| Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
౪. ధాతుయమకం
4. Dhātuyamakaṃ
౧-౧౯. ఇదాని తేయేవ మూలయమకే దేసితే కుసలాదిధమ్మే ధాతువసేన సఙ్గణ్హిత్వా ఆయతనయమకానన్తరం దేసితస్స ధాతుయమకస్స వణ్ణనా హోతి. తత్థ ఆయతనయమకే వుత్తనయేనేవ పాళివవత్థానం వేతిదబ్బం. ఇధాపి హి పణ్ణత్తివారాదయో తయో మహావారా, అవసేసా అన్తరవారా చ సద్ధిం కాలప్పభేదాదీహి ఆయతనయమకే ఆగతసదిసాయేవ. ఇధాపి చ యమకపుచ్ఛాసుఖత్థం పటిపాటియా అజ్ఝత్తికబాహిరా రూపధాతుయోవ వత్వా విఞ్ఞాణధాతుయో వుత్తా. ధాతూనం పన బహుత్తా ఇధ ఆయతనయమకతో బహుతరాని యమకాని, యమకదిగుణా పుచ్ఛా, పుచ్ఛాదిగుణా చ అత్థా హోన్తి. తత్థ చక్ఖుధాతుమూలకాదీసు యమకేసు లబ్భమానానం యమకానం అత్థవినిచ్ఛయో ఆయతనయమకే వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బో. తంసదిసాయేవ హేత్థ అత్థగతి, తేనేవ చ కారణేన పాళిపి సఙ్ఖిత్తా. పరిఞ్ఞావారో పాకతికోయేవాతి.
1-19. Idāni teyeva mūlayamake desite kusalādidhamme dhātuvasena saṅgaṇhitvā āyatanayamakānantaraṃ desitassa dhātuyamakassa vaṇṇanā hoti. Tattha āyatanayamake vuttanayeneva pāḷivavatthānaṃ vetidabbaṃ. Idhāpi hi paṇṇattivārādayo tayo mahāvārā, avasesā antaravārā ca saddhiṃ kālappabhedādīhi āyatanayamake āgatasadisāyeva. Idhāpi ca yamakapucchāsukhatthaṃ paṭipāṭiyā ajjhattikabāhirā rūpadhātuyova vatvā viññāṇadhātuyo vuttā. Dhātūnaṃ pana bahuttā idha āyatanayamakato bahutarāni yamakāni, yamakadiguṇā pucchā, pucchādiguṇā ca atthā honti. Tattha cakkhudhātumūlakādīsu yamakesu labbhamānānaṃ yamakānaṃ atthavinicchayo āyatanayamake vuttanayeneva veditabbo. Taṃsadisāyeva hettha atthagati, teneva ca kāraṇena pāḷipi saṅkhittā. Pariññāvāro pākatikoyevāti.
ధాతుయమకవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Dhātuyamakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / యమకపాళి • Yamakapāḷi / ౪. ధాతుయమకం • 4. Dhātuyamakaṃ
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౪. ధాతుయమకం • 4. Dhātuyamakaṃ
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౪. ధాతుయమకం • 4. Dhātuyamakaṃ
