| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
3. தா⁴துவிப⁴ங்கோ³
3. Dhātuvibhaṅgo
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
172. யதி³பி தா⁴துஸங்யுத்தாதீ³ஸு ‘‘தா⁴துனானத்தங் வோ, பி⁴க்க²வே, தே³ஸெஸ்ஸாமி, கதமஞ்ச, பி⁴க்க²வே, தா⁴துனானத்தங்? சக்கு²தா⁴து…பே॰… மனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூ’’திஆதி³னா (ஸங்॰ நி॰ 2.85) அட்டா²ரஸ தா⁴துயோ ஆக³தா, தா பன அபி⁴த⁴ம்மே ச ஆக³தாதி ஸாதா⁴ரணத்தா அக்³க³ஹெத்வா ஸுத்தந்தெஸ்வேவ ஆக³தே தயோ தா⁴துச²க்கே க³ஹெத்வா ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங் விப⁴த்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஸப்³பா³ தா⁴துயோதி அட்டா²ரஸபி. ஸுஞ்ஞே ஸபா⁴வமத்தே நிருள்ஹோ தா⁴து-ஸத்³தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³. அஸம்பு²ட்ட²தா⁴தூதி சதூஹி மஹாபூ⁴தேஹி அப்³யாபிதபா⁴வோதி அத்தோ².
172. Yadipi dhātusaṃyuttādīsu ‘‘dhātunānattaṃ vo, bhikkhave, desessāmi, katamañca, bhikkhave, dhātunānattaṃ? Cakkhudhātu…pe… manoviññāṇadhātū’’tiādinā (saṃ. ni. 2.85) aṭṭhārasa dhātuyo āgatā, tā pana abhidhamme ca āgatāti sādhāraṇattā aggahetvā suttantesveva āgate tayo dhātuchakke gahetvā suttantabhājanīyaṃ vibhattanti veditabbaṃ. Sabbā dhātuyoti aṭṭhārasapi. Suññe sabhāvamatte niruḷho dhātu-saddo daṭṭhabbo. Asamphuṭṭhadhātūti catūhi mahābhūtehi abyāpitabhāvoti attho.
173. பத²வீதா⁴துத்³வயந்தி அட்ட²கதா²யங் பது³த்³தா⁴ரோ கதோ, பாளியங் பன ‘‘த்³வேய’’ந்தி ஆக³ச்ச²தி, அத்தோ² பன யதா²வுத்தோவ. த்³வயந்தி பன பாடே² ஸதி அயம்பி அத்தோ² ஸம்ப⁴வதி. த்³வே அவயவா ஏதஸ்ஸாதி த்³வயங், பத²வீதா⁴தூனங் த்³வயங் பத²வீதா⁴துத்³வயங், த்³வின்னங் பத²வீதா⁴தூனங் ஸமுதா³யோதி அத்தோ². த்³வே ஏவ வா அவயவா ஸமுதி³தா த்³வயங், பத²வீதா⁴துத்³வயந்தி. ‘‘தத்த² கதமா பத²வீதா⁴து? பத²வீதா⁴துத்³வயங், ஏஸா பத²வீதா⁴தூ’’தி ஸங்கே²பேன விஸ்ஸஜ்ஜேதி. அத்தி² அஜ்ஜ²த்திகா அத்தி² பா³ஹிராதி எத்த² அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிர-ஸத்³தா³ ந அஜ்ஜ²த்திகது³கே விய அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிராயதனவாசகா, நாபி அஜ்ஜ²த்தத்திகே வுத்தேஹி அஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³தா⁴-ஸத்³தே³ஹி ஸமானத்தா², இந்த்³ரியப³த்³தா⁴னிந்த்³ரியப³த்³த⁴வாசகா பன ஏதே. தேன ‘‘ஸத்தஸந்தானபரியாபன்னா’’திஆதி³ வுத்தங். நியகஜ்ஜ²த்தாதி ச ந பச்சத்தங் அத்தனி ஜாததங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், அத² கோ² ஸப்³ப³ஸத்தஸந்தானேஸு ஜாததந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். அஜ்ஜ²த்தங் பச்சத்தந்தி வசனேன ஹி ஸத்தஸந்தானபரியாபன்னதாய அஜ்ஜ²த்திகபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி, ந பாடிபுக்³க³லிகதாய. ஸபா⁴வாகாரதோதி ஆபாதீ³ஹி விஸிட்டே²ன அத்தனோ ஏவ ஸபா⁴வபூ⁴தேன க³ஹேதப்³பா³காரேன.
173. Pathavīdhātudvayanti aṭṭhakathāyaṃ paduddhāro kato, pāḷiyaṃ pana ‘‘dveya’’nti āgacchati, attho pana yathāvuttova. Dvayanti pana pāṭhe sati ayampi attho sambhavati. Dve avayavā etassāti dvayaṃ, pathavīdhātūnaṃ dvayaṃ pathavīdhātudvayaṃ, dvinnaṃ pathavīdhātūnaṃ samudāyoti attho. Dve eva vā avayavā samuditā dvayaṃ, pathavīdhātudvayanti. ‘‘Tattha katamā pathavīdhātu? Pathavīdhātudvayaṃ, esā pathavīdhātū’’ti saṅkhepena vissajjeti. Atthi ajjhattikā atthi bāhirāti ettha ajjhattikabāhira-saddā na ajjhattikaduke viya ajjhattikabāhirāyatanavācakā, nāpi ajjhattattike vuttehi ajjhattabahiddhā-saddehi samānatthā, indriyabaddhānindriyabaddhavācakā pana ete. Tena ‘‘sattasantānapariyāpannā’’tiādi vuttaṃ. Niyakajjhattāti ca na paccattaṃ attani jātataṃ sandhāya vuttaṃ, atha kho sabbasattasantānesu jātatanti daṭṭhabbaṃ. Ajjhattaṃ paccattanti vacanena hi sattasantānapariyāpannatāya ajjhattikabhāvaṃ dasseti, na pāṭipuggalikatāya. Sabhāvākāratoti āpādīhi visiṭṭhena attano eva sabhāvabhūtena gahetabbākārena.
கேஸா கக்க²ளத்தலக்க²ணாதி கக்க²ளதாதி⁴கதாய வுத்தா. பாடியேக்கோ கொட்டா²ஸோதி பத²வீகொட்டா²ஸமத்தோ ஸுஞ்ஞோதி அத்தோ². மத்த²லுங்க³ங் அட்டி²மிஞ்ஜக்³க³ஹணேன க³ஹிதந்தி இத⁴ விஸுங் ந வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Kesākakkhaḷattalakkhaṇāti kakkhaḷatādhikatāya vuttā. Pāṭiyekko koṭṭhāsoti pathavīkoṭṭhāsamatto suññoti attho. Matthaluṅgaṃ aṭṭhimiñjaggahaṇena gahitanti idha visuṃ na vuttanti veditabbaṃ.
இமினாதி ‘‘ஸெய்யதி²த³ங் கேஸா’’திஆதி³னா. கம்மங் கத்வாதி பயோக³ங் வீரியங் ஆயூஹனங் வா கத்வாதி அத்தோ². போ⁴க³காமேன கஸியாதீ³ஸு விய அரஹத்தகாமேன ச இமஸ்மிங் மனஸிகாரே கம்மங் கத்தப்³ப³ந்தி. புப்³ப³பலிபோ³தா⁴தி ஆவாஸாத³யோ தீ³க⁴கேஸாதி³கே கு²த்³த³கபலிபோ³தே⁴ அபரபலிபோ³தா⁴தி அபெக்கி²த்வா வுத்தா.
Imināti ‘‘seyyathidaṃ kesā’’tiādinā. Kammaṃ katvāti payogaṃ vīriyaṃ āyūhanaṃ vā katvāti attho. Bhogakāmena kasiyādīsu viya arahattakāmena ca imasmiṃ manasikāre kammaṃ kattabbanti. Pubbapalibodhāti āvāsādayo dīghakesādike khuddakapalibodhe aparapalibodhāti apekkhitvā vuttā.
வண்ணாதீ³னங் பஞ்சன்னங் வஸேன மனஸிகாரோ தா⁴துபடிகூலவண்ணமனஸிகாரானங் ஸாதா⁴ரணோ புப்³ப³பா⁴கோ³தி நிப்³ப³த்திததா⁴துமனஸிகாரங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அவஸானே ஏவங் மனஸிகாரோ பவத்தேதப்³போ³’’தி ஆஹ. அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஆபோ⁴க³பச்சவெக்க²ணரஹிதாதி காரணஸ்ஸ ச ப²லஸ்ஸ ச அப்³யாபாரதாய தா⁴துமத்ததங் த³ஸ்ஸேதி. ஆபோ⁴க³பச்சவெக்க²ணாதீ³னம்பி ஏவமேவ அப்³யாபாரதா த³ட்ட²ப்³பா³. ந ஹி தானி, தேஸஞ்ச காரணானி ஆபு⁴ஜித்வா பச்சவெக்கி²த்வா ச உப்பஜ்ஜந்தி கரொந்தி சாதி. லக்க²ணவஸேனாதி ‘‘கக்க²ளங் க²ரிக³த’’ந்திஆதி³வசனங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங்.
Vaṇṇādīnaṃ pañcannaṃ vasena manasikāro dhātupaṭikūlavaṇṇamanasikārānaṃ sādhāraṇo pubbabhāgoti nibbattitadhātumanasikāraṃ dassetuṃ ‘‘avasāne evaṃ manasikāro pavattetabbo’’ti āha. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitāti kāraṇassa ca phalassa ca abyāpāratāya dhātumattataṃ dasseti. Ābhogapaccavekkhaṇādīnampi evameva abyāpāratā daṭṭhabbā. Na hi tāni, tesañca kāraṇāni ābhujitvā paccavekkhitvā ca uppajjanti karonti cāti. Lakkhaṇavasenāti ‘‘kakkhaḷaṃ kharigata’’ntiādivacanaṃ sandhāya vuttaṃ.
வேகந்தகங் ஏகா லோஹஜாதி. நாக³னாஸிகலோஹங் லோஹஸதி³ஸங் லோஹவிஜாதி ஹலித்³தி³விஜாதி விய. திபுதம்பா³தீ³ஹி மிஸ்ஸெத்வா கதங் கரணேன நிப்³ப³த்தத்தா கித்திமலோஹங். மோரக்கா²தீ³னி ஏவங்னாமானேவேதானி. ஸாமுத்³தி³கமுத்தாதி நித³ஸ்ஸனமத்தமேதங், ஸப்³பா³பி பன முத்தா முத்தா ஏவ.
Vekantakaṃ ekā lohajāti. Nāganāsikalohaṃ lohasadisaṃ lohavijāti haliddivijāti viya. Tiputambādīhi missetvā kataṃ karaṇena nibbattattā kittimalohaṃ. Morakkhādīni evaṃnāmānevetāni. Sāmuddikamuttāti nidassanamattametaṃ, sabbāpi pana muttā muttā eva.
174. அப்பேதீதி ஆபோ, ஆப³ந்த⁴னவஸேன ஸேஸபூ⁴தத்தயங் பாபுணாதி ஸிலேஸதீதி அத்தோ². யூஸபூ⁴தோதி ரஸபூ⁴தோ. வக்கஹத³யயகனபப்பா²ஸானி தேமெந்தந்தி எத்த² யகனங் ஹெட்டா²பா⁴க³பூரணேன, இதரானி தேஸங் உபரி தோ²கங் தோ²கங் பக்³க⁴ரணேன தேமேதி. ஹெட்டா² லெட்³டு³க²ண்டா³னி தேமயமானேதி தேமகதேமிதப்³பா³னங் அப்³யாபாரஸாமஞ்ஞனித³ஸ்ஸனத்தா²யேவ உபமா த³ட்ட²ப்³பா³, ந டா²னஸாமஞ்ஞனித³ஸ்ஸனத்தா²ய. ஸன்னிசிதலோஹிதேன தேமேதப்³பா³னங் கேஸஞ்சி ஹெட்டா², கஸ்ஸசி உபரி டி²ததஞ்ஹி ஸதிபட்டா²னவிப⁴ங்கே³ வக்க²தீதி, யகனஸ்ஸ ஹெட்டா²பா⁴கோ³ ‘‘டி²தங் மயி லோஹித’’ந்தி ந ஜானாதி, வக்காதீ³னி ‘‘அம்ஹே தேமயமானங் லோஹிதங் டி²த’’ந்தி ந ஜானந்தீதி ஏவங் யோஜனா காதப்³பா³. யதா² பன பே⁴ஸஜ்ஜஸிக்கா²பதே³ நியமோ அத்தி² ‘‘யேஸங் மங்ஸங் கப்பதி, தேஸங் கீ²ர’’ந்தி, ஏவமித⁴ நத்தி².
174. Appetīti āpo, ābandhanavasena sesabhūtattayaṃ pāpuṇāti silesatīti attho. Yūsabhūtoti rasabhūto. Vakkahadayayakanapapphāsāni tementanti ettha yakanaṃ heṭṭhābhāgapūraṇena, itarāni tesaṃ upari thokaṃ thokaṃ paggharaṇena temeti. Heṭṭhā leḍḍukhaṇḍāni temayamāneti temakatemitabbānaṃ abyāpārasāmaññanidassanatthāyeva upamā daṭṭhabbā, na ṭhānasāmaññanidassanatthāya. Sannicitalohitena temetabbānaṃ kesañci heṭṭhā, kassaci upari ṭhitatañhi satipaṭṭhānavibhaṅge vakkhatīti, yakanassa heṭṭhābhāgo ‘‘ṭhitaṃ mayi lohita’’nti na jānāti, vakkādīni ‘‘amhe temayamānaṃ lohitaṃ ṭhita’’nti na jānantīti evaṃ yojanā kātabbā. Yathā pana bhesajjasikkhāpade niyamo atthi ‘‘yesaṃ maṃsaṃ kappati, tesaṃ khīra’’nti, evamidha natthi.
175. தேஜனவஸேனாதி நிஸிதபா⁴வேன திக்க²பா⁴வேன. ஸரீரஸ்ஸ பகதிங் அதிக்கமித்வா உண்ஹபா⁴வோ ஸந்தாபோ, ஸரீரத³ஹனவஸேன பவத்தோ மஹாதா³ஹோ பரிதா³ஹோ. அயமேதேஸங் விஸேஸோ. யேன ஜீரீயதீதி ஏகாஹிகாதி³ஜரரோகே³ன ஜீரீயதீதிபி அத்தோ² யுஜ்ஜதி. ஸதவாரங் தாபெத்வா உத³கே பக்கி²பித்வா உத்³த⁴டஸப்பி ஸததோ⁴தஸப்பீதி வத³ந்தி. ரஸஸோணிதமேத³மங்ஸன்ஹாருஅட்டி²அட்டி²மிஞ்ஜா ரஸாத³யோ. கேசி ந்ஹாருங் அபனெத்வா ஸுக்கங் ஸத்தமதா⁴துங் அவோசுந்தி. பாகதிகோதி கோ²ப⁴ங் அப்பத்தோ ஸதா³ விஜ்ஜமானோ. பேதக்³கி³ முக²தோ ப³ஹி நிக்³க³தோவ இத⁴ க³ஹிதோ.
175. Tejanavasenāti nisitabhāvena tikkhabhāvena. Sarīrassa pakatiṃ atikkamitvā uṇhabhāvo santāpo, sarīradahanavasena pavatto mahādāho paridāho. Ayametesaṃ viseso. Yena jīrīyatīti ekāhikādijararogena jīrīyatītipi attho yujjati. Satavāraṃ tāpetvā udake pakkhipitvā uddhaṭasappi satadhotasappīti vadanti. Rasasoṇitamedamaṃsanhāruaṭṭhiaṭṭhimiñjā rasādayo. Keci nhāruṃ apanetvā sukkaṃ sattamadhātuṃ avocunti. Pākatikoti khobhaṃ appatto sadā vijjamāno. Petaggi mukhato bahi niggatova idha gahito.
176. வாயனவஸேனாதி ஸவேக³க³மனவஸேன, ஸமுதீ³ரணவஸேன வா.
176. Vāyanavasenāti savegagamanavasena, samudīraṇavasena vā.
177. இமினா யஸ்மிங் ஆகாஸே…பே॰… தங் கதி²தந்தி இத³ங் கஸிணுக்³கா⁴டிமாகாஸஸ்ஸ அகதி²ததங், அஜடாகாஸஸ்ஸ ச கதி²ததங் த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங்.
177. Iminā yasmiṃ ākāse…pe… taṃ kathitanti idaṃ kasiṇugghāṭimākāsassa akathitataṃ, ajaṭākāsassa ca kathitataṃ dassetuṃ vuttaṃ.
179. ஸுக²து³க்கா²னங் ப²ரணபா⁴வோ ஸரீரட்ட²கஉதுஸ்ஸ ஸுக²து³க்க²பொ²ட்ட²ப்³ப³ஸமுட்டா²னபச்சயபா⁴வேன யதா²ப³லங் ஸரீரேகதே³ஸஸகலஸரீரப²ரணஸமத்த²தாய வுத்தோ, ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸானங் இட்டா²னிட்ட²சித்தஜஸமுட்டா²பனேன ததே²வ ப²ரணஸமத்த²தாய. ஏவங் ஏதேஸங் ஸரீரப²ரணதாய ஏகஸ்ஸ டா²னங் இதரங் பஹரதி, இதரஸ்ஸ ச அஞ்ஞந்தி அஞ்ஞமஞ்ஞேன ஸப்படிபக்க²தங் த³ஸ்ஸேதி, அஞ்ஞமஞ்ஞபடிபக்க²ஓளாரிகப்பவத்தி ஏவ வா ஏதேஸங் ப²ரணங். வத்தா²ரம்மணானி ச பப³ந்தே⁴ன பவத்திஹேதுபூ⁴தானி ப²ரணட்டா²னங் த³ட்ட²ப்³ப³ங், உப⁴யவதோ ச புக்³க³லஸ்ஸ வஸேன அயங் ஸப்படிபக்க²தா த³ஸ்ஸிதா ஸுக²த³ஸ்ஸனீயத்தா.
179. Sukhadukkhānaṃ pharaṇabhāvo sarīraṭṭhakautussa sukhadukkhaphoṭṭhabbasamuṭṭhānapaccayabhāvena yathābalaṃ sarīrekadesasakalasarīrapharaṇasamatthatāya vutto, somanassadomanassānaṃ iṭṭhāniṭṭhacittajasamuṭṭhāpanena tatheva pharaṇasamatthatāya. Evaṃ etesaṃ sarīrapharaṇatāya ekassa ṭhānaṃ itaraṃ paharati, itarassa ca aññanti aññamaññena sappaṭipakkhataṃ dasseti, aññamaññapaṭipakkhaoḷārikappavatti eva vā etesaṃ pharaṇaṃ. Vatthārammaṇāni ca pabandhena pavattihetubhūtāni pharaṇaṭṭhānaṃ daṭṭhabbaṃ, ubhayavato ca puggalassa vasena ayaṃ sappaṭipakkhatā dassitā sukhadassanīyattā.
181. கிலேஸகாமங் ஸந்தா⁴யாதி ‘‘ஸங்கப்போ காமோ ராகோ³ காமோ’’தி (மஹானி॰ 1; சூளனி॰ அஜிதமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 8) எத்த² வுத்தங் ஸங்கப்பங் ஸந்தா⁴யாதி அதி⁴ப்பாயோ. ஸோபி ஹி விபா³த⁴தி உபதாபேதி சாதி கிலேஸஸந்த²வஸம்ப⁴வதோ கிலேஸகாமோ விப⁴த்தோ கிலேஸவத்து²ஸம்ப⁴வதோ வா. காமபடிஸங்யுத்தாதி காமராக³ஸங்கா²தேன காமேன ஸம்பயுத்தா, காமபடிப³த்³தா⁴ வா. அஞ்ஞேஸு ச காமபடிஸங்யுத்தத⁴ம்மேஸு விஜ்ஜமானேஸு விதக்கேயேவ காமோபபதோ³ தா⁴துஸத்³தோ³ நிருள்ஹோ வேதி³தப்³போ³ விதக்கஸ்ஸ காமப்பஸங்க³ப்பவத்தியா ஸாதிஸயத்தா. ஏஸ நயோ ப்³யாபாத³தா⁴துஆதீ³ஸு. பரஸ்ஸ அத்தனோ ச து³க்கா²யனங் விஹிங்ஸா. விஹிங்ஸந்தீதி ஹந்துங் இச்ச²ந்தி.
181. Kilesakāmaṃ sandhāyāti ‘‘saṅkappo kāmo rāgo kāmo’’ti (mahāni. 1; cūḷani. ajitamāṇavapucchāniddesa 8) ettha vuttaṃ saṅkappaṃ sandhāyāti adhippāyo. Sopi hi vibādhati upatāpeti cāti kilesasanthavasambhavato kilesakāmo vibhatto kilesavatthusambhavato vā. Kāmapaṭisaṃyuttāti kāmarāgasaṅkhātena kāmena sampayuttā, kāmapaṭibaddhā vā. Aññesu ca kāmapaṭisaṃyuttadhammesu vijjamānesu vitakkeyeva kāmopapado dhātusaddo niruḷho veditabbo vitakkassa kāmappasaṅgappavattiyā sātisayattā. Esa nayo byāpādadhātuādīsu. Parassa attano ca dukkhāyanaṃ vihiṃsā. Vihiṃsantīti hantuṃ icchanti.
182. உப⁴யத்த² உப்பன்னோபி அபி⁴ஜ்ஜா²ஸங்யோகே³ன கம்மபத²ஜனநதோ அனபி⁴ஜ்ஜா²கம்மபத²பி⁴ந்த³னதோ ச காமவிதக்கோ ‘‘கம்மபத²பே⁴தோ³’’தி வுத்தோ . ப்³யாபாதோ³ பனாதி ப்³யாபாத³வசனேன ப்³யாபாத³விதக்கங் த³ஸ்ஸேதி. ஸோ ஹி ப்³யாபாத³தா⁴தூதி. ததா² விஹிங்ஸாய விஹிங்ஸாதா⁴துயா ச ப்³யாபாத³வஸேன யதா²ஸம்ப⁴வங் பாணாதிபாதாதி³வஸேன ச கம்மபத²பே⁴தோ³ யோஜேதப்³போ³. எத்தா²தி த்³வீஸு திகேஸு. ஸப்³ப³காமாவசரஸப்³ப³குஸலஸங்கா³ஹகேஹி இதரே த்³வே த்³வே ஸங்க³ஹெத்வா கத²னங் ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிககதா². எத்தா²தி பன ஏதஸ்மிங் ச²க்கேதி வுச்சமானே காமதா⁴துவசனேன காமாவசரானங் நெக்க²ம்மதா⁴துஆதீ³னஞ்ச க³ஹணங் ஆபஜ்ஜதி.
182. Ubhayattha uppannopi abhijjhāsaṃyogena kammapathajananato anabhijjhākammapathabhindanato ca kāmavitakko ‘‘kammapathabhedo’’ti vutto . Byāpādo panāti byāpādavacanena byāpādavitakkaṃ dasseti. So hi byāpādadhātūti. Tathā vihiṃsāya vihiṃsādhātuyā ca byāpādavasena yathāsambhavaṃ pāṇātipātādivasena ca kammapathabhedo yojetabbo. Etthāti dvīsu tikesu. Sabbakāmāvacarasabbakusalasaṅgāhakehi itare dve dve saṅgahetvā kathanaṃ sabbasaṅgāhikakathā. Etthāti pana etasmiṃ chakketi vuccamāne kāmadhātuvacanena kāmāvacarānaṃ nekkhammadhātuādīnañca gahaṇaṃ āpajjati.
லபா⁴பேதப்³பா³தி சக்கு²தா⁴தாதி³பா⁴வங் லப⁴மானா த⁴ம்மா நீஹரித்வா த³ஸ்ஸனேன லபா⁴பேதப்³பா³. சரதி எத்தா²தி சாரோ, கிங் சரதி? ஸம்மஸனங், ஸம்மஸனஸ்ஸ சாரோ ஸம்மஸனசாரோ, தேபூ⁴மகத⁴ம்மானங் அதி⁴வசனங்.
Labhāpetabbāti cakkhudhātādibhāvaṃ labhamānā dhammā nīharitvā dassanena labhāpetabbā. Carati etthāti cāro, kiṃ carati? Sammasanaṃ, sammasanassa cāro sammasanacāro, tebhūmakadhammānaṃ adhivacanaṃ.
ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
183. சக்கு²ஸ்ஸாதி விஸேஸகாரணங் அஸாதா⁴ரணஸாமிபா⁴வேன நித்³தி³ட்ட²ங். தஞ்ஹி புக்³க³லந்தராஸாதா⁴ரணங் நீலாதி³ஸப்³ப³ரூபஸாதா⁴ரணஞ்ச. வித³ஹதீதி ஏவங் ஏவஞ்ச தயா பவத்திதப்³ப³ந்தி வினியுஜ்ஜமானங் விய உப்பாதே³தீதி அத்தோ². வித³ஹதீதி ச தா⁴துஅத்தோ² ஏவ விஸிட்டோ² உபஸக்³கே³ன தீ³பிதோதி வினாபி உபஸக்³கே³ன தா⁴தூதி ஏஸோ ஸத்³தோ³ தமத்த²ங் வத³தீதி த³ட்ட²ப்³போ³. கத்துகம்மபா⁴வகரணஅதி⁴கரணேஸு தா⁴துபத³ஸித்³தி⁴ ஹோதீதி பஞ்சபி ஏதே அத்தா² வுத்தா. ஸுவண்ணரஜதாதி³தா⁴துயோ ஸுவண்ணாதீ³னங் பீ³ஜபூ⁴தா ஸேலாத³யோ.
183. Cakkhussāti visesakāraṇaṃ asādhāraṇasāmibhāvena niddiṭṭhaṃ. Tañhi puggalantarāsādhāraṇaṃ nīlādisabbarūpasādhāraṇañca. Vidahatīti evaṃ evañca tayā pavattitabbanti viniyujjamānaṃ viya uppādetīti attho. Vidahatīti ca dhātuattho eva visiṭṭho upasaggena dīpitoti vināpi upasaggena dhātūti eso saddo tamatthaṃ vadatīti daṭṭhabbo. Kattukammabhāvakaraṇaadhikaraṇesu dhātupadasiddhi hotīti pañcapi ete atthā vuttā. Suvaṇṇarajatādidhātuyo suvaṇṇādīnaṃ bījabhūtā selādayo.
அத்தனோ ஸபா⁴வங் தா⁴ரெந்தீதி தா⁴துயோதி எத்தா²பி தா⁴தீதி தா⁴தூதி பத³ஸித்³தி⁴ வேதி³தப்³பா³. தா⁴து-ஸத்³தோ³ ஏவ ஹி தா⁴ரணத்தோ²பி ஹோதீதி. கத்துஅத்தோ²பி சாயங் புரிமேன அஸதி³ஸோதி நிஸ்ஸத்தஸபா⁴வமத்ததா⁴ரணஞ்ச தா⁴து-ஸத்³த³ஸ்ஸ பதா⁴னோ அத்தோ²தி விஸுங் வுத்தோ. தா⁴துயோ விய தா⁴துயோதி எத்த² ஸீஹ-ஸத்³தோ³ விய கேஸரிம்ஹி நிருள்ஹோ புரிஸேஸு, ஸேலாவயவேஸு நிருள்ஹோ தா⁴து-ஸத்³தோ³ ச சக்கா²தீ³ஸு உபசரிதோ த³ட்ட²ப்³போ³. ஞாணஞ்ச ஞெய்யஞ்ச ஞாணஞெய்யானி, தேஸங் அவயவா தப்பபே⁴த³பூ⁴தா தா⁴துயோ ஞாணஞெய்யாவயவா. தத்த² ஞாணப்பபே⁴தா³ த⁴ம்மதா⁴துஏகதே³ஸோ, ஞெய்யப்பபே⁴தா³ அட்டா²ரஸாபீதி ஞாணஞெய்யாவயவமத்தா தா⁴துயோ ஹொந்தி. அத² வா ஞாணேன ஞாதப்³போ³ ஸபா⁴வோ தா⁴துஸத்³தே³ன வுச்சமானோ அவிபரீததோ ஞாணஞெய்யோ, ந தி³ட்டி²ஆதீ³ஹி விபரீதக்³கா³ஹகேஹி ஞெய்யோதி அத்தோ². தஸ்ஸ ஞாணஞெய்யஸ்ஸ அவயவா சக்கா²த³யோ. விஸபா⁴க³லக்க²ணாவயவேஸு ரஸாதீ³ஸு நிருள்ஹோ தா⁴து-ஸத்³தோ³ தாதி³ஸேஸு அஞ்ஞாவயவேஸு சக்கா²தீ³ஸு உபசரிதோ த³ட்ட²ப்³போ³, ரஸாதீ³ஸு விய வா சக்கா²தீ³ஸு நிருள்ஹோவ. நிஜ்ஜீவமத்தஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனந்தி ஏதேன நிஜ்ஜீவமத்தபத³த்தே² தா⁴து-ஸத்³த³ஸ்ஸ நிருள்ஹதங் த³ஸ்ஸேதி. ச² தா⁴துயோ ஏதஸ்ஸாதி ச²தா⁴துயோ, யோ லோகே ‘‘புரிஸோ’’தி த⁴ம்மஸமுதா³யோ வுச்சதி, ஸோ ச²தா⁴துரோ ச²ன்னங் பத²வீஆதீ³னங் நிஜ்ஜீவமத்தஸபா⁴வானங் ஸமுதா³யமத்தோ, ந எத்த² ஜீவோ புரிஸோ வா அத்தீ²தி அத்தோ².
Attano sabhāvaṃ dhārentīti dhātuyoti etthāpi dhātīti dhātūti padasiddhi veditabbā. Dhātu-saddo eva hi dhāraṇatthopi hotīti. Kattuatthopi cāyaṃ purimena asadisoti nissattasabhāvamattadhāraṇañca dhātu-saddassa padhāno atthoti visuṃ vutto. Dhātuyo viya dhātuyoti ettha sīha-saddo viya kesarimhi niruḷho purisesu, selāvayavesu niruḷho dhātu-saddo ca cakkhādīsu upacarito daṭṭhabbo. Ñāṇañca ñeyyañca ñāṇañeyyāni, tesaṃ avayavā tappabhedabhūtā dhātuyo ñāṇañeyyāvayavā. Tattha ñāṇappabhedā dhammadhātuekadeso, ñeyyappabhedā aṭṭhārasāpīti ñāṇañeyyāvayavamattā dhātuyo honti. Atha vā ñāṇena ñātabbo sabhāvo dhātusaddena vuccamāno aviparītato ñāṇañeyyo, na diṭṭhiādīhi viparītaggāhakehi ñeyyoti attho. Tassa ñāṇañeyyassa avayavā cakkhādayo. Visabhāgalakkhaṇāvayavesu rasādīsu niruḷho dhātu-saddo tādisesu aññāvayavesu cakkhādīsu upacarito daṭṭhabbo, rasādīsu viya vā cakkhādīsu niruḷhova. Nijjīvamattassetaṃ adhivacananti etena nijjīvamattapadatthe dhātu-saddassa niruḷhataṃ dasseti. Cha dhātuyo etassāti chadhātuyo, yo loke ‘‘puriso’’ti dhammasamudāyo vuccati, so chadhāturo channaṃ pathavīādīnaṃ nijjīvamattasabhāvānaṃ samudāyamatto, na ettha jīvo puriso vā atthīti attho.
சக்கா²தீ³னங் கமோ புப்³பே³ வுத்தோதி இத⁴ ஏகேகஸ்மிங் திகே திண்ணங் திண்ணங் தா⁴தூனங் கமங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஹேதுப²லானுபுப்³ப³வவத்தா²னவஸேனா’’தி. ஹேதுப²லானங் அனுபுப்³ப³வவத்தா²னங் ஹேதுப²லபா⁴வோவ. தத்த² ஹேதூதி பச்சயோ அதி⁴ப்பேதோ. ப²லந்தி பச்சயுப்பன்னந்தி ஆஹ ‘‘சக்கு²தா⁴தூ’’திஆதி³. மனோதா⁴துத⁴ம்மதா⁴தூனஞ்ச மனோவிஞ்ஞாணஸ்ஸ ஹேதுபா⁴வோ யதா²ஸம்ப⁴வங் யோஜேதப்³போ³, த்³வாரபூ⁴தமனோவஸேன வா தஸ்ஸா மனோதா⁴துயா.
Cakkhādīnaṃ kamo pubbe vuttoti idha ekekasmiṃ tike tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ dhātūnaṃ kamaṃ dassento āha ‘‘hetuphalānupubbavavatthānavasenā’’ti. Hetuphalānaṃ anupubbavavatthānaṃ hetuphalabhāvova. Tattha hetūti paccayo adhippeto. Phalanti paccayuppannanti āha ‘‘cakkhudhātū’’tiādi. Manodhātudhammadhātūnañca manoviññāṇassa hetubhāvo yathāsambhavaṃ yojetabbo, dvārabhūtamanovasena vā tassā manodhātuyā.
ஸப்³பா³ஸங் வஸேனாதி யதா²வுத்தானங் ஆபா⁴தா⁴துஆதீ³னங் பஞ்சதிங்ஸாய தா⁴தூனங் வஸேன. அபரமத்த²ஸபா⁴வஸ்ஸ பரமத்த²ஸபா⁴வேஸு ந கதா³சி அந்தோக³த⁴தா அத்தீ²தி ஆஹ ‘‘ஸபா⁴வதோ விஜ்ஜமானான’’ந்தி. சந்தா³பா⁴ஸூரியாபா⁴தி³கா வண்ணனிபா⁴ ஏவாதி ஆஹ ‘‘ரூபதா⁴துயேவ ஹி ஆபா⁴தா⁴தூ’’தி. ரூபாதி³படிப³த்³தா⁴தி ராக³வத்து²பா⁴வேன க³ஹேதப்³பா³காரோ ஸுப⁴னிமித்தந்தி ஸந்தா⁴ய ‘‘ரூபாத³யோவா’’தி அவத்வா படிப³த்³த⁴வசனங் ஆஹ. அஸதிபி ராக³வத்து²பா⁴வே ‘‘குஸலவிபாகாரம்மணா ஸுபா⁴ தா⁴தூ’’தி து³தியோ விகப்போ வுத்தோ. விஹிங்ஸாதா⁴து சேதனா, பரவிஹேட²னச²ந்தோ³ வா. அவிஹிங்ஸா கருணா.
Sabbāsaṃ vasenāti yathāvuttānaṃ ābhādhātuādīnaṃ pañcatiṃsāya dhātūnaṃ vasena. Aparamatthasabhāvassa paramatthasabhāvesu na kadāci antogadhatā atthīti āha ‘‘sabhāvato vijjamānāna’’nti. Candābhāsūriyābhādikā vaṇṇanibhā evāti āha ‘‘rūpadhātuyeva hi ābhādhātū’’ti. Rūpādipaṭibaddhāti rāgavatthubhāvena gahetabbākāro subhanimittanti sandhāya ‘‘rūpādayovā’’ti avatvā paṭibaddhavacanaṃ āha. Asatipi rāgavatthubhāve ‘‘kusalavipākārammaṇā subhā dhātū’’ti dutiyo vikappo vutto. Vihiṃsādhātu cetanā, paraviheṭhanachando vā. Avihiṃsā karuṇā.
உபோ⁴பீதி த⁴ம்மதா⁴துமனோவிஞ்ஞாணதா⁴துயோ. ஹீனாதீ³ஸு புரிமனயேன ஹீளிதா சக்கா²த³யோ ஹீனா, ஸம்பா⁴விதா பணீதா, நாதிஹீளிதா நாதிஸம்பா⁴விதா மஜ்ஜி²மாதி க²ந்த⁴விப⁴ங்கே³ ஆக³தஹீனது³கதோயேவ நீஹரித்வா மஜ்ஜி²மா தா⁴து வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³. விஞ்ஞாணதா⁴து யதி³பி ச²விஞ்ஞாணதா⁴துவஸேன விப⁴த்தா, ததா²பி ‘‘விஞ்ஞாணதா⁴துக்³க³ஹணேன தஸ்ஸா புரேசாரிகபச்சா²சாரிகத்தா மனோதா⁴து க³ஹிதாவ ஹோதீ’’தி வுத்தத்தா ஆஹ ‘‘விஞ்ஞாணதா⁴து…பே॰… ஸத்தவிஞ்ஞாணஸங்கே²போயேவா’’தி. அனேகேஸங் சக்கு²தா⁴துஆதீ³னங், தாஸு ச ஏகேகிஸ்ஸா நானப்பகாரதாய நானாதா⁴தூனங் வஸேன அனேகதா⁴துனானாதா⁴துலோகோ வுத்தோதி ஆஹ ‘‘அட்டா²ரஸதா⁴துப்பபே⁴த³மத்தமேவா’’தி.
Ubhopīti dhammadhātumanoviññāṇadhātuyo. Hīnādīsu purimanayena hīḷitā cakkhādayo hīnā, sambhāvitā paṇītā, nātihīḷitā nātisambhāvitā majjhimāti khandhavibhaṅge āgatahīnadukatoyeva nīharitvā majjhimā dhātu vuttāti veditabbā. Viññāṇadhātu yadipi chaviññāṇadhātuvasena vibhattā, tathāpi ‘‘viññāṇadhātuggahaṇena tassā purecārikapacchācārikattā manodhātu gahitāva hotī’’ti vuttattā āha ‘‘viññāṇadhātu…pe… sattaviññāṇasaṅkhepoyevā’’ti. Anekesaṃ cakkhudhātuādīnaṃ, tāsu ca ekekissā nānappakāratāya nānādhātūnaṃ vasena anekadhātunānādhātuloko vuttoti āha ‘‘aṭṭhārasadhātuppabhedamattamevā’’ti.
‘‘சக்கு²ஸோதகா⁴னஜிவ்ஹாகாயமனோமனோவிஞ்ஞாணதா⁴துபே⁴தே³னா’’தி அட்ட²கதா²யங் லிகி²தங். தத்த² ந சக்கா²தீ³னங் கேவலேன தா⁴து-ஸத்³தே³ன ஸம்ப³ந்தோ⁴ அதி⁴ப்பேதோ விஜானநஸபா⁴வஸ்ஸ பபே⁴த³வசனதோ. விஞ்ஞாணதா⁴து-ஸத்³தே³ன ஸம்ப³ந்தே⁴ கரியமானே த்³வே மனோக³ஹணானி ந கத்தப்³பா³னி. ந ஹி த்³வே மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துயோ அத்தீ²தி. ‘‘சக்கு²…பே॰… காயமனோவிஞ்ஞாணமனோதா⁴தூ’’தி வா வத்தப்³ப³ங் அதுல்யயோகே³ த்³வந்த³ஸமாஸாபா⁴வதோ. அயங் பனெத்த² பாடோ² ஸியா ‘‘சக்கு²…பே॰… காயவிஞ்ஞாணமனோமனோவிஞ்ஞாணதா⁴துபே⁴தே³னா’’தி.
‘‘Cakkhusotaghānajivhākāyamanomanoviññāṇadhātubhedenā’’ti aṭṭhakathāyaṃ likhitaṃ. Tattha na cakkhādīnaṃ kevalena dhātu-saddena sambandho adhippeto vijānanasabhāvassa pabhedavacanato. Viññāṇadhātu-saddena sambandhe kariyamāne dve manogahaṇāni na kattabbāni. Na hi dve manoviññāṇadhātuyo atthīti. ‘‘Cakkhu…pe… kāyamanoviññāṇamanodhātū’’ti vā vattabbaṃ atulyayoge dvandasamāsābhāvato. Ayaṃ panettha pāṭho siyā ‘‘cakkhu…pe… kāyaviññāṇamanomanoviññāṇadhātubhedenā’’ti.
க²ந்தா⁴யதனதே³ஸனா ஸங்கே²பதே³ஸனா, இந்த்³ரியதே³ஸனா வித்தா²ரதே³ஸனாதி தது³ப⁴யங் அபெக்கி²த்வா நாதிஸங்கே²பவித்தா²ரா தா⁴துதே³ஸனா. அத² வா ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே வுத்ததா⁴துதே³ஸனா அதிஸங்கே²பதே³ஸனா, ஆபா⁴தா⁴துஆதீ³னங் அனேகதா⁴துனானாதா⁴துஅந்தானங் வஸேன தே³ஸேதப்³பா³ அதிவித்தா²ரதே³ஸனாதி தது³ப⁴யங் அபெக்கி²த்வா அயங் ‘‘நாதிஸங்கே²பவித்தா²ரா’’தி.
Khandhāyatanadesanā saṅkhepadesanā, indriyadesanā vitthāradesanāti tadubhayaṃ apekkhitvā nātisaṅkhepavitthārā dhātudesanā. Atha vā suttantabhājanīye vuttadhātudesanā atisaṅkhepadesanā, ābhādhātuādīnaṃ anekadhātunānādhātuantānaṃ vasena desetabbā ativitthāradesanāti tadubhayaṃ apekkhitvā ayaṃ ‘‘nātisaṅkhepavitthārā’’ti.
பே⁴ரீதலங் விய சக்கு²தா⁴து ஸத்³த³ஸ்ஸ விய விஞ்ஞாணஸ்ஸ நிஸ்ஸயபா⁴வதோ. ஏதாஹி ச உபமாஹி நிஜ்ஜீவானங் பே⁴ரீதலத³ண்டா³தீ³னங் ஸமாயோகே³ நிஜ்ஜீவானங் ஸத்³தா³தீ³னங் விய நிஜ்ஜீவானங் சக்கு²ரூபாதீ³னங் ஸமாயோகே³ நிஜ்ஜீவானங் சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங் பவத்தீதி காரணப²லானங் தா⁴துமத்தத்தா காரகவேத³கபா⁴வவிரஹங் த³ஸ்ஸேதி.
Bherītalaṃ viya cakkhudhātu saddassa viya viññāṇassa nissayabhāvato. Etāhi ca upamāhi nijjīvānaṃ bherītaladaṇḍādīnaṃ samāyoge nijjīvānaṃ saddādīnaṃ viya nijjīvānaṃ cakkhurūpādīnaṃ samāyoge nijjīvānaṃ cakkhuviññāṇādīnaṃ pavattīti kāraṇaphalānaṃ dhātumattattā kārakavedakabhāvavirahaṃ dasseti.
புரேசரானுசரா வியாதி நிஜ்ஜீவஸ்ஸ கஸ்ஸசி கேசி நிஜ்ஜீவா புரேசரானுசரா வியாதி அத்தோ². மனோதா⁴துயேவ வா அத்தனோ க²ணங் அனதிவத்தந்தீ அத்தனோ க²ணங் அனதிவத்தந்தானங்யேவ சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங் அவிஜ்ஜமானேபி புரேசரானுசரபா⁴வே புப்³ப³காலாபரகாலதாய புரேசரானுசரா விய த³ட்ட²ப்³பா³தி அத்தோ². ஸல்லமிவ ஸூலமிவ திவித⁴து³க்க²தாஸமாயோக³தோ த³ட்ட²ப்³போ³. ஆஸாயேவ து³க்க²ங் ஆஸாது³க்க²ங், ஆஸாவிகா⁴தங் து³க்க²ங் வா. ஸஞ்ஞா ஹி அபூ⁴தங் து³க்க²து³க்க²ம்பி ஸுபா⁴தி³தோ ஸஞ்ஜானந்தீ தங் ஆஸங் தஸ்ஸா ச விகா⁴தங் ஆஸீஸிதஸுபா⁴தி³அஸித்³தி⁴யா ஜனேதீதி. கம்மப்பதா⁴னா ஸங்கா²ராதி ‘‘படிஸந்தி⁴யங் பக்கி²பனதோ’’திஆதி³மாஹ. ஜாதிது³க்கா²னுப³ந்த⁴னதோதி அத்தனா நிப்³ப³த்தியமானேன ஜாதிது³க்கே²ன அனுப³ந்த⁴த்தா. ப⁴வபச்சயா ஜாதி ஹி ஜாதிது³க்க²ந்தி. பது³மங் விய தி³ஸ்ஸமானங் கு²ரசக்கங் விய ரூபம்பி இத்தி²யாதி³பா⁴வேன தி³ஸ்ஸமானங் நானாவிது⁴பத்³த³வங் ஜனேதி. ஸப்³பே³ அனத்தா² ராகா³த³யோ ஜாதிஆத³யோ ச விஸபூ⁴தா அஸந்தா ஸப்படிப⁴யா சாதி தப்படிபக்க²பூ⁴தத்தா அமதாதி³தோ த³ட்ட²ப்³பா³.
Purecarānucarā viyāti nijjīvassa kassaci keci nijjīvā purecarānucarā viyāti attho. Manodhātuyeva vā attano khaṇaṃ anativattantī attano khaṇaṃ anativattantānaṃyeva cakkhuviññāṇādīnaṃ avijjamānepi purecarānucarabhāve pubbakālāparakālatāya purecarānucarā viya daṭṭhabbāti attho. Sallamiva sūlamiva tividhadukkhatāsamāyogato daṭṭhabbo. Āsāyeva dukkhaṃ āsādukkhaṃ, āsāvighātaṃ dukkhaṃ vā. Saññā hi abhūtaṃ dukkhadukkhampi subhādito sañjānantī taṃ āsaṃ tassā ca vighātaṃ āsīsitasubhādiasiddhiyā janetīti. Kammappadhānā saṅkhārāti ‘‘paṭisandhiyaṃ pakkhipanato’’tiādimāha. Jātidukkhānubandhanatoti attanā nibbattiyamānena jātidukkhena anubandhattā. Bhavapaccayā jāti hi jātidukkhanti. Padumaṃ viya dissamānaṃ khuracakkaṃ viya rūpampi itthiyādibhāvena dissamānaṃ nānāvidhupaddavaṃ janeti. Sabbe anatthā rāgādayo jātiādayo ca visabhūtā asantā sappaṭibhayā cāti tappaṭipakkhabhūtattā amatādito daṭṭhabbā.
முஞ்சித்வாபி அஞ்ஞங் க³ஹெத்வாவாதி ஏதேன மக்கடஸ்ஸ க³ஹிதங் ஸாக²ங் முஞ்சித்வாபி ஆகாஸே டா²துங் அஸமத்த²தா விய க³ஹிதாரம்மணங் முஞ்சித்வாபி அஞ்ஞங் அக்³க³ஹெத்வா பவத்திதுங் அஸமத்த²தாய மக்கடஸமானதங் த³ஸ்ஸேதி. அட்டி²வேத⁴வித்³தோ⁴பி த³மத²ங் அனுபக³ச்ச²ந்தோ து³ட்ட²ஸ்ஸோ அஸ்ஸக²ளுங்கோ. ரங்க³க³தோ நடோ ரங்க³னடோ.
Muñcitvāpi aññaṃ gahetvāvāti etena makkaṭassa gahitaṃ sākhaṃ muñcitvāpi ākāse ṭhātuṃ asamatthatā viya gahitārammaṇaṃ muñcitvāpi aññaṃ aggahetvā pavattituṃ asamatthatāya makkaṭasamānataṃ dasseti. Aṭṭhivedhaviddhopi damathaṃ anupagacchanto duṭṭhasso assakhaḷuṅko. Raṅgagato naṭo raṅganaṭo.
184. சக்கு²ஞ்ச படிச்ச ரூபே சாதிஆதி³னா த்³வாராரம்மணேஸு ஏகவசனப³ஹுவசனநித்³தே³ஸா ஏகனானாஸந்தானக³தானங் ஏகஸந்தானக³தவிஞ்ஞாணபச்சயபா⁴வதோ ஏகனானாஜாதிகத்தா ச.
184. Cakkhuñca paṭicca rūpe cātiādinā dvārārammaṇesu ekavacanabahuvacananiddesā ekanānāsantānagatānaṃ ekasantānagataviññāṇapaccayabhāvato ekanānājātikattā ca.
ஸப்³ப³த⁴ம்மேஸூதி எத்த² ஸப்³ப³-ஸத்³தோ³ அதி⁴காரவஸேன யதா²வுத்தவிஞ்ஞாணஸங்கா²தே ஆரம்மணஸங்கா²தே வா பதே³ஸஸப்³ப³ஸ்மிங் திட்ட²தீதி த³ட்ட²ப்³போ³. மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துனித்³தே³ஸே ‘‘சக்கு²விஞ்ஞாணதா⁴துயா உப்பஜ்ஜித்வா நிருத்³த⁴ஸமனந்தரா உப்பஜ்ஜதி மனோதா⁴து, மனோதா⁴துயாபி உப்பஜ்ஜித்வா நிருத்³த⁴ஸமனந்தரா உப்பஜ்ஜதி சித்த’’ந்தி சக்கு²விஞ்ஞாணதா⁴தானந்தரங் மனோதா⁴து விய மனோதா⁴தானந்தரம்பி உப்பஜ்ஜதி சித்தந்தி யாவ அஞ்ஞா மனோதா⁴து உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதி, தாவ பவத்தங் ஸப்³ப³ங் சித்தங் ஏகத்தேன க³ஹெத்வா வுத்தந்தி ஏவம்பி அத்தோ² லப்³ப⁴தி. ஏவஞ்ஹி ஸதி மனோவிஞ்ஞாணதா⁴தானந்தரங் உப்பன்னாய மனோதா⁴துயா மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துபா⁴வப்பஸங்கோ³ ந ஹோதியேவ. பஞ்சவிஞ்ஞாணதா⁴துமனோதா⁴துக்கமனித³ஸ்ஸனஞ்ஹி தப்³பி³து⁴ரஸபா⁴வேன உப்பத்திட்டா²னேன ச பரிச்சி²ன்னஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங், ந அனந்தருப்பத்திமத்தேனாதி தப்³பி³து⁴ரஸபா⁴வே ஏகத்தங் உபனெத்வா த³ஸ்ஸனங் யுஜ்ஜதி. அனுபனீதேபி ஏகத்தே தப்³பி³து⁴ரஸபா⁴வே ஏகஸ்மிங் த³ஸ்ஸிதே ஸாமஞ்ஞவஸேன அஞ்ஞம்பி ஸப்³ப³ங் தங் ஸபா⁴வங் த³ஸ்ஸிதங் ஹோதீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். பி-ஸத்³தே³ன மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துஸம்பிண்ட³னே ச ஸதி ‘‘மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துயாபி ஸமனந்தரா உப்பஜ்ஜதி சித்தங்…பே॰… தஜ்ஜா மனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூ’’தி மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துக்³க³ஹணேன ப⁴வங்கா³னந்தரங் உப்பன்னங் மனோதா⁴துசித்தங் நிவத்திதங் ஹோதீதி சே? ந, தஸ்ஸா மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துபா⁴வாஸித்³தி⁴தோ. ந ஹி யங் சோதீ³யதி, ததே³வ பரிஹாராய ஹோதீதி.
Sabbadhammesūti ettha sabba-saddo adhikāravasena yathāvuttaviññāṇasaṅkhāte ārammaṇasaṅkhāte vā padesasabbasmiṃ tiṭṭhatīti daṭṭhabbo. Manoviññāṇadhātuniddese ‘‘cakkhuviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati manodhātu, manodhātuyāpi uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati citta’’nti cakkhuviññāṇadhātānantaraṃ manodhātu viya manodhātānantarampi uppajjati cittanti yāva aññā manodhātu uppajjissati, tāva pavattaṃ sabbaṃ cittaṃ ekattena gahetvā vuttanti evampi attho labbhati. Evañhi sati manoviññāṇadhātānantaraṃ uppannāya manodhātuyā manoviññāṇadhātubhāvappasaṅgo na hotiyeva. Pañcaviññāṇadhātumanodhātukkamanidassanañhi tabbidhurasabhāvena uppattiṭṭhānena ca paricchinnassa cittassa manoviññāṇadhātubhāvadassanatthaṃ, na anantaruppattimattenāti tabbidhurasabhāve ekattaṃ upanetvā dassanaṃ yujjati. Anupanītepi ekatte tabbidhurasabhāve ekasmiṃ dassite sāmaññavasena aññampi sabbaṃ taṃ sabhāvaṃ dassitaṃ hotīti daṭṭhabbaṃ. Pi-saddena manoviññāṇadhātusampiṇḍane ca sati ‘‘manoviññāṇadhātuyāpi samanantarā uppajjati cittaṃ…pe… tajjā manoviññāṇadhātū’’ti manoviññāṇadhātuggahaṇena bhavaṅgānantaraṃ uppannaṃ manodhātucittaṃ nivattitaṃ hotīti ce? Na, tassā manoviññāṇadhātubhāvāsiddhito. Na hi yaṃ codīyati, tadeva parihārāya hotīti.
மனோதா⁴துயாபி மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துயாபீதி மனத்³வயவசனேன த்³வின்னங் அஞ்ஞமஞ்ஞவிது⁴ரஸபா⁴வதா த³ஸ்ஸிதாதி தேனேவ மனோதா⁴தாவஜ்ஜனஸ்ஸ மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துபா⁴வோ நிவத்திதோதி த³ட்ட²ப்³போ³. வுத்தோ ஹி தஸ்ஸ மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துவிது⁴ரோ மனோதா⁴துஸபா⁴வோ ‘‘ஸப்³ப³த⁴ம்மேஸு வா பன பட²மஸமன்னாஹாரோ உப்பஜ்ஜதீ’’திஆதி³னா. ஸா ஸப்³பா³பீதி ஏதங் முக²மத்தனித³ஸ்ஸனங். ந ஹி ஜவனபரியோஸானா ஏவ மனோவிஞ்ஞாணதா⁴து, ததா³ரம்மணாதீ³னிபி பன ஹொந்தியேவாதி. ஏவங் பஞ்சவிஞ்ஞாணதா⁴துமனோதா⁴துவிஸிட்ட²ஸபா⁴வவஸேன ஸப்³ப³ங் மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துங் த³ஸ்ஸெத்வா புன மனொத்³வாரவஸேன ஸாதிஸயங் ஜவனமனோவிஞ்ஞாணதா⁴துங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘மனஞ்ச படிச்சா’’திஆதி³மாஹ. யதி³ பன ச²ன்னங் த்³வாரானங் வஸேன ஜவனாவஸானானேவ சித்தானி இத⁴ ‘‘மனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூ’’தி த³ஸ்ஸிதானீதி அயமத்தோ² க³ய்ஹெய்ய, சுதிபடிஸந்தி⁴ப⁴வங்கா³னங் அக்³க³ஹிதத்தா ஸாவஸேஸா தே³ஸனா ஆபஜ்ஜதி, தஸ்மா யதா²வுத்தேன நயேன அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. ச²த்³வாரிகசித்தேஹி வா ஸமானலக்க²ணானி அஞ்ஞானிபி ‘‘மனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூ’’தி த³ஸ்ஸிதானீதி வேதி³தப்³பா³னி.
Manodhātuyāpi manoviññāṇadhātuyāpīti manadvayavacanena dvinnaṃ aññamaññavidhurasabhāvatā dassitāti teneva manodhātāvajjanassa manoviññāṇadhātubhāvo nivattitoti daṭṭhabbo. Vutto hi tassa manoviññāṇadhātuvidhuro manodhātusabhāvo ‘‘sabbadhammesu vā pana paṭhamasamannāhāro uppajjatī’’tiādinā. Sā sabbāpīti etaṃ mukhamattanidassanaṃ. Na hi javanapariyosānā eva manoviññāṇadhātu, tadārammaṇādīnipi pana hontiyevāti. Evaṃ pañcaviññāṇadhātumanodhātuvisiṭṭhasabhāvavasena sabbaṃ manoviññāṇadhātuṃ dassetvā puna manodvāravasena sātisayaṃ javanamanoviññāṇadhātuṃ dassento ‘‘manañca paṭiccā’’tiādimāha. Yadi pana channaṃ dvārānaṃ vasena javanāvasānāneva cittāni idha ‘‘manoviññāṇadhātū’’ti dassitānīti ayamattho gayheyya, cutipaṭisandhibhavaṅgānaṃ aggahitattā sāvasesā desanā āpajjati, tasmā yathāvuttena nayena attho veditabbo. Chadvārikacittehi vā samānalakkhaṇāni aññānipi ‘‘manoviññāṇadhātū’’ti dassitānīti veditabbāni.
படிச்சாதி ஆக³தட்டா²னேதி எத்த² ‘‘மனோ ச நேஸங் கோ³சரவிஸயங் பச்சனுபோ⁴தீ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.455) விஸுங் காதுங் யுத்தங், இத⁴ பன ‘‘சக்கு²ஞ்ச படிச்சா’’திஆதீ³ஸு ச-ஸத்³தே³ன ஸம்பிண்டெ³த்வா ஆவஜ்ஜனஸ்ஸபி சக்கா²தி³ஸன்னிஸ்ஸிததாகரணங் விய மனஞ்ச படிச்சாதி ஆக³தட்டா²னே மனொத்³வாரஸங்கா²தப⁴வங்க³ஸன்னிஸ்ஸிதமேவ ஆவஜ்ஜனங் காதப்³ப³ந்தி அதி⁴ப்பாயோ.
Paṭiccāti āgataṭṭhāneti ettha ‘‘mano ca nesaṃ gocaravisayaṃ paccanubhotī’’tiādīsu (ma. ni. 1.455) visuṃ kātuṃ yuttaṃ, idha pana ‘‘cakkhuñca paṭiccā’’tiādīsu ca-saddena sampiṇḍetvā āvajjanassapi cakkhādisannissitatākaraṇaṃ viya manañca paṭiccāti āgataṭṭhāne manodvārasaṅkhātabhavaṅgasannissitameva āvajjanaṃ kātabbanti adhippāyo.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
3. பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா
3. Pañhapucchakavaṇṇanā
பஞ்ஹபுச்ச²கங் ஹெட்டா² வுத்தனயத்தா உத்தானமேவாதி.
Pañhapucchakaṃ heṭṭhā vuttanayattā uttānamevāti.
பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
தா⁴துவிப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Dhātuvibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 3. தா⁴துவிப⁴ங்கோ³ • 3. Dhātuvibhaṅgo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 3. தா⁴துவிப⁴ங்கோ³ • 3. Dhātuvibhaṅgo
