Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിഭങ്ഗപാളി • Vibhaṅgapāḷi

    ൩. ധാതുവിഭങ്ഗോ

    3. Dhātuvibhaṅgo

    ൧. സുത്തന്തഭാജനീയം

    1. Suttantabhājanīyaṃ

    ൧൭൨. ഛ ധാതുയോ – പഥവീധാതു 1, ആപോധാതു, തേജോധാതു, വായോധാതു, ആകാസധാതു, വിഞ്ഞാണധാതു.

    172. Cha dhātuyo – pathavīdhātu 2, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu.

    ൧൭൩. തത്ഥ കതമാ പഥവീധാതു? പഥവീധാതുദ്വയം – അത്ഥി അജ്ഝത്തികാ, അത്ഥി ബാഹിരാ. തത്ഥ കതമാ അജ്ഝത്തികാ പഥവീധാതു? യം അജ്ഝത്തം പച്ചത്തം കക്ഖളം ഖരിഗതം കക്ഖളത്തം കക്ഖളഭാവോ അജ്ഝത്തം ഉപാദിന്നം, സേയ്യഥിദം – കേസാ ലോമാ നഖാ ദന്താ തചോ മംസം ന്ഹാരു 3 അട്ഠി അട്ഠിമിഞ്ജം 4 വക്കം ഹദയം യകനം കിലോമകം പിഹകം പപ്ഫാസം അന്തം അന്തഗുണം ഉദരിയം കരീസം, യം വാ പനഞ്ഞമ്പി അത്ഥി അജ്ഝത്തം പച്ചത്തം കക്ഖളം ഖരിഗതം കക്ഖളത്തം കക്ഖളഭാവോ അജ്ഝത്തം ഉപാദിന്നം – അയം വുച്ചതി ‘അജ്ഝത്തികാ പഥവീധാതു’.

    173. Tattha katamā pathavīdhātu? Pathavīdhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā. Tattha katamā ajjhattikā pathavīdhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru 5 aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ 6 vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā pathavīdhātu’.

    തത്ഥ കതമാ ബാഹിരാ പഥവീധാതു? യം ബാഹിരം കക്ഖളം ഖരിഗതം കക്ഖളത്തം കക്ഖളഭാവോ ബഹിദ്ധാ അനുപാദിന്നം, സേയ്യഥിദം – അയോ ലോഹം തിപു സീസം സജ്ഝം 7 മുത്താ മണി വേളുരിയോ സങ്ഖോ സിലാ പവാളം രജതം ജാതരൂപം ലോഹിതങ്കോ 8 മസാരഗല്ലം തിണം കട്ഠം സക്ഖരാ കഠലം 9 ഭൂമി പാസാണോ പബ്ബതോ, യം വാ പനഞ്ഞമ്പി അത്ഥി ബാഹിരം കക്ഖളം ഖരിഗതം കക്ഖളത്തം കക്ഖളഭാവോ ബഹിദ്ധാ അനുപാദിന്നം – അയം വുച്ചതി ‘ബാഹിരാ പഥവീധാതു’. യാ ച അജ്ഝത്തികാ പഥവീധാതു യാ ച ബാഹിരാ പഥവീധാതു, തദേകജ്ഝം അഭിസഞ്ഞൂഹിത്വാ അഭിസങ്ഖിപിത്വാ – അയം വുച്ചതി ‘‘പഥവീധാതു’’.

    Tattha katamā bāhirā pathavīdhātu? Yaṃ bāhiraṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – ayo lohaṃ tipu sīsaṃ sajjhaṃ 10 muttā maṇi veḷuriyo saṅkho silā pavāḷaṃ rajataṃ jātarūpaṃ lohitaṅko 11 masāragallaṃ tiṇaṃ kaṭṭhaṃ sakkharā kaṭhalaṃ 12 bhūmi pāsāṇo pabbato, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā pathavīdhātu’. Yā ca ajjhattikā pathavīdhātu yā ca bāhirā pathavīdhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘pathavīdhātu’’.

    ൧൭൪. തത്ഥ കതമാ ആപോധാതു? ആപോധാതുദ്വയം – അത്ഥി അജ്ഝത്തികാ, അത്ഥി ബാഹിരാ. തത്ഥ കതമാ അജ്ഝത്തികാ ആപോധാതു? യം അജ്ഝത്തം പച്ചത്തം ആപോ ആപോഗതം സിനേഹോ സിനേഹഗതം 13 ബന്ധനത്തം രൂപസ്സ അജ്ഝത്തം ഉപാദിന്നം, സേയ്യഥിദം – പിത്തം സേമ്ഹം പുബ്ബോ ലോഹിതം സേദോ മേദോ അസ്സു വസാ ഖേളോ സിങ്ഘാണികാ ലസികാ മുത്തം, യം വാ പനഞ്ഞമ്പി അത്ഥി അജ്ഝത്തം പച്ചത്തം ആപോ ആപോഗതം സിനേഹോ സിനേഹഗതം ബന്ധനത്തം രൂപസ്സ അജ്ഝത്തം ഉപാദിന്നം – അയം വുച്ചതി ‘അജ്ഝത്തികാ ആപോധാതു’.

    174. Tattha katamā āpodhātu? Āpodhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā. Tattha katamā ajjhattikā āpodhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ 14 bandhanattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā muttaṃ, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ bandhanattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā āpodhātu’.

    തത്ഥ കതമാ ബാഹിരാ ആപോധാതു? യം ബാഹിരം ആപോ ആപോഗതം സിനേഹോ സിനേഹഗതം ബന്ധനത്തം രൂപസ്സ ബഹിദ്ധാ അനുപാദിന്നം, സേയ്യഥിദം – മൂലരസോ ഖന്ധരസോ തചരസോ പത്തരസോ പുപ്ഫരസോ ഫലരസോ ഖീരം ദധി സപ്പി നവനീതം തേലം മധു ഫാണിതം ഭുമ്മാനി വാ ഉദകാനി അന്തലിക്ഖാനി വാ, യം വാ പനഞ്ഞമ്പി അത്ഥി ബാഹിരം ആപോ ആപോഗതം സിനേഹോ സിനേഹഗതം ബന്ധനത്തം രൂപസ്സ ബഹിദ്ധാ അനുപാദിന്നം – അയം വുച്ചതി ‘ബാഹിരാ ആപോധാതു’. യാ ച അജ്ഝത്തികാ ആപോധാതു യാ ച ബാഹിരാ ആപോധാതു, തദേകജ്ഝം അഭിസഞ്ഞൂഹിത്വാ അഭിസങ്ഖിപിത്വാ – അയം വുച്ചതി ‘‘ആപോധാതു’’.

    Tattha katamā bāhirā āpodhātu? Yaṃ bāhiraṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ bandhanattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – mūlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso khīraṃ dadhi sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇitaṃ bhummāni vā udakāni antalikkhāni vā, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ bandhanattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā āpodhātu’. Yā ca ajjhattikā āpodhātu yā ca bāhirā āpodhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘āpodhātu’’.

    ൧൭൫. തത്ഥ കതമാ തേജോധാതു? തേജോധാതുദ്വയം – അത്ഥി അജ്ഝത്തികാ, അത്ഥി ബാഹിരാ. തത്ഥ കതമാ അജ്ഝത്തികാ തേജോധാതു? യം അജ്ഝത്തം പച്ചത്തം തേജോ തേജോഗതം ഉസ്മാ ഉസ്മാഗതം ഉസുമം ഉസുമഗതം അജ്ഝത്തം ഉപാദിന്നം, സേയ്യഥിദം – യേന ച സന്തപ്പതി യേന ച ജീരീയതി യേന ച പരിഡയ്ഹതി യേന ച അസിതപീതഖായിതസായിതം സമ്മാ പരിണാമം ഗച്ഛതി, യം വാ പനഞ്ഞമ്പി അത്ഥി അജ്ഝത്തം പച്ചത്തം തേജോ തേജോഗതം ഉസ്മാ ഉസ്മാഗതം ഉസുമം ഉസുമഗതം അജ്ഝത്തം ഉപാദിന്നം – അയം വുച്ചതി ‘അജ്ഝത്തികാ തേജോധാതു’.

    175. Tattha katamā tejodhātu? Tejodhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā. Tattha katamā ajjhattikā tejodhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – yena ca santappati yena ca jīrīyati yena ca pariḍayhati yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchati, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā tejodhātu’.

    തത്ഥ കതമാ ബാഹിരാ തേജോധാതു? യം ബാഹിരം തേജോ തേജോഗതം ഉസ്മാ ഉസ്മാഗതം ഉസുമം ഉസുമഗതം ബഹിദ്ധാ അനുപാദിന്നം, സേയ്യഥിദം – കട്ഠഗ്ഗി പലാലഗ്ഗി 15 തിണഗ്ഗി ഗോമയഗ്ഗി ഥുസഗ്ഗി സങ്കാരഗ്ഗി ഇന്ദഗ്ഗി അഗ്ഗിസന്താപോ സൂരിയസന്താപോ കട്ഠസന്നിചയസന്താപോ തിണസന്നിചയസന്താപോ ധഞ്ഞസന്നിചയസന്താപോ ഭണ്ഡസന്നിചയസന്താപോ, യം വാ പനഞ്ഞമ്പി അത്ഥി ബാഹിരം തേജോ തേജോഗതം ഉസ്മാ ഉസ്മാഗതം ഉസുമം ഉസുമഗതം ബഹിദ്ധാ അനുപാദിന്നം – അയം വുച്ചതി ‘ബാഹിരാ തേജോധാതു’. യാ ച അജ്ഝത്തികാ തേജോധാതു യാ ച ബാഹിരാ തേജോധാതു, തദേകജ്ഝം അഭിസഞ്ഞൂഹിത്വാ അഭിസങ്ഖിപിത്വാ – അയം വുച്ചതി ‘‘തേജോധാതു’’.

    Tattha katamā bāhirā tejodhātu? Yaṃ bāhiraṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – kaṭṭhaggi palālaggi 16 tiṇaggi gomayaggi thusaggi saṅkāraggi indaggi aggisantāpo sūriyasantāpo kaṭṭhasannicayasantāpo tiṇasannicayasantāpo dhaññasannicayasantāpo bhaṇḍasannicayasantāpo, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā tejodhātu’. Yā ca ajjhattikā tejodhātu yā ca bāhirā tejodhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘tejodhātu’’.

    ൧൭൬. തത്ഥ കതമാ വായോധാതു? വായോധാതുദ്വയം – അത്ഥി അജ്ഝത്തികാ, അത്ഥി ബാഹിരാ. തത്ഥ കതമാ അജ്ഝത്തികാ വായോധാതു? യം അജ്ഝത്തം പച്ചത്തം വായോ വായോഗതം ഥമ്ഭിതത്തം രൂപസ്സ അജ്ഝത്തം ഉപാദിന്നം, സേയ്യഥിദം – ഉദ്ധങ്ഗമാ വാതാ അധോഗമാ വാതാ കുച്ഛിസയാ വാതാ കോട്ഠാസയാ 17 വാതാ അങ്ഗമങ്ഗാനുസാരിനോ വാതാ സത്ഥകവാതാ ഖുരകവാതാ ഉപ്പലകവാതാ അസ്സാസോ പസ്സാസോ ഇതി വാ, യം വാ പനഞ്ഞമ്പി അത്ഥി അജ്ഝത്തം പച്ചത്തം വായോ വായോഗതം ഥമ്ഭിതത്തം രൂപസ്സ അജ്ഝത്തം ഉപാദിന്നം – അയം വുച്ചതി ‘അജ്ഝത്തികാ വായോധാതു’.

    176. Tattha katamā vāyodhātu? Vāyodhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā. Tattha katamā ajjhattikā vāyodhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – uddhaṅgamā vātā adhogamā vātā kucchisayā vātā koṭṭhāsayā 18 vātā aṅgamaṅgānusārino vātā satthakavātā khurakavātā uppalakavātā assāso passāso iti vā, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā vāyodhātu’.

    തത്ഥ കതമാ ബാഹിരാ വായോധാതു? യം ബാഹിരം വായോ വായോഗതം ഥമ്ഭിതത്തം രൂപസ്സ ബഹിദ്ധാ അനുപാദിന്നം, സേയ്യഥിദം – പുരത്ഥിമാ വാതാ പച്ഛിമാ വാതാ ഉത്തരാ വാതാ ദക്ഖിണാ വാതാ സരജാ വാതാ അരജാ വാതാ സീതാ വാതാ ഉണ്ഹാ വാതാ പരിത്താ വാതാ അധിമത്താ വാതാ കാളവാതാ വേരമ്ഭവാതാ പക്ഖവാതാ സുപണ്ണവാതാ താലവണ്ടവാതാ വിധൂപനവാതാ, യം വാ പനഞ്ഞമ്പി അത്ഥി ബാഹിരം വായോ വായോഗതം ഥമ്ഭിതത്തം രൂപസ്സ ബഹിദ്ധാ അനുപാദിന്നം – അയം വുച്ചതി ‘ബാഹിരാ വായോധാതു’. യാ ച അജ്ഝത്തികാ വായോധാതു യാ ച ബാഹിരാ വായോധാതു, തദേകജ്ഝം അഭിസഞ്ഞൂഹിത്വാ അഭിസങ്ഖിപിത്വാ – അയം വുച്ചതി ‘‘വായോധാതു’’.

    Tattha katamā bāhirā vāyodhātu? Yaṃ bāhiraṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – puratthimā vātā pacchimā vātā uttarā vātā dakkhiṇā vātā sarajā vātā arajā vātā sītā vātā uṇhā vātā parittā vātā adhimattā vātā kāḷavātā verambhavātā pakkhavātā supaṇṇavātā tālavaṇṭavātā vidhūpanavātā, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā vāyodhātu’. Yā ca ajjhattikā vāyodhātu yā ca bāhirā vāyodhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘vāyodhātu’’.

    ൧൭൭. തത്ഥ കതമാ ആകാസധാതു? ആകാസധാതുദ്വയം – അത്ഥി അജ്ഝത്തികാ, അത്ഥി ബാഹിരാ. തത്ഥ കതമാ അജ്ഝത്തികാ ആകാസധാതു? യം അജ്ഝത്തം പച്ചത്തം ആകാസോ ആകാസഗതം അഘം അഘഗതം വിവരോ വിവരഗതം അസമ്ഫുട്ഠം മംസലോഹിതേഹി അജ്ഝത്തം ഉപാദിന്നം, സേയ്യഥിദം – കണ്ണച്ഛിദ്ദം നാസച്ഛിദ്ദം മുഖദ്വാരം, യേന ച അസിതപീതഖായിതസായിതം അജ്ഝോഹരതി, യത്ഥ ച അസിതപീതഖായിതസായിതം സന്തിട്ഠതി, യേന ച അസിതപീതഖായിതസായിതം അധോഭാഗം നിക്ഖമതി, യം വാ പനഞ്ഞമ്പി അത്ഥി അജ്ഝത്തം പച്ചത്തം ആകാസോ ആകാസഗതം അഘം അഘഗതം വിവരോ വിവരഗതം അസമ്ഫുട്ഠം മംസലോഹിതേഹി അജ്ഝത്തം ഉപാദിന്നം – അയം വുച്ചതി ‘അജ്ഝത്തികാ ആകാസധാതു’.

    177. Tattha katamā ākāsadhātu? Ākāsadhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā. Tattha katamā ajjhattikā ākāsadhātu? Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ ākāso ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaro vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ maṃsalohitehi ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kaṇṇacchiddaṃ nāsacchiddaṃ mukhadvāraṃ, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ ajjhoharati, yattha ca asitapītakhāyitasāyitaṃ santiṭṭhati, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ adhobhāgaṃ nikkhamati, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ ākāso ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaro vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ maṃsalohitehi ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā ākāsadhātu’.

    തത്ഥ കതമാ ബാഹിരാ ആകാസധാതു? യം ബാഹിരം ആകാസോ ആകാസഗതം അഘം അഘഗതം വിവരോ വിവരഗതം അസമ്ഫുട്ഠം ചതൂഹി മഹാഭൂതേഹി ബഹിദ്ധാ അനുപാദിന്നം – അയം വുച്ചതി ‘ബാഹിരാ ആകാസധാതു’. യാ ച അജ്ഝത്തികാ ആകാസധാതു യാ ച ബാഹിരാ ആകാസധാതു, തദേകജ്ഝം അഭിസഞ്ഞൂഹിത്വാ അഭിസങ്ഖിപിത്വാ – അയം വുച്ചതി ‘‘ആകാസധാതു’’.

    Tattha katamā bāhirā ākāsadhātu? Yaṃ bāhiraṃ ākāso ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaro vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ catūhi mahābhūtehi bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā ākāsadhātu’. Yā ca ajjhattikā ākāsadhātu yā ca bāhirā ākāsadhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘ākāsadhātu’’.

    ൧൭൮. തത്ഥ കതമാ വിഞ്ഞാണധാതു? ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതു, സോതവിഞ്ഞാണധാതു, ഘാനവിഞ്ഞാണധാതു, ജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണധാതു, കായവിഞ്ഞാണധാതു, മനോവിഞ്ഞാണധാതു – അയം വുച്ചതി ‘‘വിഞ്ഞാണധാതു’’.

    178. Tattha katamā viññāṇadhātu? Cakkhuviññāṇadhātu, sotaviññāṇadhātu, ghānaviññāṇadhātu, jivhāviññāṇadhātu, kāyaviññāṇadhātu, manoviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇadhātu’’.

    ഇമാ ഛ ധാതുയോ.

    Imā cha dhātuyo.

    ൧൭൯. അപരാപി ഛ ധാതുയോ – സുഖധാതു, ദുക്ഖധാതു, സോമനസ്സധാതു, ദോമനസ്സധാതു, ഉപേക്ഖാധാതു, അവിജ്ജാധാതു.

    179. Aparāpi cha dhātuyo – sukhadhātu, dukkhadhātu, somanassadhātu, domanassadhātu, upekkhādhātu, avijjādhātu.

    ൧൮൦. തത്ഥ കതമാ സുഖധാതു? യം കായികം സാതം കായികം സുഖം കായസമ്ഫസ്സജം സാതം സുഖം വേദയിതം കായസമ്ഫസ്സജാ സാതാ സുഖാ വേദനാ – അയം വുച്ചതി ‘‘സുഖധാതു’’.

    180. Tattha katamā sukhadhātu? Yaṃ kāyikaṃ sātaṃ kāyikaṃ sukhaṃ kāyasamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘sukhadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ദുക്ഖധാതു? യം കായികം അസാതം കായികം ദുക്ഖം കായസമ്ഫസ്സജം അസാതം ദുക്ഖം വേദയിതം കായസമ്ഫസ്സജാ അസാതാ ദുക്ഖാ വേദനാ – അയം വുച്ചതി ‘‘ദുക്ഖധാതു’’.

    Tattha katamā dukkhadhātu? Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘dukkhadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ സോമനസ്സധാതു? യം ചേതസികം സാതം ചേതസികം സുഖം ചേതോസമ്ഫസ്സജം സാതം സുഖം വേദയിതം ചേതോസമ്ഫസ്സജാ സാതാ സുഖാ വേദനാ – അയം വുച്ചതി ‘‘സോമനസ്സധാതു’’.

    Tattha katamā somanassadhātu? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘somanassadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ദോമനസ്സധാതു? യം ചേതസികം അസാതം ചേതസികം ദുക്ഖം ചേതോസമ്ഫസ്സജം അസാതം ദുക്ഖം വേദയിതം ചേതോസമ്ഫസ്സജാ അസാതാ ദുക്ഖാ വേദനാ – അയം വുച്ചതി ‘‘ദോമനസ്സധാതു’’.

    Tattha katamā domanassadhātu? Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘domanassadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ഉപേക്ഖാധാതു? യം ചേതസികം നേവ സാതം നാസാതം ചേതോസമ്ഫസ്സജം അദുക്ഖമസുഖം വേദയിതം ചേതോസമ്ഫസ്സജാ അദുക്ഖമസുഖാ വേദനാ – അയം വുച്ചതി ‘‘ഉപേക്ഖാധാതു’’.

    Tattha katamā upekkhādhātu? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘upekkhādhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ അവിജ്ജാധാതു? യം അഞ്ഞാണം അദസ്സനം അനഭിസമയോ അനനുബോധോ അസമ്ബോധോ അപ്പടിവേധോ അസങ്ഗാഹണാ അപരിയോഗാഹണാ അസമപേക്ഖനാ അപച്ചവേക്ഖണാ അപച്ചക്ഖകമ്മം ദുമ്മേജ്ഝം ബാല്യം അസമ്പജഞ്ഞം മോഹോ പമോഹോ സമ്മോഹോ അവിജ്ജാ അവിജ്ജോഘോ അവിജ്ജായോഗോ അവിജ്ജാനുസയോ അവിജ്ജാപരിയുട്ഠാനം അവിജ്ജാലങ്ഗീ മോഹോ അകുസലമൂലം – അയം വുച്ചതി ‘‘അവിജ്ജാധാതു’’.

    Tattha katamā avijjādhātu? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho asambodho appaṭivedho asaṅgāhaṇā apariyogāhaṇā asamapekkhanā apaccavekkhaṇā apaccakkhakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjādhātu’’.

    ഇമാ ഛ ധാതുയോ.

    Imā cha dhātuyo.

    ൧൮൧. അപരാപി ഛ ധാതുയോ – കാമധാതു, ബ്യാപാദധാതു, വിഹിംസാധാതു, നേക്ഖമ്മധാതു, അബ്യാപാദധാതു, അവിഹിംസാധാതു.

    181. Aparāpi cha dhātuyo – kāmadhātu, byāpādadhātu, vihiṃsādhātu, nekkhammadhātu, abyāpādadhātu, avihiṃsādhātu.

    ൧൮൨. തത്ഥ കതമാ കാമധാതു? കാമപടിസംയുത്തോ തക്കോ വിതക്കോ സങ്കപ്പോ അപ്പനാ ബ്യപ്പനാ ചേതസോ അഭിനിരോപനാ മിച്ഛാസങ്കപ്പോ – അയം വുച്ചതി കാമധാതു. ഹേട്ഠതോ അവീചിനിരയം പരിയന്തം കരിത്വാ ഉപരിതോ പരനിമ്മിതവസവത്തീ ദേവേ അന്തോ കരിത്വാ യം ഏതസ്മിം അന്തരേ ഏത്ഥാവചരാ ഏത്ഥ പരിയാപന്നാ ഖന്ധധാതുആയതനാ രൂപാ 19 വേദനാ സഞ്ഞാ സങ്ഖാരാ വിഞ്ഞാണം – അയം വുച്ചതി ‘‘കാമധാതു’’.

    182. Tattha katamā kāmadhātu? Kāmapaṭisaṃyutto takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā micchāsaṅkappo – ayaṃ vuccati kāmadhātu. Heṭṭhato avīcinirayaṃ pariyantaṃ karitvā uparito paranimmitavasavattī deve anto karitvā yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā khandhadhātuāyatanā rūpā 20 vedanā saññā saṅkhārā viññāṇaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kāmadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ബ്യാപാദധാതു? ബ്യാപാദപടിസംയുത്തോ തക്കോ വിതക്കോ…പേ॰… മിച്ഛാസങ്കപ്പോ – അയം വുച്ചതി ‘‘ബ്യാപാദധാതു’’. ദസസു വാ ആഘാതവത്ഥൂസു ചിത്തസ്സ ആഘാതോ പടിഘാതോ പടിഘം പടിവിരോധോ കോപോ പകോപോ സമ്പകോപോ ദോസോ പദോസോ സമ്പദോസോ ചിത്തസ്സ ബ്യാപത്തി മനോപദോസോ കോധോ കുജ്ഝനാ കുജ്ഝിതത്തം ദോസോ ദുസ്സനാ ദുസ്സിതത്തം ബ്യാപത്തി ബ്യാപജ്ജനാ വിരോധോ പടിവിരോധോ ചണ്ഡിക്കം അസുരോപോ അനത്തമനതാ ചിത്തസ്സ – അയം വുച്ചതി ‘‘ബ്യാപാദധാതു’’.

    Tattha katamā byāpādadhātu? Byāpādapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… micchāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘byāpādadhātu’’. Dasasu vā āghātavatthūsu cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – ayaṃ vuccati ‘‘byāpādadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ വിഹിംസാധാതു? വിഹിംസാപടിസംയുത്തോ തക്കോ വിതക്കോ…പേ॰… മിച്ഛാസങ്കപ്പോ – അയം വുച്ചതി ‘‘വിഹിംസാധാതു’’. ഇധേകച്ചോ പാണിനാ വാ ലേഡ്ഡുനാ വാ ദണ്ഡേന വാ സത്ഥേന വാ രജ്ജുയാ വാ അഞ്ഞതരഞ്ഞതരേന സത്തേ വിഹേഠേതി, യാ ഏവരൂപാ ഹേഠനാ വിഹേഠനാ ഹിംസനാ വിഹിംസനാ രോസനാ വിരോസനാ പരൂപഘാതോ – അയം വുച്ചതി ‘‘വിഹിംസാധാതു’’.

    Tattha katamā vihiṃsādhātu? Vihiṃsāpaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… micchāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘vihiṃsādhātu’’. Idhekacco pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā rajjuyā vā aññataraññatarena satte viheṭheti, yā evarūpā heṭhanā viheṭhanā hiṃsanā vihiṃsanā rosanā virosanā parūpaghāto – ayaṃ vuccati ‘‘vihiṃsādhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ നേക്ഖമ്മധാതു? നേക്ഖമ്മപടിസംയുത്തോ തക്കോ വിതക്കോ…പേ॰… സമ്മാസങ്കപ്പോ – അയം വുച്ചതി ‘‘നേക്ഖമ്മധാതു’’. സബ്ബേപി കുസലാ ധമ്മാ ‘‘നേക്ഖമ്മധാതു’’.

    Tattha katamā nekkhammadhātu? Nekkhammapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… sammāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘nekkhammadhātu’’. Sabbepi kusalā dhammā ‘‘nekkhammadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ അബ്യാപാദധാതു? അബ്യാപാദപടിസംയുത്തോ തക്കോ വിതക്കോ…പേ॰… സമ്മാസങ്കപ്പോ – അയം വുച്ചതി ‘‘അബ്യാപാദധാതു’’. യാ സത്തേസു മേത്തി മേത്തായനാ മേത്തായിതത്തം മേത്താചേതോവിമുത്തി – അയം വുച്ചതി ‘‘അബ്യാപാദധാതു’’.

    Tattha katamā abyāpādadhātu? Abyāpādapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… sammāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘abyāpādadhātu’’. Yā sattesu metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘abyāpādadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ അവിഹിംസാധാതു? അവിഹിംസാപടിസംയുത്തോ തക്കോ വിതക്കോ സങ്കപ്പോ അപ്പനാ ബ്യപ്പനാ ചേതസോ അഭിനിരോപനാ സമ്മാസങ്കപ്പോ – അയം വുച്ചതി ‘‘അവിഹിംസാധാതു’’ . യാ സത്തേസു കരുണാ കരുണായനാ കരുണായിതത്തം കരുണാചേതോവിമുത്തി – അയം വുച്ചതി ‘‘അവിഹിംസാധാതു’’.

    Tattha katamā avihiṃsādhātu? Avihiṃsāpaṭisaṃyutto takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā sammāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘avihiṃsādhātu’’ . Yā sattesu karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘avihiṃsādhātu’’.

    ഇമാ ഛ ധാതുയോ.

    Imā cha dhātuyo.

    ഇതി ഇമാനി തീണി ഛക്കാനി തദേകജ്ഝം അഭിസഞ്ഞൂഹിത്വാ അഭിസങ്ഖിപിത്വാ അട്ഠാരസ ധാതുയോ ഹോന്തി.

    Iti imāni tīṇi chakkāni tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā aṭṭhārasa dhātuyo honti.

    സുത്തന്തഭാജനീയം.

    Suttantabhājanīyaṃ.

    ൨. അഭിധമ്മഭാജനീയം

    2. Abhidhammabhājanīyaṃ

    ൧൮൩. അട്ഠാരസ ധാതുയോ – ചക്ഖുധാതു, രൂപധാതു, ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതു, സോതധാതു, സദ്ദധാതു, സോതവിഞ്ഞാണധാതു, ഘാനധാതു, ഗന്ധധാതു, ഘാനവിഞ്ഞാണധാതു, ജിവ്ഹാധാതു, രസധാതു, ജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണധാതു , കായധാതു, ഫോട്ഠബ്ബധാതു, കായവിഞ്ഞാണധാതു, മനോധാതു, ധമ്മധാതു, മനോവിഞ്ഞാണധാതു.

    183. Aṭṭhārasa dhātuyo – cakkhudhātu, rūpadhātu, cakkhuviññāṇadhātu, sotadhātu, saddadhātu, sotaviññāṇadhātu, ghānadhātu, gandhadhātu, ghānaviññāṇadhātu, jivhādhātu, rasadhātu, jivhāviññāṇadhātu , kāyadhātu, phoṭṭhabbadhātu, kāyaviññāṇadhātu, manodhātu, dhammadhātu, manoviññāṇadhātu.

    ൧൮൪. തത്ഥ കതമാ ചക്ഖുധാതു? യം ചക്ഖു ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം ഉപാദായ പസാദോ…പേ॰… സുഞ്ഞോ ഗാമോപേസോ – അയം വുച്ചതി ‘‘ചക്ഖുധാതു’’.

    184. Tattha katamā cakkhudhātu? Yaṃ cakkhu catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘cakkhudhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ രൂപധാതു? യം രൂപം ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം ഉപാദായ വണ്ണനിഭാ…പേ॰… രൂപധാതുപേസാ – അയം വുച്ചതി ‘‘രൂപധാതു’’.

    Tattha katamā rūpadhātu? Yaṃ rūpaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya vaṇṇanibhā…pe… rūpadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘rūpadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതു? ചക്ഖുഞ്ച പടിച്ച രൂപേ ച ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം ഹദയം പണ്ഡരം മനോ മനായതനം മനിന്ദ്രിയം വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ തജ്ജാചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതു – അയം വുച്ചതി ‘‘ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതു’’.

    Tattha katamā cakkhuviññāṇadhātu? Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjācakkhuviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘cakkhuviññāṇadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ സോതധാതു? യം സോതം ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം ഉപാദായ പസാദോ…പേ॰… സുഞ്ഞോ ഗാമോപേസോ – അയം വുച്ചതി ‘‘സോതധാതു’’ .

    Tattha katamā sotadhātu? Yaṃ sotaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘sotadhātu’’ .

    തത്ഥ കതമാ സദ്ദധാതു? യോ സദ്ദോ ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം ഉപാദായ അനിദസ്സനോ സപ്പടിഘോ…പേ॰… സദ്ദധാതുപേസാ – അയം വുച്ചതി ‘‘സദ്ദധാതു’’.

    Tattha katamā saddadhātu? Yo saddo catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho…pe… saddadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘saddadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ സോതവിഞ്ഞാണധാതു? സോതഞ്ച പടിച്ച സദ്ദേ ച ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം ഹദയം പണ്ഡരം മനോ മനായതനം മനിന്ദ്രിയം വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ തജ്ജാസോതവിഞ്ഞാണധാതു – അയം വുച്ചതി ‘‘സോതവിഞ്ഞാണധാതു’’.

    Tattha katamā sotaviññāṇadhātu? Sotañca paṭicca sadde ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāsotaviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘sotaviññāṇadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ഘാനധാതു? യം ഘാനം ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം ഉപാദായ പസാദോ…പേ॰… സുഞ്ഞോ ഗാമോപേസോ – അയം വുച്ചതി ‘‘ഘാനധാതു’’.

    Tattha katamā ghānadhātu? Yaṃ ghānaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘ghānadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ഗന്ധധാതു? യോ ഗന്ധോ ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം ഉപാദായ അനിദസ്സനോ സപ്പടിഘോ…പേ॰… ഗന്ധധാതുപേസാ – അയം വുച്ചതി ‘‘ഗന്ധധാതു’’.

    Tattha katamā gandhadhātu? Yo gandho catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho…pe… gandhadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘gandhadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ഘാനവിഞ്ഞാണധാതു? ഘാനഞ്ച പടിച്ച ഗന്ധേ ച ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം ഹദയം പണ്ഡരം മനോ മനായതനം മനിന്ദ്രിയം വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ തജ്ജാഘാനവിഞ്ഞാണധാതു – അയം വുച്ചതി ‘‘ഘാനവിഞ്ഞാണധാതു’’.

    Tattha katamā ghānaviññāṇadhātu? Ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāghānaviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘ghānaviññāṇadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ജിവ്ഹാധാതു? യാ ജിവ്ഹാ ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം ഉപാദായ പസാദോ…പേ॰… സുഞ്ഞോ ഗാമോപേസോ – അയം വുച്ചതി ‘‘ജിവ്ഹാധാതു’’.

    Tattha katamā jivhādhātu? Yā jivhā catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘jivhādhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ രസധാതു? യോ രസോ ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം ഉപാദായ അനിദസ്സനോ സപ്പടിഘോ…പേ॰… രസധാതുപേസാ – അയം വുച്ചതി ‘‘രസധാതു’’.

    Tattha katamā rasadhātu? Yo raso catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho…pe… rasadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘rasadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണധാതു? ജിവ്ഹഞ്ച പടിച്ച രസേ ച ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം ഹദയം പണ്ഡരം മനോ മനായതനം മനിന്ദ്രിയം വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ തജ്ജാജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണധാതു – അയം വുച്ചതി ‘‘ജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണധാതു’’.

    Tattha katamā jivhāviññāṇadhātu? Jivhañca paṭicca rase ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjājivhāviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘jivhāviññāṇadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ കായധാതു? യോ കായോ ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം ഉപാദായ പസാദോ…പേ॰… സുഞ്ഞോ ഗാമോപേസോ – അയം വുച്ചതി ‘‘കായധാതു’’.

    Tattha katamā kāyadhātu? Yo kāyo catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘kāyadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ഫോട്ഠബ്ബധാതു? പഥവീധാതു…പേ॰… ഫോട്ഠബ്ബധാതുപേസാ – അയം വുച്ചതി ‘‘ഫോട്ഠബ്ബധാതു’’.

    Tattha katamā phoṭṭhabbadhātu? Pathavīdhātu…pe… phoṭṭhabbadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘phoṭṭhabbadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ കായവിഞ്ഞാണധാതു? കായഞ്ച പടിച്ച ഫോട്ഠബ്ബേ ച ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം ഹദയം പണ്ഡരം മനോ മനായതനം മനിന്ദ്രിയം വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ തജ്ജാകായവിഞ്ഞാണധാതു – അയം വുച്ചതി ‘‘കായവിഞ്ഞാണധാതു’’.

    Tattha katamā kāyaviññāṇadhātu? Kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjākāyaviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘kāyaviññāṇadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ മനോധാതു? ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതുയാ ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധസമനന്തരാ ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം ഹദയം പണ്ഡരം മനോ മനായതനം മനിന്ദ്രിയം വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ തജ്ജാമനോധാതു; സോതവിഞ്ഞാണധാതുയാ…പേ॰… ഘാനവിഞ്ഞാണധാതുയാ…പേ॰… ജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണധാതുയാ…പേ॰… കായവിഞ്ഞാണധാതുയാ ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധസമനന്തരാ ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം ഹദയം പണ്ഡരം മനോ മനായതനം മനിന്ദ്രിയം വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ തജ്ജാമനോധാതു സബ്ബധമ്മേസു വാ പന പഠമസമന്നാഹാരോ ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം ഹദയം പണ്ഡരം മനോ മനായതനം മനിന്ദ്രിയം വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ തജ്ജാമനോധാതു – അയം വുച്ചതി ‘‘മനോധാതു’’.

    Tattha katamā manodhātu? Cakkhuviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanodhātu; sotaviññāṇadhātuyā…pe… ghānaviññāṇadhātuyā…pe… jivhāviññāṇadhātuyā…pe… kāyaviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanodhātu sabbadhammesu vā pana paṭhamasamannāhāro uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanodhātu – ayaṃ vuccati ‘‘manodhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ ധമ്മധാതു? വേദനാക്ഖന്ധോ, സഞ്ഞാക്ഖന്ധോ, സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ, യഞ്ച രൂപം അനിദസ്സനഅപ്പടിഘം ധമ്മായതനപരിയാപന്നം, അസങ്ഖതാ ച ധാതു.

    Tattha katamā dhammadhātu? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, yañca rūpaṃ anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ, asaṅkhatā ca dhātu.

    തത്ഥ കതമോ വേദനാക്ഖന്ധോ? ഏകവിധേന വേദനാക്ഖന്ധോ – ഫസ്സസമ്പയുത്തോ . ദുവിധേന വേദനാക്ഖന്ധോ – അത്ഥി സഹേതുകോ, അത്ഥി അഹേതുകോ. തിവിധേന വേദനാക്ഖന്ധോ – അത്ഥി കുസലോ, അത്ഥി അകുസലോ, അത്ഥി അബ്യാകതോ…പേ॰… ഏവം ദസവിധേന വേദനാക്ഖന്ധോ…പേ॰… ഏവം ബഹുവിധേന വേദനാക്ഖന്ധോ. അയം വുച്ചതി ‘‘വേദനാക്ഖന്ധോ’’.

    Tattha katamo vedanākkhandho? Ekavidhena vedanākkhandho – phassasampayutto . Duvidhena vedanākkhandho – atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vedanākkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena vedanākkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena vedanākkhandho. Ayaṃ vuccati ‘‘vedanākkhandho’’.

    തത്ഥ കതമോ സഞ്ഞാക്ഖന്ധോ? ഏകവിധേന സഞ്ഞാക്ഖന്ധോ – ഫസ്സസമ്പയുത്തോ. ദുവിധേന സഞ്ഞാക്ഖന്ധോ – അത്ഥി സഹേതുകോ, അത്ഥി അഹേതുകോ. തിവിധേന സഞ്ഞാക്ഖന്ധോ – അത്ഥി കുസലോ, അത്ഥി അകുസലോ, അത്ഥി അബ്യാകതോ…പേ॰… ഏവം ദസവിധേന സഞ്ഞാക്ഖന്ധോ…പേ॰… ഏവം ബഹുവിധേന സഞ്ഞാക്ഖന്ധോ. അയം വുച്ചതി ‘‘സഞ്ഞാക്ഖന്ധോ’’.

    Tattha katamo saññākkhandho? Ekavidhena saññākkhandho – phassasampayutto. Duvidhena saññākkhandho – atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena saññākkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena saññākkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena saññākkhandho. Ayaṃ vuccati ‘‘saññākkhandho’’.

    തത്ഥ കതമോ സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ? ഏകവിധേന സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ – ചിത്തസമ്പയുത്തോ. ദുവിധേന സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ – അത്ഥി ഹേതു, അത്ഥി അഹേതു. തിവിധേന സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ – അത്ഥി കുസലോ, അത്ഥി അകുസലോ, അത്ഥി അബ്യാകതോ…പേ॰… ഏവം ദസവിധേന സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ…പേ॰… ഏവം ബഹുവിധേന സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ – അയം വുച്ചതി ‘‘സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ’’.

    Tattha katamo saṅkhārakkhandho? Ekavidhena saṅkhārakkhandho – cittasampayutto. Duvidhena saṅkhārakkhandho – atthi hetu, atthi ahetu. Tividhena saṅkhārakkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena saṅkhārakkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena saṅkhārakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārakkhandho’’.

    തത്ഥ കതമം രൂപം അനിദസ്സനഅപ്പടിഘം ധമ്മായതനപരിയാപന്നം? ഇത്ഥിന്ദ്രിയം…പേ॰… കബളീകാരോ ആഹാരോ – ഇദം വുച്ചതി രൂപം ‘‘അനിദസ്സനഅപ്പടിഘം ധമ്മായതനപരിയാപന്നം’’.

    Tattha katamaṃ rūpaṃ anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ? Itthindriyaṃ…pe… kabaḷīkāro āhāro – idaṃ vuccati rūpaṃ ‘‘anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ’’.

    തത്ഥ കതമാ അസങ്ഖതാ ധാതു? രാഗക്ഖയോ, ദോസക്ഖയോ, മോഹക്ഖയോ – അയം വുച്ചതി ‘‘അസങ്ഖതാ ധാതു’’. അയം വുച്ചതി ‘‘ധമ്മധാതു’’.

    Tattha katamā asaṅkhatā dhātu? Rāgakkhayo, dosakkhayo, mohakkhayo – ayaṃ vuccati ‘‘asaṅkhatā dhātu’’. Ayaṃ vuccati ‘‘dhammadhātu’’.

    തത്ഥ കതമാ മനോവിഞ്ഞാണധാതു? ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതുയാ ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധസമനന്തരാ ഉപ്പജ്ജതി മനോധാതു, മനോധാതുയാ ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധസമനന്തരാ ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം…പേ॰… തജ്ജാമനോവിഞ്ഞാണധാതു; സോതവിഞ്ഞാണധാതുയാ…പേ॰… ഘാനവിഞ്ഞാണധാതുയാ …പേ॰… ജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണധാതുയാ…പേ॰… കായവിഞ്ഞാണധാതുയാ ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധസമനന്തരാ ഉപ്പജ്ജതി മനോധാതു, മനോധാതുയാപി ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധസമനന്തരാ ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം…പേ॰… തജ്ജാമനോവിഞ്ഞാണധാതു മനഞ്ച പടിച്ച ധമ്മേ ച ഉപ്പജ്ജതി ചിത്തം മനോ മാനസം ഹദയം പണ്ഡരം മനോ മനായതനം മനിന്ദ്രിയം വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ തജ്ജാമനോവിഞ്ഞാണധാതു – അയം വുച്ചതി ‘‘മനോവിഞ്ഞാണധാതു’’.

    Tattha katamā manoviññāṇadhātu? Cakkhuviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati manodhātu, manodhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu; sotaviññāṇadhātuyā…pe… ghānaviññāṇadhātuyā …pe… jivhāviññāṇadhātuyā…pe… kāyaviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati manodhātu, manodhātuyāpi uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu manañca paṭicca dhamme ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘manoviññāṇadhātu’’.

    അഭിധമ്മഭാജനീയം.

    Abhidhammabhājanīyaṃ.

    ൩. പഞ്ഹാപുച്ഛകം

    3. Pañhāpucchakaṃ

    അട്ഠാരസ ധാതുയോ – ചക്ഖുധാതു, രൂപധാതു, ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതു, സോതധാതു, സദ്ദധാതു, സോതവിഞ്ഞാണധാതു, ഘാനധാതു, ഗന്ധധാതു, ഘാനവിഞ്ഞാണധാതു, ജിവ്ഹാധാതു, രസധാതു, ജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണധാതു, കായധാതു, ഫോട്ഠബ്ബധാതു, കായവിഞ്ഞാണധാതു, മനോധാതു, ധമ്മധാതു, മനോവിഞ്ഞാണധാതു.

    Aṭṭhārasa dhātuyo – cakkhudhātu, rūpadhātu, cakkhuviññāṇadhātu, sotadhātu, saddadhātu, sotaviññāṇadhātu, ghānadhātu, gandhadhātu, ghānaviññāṇadhātu, jivhādhātu, rasadhātu, jivhāviññāṇadhātu, kāyadhātu, phoṭṭhabbadhātu, kāyaviññāṇadhātu, manodhātu, dhammadhātu, manoviññāṇadhātu.

    ൧൮൬. അട്ഠാരസന്നം ധാതൂനം കതി കുസലാ, കതി അകുസലാ, കതി അബ്യാകതാ…പേ॰… കതി സരണാ, കതി അരണാ?

    186. Aṭṭhārasannaṃ dhātūnaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā…pe… kati saraṇā, kati araṇā?

    ൧. തികം

    1. Tikaṃ

    ൧൮൭. സോളസ ധാതുയോ അബ്യാകതാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ കുസലാ, സിയാ അകുസലാ, സിയാ അബ്യാകതാ. ദസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ’’തിപി, ‘‘ദുക്ഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ’’തിപി, ‘‘അദുക്ഖമസുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ’’തിപി. പഞ്ച ധാതുയോ അദുക്ഖമസുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ. കായവിഞ്ഞാണധാതു സിയാ സുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ, സിയാ ദുക്ഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ. മനോവിഞ്ഞാണധാതു സിയാ സുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ, സിയാ ദുക്ഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ, സിയാ അദുക്ഖമസുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ. ധമ്മധാതു സിയാ സുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ, സിയാ ദുക്ഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ, സിയാ അദുക്ഖമസുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ’’തിപി, ‘‘ദുക്ഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ’’തിപി, ‘‘അദുക്ഖമസുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താ’’തിപി.

    187. Soḷasa dhātuyo abyākatā. Dve dhātuyo siyā kusalā, siyā akusalā, siyā abyākatā. Dasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘sukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘dukkhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi. Pañca dhātuyo adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā. Kāyaviññāṇadhātu siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttā. Manoviññāṇadhātu siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttā, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā. Dhammadhātu siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttā, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā, siyā na vattabbā – ‘‘sukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘dukkhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi.

    ദസ ധാതുയോ നേവവിപാകനവിപാകധമ്മധമ്മാ. പഞ്ച ധാതുയോ വിപാകാ. മനോധാതു സിയാ വിപാകാ, സിയാ നേവവിപാകനവിപാകധമ്മധമ്മാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ വിപാകാ, സിയാ വിപാകധമ്മധമ്മാ, സിയാ നേവവിപാകനവിപാകധമ്മധമ്മാ.

    Dasa dhātuyo nevavipākanavipākadhammadhammā. Pañca dhātuyo vipākā. Manodhātu siyā vipākā, siyā nevavipākanavipākadhammadhammā. Dve dhātuyo siyā vipākā, siyā vipākadhammadhammā, siyā nevavipākanavipākadhammadhammā.

    ദസ ധാതുയോ ഉപാദിന്നുപാദാനിയാ. സദ്ദധാതു അനുപാദിന്നുപാദാനിയാ. പഞ്ച ധാതുയോ സിയാ ഉപാദിന്നുപാദാനിയാ, സിയാ അനുപാദിന്നുപാദാനിയാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഉപാദിന്നുപാദാനിയാ, സിയാ അനുപാദിന്നുപാദാനിയാ, സിയാ അനുപാദിന്നഅനുപാദാനിയാ.

    Dasa dhātuyo upādinnupādāniyā. Saddadhātu anupādinnupādāniyā. Pañca dhātuyo siyā upādinnupādāniyā, siyā anupādinnupādāniyā. Dve dhātuyo siyā upādinnupādāniyā, siyā anupādinnupādāniyā, siyā anupādinnaanupādāniyā.

    സോളസ ധാതുയോ അസംകിലിട്ഠസംകിലേസികാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സംകിലിട്ഠസംകിലേസികാ, സിയാ അസംകിലിട്ഠസംകിലേസികാ, സിയാ അസംകിലിട്ഠഅസംകിലേസികാ. പന്നരസ ധാതുയോ അവിതക്കഅവിചാരാ. മനോധാതു സവിതക്കസവിചാരാ. മനോവിഞ്ഞാണധാതു സിയാ സവിതക്കസവിചാരാ, സിയാ അവിതക്കവിചാരമത്താ, സിയാ അവിതക്കഅവിചാരാ. ധമ്മധാതു സിയാ സവിതക്കസവിചാരാ, സിയാ അവിതക്കവിചാരമത്താ, സിയാ അവിതക്കഅവിചാരാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സവിതക്കസവിചാരാ’’തിപി, ‘‘അവിതക്കവിചാരമത്താ’’തിപി, ‘‘അവിതക്കഅവിചാരാ’’തിപി. ദസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘പീതിസഹഗതാ’’തിപി, ‘‘സുഖസഹഗതാ’’തിപി, ‘‘ഉപേക്ഖാസഹഗതാ’’തിപി . പഞ്ച ധാതുയോ ഉപേക്ഖാസഹഗതാ. കായവിഞ്ഞാണധാതു ന പീതിസഹഗതാ, സിയാ സുഖസഹഗതാ, ന ഉപേക്ഖാസഹഗതാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സുഖസഹഗതാ’’തി. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ പീതിസഹഗതാ, സിയാ സുഖസഹഗതാ, സിയാ ഉപേക്ഖാസഹഗതാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘പീതിസഹഗതാ’’തിപി, ‘‘സുഖസഹഗതാ’’തിപി, ‘‘ഉപേക്ഖാസഹഗതാ’’തിപി.

    Soḷasa dhātuyo asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā. Dve dhātuyo siyā saṃkiliṭṭhasaṃkilesikā, siyā asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā, siyā asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesikā. Pannarasa dhātuyo avitakkaavicārā. Manodhātu savitakkasavicārā. Manoviññāṇadhātu siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā, siyā avitakkaavicārā. Dhammadhātu siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā, siyā avitakkaavicārā, siyā na vattabbā – ‘‘savitakkasavicārā’’tipi, ‘‘avitakkavicāramattā’’tipi, ‘‘avitakkaavicārā’’tipi. Dasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘pītisahagatā’’tipi, ‘‘sukhasahagatā’’tipi, ‘‘upekkhāsahagatā’’tipi . Pañca dhātuyo upekkhāsahagatā. Kāyaviññāṇadhātu na pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, na upekkhāsahagatā, siyā na vattabbā – ‘‘sukhasahagatā’’ti. Dve dhātuyo siyā pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, siyā upekkhāsahagatā, siyā na vattabbā – ‘‘pītisahagatā’’tipi, ‘‘sukhasahagatā’’tipi, ‘‘upekkhāsahagatā’’tipi.

    സോളസ ധാതുയോ നേവ ദസ്സനേന ന ഭാവനായ പഹാതബ്ബാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ദസ്സനേന പഹാതബ്ബാ, സിയാ ഭാവനായ പഹാതബ്ബാ, സിയാ നേവ ദസ്സനേന ന ഭാവനായ പഹാതബ്ബാ. സോളസ ധാതുയോ നേവ ദസ്സനേന ന ഭാവനായ പഹാതബ്ബഹേതുകാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ദസ്സനേന പഹാതബ്ബഹേതുകാ, സിയാ ഭാവനായ പഹാതബ്ബഹേതുകാ, സിയാ നേവ ദസ്സനേന ന ഭാവനായ പഹാതബ്ബഹേതുകാ. സോളസ ധാതുയോ നേവാചയഗാമിനാപചയഗാമിനോ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ആചയഗാമിനോ, സിയാ അപചയഗാമിനോ, സിയാ നേവാചയഗാമിനാപചയഗാമിനോ. സോളസ ധാതുയോ നേവസേക്ഖനാസേക്ഖാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സേക്ഖാ, സിയാ അസേക്ഖാ, സിയാ നേവസേക്ഖനാസേക്ഖാ.

    Soḷasa dhātuyo neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā. Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbā, siyā bhāvanāya pahātabbā, siyā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā. Soḷasa dhātuyo neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā. Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbahetukā, siyā bhāvanāya pahātabbahetukā, siyā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā. Soḷasa dhātuyo nevācayagāmināpacayagāmino. Dve dhātuyo siyā ācayagāmino, siyā apacayagāmino, siyā nevācayagāmināpacayagāmino. Soḷasa dhātuyo nevasekkhanāsekkhā. Dve dhātuyo siyā sekkhā, siyā asekkhā, siyā nevasekkhanāsekkhā.

    സോളസ ധാതുയോ പരിത്താ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ പരിത്താ, സിയാ മഹഗ്ഗതാ, സിയാ അപ്പമാണാ. ദസ ധാതുയോ അനാരമ്മണാ. ഛ ധാതുയോ പരിത്താരമ്മണാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ പരിത്താരമ്മണാ, സിയാ മഹഗ്ഗതാരമ്മണാ, സിയാ അപ്പമാണാരമ്മണാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘പരിത്താരമ്മണാ’’തിപി, ‘‘മഹഗ്ഗതാരമ്മണാ’’തിപി, ‘‘അപ്പമാണാരമ്മണാ’’തിപി. സോളസ ധാതുയോ മജ്ഝിമാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഹീനാ, സിയാ മജ്ഝിമാ, സിയാ പണീതാ. സോളസ ധാതുയോ അനിയതാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ മിച്ഛത്തനിയതാ, സിയാ സമ്മത്തനിയതാ, സിയാ അനിയതാ.

    Soḷasa dhātuyo parittā. Dve dhātuyo siyā parittā, siyā mahaggatā, siyā appamāṇā. Dasa dhātuyo anārammaṇā. Cha dhātuyo parittārammaṇā. Dve dhātuyo siyā parittārammaṇā, siyā mahaggatārammaṇā, siyā appamāṇārammaṇā, siyā na vattabbā – ‘‘parittārammaṇā’’tipi, ‘‘mahaggatārammaṇā’’tipi, ‘‘appamāṇārammaṇā’’tipi. Soḷasa dhātuyo majjhimā. Dve dhātuyo siyā hīnā, siyā majjhimā, siyā paṇītā. Soḷasa dhātuyo aniyatā. Dve dhātuyo siyā micchattaniyatā, siyā sammattaniyatā, siyā aniyatā.

    ദസ ധാതുയോ അനാരമ്മണാ. ഛ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘മഗ്ഗാരമ്മണാ’’തിപി, ‘‘മഗ്ഗഹേതുകാ’’തിപി, ‘‘മഗ്ഗാധിപതിനോ’’തിപി. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ മഗ്ഗാരമ്മണാ, സിയാ മഗ്ഗഹേതുകാ, സിയാ മഗ്ഗാധിപതിനോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘മഗ്ഗാരമ്മണാ’’തിപി, ‘‘മഗ്ഗഹേതുകാ’’തിപി, ‘‘മഗ്ഗാധിപതിനോ’’തിപി. ദസ ധാതുയോ സിയാ ഉപ്പന്നാ, സിയാ ഉപ്പാദിനോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘അനുപ്പന്നാ’’തി. സദ്ദധാതു സിയാ ഉപ്പന്നാ, സിയാ അനുപ്പന്നാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപ്പാദിനീ’’തി. ഛ ധാതുയോ സിയാ ഉപ്പന്നാ, സിയാ അനുപ്പന്നാ, സിയാ ഉപ്പാദിനോ. ധമ്മധാതു സിയാ ഉപ്പന്നാ, സിയാ അനുപ്പന്നാ, സിയാ ഉപ്പാദിനീ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപ്പന്നാ’’തിപി, ‘‘അനുപ്പന്നാ’’തിപി, ‘‘ഉപ്പാദിനീ’’തിപി.

    Dasa dhātuyo anārammaṇā. Cha dhātuyo na vattabbā – ‘‘maggārammaṇā’’tipi, ‘‘maggahetukā’’tipi, ‘‘maggādhipatino’’tipi. Dve dhātuyo siyā maggārammaṇā, siyā maggahetukā, siyā maggādhipatino, siyā na vattabbā – ‘‘maggārammaṇā’’tipi, ‘‘maggahetukā’’tipi, ‘‘maggādhipatino’’tipi. Dasa dhātuyo siyā uppannā, siyā uppādino, siyā na vattabbā – ‘‘anuppannā’’ti. Saddadhātu siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā na vattabbā – ‘‘uppādinī’’ti. Cha dhātuyo siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā uppādino. Dhammadhātu siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā uppādinī, siyā na vattabbā – ‘‘uppannā’’tipi, ‘‘anuppannā’’tipi, ‘‘uppādinī’’tipi.

    സത്തരസ ധാതുയോ സിയാ അതീതാ, സിയാ അനാഗതാ, സിയാ പച്ചുപ്പന്നാ. ധമ്മധാതു സിയാ അതീതാ, സിയാ അനാഗതാ, സിയാ പച്ചുപ്പന്നാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘അതീതാ’’തിപി, ‘‘അനാഗതാ’’തിപി, ‘‘പച്ചുപ്പന്നാ’’തിപി. ദസ ധാതുയോ അനാരമ്മണാ. ഛ ധാതുയോ പച്ചുപ്പന്നാരമ്മണാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ അതീതാരമ്മണാ, സിയാ അനാഗതാരമ്മണാ, സിയാ പച്ചുപ്പന്നാരമ്മണാ , സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘അതീതാരമ്മണാ’’തിപി, ‘‘അനാഗതാരമ്മണാ’’തിപി, ‘‘പച്ചുപ്പന്നാരമ്മണാ’’തിപി; സിയാ അജ്ഝത്താ, സിയാ ബഹിദ്ധാ, സിയാ അജ്ഝത്തബഹിദ്ധാ.

    Sattarasa dhātuyo siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā. Dhammadhātu siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā, siyā na vattabbā – ‘‘atītā’’tipi, ‘‘anāgatā’’tipi, ‘‘paccuppannā’’tipi. Dasa dhātuyo anārammaṇā. Cha dhātuyo paccuppannārammaṇā. Dve dhātuyo siyā atītārammaṇā, siyā anāgatārammaṇā, siyā paccuppannārammaṇā , siyā na vattabbā – ‘‘atītārammaṇā’’tipi, ‘‘anāgatārammaṇā’’tipi, ‘‘paccuppannārammaṇā’’tipi; siyā ajjhattā, siyā bahiddhā, siyā ajjhattabahiddhā.

    ദസ ധാതുയോ അനാരമ്മണാ. ഛ ധാതുയോ സിയാ അജ്ഝത്താരമ്മണാ, സിയാ ബഹിദ്ധാരമ്മണാ, സിയാ അജ്ഝത്തബഹിദ്ധാരമ്മണാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ അജ്ഝത്താരമ്മണാ, സിയാ ബഹിദ്ധാരമ്മണാ, സിയാ അജ്ഝത്തബഹിദ്ധാരമ്മണാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘അജ്ഝത്താരമ്മണാ’’തിപി, ‘‘ബഹിദ്ധാരമ്മണാ’’തിപി, ‘‘അജ്ഝത്തബഹിദ്ധാരമ്മണാ’’തിപി. രൂപധാതു സനിദസ്സനസപ്പടിഘാ. നവ ധാതുയോ അനിദസ്സനഅപ്പടിഘാ. അട്ഠ ധാതുയോ അനിദസ്സനഅപ്പടിഘാ.

    Dasa dhātuyo anārammaṇā. Cha dhātuyo siyā ajjhattārammaṇā, siyā bahiddhārammaṇā, siyā ajjhattabahiddhārammaṇā. Dve dhātuyo siyā ajjhattārammaṇā, siyā bahiddhārammaṇā, siyā ajjhattabahiddhārammaṇā, siyā na vattabbā – ‘‘ajjhattārammaṇā’’tipi, ‘‘bahiddhārammaṇā’’tipi, ‘‘ajjhattabahiddhārammaṇā’’tipi. Rūpadhātu sanidassanasappaṭighā. Nava dhātuyo anidassanaappaṭighā. Aṭṭha dhātuyo anidassanaappaṭighā.

    ൨. ദുകം

    2. Dukaṃ

    ൧൮൮. സത്തരസ ധാതുയോ ന ഹേതൂ. ധമ്മധാതു സിയാ ഹേതു, സിയാ ന ഹേതു. സോളസ ധാതുയോ അഹേതുകാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സഹേതുകാ, സിയാ അഹേതുകാ. സോളസ ധാതുയോ അഹേതുകാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സഹേതുകാ, സിയാ അഹേതുകാ. സോളസ ധാതുയോ ഹേതുവിപ്പയുത്താ . ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഹേതുസമ്പയുത്താ, സിയാ ഹേതുവിപ്പയുത്താ. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഹേതു ചേവ സഹേതുകാ ചാ’’തിപി, ‘‘സഹേതുകാ ചേവ ന ച ഹേതൂ’’തിപി. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഹേതു ചേവ സഹേതുകാ ചാ’’തി, സിയാ സഹേതുകാ ചേവ ന ച ഹേതു, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സഹേതുകാ ചേവ ന ച ഹേതൂ’’തി. ധമ്മധാതു സിയാ ഹേതു ചേവ സഹേതുകാ ച, സിയാ സഹേതുകാ ചേവ ന ച ഹേതു, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഹേതു ചേവ സഹേതുകാ ചാ’’തിപി, ‘‘സഹേതുകാ ചേവ ന ച ഹേതൂ’’തിപി. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഹേതൂ ചേവ ഹേതുസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘ഹേതുസമ്പയുത്താ ചേവ ന ച ഹേതൂ’’തിപി. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഹേതു ചേവ ഹേതുസമ്പയുത്താ ചാ’’തി, സിയാ ഹേതുസമ്പയുത്താ ചേവ ന ച ഹേതു, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഹേതുസമ്പയുത്താ ചേവ ന ച ഹേതൂ’’തി. ധമ്മധാതു സിയാ ഹേതു ചേവ ഹേതുസമ്പയുത്താ ച, സിയാ ഹേതുസമ്പയുത്താ ചേവ ന ച ഹേതു, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഹേതു ചേവ ഹേതുസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘ഹേതുസമ്പയുത്താ ചേവ ന ച ഹേതൂ’’തിപി. സോളസ ധാതുയോ ന ഹേതുഅഹേതുകാ. മനോവിഞ്ഞാണധാതു സിയാ ന ഹേതുസഹേതുകാ, സിയാ ന ഹേതുഅഹേതുകാ. ധമ്മധാതു സിയാ ന ഹേതുസഹേതുകാ, സിയാ ന ഹേതുഅഹേതുകാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ന ഹേതുസഹേതുകാ’’തിപി, ‘‘ന ഹേതുഅഹേതുകാ’’തിപി.

    188. Sattarasa dhātuyo na hetū. Dhammadhātu siyā hetu, siyā na hetu. Soḷasa dhātuyo ahetukā. Dve dhātuyo siyā sahetukā, siyā ahetukā. Soḷasa dhātuyo ahetukā. Dve dhātuyo siyā sahetukā, siyā ahetukā. Soḷasa dhātuyo hetuvippayuttā . Dve dhātuyo siyā hetusampayuttā, siyā hetuvippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘hetu ceva sahetukā cā’’tipi, ‘‘sahetukā ceva na ca hetū’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘hetu ceva sahetukā cā’’ti, siyā sahetukā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘sahetukā ceva na ca hetū’’ti. Dhammadhātu siyā hetu ceva sahetukā ca, siyā sahetukā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘hetu ceva sahetukā cā’’tipi, ‘‘sahetukā ceva na ca hetū’’tipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘hetū ceva hetusampayuttā cā’’tipi, ‘‘hetusampayuttā ceva na ca hetū’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘hetu ceva hetusampayuttā cā’’ti, siyā hetusampayuttā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘hetusampayuttā ceva na ca hetū’’ti. Dhammadhātu siyā hetu ceva hetusampayuttā ca, siyā hetusampayuttā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘hetu ceva hetusampayuttā cā’’tipi, ‘‘hetusampayuttā ceva na ca hetū’’tipi. Soḷasa dhātuyo na hetuahetukā. Manoviññāṇadhātu siyā na hetusahetukā, siyā na hetuahetukā. Dhammadhātu siyā na hetusahetukā, siyā na hetuahetukā, siyā na vattabbā – ‘‘na hetusahetukā’’tipi, ‘‘na hetuahetukā’’tipi.

    സത്തരസ ധാതുയോ സപ്പച്ചയാ. ധമ്മധാതു സിയാ സപ്പച്ചയാ, സിയാ അപ്പച്ചയാ. സത്തരസ ധാതുയോ സങ്ഖതാ. ധമ്മധാതു സിയാ സങ്ഖതാ, സിയാ അസങ്ഖതാ. രൂപധാതു സനിദസ്സനാ. സത്തരസ ധാതുയോ അനിദസ്സനാ. ദസ ധാതുയോ സപ്പടിഘാ. അട്ഠ ധാതുയോ അപ്പടിഘാ. ദസ ധാതുയോ രൂപാ. സത്ത ധാതുയോ അരൂപാ. ധമ്മധാതു സിയാ രൂപാ, സിയാ അരൂപാ. സോളസ ധാതുയോ ലോകിയാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ലോകിയാ, സിയാ ലോകുത്തരാ; കേനചി വിഞ്ഞേയ്യാ, കേനചി ന വിഞ്ഞേയ്യാ.

    Sattarasa dhātuyo sappaccayā. Dhammadhātu siyā sappaccayā, siyā appaccayā. Sattarasa dhātuyo saṅkhatā. Dhammadhātu siyā saṅkhatā, siyā asaṅkhatā. Rūpadhātu sanidassanā. Sattarasa dhātuyo anidassanā. Dasa dhātuyo sappaṭighā. Aṭṭha dhātuyo appaṭighā. Dasa dhātuyo rūpā. Satta dhātuyo arūpā. Dhammadhātu siyā rūpā, siyā arūpā. Soḷasa dhātuyo lokiyā. Dve dhātuyo siyā lokiyā, siyā lokuttarā; kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā.

    സത്തരസ ധാതുയോ നോ ആസവാ. ധമ്മധാതു സിയാ ആസവാ, സിയാ നോ ആസവാ. സോളസ ധാതുയോ സാസവാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സാസവാ, സിയാ അനാസവാ. സോളസ ധാതുയോ ആസവവിപ്പയുത്താ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ആസവസമ്പയുത്താ, സിയാ ആസവവിപ്പയുത്താ. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ആസവാ ചേവ സാസവാ ചാ’’തി, ‘‘സാസവാ ചേവ നോ ച ആസവാ’’. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ആസവോ ചേവ സാസവാ ചാ’’തി, സിയാ സാസവാ ചേവ നോ ച ആസവോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സാസവാ ചേവ നോ ച ആസവോ’’തി. ധമ്മധാതു സിയാ ആസവോ ചേവ സാസവാ ച, സിയാ സാസവാ ചേവ നോ ച ആസവോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ആസവോ ചേവ സാസവാ ചാ’’തിപി, ‘‘സാസവാ ചേവ നോ ച ആസവോ’’തിപി.

    Sattarasa dhātuyo no āsavā. Dhammadhātu siyā āsavā, siyā no āsavā. Soḷasa dhātuyo sāsavā. Dve dhātuyo siyā sāsavā, siyā anāsavā. Soḷasa dhātuyo āsavavippayuttā. Dve dhātuyo siyā āsavasampayuttā, siyā āsavavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘āsavā ceva sāsavā cā’’ti, ‘‘sāsavā ceva no ca āsavā’’. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘āsavo ceva sāsavā cā’’ti, siyā sāsavā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘sāsavā ceva no ca āsavo’’ti. Dhammadhātu siyā āsavo ceva sāsavā ca, siyā sāsavā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘āsavo ceva sāsavā cā’’tipi, ‘‘sāsavā ceva no ca āsavo’’tipi.

    സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ആസവാ ചേവ ആസവസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘ആസവസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ആസവാ’’തിപി. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ആസവോ ചേവ ആസവസമ്പയുത്താ ചാ’’തി, സിയാ ആസവസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ആസവോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ആസവസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ആസവോ’’തി. ധമ്മധാതു സിയാ ആസവോ ചേവ ആസവസമ്പയുത്താ ച, സിയാ ആസവസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ആസവോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ആസവോ ചേവ ആസവസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘ആസവസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ആസവോ’’തിപി. സോളസ ധാതുയോ ആസവവിപ്പയുത്തസാസവാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ആസവവിപ്പയുത്തസാസവാ, സിയാ ആസവവിപ്പയുത്തഅനാസവാ , സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ആസവവിപ്പയുത്തസാസവാ’’തിപി, ‘‘ആസവവിപ്പയുത്തഅനാസവാ’’തിപി.

    Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘āsavā ceva āsavasampayuttā cā’’tipi, ‘‘āsavasampayuttā ceva no ca āsavā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘āsavo ceva āsavasampayuttā cā’’ti, siyā āsavasampayuttā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘āsavasampayuttā ceva no ca āsavo’’ti. Dhammadhātu siyā āsavo ceva āsavasampayuttā ca, siyā āsavasampayuttā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘āsavo ceva āsavasampayuttā cā’’tipi, ‘‘āsavasampayuttā ceva no ca āsavo’’tipi. Soḷasa dhātuyo āsavavippayuttasāsavā. Dve dhātuyo siyā āsavavippayuttasāsavā, siyā āsavavippayuttaanāsavā , siyā na vattabbā – ‘‘āsavavippayuttasāsavā’’tipi, ‘‘āsavavippayuttaanāsavā’’tipi.

    സത്തരസ ധാതുയോ നോ സംയോജനാ. ധമ്മധാതു സിയാ സംയോജനം, സിയാ നോ സംയോജനം. സോളസ ധാതുയോ സംയോജനിയാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സംയോജനിയാ, സിയാ അസംയോജനിയാ. സോളസ ധാതുയോ സംയോജനവിപ്പയുത്താ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സംയോജനസമ്പയുത്താ, സിയാ സംയോജനവിപ്പയുത്താ. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംയോജനാ ചേവ സംയോജനിയാ ചാ’’തി, സംയോജനിയാ ചേവ നോ ച സംയോജനാ. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംയോജനഞ്ചേവ സംയോജനിയാ ചാ’’തി, സിയാ സംയോജനിയാ ചേവ നോ ച സംയോജനം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംയോജനിയാ ചേവ നോ ച സംയോജന’’ന്തി. ധമ്മധാതു സിയാ സംയോജനഞ്ചേവ സംയോജനിയാ ച, സിയാ സംയോജനിയാ ചേവ നോ ച സംയോജനം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംയോജനഞ്ചേവ സംയോജനിയാ ചാ’’തിപി, ‘‘സംയോജനിയാ ചേവ നോ ച സംയോജന’’ന്തിപി. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംയോജനാ ചേവ സംയോജനസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘സംയോജനസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച സംയോജനാ’’തിപി. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംയോജനഞ്ചേവ സംയോജനസമ്പയുത്താ ചാ’’തി, സിയാ സംയോജനസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച സംയോജനം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംയോജനസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച സംയോജന’’ന്തി. ധമ്മധാതു സിയാ സംയോജനഞ്ചേവ സംയോജനസമ്പയുത്താ ച, സിയാ സംയോജനസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച സംയോജനം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംയോജനഞ്ചേവ സംയോജനസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘സംയോജനസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച സംയോജന’’ന്തിപി. സോളസ ധാതുയോ സംയോജനവിപ്പയുത്തസംയോജനിയാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സംയോജനവിപ്പയുത്തസംയോജനിയാ, സിയാ സംയോജനവിപ്പയുത്തഅസംയോജനിയാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംയോജനവിപ്പയുത്തസംയോജനിയാ’’തിപി, ‘‘സംയോജനവിപ്പയുത്തഅസംയോജനിയാ’’തിപി.

    Sattarasa dhātuyo no saṃyojanā. Dhammadhātu siyā saṃyojanaṃ, siyā no saṃyojanaṃ. Soḷasa dhātuyo saṃyojaniyā. Dve dhātuyo siyā saṃyojaniyā, siyā asaṃyojaniyā. Soḷasa dhātuyo saṃyojanavippayuttā. Dve dhātuyo siyā saṃyojanasampayuttā, siyā saṃyojanavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘saṃyojanā ceva saṃyojaniyā cā’’ti, saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanā. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojaniyā cā’’ti, siyā saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojana’’nti. Dhammadhātu siyā saṃyojanañceva saṃyojaniyā ca, siyā saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojaniyā cā’’tipi, ‘‘saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojana’’ntipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘saṃyojanā ceva saṃyojanasampayuttā cā’’tipi, ‘‘saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttā cā’’ti, siyā saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojana’’nti. Dhammadhātu siyā saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttā ca, siyā saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttā cā’’tipi, ‘‘saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojana’’ntipi. Soḷasa dhātuyo saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā. Dve dhātuyo siyā saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā, siyā saṃyojanavippayuttaasaṃyojaniyā, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā’’tipi, ‘‘saṃyojanavippayuttaasaṃyojaniyā’’tipi.

    സത്തരസ ധാതുയോ നോ ഗന്ഥാ. ധമ്മധാതു സിയാ ഗന്ഥോ, സിയാ നോ ഗന്ഥോ. സോളസ ധാതുയോ ഗന്ഥനിയാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഗന്ഥനിയാ, സിയാ അഗന്ഥനിയാ. സോളസ ധാതുയോ ഗന്ഥവിപ്പയുത്താ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഗന്ഥസമ്പയുത്താ, സിയാ ഗന്ഥവിപ്പയുത്താ. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഗന്ഥാ ചേവ ഗന്ഥനിയാ ചാ’’തി, ഗന്ഥനിയാ ചേവ നോ ച ഗന്ഥാ. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഗന്ഥോ ചേവ ഗന്ഥനിയാ ചാ’’തി, സിയാ ഗന്ഥനിയാ ചേവ നോ ച ഗന്ഥോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഗന്ഥനിയാ ചേവ നോ ച ഗന്ഥോ’’തി. ധമ്മധാതു സിയാ ഗന്ഥോ ചേവ ഗന്ഥനിയാ ച, സിയാ ഗന്ഥനിയാ ചേവ നോ ച ഗന്ഥോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഗന്ഥോ ചേവ ഗന്ഥനിയാ ചാ’’തിപി, ‘‘ഗന്ഥനിയാ ചേവ നോ ച ഗന്ഥോ’’തിപി. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഗന്ഥാ ചേവ ഗന്ഥസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘ഗന്ഥസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ഗന്ഥാ’’തിപി. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഗന്ഥോ ചേവ ഗന്ഥസമ്പയുത്താ ചാ’’തി, സിയാ ഗന്ഥസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ഗന്ഥോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഗന്ഥസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ഗന്ഥോ’’തി. ധമ്മധാതു സിയാ ഗന്ഥോ ചേവ ഗന്ഥസമ്പയുത്താ ച, സിയാ ഗന്ഥസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ഗന്ഥോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഗന്ഥോ ചേവ ഗന്ഥസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘ഗന്ഥസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ഗന്ഥോ’’തിപി. സോളസ ധാതുയോ ഗന്ഥവിപ്പയുത്തഗന്ഥനിയാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഗന്ഥവിപ്പയുത്തഗന്ഥനിയാ, സിയാ ഗന്ഥവിപ്പയുത്തഅഗന്ഥനിയാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഗന്ഥവിപ്പയുത്തഗന്ഥനിയാ’’തിപി, ‘‘ഗന്ഥവിപ്പയുത്തഅഗന്ഥനിയാ’’തിപി.

    Sattarasa dhātuyo no ganthā. Dhammadhātu siyā gantho, siyā no gantho. Soḷasa dhātuyo ganthaniyā. Dve dhātuyo siyā ganthaniyā, siyā aganthaniyā. Soḷasa dhātuyo ganthavippayuttā. Dve dhātuyo siyā ganthasampayuttā, siyā ganthavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘ganthā ceva ganthaniyā cā’’ti, ganthaniyā ceva no ca ganthā. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthaniyā cā’’ti, siyā ganthaniyā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘ganthaniyā ceva no ca gantho’’ti. Dhammadhātu siyā gantho ceva ganthaniyā ca, siyā ganthaniyā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthaniyā cā’’tipi, ‘‘ganthaniyā ceva no ca gantho’’tipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘ganthā ceva ganthasampayuttā cā’’tipi, ‘‘ganthasampayuttā ceva no ca ganthā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthasampayuttā cā’’ti, siyā ganthasampayuttā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘ganthasampayuttā ceva no ca gantho’’ti. Dhammadhātu siyā gantho ceva ganthasampayuttā ca, siyā ganthasampayuttā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthasampayuttā cā’’tipi, ‘‘ganthasampayuttā ceva no ca gantho’’tipi. Soḷasa dhātuyo ganthavippayuttaganthaniyā. Dve dhātuyo siyā ganthavippayuttaganthaniyā, siyā ganthavippayuttaaganthaniyā, siyā na vattabbā – ‘‘ganthavippayuttaganthaniyā’’tipi, ‘‘ganthavippayuttaaganthaniyā’’tipi.

    സത്തരസ ധാതുയോ നോ ഓഘാ…പേ॰… നോ യോഗാ…പേ॰… നോ നീവരണാ. ധമ്മധാതു സിയാ നീവരണം, സിയാ നോ നീവരണം. സോളസ ധാതുയോ നീവരണിയാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ നീവരണിയാ, സിയാ അനീവരണിയാ. സോളസ ധാതുയോ നീവരണവിപ്പയുത്താ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ നീവരണസമ്പയുത്താ, സിയാ നീവരണവിപ്പയുത്താ. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘നീവരണാ ചേവ നീവരണിയാ ചാ’’തി, നീവരണിയാ ചേവ നോ ച നീവരണാ. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘നീവരണഞ്ചേവ നീവരണിയാ ചാ’’തി, സിയാ നീവരണിയാ ചേവ നോ ച നീവരണം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘നീവരണിയാ ചേവ നോ ച നീവരണ’’ന്തി. ധമ്മധാതു സിയാ നീവരണഞ്ചേവ നീവരണിയാ ച, സിയാ നീവരണിയാ ചേവ നോ ച നീവരണം , സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘നീവരണഞ്ചേവ നീവരണിയാ ചാ’’തിപി, ‘‘നീവരണിയാ ചേവ നോ ച നീവരണ’’ന്തിപി. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘നീവരണാ ചേവ നീവരണസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘നീവരണസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച നീവരണാ’’തിപി. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘നീവരണഞ്ചേവ നീവരണസമ്പയുത്താ ചാ’’തി, സിയാ നീവരണസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച നീവരണം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘നീവരണസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച നീവരണ’’ന്തി. ധമ്മധാതു സിയാ നീവരണഞ്ചേവ നീവരണസമ്പയുത്താ ച, സിയാ നീവരണസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച നീവരണം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘നീവരണഞ്ചേവ നീവരണസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘നീവരണസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച നീവരണ’’ന്തിപി. സോളസ ധാതുയോ നീവരണവിപ്പയുത്തനീവരണിയാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ നീവരണവിപ്പയുത്തനീവരണിയാ, സിയാ നീവരണവിപ്പയുത്തഅനീവരണിയാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘നീവരണവിപ്പയുത്തനീവരണിയാ’’തിപി, ‘‘നീവരണവിപ്പയുത്തഅനീവരണിയാ’’തിപി.

    Sattarasa dhātuyo no oghā…pe… no yogā…pe… no nīvaraṇā. Dhammadhātu siyā nīvaraṇaṃ, siyā no nīvaraṇaṃ. Soḷasa dhātuyo nīvaraṇiyā. Dve dhātuyo siyā nīvaraṇiyā, siyā anīvaraṇiyā. Soḷasa dhātuyo nīvaraṇavippayuttā. Dve dhātuyo siyā nīvaraṇasampayuttā, siyā nīvaraṇavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘nīvaraṇā ceva nīvaraṇiyā cā’’ti, nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇā. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇiyā cā’’ti, siyā nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇa’’nti. Dhammadhātu siyā nīvaraṇañceva nīvaraṇiyā ca, siyā nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇaṃ , siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇiyā cā’’tipi, ‘‘nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇa’’ntipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘nīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttā cā’’tipi, ‘‘nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttā cā’’ti, siyā nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇa’’nti. Dhammadhātu siyā nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttā ca, siyā nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttā cā’’tipi, ‘‘nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇa’’ntipi. Soḷasa dhātuyo nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā. Dve dhātuyo siyā nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā, siyā nīvaraṇavippayuttaanīvaraṇiyā, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā’’tipi, ‘‘nīvaraṇavippayuttaanīvaraṇiyā’’tipi.

    സത്തരസ ധാതുയോ നോ പരാമാസാ. ധമ്മധാതു സിയാ പരാമാസോ, സിയാ നോ പരാമാസോ. സോളസ ധാതുയോ പരാമട്ഠാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ പരാമട്ഠാ, സിയാ അപരാമട്ഠാ. സോളസ ധാതുയോ പരാമാസവിപ്പയുത്താ. മനോവിഞ്ഞാണധാതു സിയാ പരാമാസസമ്പയുത്താ, സിയാ പരാമാസവിപ്പയുത്താ. ധമ്മധാതു സിയാ പരാമാസസമ്പയുത്താ, സിയാ പരാമാസവിപ്പയുത്താ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘പരാമാസസമ്പയുത്താ’’തിപി , ‘‘പരാമാസവിപ്പയുത്താ’’തിപി. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘പരാമാസാ ചേവ പരാമട്ഠാ ചാതി പരാമട്ഠാ ചേവ നോ ച പരാമാസാ’’. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘പരാമാസോ ചേവ പരാമട്ഠാ ചാ’’തി, സിയാ പരാമട്ഠാ ചേവ നോ ച പരാമാസോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘പരാമട്ഠാ ചേവ നോ ച പരാമാസോ’’തി. ധമ്മധാതു സിയാ പരാമാസോ ചേവ പരാമട്ഠാ ച, സിയാ പരാമട്ഠാ ചേവ നോ ച പരാമാസോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘പരാമാസോ ചേവ പരാമട്ഠാ ചാ’’തിപി, ‘‘പരാമട്ഠാ ചേവ നോ ച പരാമാസോ’’തിപി. സോളസ ധാതുയോ പരാമാസവിപ്പയുത്തപരാമട്ഠാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ പരാമാസവിപ്പയുത്തപരാമട്ഠാ, സിയാ പരാമാസവിപ്പയുത്തഅപരാമട്ഠാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘പരാമാസവിപ്പയുത്തപരാമട്ഠാ’’തിപി, ‘‘പരാമാസവിപ്പയുത്തഅപരാമട്ഠാ’’തിപി.

    Sattarasa dhātuyo no parāmāsā. Dhammadhātu siyā parāmāso, siyā no parāmāso. Soḷasa dhātuyo parāmaṭṭhā. Dve dhātuyo siyā parāmaṭṭhā, siyā aparāmaṭṭhā. Soḷasa dhātuyo parāmāsavippayuttā. Manoviññāṇadhātu siyā parāmāsasampayuttā, siyā parāmāsavippayuttā. Dhammadhātu siyā parāmāsasampayuttā, siyā parāmāsavippayuttā, siyā na vattabbā – ‘‘parāmāsasampayuttā’’tipi , ‘‘parāmāsavippayuttā’’tipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘parāmāsā ceva parāmaṭṭhā cāti parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāsā’’. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘parāmāso ceva parāmaṭṭhā cā’’ti, siyā parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso, siyā na vattabbā – ‘‘parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso’’ti. Dhammadhātu siyā parāmāso ceva parāmaṭṭhā ca, siyā parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso, siyā na vattabbā – ‘‘parāmāso ceva parāmaṭṭhā cā’’tipi, ‘‘parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso’’tipi. Soḷasa dhātuyo parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā. Dve dhātuyo siyā parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā, siyā parāmāsavippayuttaaparāmaṭṭhā, siyā na vattabbā – ‘‘parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā’’tipi, ‘‘parāmāsavippayuttaaparāmaṭṭhā’’tipi.

    ദസ ധാതുയോ അനാരമ്മണാ. സത്ത ധാതുയോ സാരമ്മണാ. ധമ്മധാതു സിയാ സാരമ്മണാ, സിയാ അനാരമ്മണാ. സത്ത ധാതുയോ ചിത്താ. ഏകാദസ ധാതുയോ നോ ചിത്താ. സത്തരസ ധാതുയോ അചേതസികാ. ധമ്മധാതു സിയാ ചേതസികാ, സിയാ അചേതസികാ. ദസ ധാതുയോ ചിത്തവിപ്പയുത്താ. ധമ്മധാതു സിയാ ചിത്തസമ്പയുത്താ, സിയാ ചിത്തവിപ്പയുത്താ. സത്ത ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ചിത്തേന സമ്പയുത്താ’’തിപി, ‘‘ചിത്തേന വിപ്പയുത്താ’’തിപി. ദസ ധാതുയോ ചിത്തവിസംസട്ഠാ. ധമ്മധാതു സിയാ ചിത്തസംസട്ഠാ , സിയാ ചിത്തവിസംസട്ഠാ. സത്ത ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ചിത്തേന സംസട്ഠാ’’തിപി, ‘‘ചിത്തേന വിസംസട്ഠാ’’തിപി.

    Dasa dhātuyo anārammaṇā. Satta dhātuyo sārammaṇā. Dhammadhātu siyā sārammaṇā, siyā anārammaṇā. Satta dhātuyo cittā. Ekādasa dhātuyo no cittā. Sattarasa dhātuyo acetasikā. Dhammadhātu siyā cetasikā, siyā acetasikā. Dasa dhātuyo cittavippayuttā. Dhammadhātu siyā cittasampayuttā, siyā cittavippayuttā. Satta dhātuyo na vattabbā – ‘‘cittena sampayuttā’’tipi, ‘‘cittena vippayuttā’’tipi. Dasa dhātuyo cittavisaṃsaṭṭhā. Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhā , siyā cittavisaṃsaṭṭhā. Satta dhātuyo na vattabbā – ‘‘cittena saṃsaṭṭhā’’tipi, ‘‘cittena visaṃsaṭṭhā’’tipi.

    ദ്വാദസ ധാതുയോ നോ ചിത്തസമുട്ഠാനാ. ഛ ധാതുയോ സിയാ ചിത്തസമുട്ഠാനാ, സിയാ നോ ചിത്തസമുട്ഠാനാ. സത്തരസ ധാതുയോ നോ ചിത്തസഹഭുനോ. ധമ്മധാതു സിയാ ചിത്തസഹഭൂ, സിയാ നോ ചിത്തസഹഭൂ. സത്തരസ ധാതുയോ നോ ചിത്താനുപരിവത്തിനോ. ധമ്മധാതു സിയാ ചിത്താനുപരിവത്തീ, സിയാ നോ ചിത്താനുപരിവത്തീ. സത്തരസ ധാതുയോ നോ ചിത്തസംസട്ഠസമുട്ഠാനാ. ധമ്മധാതു സിയാ ചിത്തസംസട്ഠസമുട്ഠാനാ, സിയാ നോ ചിത്തസംസട്ഠസമുട്ഠാനാ. സത്തരസ ധാതുയോ നോ ചിത്തസംസട്ഠസമുട്ഠാനസഹഭുനോ. ധമ്മധാതു സിയാ ചിത്തസംസട്ഠസമുട്ഠാനസഹഭൂ, സിയാ നോ ചിത്തസംസട്ഠസമുട്ഠാനസഹഭൂ. സത്തരസ ധാതുയോ നോ ചിത്തസംസട്ഠസമുട്ഠാനാനുപരിവത്തിനോ. ധമ്മധാതു സിയാ ചിത്തസംസട്ഠസമുട്ഠാനാനുപരിവത്തീ, സിയാ നോ ചിത്തസംസട്ഠസമുട്ഠാനാനുപരിവത്തീ. ദ്വാദസ ധാതുയോ അജ്ഝത്തികാ. ഛ ധാതുയോ ബാഹിരാ.

    Dvādasa dhātuyo no cittasamuṭṭhānā. Cha dhātuyo siyā cittasamuṭṭhānā, siyā no cittasamuṭṭhānā. Sattarasa dhātuyo no cittasahabhuno. Dhammadhātu siyā cittasahabhū, siyā no cittasahabhū. Sattarasa dhātuyo no cittānuparivattino. Dhammadhātu siyā cittānuparivattī, siyā no cittānuparivattī. Sattarasa dhātuyo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā. Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā. Sattarasa dhātuyo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno. Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhū, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhū. Sattarasa dhātuyo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino. Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattī, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattī. Dvādasa dhātuyo ajjhattikā. Cha dhātuyo bāhirā.

    നവ ധാതുയോ ഉപാദാ. അട്ഠ ധാതുയോ നോ ഉപാദാ. ധമ്മധാതു സിയാ ഉപാദാ, സിയാ നോ ഉപാദാ. ദസ ധാതുയോ ഉപാദിന്നാ. സദ്ദധാതു അനുപാദിന്നാ. സത്തധാതുയോ സിയാ ഉപാദിന്നാ, സിയാ അനുപാദിന്നാ. സത്തരസ ധാതുയോ നോ ഉപാദാനാ. ധമ്മധാതു സിയാ ഉപാദാനം, സിയാ നോ ഉപാദാനം. സോളസ ധാതുയോ ഉപാദാനിയാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഉപാദാനിയാ, സിയാ അനുപാദാനിയാ. സോളസ ധാതുയോ ഉപാദാനവിപ്പയുത്താ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഉപാദാനസമ്പയുത്താ, സിയാ ഉപാദാനവിപ്പയുത്താ. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപാദാനാ ചേവ ഉപാദാനിയാ ചാ’’തി, ‘‘ഉപാദാനിയാ ചേവ നോ ച ഉപാദാനാ’’. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപാദാനഞ്ചേവ ഉപാദാനിയാ ചാ’’തി, സിയാ ഉപാദാനിയാ ചേവ നോ ച ഉപാദാനം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപാദാനിയാ ചേവ നോ ച ഉപാദാന’’ന്തി. ധമ്മധാതു സിയാ ഉപാദാനഞ്ചേവ ഉപാദാനിയാ ച, സിയാ ഉപാദാനിയാ ചേവ നോ ച ഉപാദാനം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപാദാനഞ്ചേവ ഉപാദാനിയാ ചാ’’തിപി, ‘‘ഉപാദാനിയാ ചേവ നോ ച ഉപാദാന’’ന്തിപി.

    Nava dhātuyo upādā. Aṭṭha dhātuyo no upādā. Dhammadhātu siyā upādā, siyā no upādā. Dasa dhātuyo upādinnā. Saddadhātu anupādinnā. Sattadhātuyo siyā upādinnā, siyā anupādinnā. Sattarasa dhātuyo no upādānā. Dhammadhātu siyā upādānaṃ, siyā no upādānaṃ. Soḷasa dhātuyo upādāniyā. Dve dhātuyo siyā upādāniyā, siyā anupādāniyā. Soḷasa dhātuyo upādānavippayuttā. Dve dhātuyo siyā upādānasampayuttā, siyā upādānavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘upādānā ceva upādāniyā cā’’ti, ‘‘upādāniyā ceva no ca upādānā’’. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādāniyā cā’’ti, siyā upādāniyā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādāniyā ceva no ca upādāna’’nti. Dhammadhātu siyā upādānañceva upādāniyā ca, siyā upādāniyā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādāniyā cā’’tipi, ‘‘upādāniyā ceva no ca upādāna’’ntipi.

    സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപാദാനാ ചേവ ഉപാദാനസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘ഉപാദാനസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ഉപാദാനാ’’തിപി. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപാദാനഞ്ചേവ ഉപാദാനസമ്പയുത്താ ചാ’’തി, സിയാ ഉപാദാനസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ഉപാദാനം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപാദാനസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ഉപാദാന’’ന്തി. ധമ്മധാതു സിയാ ഉപാദാനഞ്ചേവ ഉപാദാനസമ്പയുത്താ ച, സിയാ ഉപാദാനസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ഉപാദാനം, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപാദാനഞ്ചേവ ഉപാദാനസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘ഉപാദാനസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച ഉപാദാന’’ന്തിപി. സോളസ ധാതുയോ ഉപാദാനവിപ്പയുത്തഉപാദാനിയാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഉപാദാനവിപ്പയുത്തഉപാദാനിയാ, സിയാ ഉപാദാനവിപ്പയുത്തഅനുപാദാനിയാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘ഉപാദാനവിപ്പയുത്തഉപാദാനിയാ’’തിപി, ‘‘ഉപാദാനവിപ്പയുത്തഅനുപാദാനിയാ’’തിപി.

    Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘upādānā ceva upādānasampayuttā cā’’tipi, ‘‘upādānasampayuttā ceva no ca upādānā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādānasampayuttā cā’’ti, siyā upādānasampayuttā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādānasampayuttā ceva no ca upādāna’’nti. Dhammadhātu siyā upādānañceva upādānasampayuttā ca, siyā upādānasampayuttā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādānasampayuttā cā’’tipi, ‘‘upādānasampayuttā ceva no ca upādāna’’ntipi. Soḷasa dhātuyo upādānavippayuttaupādāniyā. Dve dhātuyo siyā upādānavippayuttaupādāniyā, siyā upādānavippayuttaanupādāniyā, siyā na vattabbā – ‘‘upādānavippayuttaupādāniyā’’tipi, ‘‘upādānavippayuttaanupādāniyā’’tipi.

    സത്തരസ ധാതുയോ നോ കിലേസാ. ധമ്മധാതു സിയാ കിലേസാ, സിയാ നോ കിലേസാ. സോളസ ധാതുയോ സംകിലേസികാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സംകിലേസികാ, സിയാ അസംകിലേസികാ. സോളസ ധാതുയോ അസംകിലിട്ഠാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സംകിലിട്ഠാ, സിയാ അസംകിലിട്ഠാ. സോളസ ധാതുയോ കിലേസവിപ്പയുത്താ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ കിലേസസമ്പയുത്താ, സിയാ കിലേസവിപ്പയുത്താ. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസാ ചേവ സംകിലേസികാ ചാ’’തി, സംകിലേസികാ ചേവ നോ ച കിലേസാ. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസോ ചേവ സംകിലേസികാ ചാ’’തി, സിയാ സംകിലേസികാ ചേവ നോ ച കിലേസോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംകിലേസികാ ചേവ നോ ച കിലേസോ’’തി. ധമ്മധാതു സിയാ കിലേസോ ചേവ സംകിലേസികാ ച, സിയാ സംകിലേസികാ ചേവ നോ ച കിലേസോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസോ ചേവ സംകിലേസികാ ചാ’’തിപി, ‘‘സംകിലേസികാ ചേവ നോ ച കിലേസോ’’തിപി.

    Sattarasa dhātuyo no kilesā. Dhammadhātu siyā kilesā, siyā no kilesā. Soḷasa dhātuyo saṃkilesikā. Dve dhātuyo siyā saṃkilesikā, siyā asaṃkilesikā. Soḷasa dhātuyo asaṃkiliṭṭhā. Dve dhātuyo siyā saṃkiliṭṭhā, siyā asaṃkiliṭṭhā. Soḷasa dhātuyo kilesavippayuttā. Dve dhātuyo siyā kilesasampayuttā, siyā kilesavippayuttā. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘kilesā ceva saṃkilesikā cā’’ti, saṃkilesikā ceva no ca kilesā. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkilesikā cā’’ti, siyā saṃkilesikā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘saṃkilesikā ceva no ca kileso’’ti. Dhammadhātu siyā kileso ceva saṃkilesikā ca, siyā saṃkilesikā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkilesikā cā’’tipi, ‘‘saṃkilesikā ceva no ca kileso’’tipi.

    സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസാ ചേവ സംകിലിട്ഠാ ചാ’’തിപി, ‘‘സംകിലിട്ഠാ ചേവ നോ ച കിലേസാ’’തിപി. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസോ ചേവ സംകിലിട്ഠാ ചാ’’തി, സിയാ സംകിലിട്ഠാ ചേവ നോ ച കിലേസോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘സംകിലിട്ഠാ ചേവ നോ ച കിലേസോ’’തി. ധമ്മധാതു സിയാ കിലേസോ ചേവ സംകിലിട്ഠാ ച, സിയാ സംകിലിട്ഠാ ചേവ നോ ച കിലേസോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസോ ചേവ സംകിലിട്ഠാ ചാ’’തിപി, ‘‘സംകിലിട്ഠാ ചേവ നോ ച കിലേസോ’’തിപി. സോളസ ധാതുയോ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസാ ചേവ കിലേസസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘കിലേസസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച കിലേസാ’’തിപി. മനോവിഞ്ഞാണധാതു ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസോ ചേവ കിലേസസമ്പയുത്താ ചാ’’തി, സിയാ കിലേസസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച കിലേസോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച കിലേസോ’’തി. ധമ്മധാതു സിയാ കിലേസോ ചേവ കിലേസസമ്പയുത്താ ച, സിയാ കിലേസസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച കിലേസോ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസോ ചേവ കിലേസസമ്പയുത്താ ചാ’’തിപി, ‘‘കിലേസസമ്പയുത്താ ചേവ നോ ച കിലേസോ’’തിപി. സോളസ ധാതുയോ കിലേസവിപ്പയുത്തസംകിലേസികാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ കിലേസവിപ്പയുത്തസംകിലേസികാ, സിയാ കിലേസവിപ്പയുത്തഅസംകിലേസികാ, സിയാ ന വത്തബ്ബാ – ‘‘കിലേസവിപ്പയുത്തസംകിലേസികാ’’തിപി, ‘‘കിലേസവിപ്പയുത്തഅസംകിലേസികാ’’തിപി.

    Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘kilesā ceva saṃkiliṭṭhā cā’’tipi, ‘‘saṃkiliṭṭhā ceva no ca kilesā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkiliṭṭhā cā’’ti, siyā saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso’’ti. Dhammadhātu siyā kileso ceva saṃkiliṭṭhā ca, siyā saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkiliṭṭhā cā’’tipi, ‘‘saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso’’tipi. Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘kilesā ceva kilesasampayuttā cā’’tipi, ‘‘kilesasampayuttā ceva no ca kilesā’’tipi. Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘kileso ceva kilesasampayuttā cā’’ti, siyā kilesasampayuttā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kilesasampayuttā ceva no ca kileso’’ti. Dhammadhātu siyā kileso ceva kilesasampayuttā ca, siyā kilesasampayuttā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kileso ceva kilesasampayuttā cā’’tipi, ‘‘kilesasampayuttā ceva no ca kileso’’tipi. Soḷasa dhātuyo kilesavippayuttasaṃkilesikā. Dve dhātuyo siyā kilesavippayuttasaṃkilesikā, siyā kilesavippayuttaasaṃkilesikā, siyā na vattabbā – ‘‘kilesavippayuttasaṃkilesikā’’tipi, ‘‘kilesavippayuttaasaṃkilesikā’’tipi.

    സോളസ ധാതുയോ ന ദസ്സനേന പഹാതബ്ബാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ദസ്സനേന പഹാതബ്ബാ, സിയാ ന ദസ്സനേന പഹാതബ്ബാ. സോളസ ധാതുയോ ന ഭാവനായ പഹാതബ്ബാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഭാവനായ പഹാതബ്ബാ, സിയാ ന ഭാവനായ പഹാതബ്ബാ. സോളസ ധാതുയോ ന ദസ്സനേന പഹാതബ്ബഹേതുകാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ദസ്സനേന പഹാതബ്ബഹേതുകാ, സിയാ ന ദസ്സനേന പഹാതബ്ബഹേതുകാ. സോളസ ധാതുയോ ന ഭാവനായ പഹാതബ്ബഹേതുകാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഭാവനായ പഹാതബ്ബഹേതുകാ, സിയാ ന ഭാവനായ പഹാതബ്ബഹേതുകാ.

    Soḷasa dhātuyo na dassanena pahātabbā. Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbā, siyā na dassanena pahātabbā. Soḷasa dhātuyo na bhāvanāya pahātabbā. Dve dhātuyo siyā bhāvanāya pahātabbā, siyā na bhāvanāya pahātabbā. Soḷasa dhātuyo na dassanena pahātabbahetukā. Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbahetukā, siyā na dassanena pahātabbahetukā. Soḷasa dhātuyo na bhāvanāya pahātabbahetukā. Dve dhātuyo siyā bhāvanāya pahātabbahetukā, siyā na bhāvanāya pahātabbahetukā.

    പന്നരസ ധാതുയോ അവിതക്കാ. മനോധാതു സവിതക്കാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സവിതക്കാ, സിയാ അവിതക്കാ. പന്നരസ ധാതുയോ അവിചാരാ. മനോധാതു സവിചാരാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സവിചാരാ, സിയാ അവിചാരാ. സോളസ ധാതുയോ അപ്പീതികാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സപ്പീതികാ, സിയാ അപ്പീതികാ. സോളസ ധാതുയോ ന പീതിസഹഗതാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ പീതിസഹഗതാ, സിയാ ന പീതിസഹഗതാ. പന്നരസ ധാതുയോ ന സുഖസഹഗതാ. തിസ്സോ ധാതുയോ സിയാ സുഖസഹഗതാ, സിയാ ന സുഖസഹഗതാ. ഏകാദസ ധാതുയോ ന ഉപേക്ഖാസഹഗതാ. പഞ്ച ധാതുയോ ഉപേക്ഖാസഹഗതാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ ഉപേക്ഖാസഹഗതാ, സിയാ ന ഉപേക്ഖാസഹഗതാ.

    Pannarasa dhātuyo avitakkā. Manodhātu savitakkā. Dve dhātuyo siyā savitakkā, siyā avitakkā. Pannarasa dhātuyo avicārā. Manodhātu savicārā. Dve dhātuyo siyā savicārā, siyā avicārā. Soḷasa dhātuyo appītikā. Dve dhātuyo siyā sappītikā, siyā appītikā. Soḷasa dhātuyo na pītisahagatā. Dve dhātuyo siyā pītisahagatā, siyā na pītisahagatā. Pannarasa dhātuyo na sukhasahagatā. Tisso dhātuyo siyā sukhasahagatā, siyā na sukhasahagatā. Ekādasa dhātuyo na upekkhāsahagatā. Pañca dhātuyo upekkhāsahagatā. Dve dhātuyo siyā upekkhāsahagatā, siyā na upekkhāsahagatā.

    സോളസ ധാതുയോ കാമാവചരാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ കാമാവചരാ, സിയാ ന കാമാവചരാ. സോളസ ധാതുയോ ന രൂപാവചരാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ രൂപാവചരാ, സിയാ ന രൂപാവചരാ. സോളസ ധാതുയോ ന അരൂപാവചരാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ അരൂപാവചരാ, സിയാ ന അരൂപാവചരാ. സോളസ ധാതുയോ പരിയാപന്നാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ പരിയാപന്നാ, സിയാ അപരിയാപന്നാ. സോളസ ധാതുയോ അനിയ്യാനികാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ നിയ്യാനികാ, സിയാ അനിയ്യാനികാ. സോളസ ധാതുയോ അനിയതാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ നിയതാ, സിയാ അനിയതാ. സോളസ ധാതുയോ സഉത്തരാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സഉത്തരാ, സിയാ അനുത്തരാ. സോളസ ധാതുയോ അരണാ. ദ്വേ ധാതുയോ സിയാ സരണാ, സിയാ അരണാതി.

    Soḷasa dhātuyo kāmāvacarā. Dve dhātuyo siyā kāmāvacarā, siyā na kāmāvacarā. Soḷasa dhātuyo na rūpāvacarā. Dve dhātuyo siyā rūpāvacarā, siyā na rūpāvacarā. Soḷasa dhātuyo na arūpāvacarā. Dve dhātuyo siyā arūpāvacarā, siyā na arūpāvacarā. Soḷasa dhātuyo pariyāpannā. Dve dhātuyo siyā pariyāpannā, siyā apariyāpannā. Soḷasa dhātuyo aniyyānikā. Dve dhātuyo siyā niyyānikā, siyā aniyyānikā. Soḷasa dhātuyo aniyatā. Dve dhātuyo siyā niyatā, siyā aniyatā. Soḷasa dhātuyo sauttarā. Dve dhātuyo siyā sauttarā, siyā anuttarā. Soḷasa dhātuyo araṇā. Dve dhātuyo siyā saraṇā, siyā araṇāti.

    പഞ്ഹാപുച്ഛകം.

    Pañhāpucchakaṃ.

    ധാതുവിഭങ്ഗോ നിട്ഠിതോ.

    Dhātuvibhaṅgo niṭṭhito.







    Footnotes:
    1. പഠവീധാതു (സീ॰ സ്യാ॰) ഏവമുപരിപി
    2. paṭhavīdhātu (sī. syā.) evamuparipi
    3. നഹാരു (സീ॰)
    4. അട്ഠിമിഞ്ജാ (സീ॰)
    5. nahāru (sī.)
    6. aṭṭhimiñjā (sī.)
    7. സജ്ഝു (സ്യാ॰)
    8. ലോഹിതങ്ഗോ (സ്യാ॰ ക॰), ലോഹിതകോ (?)
    9. കഥലം (ക॰)
    10. sajjhu (syā.)
    11. lohitaṅgo (syā. ka.), lohitako (?)
    12. kathalaṃ (ka.)
    13. സ്നേഹോ സ്നേഹഗതം (സ്യാ॰)
    14. sneho snehagataṃ (syā.)
    15. സകലികഗ്ഗി (സബ്ബത്ഥ)
    16. sakalikaggi (sabbattha)
    17. കോട്ഠസയാ (സീ॰ സ്യാ॰)
    18. koṭṭhasayā (sī. syā.)
    19. രൂപം (സ്യാ॰)
    20. rūpaṃ (syā.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / സമ്മോഹവിനോദനീ-അട്ഠകഥാ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
    ൧. സുത്തന്തഭാജനീയവണ്ണനാ • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
    ൨. അഭിധമ്മഭാജനീയവണ്ണനാ • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
    ൩. പഞ്ഹാപുച്ഛകവണ്ണനാ • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / വിഭങ്ഗ-മൂലടീകാ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ൩. ധാതുവിഭങ്ഗോ • 3. Dhātuvibhaṅgo

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / വിഭങ്ഗ-അനുടീകാ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ൩. ധാതുവിഭങ്ഗോ • 3. Dhātuvibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact