸಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಯಂ ತಜ್ಜಂ ವೇದಯಿತಂ ದುಕ್ಖವೇದನಿಯಂ ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಸಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಸಾ ವೂಪಸಮ್ಮತೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
355. ‘‘Dukkhavedaniyaṃ, bhikkhu, phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā. So dukkhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘dukkhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti. ‘Tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ dukkhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā dukkhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
೩೫೬. ‘‘ಅದುಕ್ಖಮಸುಖವೇದನಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ। ಸೋ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ‘ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ‘ತಸ್ಸೇವ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖವೇದನಿಯಸ್ಸ ಫಸ್ಸಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಯಂ ತಜ್ಜಂ ವೇದಯಿತಂ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖವೇದನಿಯಂ ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ ಸಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಸಾ ವೂಪಸಮ್ಮತೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
356. ‘‘Adukkhamasukhavedaniyaṃ, bhikkhu, phassaṃ paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā. So adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti. ‘Tasseva adukkhamasukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ adukkhamasukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā adukkhamasukhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
೩೫೭. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ದ್ವಿನ್ನಂ ಕಟ್ಠಾನಂ ಸಙ್ಘಟ್ಟಾ 29 ಸಮೋಧಾನಾ ಉಸ್ಮಾ ಜಾಯತಿ, ತೇಜೋ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ತೇಸಂಯೇವ ದ್ವಿನ್ನಂ ಕಟ್ಠಾನಂ ನಾನಾಭಾವಾ ವಿಕ್ಖೇಪಾ ಯಾ ತಜ್ಜಾ ಉಸ್ಮಾ ಸಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಸಾ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಸುಖವೇದನಿಯಂ ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಾ ವೇದನಾ। ಸೋ ಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ‘ಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ‘ತಸ್ಸೇವ ಸುಖವೇದನಿಯಸ್ಸ ಫಸ್ಸಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಯಂ ತಜ್ಜಂ ವೇದಯಿತಂ ಸುಖವೇದನಿಯಂ ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಸಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಸಾ ವೂಪಸಮ್ಮತೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
357. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhu, dvinnaṃ kaṭṭhānaṃ saṅghaṭṭā 30 samodhānā usmā jāyati, tejo abhinibbattati, tesaṃyeva dvinnaṃ kaṭṭhānaṃ nānābhāvā vikkhepā yā tajjā usmā sā nirujjhati, sā vūpasammati; evameva kho, bhikkhu, sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjati sukhā vedanā. So sukhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘sukhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti. ‘Tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā sukhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
೩೫೮. ‘‘ದುಕ್ಖವೇದನಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ। ಸೋ ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ‘ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ‘ತಸ್ಸೇವ ದುಕ್ಖವೇದನಿಯಸ್ಸ ಫಸ್ಸಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಯಂ ತಜ್ಜಂ ವೇದಯಿತಂ ದುಕ್ಖವೇದನಿಯಂ ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಸಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಸಾ ವೂಪಸಮ್ಮತೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
358. ‘‘Dukkhavedaniyaṃ, bhikkhu, phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhā vedanā. So dukkhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘dukkhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti. ‘Tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ dukkhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā dukkhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
೩೫೯. ‘‘ಅದುಕ್ಖಮಸುಖವೇದನಿಯಂ , ಭಿಕ್ಖು, ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ। ಸೋ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ‘ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ‘ತಸ್ಸೇವ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖವೇದನಿಯಸ್ಸ ಫಸ್ಸಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಯಂ ತಜ್ಜಂ ವೇದಯಿತಂ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖವೇದನಿಯಂ ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ ಸಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಸಾ ವೂಪಸಮ್ಮತೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
359. ‘‘Adukkhamasukhavedaniyaṃ , bhikkhu, phassaṃ paṭicca uppajjati adukkhamasukhā vedanā. So adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti. ‘Tasseva adukkhamasukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ adukkhamasukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannā adukkhamasukhā vedanā sā nirujjhati, sā vūpasammatī’ti pajānāti.
೩೬೦. ‘‘ಅಥಾಪರಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಯೇವ ಅವಸಿಸ್ಸತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಪರಿಯೋದಾತಾ ಮುದು ಚ ಕಮ್ಮಞ್ಞಾ ಚ ಪಭಸ್ಸರಾ ಚ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ದಕ್ಖೋ ಸುವಣ್ಣಕಾರೋ ವಾ ಸುವಣ್ಣಕಾರನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ಉಕ್ಕಂ ಬನ್ಧೇಯ್ಯ, ಉಕ್ಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕಾಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪೇಯ್ಯ, ಉಕ್ಕಾಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪೇತ್ವಾ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ಜಾತರೂಪಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಕ್ಕಾಮುಖೇ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ತಮೇನಂ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಅಭಿಧಮೇಯ್ಯ, ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸೇಯ್ಯ, ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖೇಯ್ಯ, ತಂ ಹೋತಿ ಜಾತರೂಪಂ 31 ಸುಧನ್ತಂ ನಿದ್ಧನ್ತಂ ನೀಹಟಂ 32 ನಿನ್ನೀತಕಸಾವಂ 33 ಮುದು ಚ ಕಮ್ಮಞ್ಞಞ್ಚ ಪಭಸ್ಸರಞ್ಚ, ಯಸ್ಸಾ ಯಸ್ಸಾ ಚ ಪಿಳನ್ಧನವಿಕತಿಯಾ ಆಕಙ್ಖತಿ – ಯದಿ ಪಟ್ಟಿಕಾಯ 34 ಯದಿ ಕುಣ್ಡಲಾಯ ಯದಿ ಗೀವೇಯ್ಯಕಾಯ ಯದಿ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಾಯ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅನುಭೋತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಥಾಪರಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಯೇವ ಅವಸಿಸ್ಸತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಪರಿಯೋದಾತಾ ಮುದು ಚ ಕಮ್ಮಞ್ಞಾ ಚ ಪಭಸ್ಸರಾ ಚ।
360. ‘‘Athāparaṃ upekkhāyeva avasissati parisuddhā pariyodātā mudu ca kammaññā ca pabhassarā ca. Seyyathāpi, bhikkhu, dakkho suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā ukkaṃ bandheyya, ukkaṃ bandhitvā ukkāmukhaṃ ālimpeyya, ukkāmukhaṃ ālimpetvā saṇḍāsena jātarūpaṃ gahetvā ukkāmukhe pakkhipeyya, tamenaṃ kālena kālaṃ abhidhameyya, kālena kālaṃ udakena paripphoseyya, kālena kālaṃ ajjhupekkheyya, taṃ hoti jātarūpaṃ 35 sudhantaṃ niddhantaṃ nīhaṭaṃ 36 ninnītakasāvaṃ 37 mudu ca kammaññañca pabhassarañca, yassā yassā ca piḷandhanavikatiyā ākaṅkhati – yadi paṭṭikāya 38 yadi kuṇḍalāya yadi gīveyyakāya yadi suvaṇṇamālāya tañcassa atthaṃ anubhoti; evameva kho, bhikkhu, athāparaṃ upekkhāyeva avasissati parisuddhā pariyodātā mudu ca kammaññā ca pabhassarā ca.
೩೬೧. ‘‘ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಏವಂ ಪರಿಯೋದಾತಂ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಂಹರೇಯ್ಯಂ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯಂ। ಏವಂ ಮೇ ಅಯಂ ಉಪೇಕ್ಖಾ ತಂನಿಸ್ಸಿತಾ ತದುಪಾದಾನಾ ಚಿರಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ। ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಏವಂ ಪರಿಯೋದಾತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಂಹರೇಯ್ಯಂ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯಂ। ಏವಂ ಮೇ ಅಯಂ ಉಪೇಕ್ಖಾ ತಂನಿಸ್ಸಿತಾ ತದುಪಾದಾನಾ ಚಿರಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ। ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಏವಂ ಪರಿಯೋದಾತಂ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಂಹರೇಯ್ಯಂ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯಂ। ಏವಂ ಮೇ ಅಯಂ ಉಪೇಕ್ಖಾ ತಂನಿಸ್ಸಿತಾ ತದುಪಾದಾನಾ ಚಿರಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ। ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಏವಂ ಪರಿಯೋದಾತಂ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಂಹರೇಯ್ಯಂ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯಂ। ಏವಂ ಮೇ ಅಯಂ ಉಪೇಕ್ಖಾ ತಂನಿಸ್ಸಿತಾ ತದುಪಾದಾನಾ ಚಿರಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾ’’’ತಿ।
361. ‘‘So evaṃ pajānāti – ‘imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ ākāsānañcāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ. Evaṃ me ayaṃ upekkhā taṃnissitā tadupādānā ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyya. Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ viññāṇañcāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ. Evaṃ me ayaṃ upekkhā taṃnissitā tadupādānā ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyya. Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ ākiñcaññāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ. Evaṃ me ayaṃ upekkhā taṃnissitā tadupādānā ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyya. Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ. Evaṃ me ayaṃ upekkhā taṃnissitā tadupādānā ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyyā’’’ti.
೩೬೨. ‘‘ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಏವಂ ಪರಿಯೋದಾತಂ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಂಹರೇಯ್ಯಂ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯಂ; ಸಙ್ಖತಮೇತಂ। ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಏವಂ ಪರಿಯೋದಾತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಂಹರೇಯ್ಯಂ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯಂ; ಸಙ್ಖತಮೇತಂ। ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಏವಂ ಪರಿಯೋದಾತಂ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಂಹರೇಯ್ಯಂ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯಂ; ಸಙ್ಖತಮೇತಂ। ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಏವಂ ಪರಿಯೋದಾತಂ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಂಹರೇಯ್ಯಂ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯಂ; ಸಙ್ಖತಮೇತ’’’ನ್ತಿ।
362. ‘‘So evaṃ pajānāti – ‘imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ ākāsānañcāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ; saṅkhatametaṃ. Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ viññāṇañcāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ; saṅkhatametaṃ. Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ ākiñcaññāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ; saṅkhatametaṃ. Imañce ahaṃ upekkhaṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasaṃhareyyaṃ, tadanudhammañca cittaṃ bhāveyyaṃ; saṅkhatameta’’’nti.
‘‘ಸೋ ನೇವ ತಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ, ನ ಅಭಿಸಞ್ಚೇತಯತಿ ಭವಾಯ ವಾ ವಿಭವಾಯ ವಾ। ಸೋ ಅನಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೋ ಅನಭಿಸಞ್ಚೇತಯನ್ತೋ ಭವಾಯ ವಾ ವಿಭವಾಯ ವಾ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಅನುಪಾದಿಯಂ ನ ಪರಿತಸ್ಸತಿ, ಅಪರಿತಸ್ಸಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂಯೇವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘So neva taṃ abhisaṅkharoti, na abhisañcetayati bhavāya vā vibhavāya vā. So anabhisaṅkharonto anabhisañcetayanto bhavāya vā vibhavāya vā na kiñci loke upādiyati, anupādiyaṃ na paritassati, aparitassaṃ paccattaṃyeva parinibbāyati. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
೩೬೩. ‘‘ಸೋ ಸುಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ, ‘ಸಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅನಜ್ಝೋಸಿತಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅನಭಿನನ್ದಿತಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ದುಕ್ಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ , ‘ಸಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅನಜ್ಝೋಸಿತಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅನಭಿನನ್ದಿತಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ, ‘ಸಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅನಜ್ಝೋಸಿತಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅನಭಿನನ್ದಿತಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
363. ‘‘So sukhañce vedanaṃ vedeti, ‘sā aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti. Dukkhañce vedanaṃ vedeti , ‘sā aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti. Adukkhamasukhañce vedanaṃ vedeti, ‘sā aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti.
೩೬೪. ‘‘ಸೋ ಸುಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ, ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ನಂ ವೇದೇತಿ; ದುಕ್ಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ, ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ನಂ ವೇದೇತಿ; ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ, ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ನಂ ವೇದೇತಿ। ಸೋ ಕಾಯಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ‘ಕಾಯಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ‘ಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಉದ್ಧಂ ಜೀವಿತಪರಿಯಾದಾನಾ ಇಧೇವ ಸಬ್ಬವೇದಯಿತಾನಿ ಅನಭಿನನ್ದಿತಾನಿ ಸೀತೀಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
364. ‘‘So sukhañce vedanaṃ vedeti, visaṃyutto naṃ vedeti; dukkhañce vedanaṃ vedeti, visaṃyutto naṃ vedeti; adukkhamasukhañce vedanaṃ vedeti, visaṃyutto naṃ vedeti. So kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, ‘kāyassa bhedā paraṃ maraṇā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissantī’ti pajānāti.
೩೬೫. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ತೇಲಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ವಟ್ಟಿಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಲಪ್ಪದೀಪೋ ಝಾಯತಿ; ತಸ್ಸೇವ ತೇಲಸ್ಸ ಚ ವಟ್ಟಿಯಾ ಚ ಪರಿಯಾದಾನಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಚ ಅನುಪಹಾರಾ 39 ಅನಾಹಾರೋ ನಿಬ್ಬಾಯತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಕಾಯಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ‘ಕಾಯಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಮಾನೋ ‘ಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಉದ್ಧಂ ಜೀವಿತಪರಿಯಾದಾನಾ ಇಧೇವ ಸಬ್ಬವೇದಯಿತಾನಿ ಅನಭಿನನ್ದಿತಾನಿ ಸೀತೀಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಇಮಿನಾ ಪರಮೇನ ಪಞ್ಞಾಧಿಟ್ಠಾನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ಏಸಾ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಪರಮಾ ಅರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಯದಿದಂ – ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಕ್ಖಯೇ ಞಾಣಂ।
365. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhu, telañca paṭicca vaṭṭiñca paṭicca telappadīpo jhāyati; tasseva telassa ca vaṭṭiyā ca pariyādānā aññassa ca anupahārā 40 anāhāro nibbāyati; evameva kho, bhikkhu, kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, ‘kāyassa bhedā paraṃ maraṇā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissantī’ti pajānāti. Tasmā evaṃ samannāgato bhikkhu iminā paramena paññādhiṭṭhānena samannāgato hoti. Esā hi, bhikkhu, paramā ariyā paññā yadidaṃ – sabbadukkhakkhaye ñāṇaṃ.
೩೬೬. ‘‘ತಸ್ಸ ಸಾ ವಿಮುತ್ತಿ ಸಚ್ಚೇ ಠಿತಾ ಅಕುಪ್ಪಾ ಹೋತಿ। ತಞ್ಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಮುಸಾ ಯಂ ಮೋಸಧಮ್ಮಂ, ತಂ ಸಚ್ಚಂ ಯಂ ಅಮೋಸಧಮ್ಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಇಮಿನಾ ಪರಮೇನ ಸಚ್ಚಾಧಿಟ್ಠಾನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ಏತಞ್ಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಪರಮಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಯದಿದಂ – ಅಮೋಸಧಮ್ಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ।
366. ‘‘Tassa sā vimutti sacce ṭhitā akuppā hoti. Tañhi, bhikkhu, musā yaṃ mosadhammaṃ, taṃ saccaṃ yaṃ amosadhammaṃ nibbānaṃ. Tasmā evaṃ samannāgato bhikkhu iminā paramena saccādhiṭṭhānena samannāgato hoti. Etañhi, bhikkhu, paramaṃ ariyasaccaṃ yadidaṃ – amosadhammaṃ nibbānaṃ.
೩೬೭. ‘‘ತಸ್ಸೇವ ಖೋ ಪನ ಪುಬ್ಬೇ ಅವಿದ್ದಸುನೋ ಉಪಧೀ ಹೋನ್ತಿ ಸಮತ್ತಾ ಸಮಾದಿನ್ನಾ। ತ್ಯಾಸ್ಸ ಪಹೀನಾ ಹೋನ್ತಿ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಇಮಿನಾ ಪರಮೇನ ಚಾಗಾಧಿಟ್ಠಾನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ಏಸೋ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಪರಮೋ ಅರಿಯೋ ಚಾಗೋ ಯದಿದಂ – ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ।
367. ‘‘Tasseva kho pana pubbe aviddasuno upadhī honti samattā samādinnā. Tyāssa pahīnā honti ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Tasmā evaṃ samannāgato bhikkhu iminā paramena cāgādhiṭṭhānena samannāgato hoti. Eso hi, bhikkhu, paramo ariyo cāgo yadidaṃ – sabbūpadhipaṭinissaggo.
೩೬೮. ‘‘ತಸ್ಸೇವ ಖೋ ಪನ ಪುಬ್ಬೇ ಅವಿದ್ದಸುನೋ ಅಭಿಜ್ಝಾ ಹೋತಿ ಛನ್ದೋ ಸಾರಾಗೋ। ಸ್ವಾಸ್ಸ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತೋ ಅನಭಾವಂಕತೋ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮೋ। ತಸ್ಸೇವ ಖೋ ಪನ ಪುಬ್ಬೇ ಅವಿದ್ದಸುನೋ ಆಘಾತೋ ಹೋತಿ ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಸಮ್ಪದೋಸೋ। ಸ್ವಾಸ್ಸ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತೋ ಅನಭಾವಂಕತೋ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮೋ। ತಸ್ಸೇವ ಖೋ ಪನ ಪುಬ್ಬೇ ಅವಿದ್ದಸುನೋ ಅವಿಜ್ಜಾ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮೋಹೋ। ಸ್ವಾಸ್ಸ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತೋ ಅನಭಾವಂಕತೋ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮೋ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಇಮಿನಾ ಪರಮೇನ ಉಪಸಮಾಧಿಟ್ಠಾನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ಏಸೋ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಪರಮೋ ಅರಿಯೋ ಉಪಸಮೋ ಯದಿದಂ – ರಾಗದೋಸಮೋಹಾನಂ ಉಪಸಮೋ। ‘ಪಞ್ಞಂ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಸಚ್ಚಮನುರಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಚಾಗಮನುಬ್ರೂಹೇಯ್ಯ, ಸನ್ತಿಮೇವ ಸೋ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾ’ತಿ – ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
368. ‘‘Tasseva kho pana pubbe aviddasuno abhijjhā hoti chando sārāgo. Svāssa pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo. Tasseva kho pana pubbe aviddasuno āghāto hoti byāpādo sampadoso. Svāssa pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo. Tasseva kho pana pubbe aviddasuno avijjā hoti sammoho. Svāssa pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo. Tasmā evaṃ samannāgato bhikkhu iminā paramena upasamādhiṭṭhānena samannāgato hoti. Eso hi, bhikkhu, paramo ariyo upasamo yadidaṃ – rāgadosamohānaṃ upasamo. ‘Paññaṃ nappamajjeyya, saccamanurakkheyya, cāgamanubrūheyya, santimeva so sikkheyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
೩೬೯. ‘‘‘ಯತ್ಥ ಠಿತಂ ಮಞ್ಞಸ್ಸವಾ ನಪ್ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಮಞ್ಞಸ್ಸವೇ ಖೋ ಪನ ನಪ್ಪವತ್ತಮಾನೇ ಮುನಿ ಸನ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತೀ’ತಿ – ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ‘ಅಸ್ಮೀ’ತಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ‘ಅಯಮಹಮಸ್ಮೀ’ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ‘ಭವಿಸ್ಸ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ‘ನ ಭವಿಸ್ಸ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ‘ರೂಪೀ ಭವಿಸ್ಸ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ‘ಅರೂಪೀ ಭವಿಸ್ಸ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ‘ಸಞ್ಞೀ ಭವಿಸ್ಸ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ‘ಅಸಞ್ಞೀ ಭವಿಸ್ಸ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ, ‘ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞೀ ಭವಿಸ್ಸ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಿತಮೇತಂ। ಮಞ್ಞಿತಂ, ಭಿಕ್ಖು, ರೋಗೋ ಮಞ್ಞಿತಂ ಗಣ್ಡೋ ಮಞ್ಞಿತಂ ಸಲ್ಲಂ। ಸಬ್ಬಮಞ್ಞಿತಾನಂ ತ್ವೇವ, ಭಿಕ್ಖು, ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಮುನಿ ಸನ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಮುನಿ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖು, ಸನ್ತೋ ನ ಜಾಯತಿ, ನ ಜೀಯತಿ, ನ ಮೀಯತಿ, ನ ಕುಪ್ಪತಿ, ನ ಪಿಹೇತಿ। ತಞ್ಹಿಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖು, ನತ್ಥಿ ಯೇನ ಜಾಯೇಥ, ಅಜಾಯಮಾನೋ ಕಿಂ ಜೀಯಿಸ್ಸತಿ, ಅಜೀಯಮಾನೋ ಕಿಂ ಮೀಯಿಸ್ಸತಿ, ಅಮೀಯಮಾನೋ ಕಿಂ ಕುಪ್ಪಿಸ್ಸತಿ, ಅಕುಪ್ಪಮಾನೋ ಕಿಸ್ಸ 41 ಪಿಹೇಸ್ಸತಿ? ‘ಯತ್ಥ ಠಿತಂ ಮಞ್ಞಸ್ಸವಾ ನಪ್ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಮಞ್ಞಸ್ಸವೇ ಖೋ ಪನ ನಪ್ಪವತ್ತಮಾನೇ ಮುನಿ ಸನ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತೀ’ತಿ – ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ। ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಛಧಾತುವಿಭಙ್ಗಂ ಧಾರೇಹೀ’’ತಿ।
369. ‘‘‘Yattha ṭhitaṃ maññassavā nappavattanti, maññassave kho pana nappavattamāne muni santoti vuccatī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Asmī’ti, bhikkhu, maññitametaṃ, ‘ayamahamasmī’ti maññitametaṃ, ‘bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘na bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘rūpī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘arūpī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘saññī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘asaññī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’nti maññitametaṃ. Maññitaṃ, bhikkhu, rogo maññitaṃ gaṇḍo maññitaṃ sallaṃ. Sabbamaññitānaṃ tveva, bhikkhu, samatikkamā muni santoti vuccati. Muni kho pana, bhikkhu, santo na jāyati, na jīyati, na mīyati, na kuppati, na piheti. Tañhissa, bhikkhu, natthi yena jāyetha, ajāyamāno kiṃ jīyissati, ajīyamāno kiṃ mīyissati, amīyamāno kiṃ kuppissati, akuppamāno kissa 42 pihessati? ‘Yattha ṭhitaṃ maññassavā nappavattanti, maññassave kho pana nappavattamāne muni santoti vuccatī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ. Imaṃ kho me tvaṃ, bhikkhu, saṃkhittena chadhātuvibhaṅgaṃ dhārehī’’ti.
೩೭೦. ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ – ‘‘ಸತ್ಥಾ ಕಿರ ಮೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಸುಗತೋ ಕಿರ ಮೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಕಿರ ಮೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಏಕಂಸಂ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದೇಸು ಸಿರಸಾ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಚಯೋ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಚ್ಚಗಮಾ ಯಥಾಬಾಲಂ ಯಥಾಮೂಳ್ಹಂ ಯಥಾಅಕುಸಲಂ, ಯೋಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಆವುಸೋವಾದೇನ ಸಮುದಾಚರಿತಬ್ಬಂ ಅಮಞ್ಞಿಸ್ಸಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಅಚ್ಚಯಂ ಅಚ್ಚಯತೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತು ಆಯತಿಂ ಸಂವರಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ತಗ್ಘ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಚ್ಚಯೋ ಅಚ್ಚಗಮಾ ಯಥಾಬಾಲಂ ಯಥಾಮೂಳ್ಹಂ ಯಥಾಅಕುಸಲಂ , ಯಂ ಮಂ ತ್ವಂ ಆವುಸೋವಾದೇನ ಸಮುದಾಚರಿತಬ್ಬಂ ಅಮಞ್ಞಿತ್ಥ। ಯತೋ ಚ ಖೋ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಚ್ಚಯಂ ಅಚ್ಚಯತೋ ದಿಸ್ವಾ ಯಥಾಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಕರೋಸಿ, ತಂ ತೇ ಮಯಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮ। ವುದ್ಧಿಹೇಸಾ, ಭಿಕ್ಖು, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಯೋ ಅಚ್ಚಯಂ ಅಚ್ಚಯತೋ ದಿಸ್ವಾ ಯಥಾಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಕರೋತಿ, ಆಯತಿಂ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ। ‘‘ಲಭೇಯ್ಯಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪನ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು, ಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ। ‘‘ನ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ತಥಾಗತಾ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಪತ್ತಚೀವರಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತೀ’’ತಿ।
370. Atha kho āyasmā pukkusāti – ‘‘satthā kira me anuppatto, sugato kira me anuppatto sammāsambuddho kira me anuppatto’’ti uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavantaṃ āvusovādena samudācaritabbaṃ amaññissaṃ. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti. ‘‘Taggha tvaṃ, bhikkhu, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ , yaṃ maṃ tvaṃ āvusovādena samudācaritabbaṃ amaññittha. Yato ca kho tvaṃ, bhikkhu, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma. Vuddhihesā, bhikkhu, ariyassa vinaye yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatī’’ti. ‘‘Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike upasampada’’nti. ‘‘Paripuṇṇaṃ pana te, bhikkhu, pattacīvara’’nti? ‘‘Na kho me, bhante, paripuṇṇaṃ pattacīvara’’nti. ‘‘Na kho, bhikkhu, tathāgatā aparipuṇṇapattacīvaraṃ upasampādentī’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಪರಿಯೇಸನಂ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿಂ ಪತ್ತಚೀವರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರನ್ತಂ ವಿಬ್ಭನ್ತಾ ಗಾವೀ 43 ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಯೋ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ ನಾಮ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಭಗವತಾ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಓವಾದೇನ ಓವದಿತೋ ಸೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ। ತಸ್ಸ ಕಾ ಗತಿ, ಕೋ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಪಚ್ಚಪಾದಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸಾನುಧಮ್ಮಂ, ನ ಚ ಮಂ ಧಮ್ಮಾಧಿಕರಣಂ ವಿಹೇಸೇಸಿ 44। ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ’’ತಿ।
Atha kho āyasmā pukkusāti bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pattacīvarapariyesanaṃ pakkāmi. Atha kho āyasmantaṃ pukkusātiṃ pattacīvarapariyesanaṃ carantaṃ vibbhantā gāvī 45 jīvitā voropesi. Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘yo so, bhante, pukkusāti nāma kulaputto bhagavatā saṃkhittena ovādena ovadito so kālaṅkato. Tassa kā gati, ko abhisamparāyo’’ti? ‘‘Paṇḍito, bhikkhave, pukkusāti kulaputto paccapādi dhammassānudhammaṃ, na ca maṃ dhammādhikaraṇaṃ vihesesi 46. Pukkusāti, bhikkhave, kulaputto pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā’’ti.
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
ಧಾತುವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದಸಮಂ।
Dhātuvibhaṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಧಾತುವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Dhātuvibhaṅgasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ಧಾತುವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Dhātuvibhaṅgasuttavaṇṇanā
