Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / စူဠနိဒ္ဒေသပာဠိ • Cūḷaniddesapāḷi |
၅. ဓောတကမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသော
5. Dhotakamāṇavapucchāniddeso
၃၀.
30.
ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝာ ဗ္ရူဟိ မေတံ၊ [ဣစ္စာယသ္မာ ဓောတကော]
Pucchāmitaṃ bhagavā brūhi metaṃ, [iccāyasmā dhotako]
ဝာစာဘိကင္ခာမိ မဟေသိ တုယ္ဟံ။
Vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhaṃ;
တဝ သုတ္ဝာန နိဂ္ဃောသံ၊ သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနော။
Tava sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano.
ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝာ ဗ္ရူဟိ မေတန္တိ။ ပုစ္ဆာမီတိ တိသ္သော ပုစ္ဆာ – အဒိဋ္ဌဇောတနာ ပုစ္ဆာ, ဒိဋ္ဌသံသန္ဒနာ ပုစ္ဆာ, ဝိမတိစ္ဆေဒနာ ပုစ္ဆာ။ပေ.။ ဣမာ တိသ္သော ပုစ္ဆာ။ပေ.။ နိဗ္ဗာနပုစ္ဆာ။ ပုစ္ဆာမိ တန္တိ ပုစ္ဆာမိ တံ ယာစာမိ တံ အဇ္ဈေသာမိ တံ ပသာဒေမိ တံ, ကထယသ္သု မေတိ – ပုစ္ဆာမိ တံ။ ဘဂဝာတိ ဂာရဝာဓိဝစနမေတံ။ပေ.။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ, ယဒိဒံ ဘဂဝာတိ။ ဗ္ရူဟိ မေတန္တိ ဗ္ရူဟိ အာစိက္ခာဟိ ဒေသေဟိ ပညပေဟိ ပဋ္ဌပေဟိ ဝိဝရာဟိ ဝိဘဇာဟိ ဥတ္တာနီကရောဟိ ပကာသေဟီတိ – ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝာ ဗ္ရူဟိ မေတံ။
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metanti. Pucchāmīti tisso pucchā – adiṭṭhajotanā pucchā, diṭṭhasaṃsandanā pucchā, vimaticchedanā pucchā…pe… imā tisso pucchā…pe… nibbānapucchā. Pucchāmi tanti pucchāmi taṃ yācāmi taṃ ajjhesāmi taṃ pasādemi taṃ, kathayassu meti – pucchāmi taṃ. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti. Brūhi metanti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
ဣစ္စာယသ္မာ ဓောတကောတိ။ ဣစ္စာတိ ပဒသန္ဓိ။ပေ.။ အာယသ္မာတိ ပိယဝစနံ ဂရုဝစနံ သဂာရဝသပ္ပတိသ္သာဓိဝစနမေတံ အာယသ္မာတိ။ ဓောတကောတိ တသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ နာမံ သင္ခာ သမညာ ပညတ္တိ ဝောဟာရော နာမံ နာမကမ္မံ နာမဓေယ္ယံ နိရုတ္တိ ဗ္ယဉ္ဇနံ အဘိလာပောတိ – ဣစ္စာယသ္မာ ဓောတကော။
Iccāyasmā dhotakoti. Iccāti padasandhi…pe… āyasmāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ āyasmāti. Dhotakoti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpoti – iccāyasmā dhotako.
ဝာစာဘိကင္ခာမိ မဟေသိ တုယ္ဟန္တိ တုယ္ဟံ ဝစနံ ဗ္ယပ္ပထံ ဒေသနံ အနုသာသနံ အနုသိဋ္ဌံ ကင္ခာမိ အဘိကင္ခာမိ ဣစ္ဆာမိ သာဒိယာမိ ပတ္ထယာမိ ပိဟယာမိ အဘိဇပ္ပာမိ။ မဟေသီတိ ကိံ မဟေသိ ဘဂဝာ? မဟန္တံ သီလက္ခန္ဓံ ဧသီ ဂဝေသီ ပရိယေသီတိ မဟေသိ။ပေ.။ ကဟံ နရာသဘောတိ မဟေသီတိ – ဝာစာဘိကင္ခာမိ မဟေသိ တုယ္ဟံ။
Vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ kaṅkhāmi abhikaṅkhāmi icchāmi sādiyāmi patthayāmi pihayāmi abhijappāmi. Mahesīti kiṃ mahesi bhagavā? Mahantaṃ sīlakkhandhaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi…pe… kahaṃ narāsabhoti mahesīti – vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhaṃ.
တဝ သုတ္ဝာန နိဂ္ဃောသန္တိ တုယ္ဟံ ဝစနံ ဗ္ယပ္ပထံ ဒေသနံ အနုသာသနံ အနုသိဋ္ဌံ သုတ္ဝာ သုဏိတ္ဝာ ဥဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဥပဓာရယိတ္ဝာ ဥပလက္ခယိတ္ဝာတိ – တဝ သုတ္ဝာန နိဂ္ဃောသံ။
Tava sutvāna nigghosanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ sutvā suṇitvā uggahetvā upadhārayitvā upalakkhayitvāti – tava sutvāna nigghosaṃ.
သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနောတိ။ သိက္ခာတိ တိသ္သော သိက္ခာ – အဓိသီလသိက္ခာ, အဓိစိတ္တသိက္ခာ, အဓိပညာသိက္ခာ။ပေ.။ အယံ အဓိပညာသိက္ခာ။ နိဗ္ဗာနမတ္တနောတိ အတ္တနော ရာဂသ္သ နိဗ္ဗာပနာယ, ဒောသသ္သ နိဗ္ဗာပနာယ, မောဟသ္သ နိဗ္ဗာပနာယ, ကောဓသ္သ နိဗ္ဗာပနာယ , ဥပနာဟသ္သ နိဗ္ဗာပနာယ။ပေ.။ သဗ္ဗာကုသလာဘိသင္ခာရာနံ သမာယ ဥပသမာယ ဝူပသမာယ နိဗ္ဗာပနာယ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာယ ပဋိပသ္သဒ္ဓိယာ အဓိသီလမ္ပိ သိက္ခေယ္ယ, အဓိစိတ္တမ္ပိ သိက္ခေယ္ယ, အဓိပညမ္ပိ သိက္ခေယ္ယ။ ဣမာ တိသ္သော သိက္ခာယော အာဝဇ္ဇန္တော သိက္ခေယ္ယ, ဇာနန္တော သိက္ခေယ္ယ, ပသ္သန္တော သိက္ခေယ္ယ, ပစ္စဝေက္ခန္တော သိက္ခေယ္ယ, စိတ္တံ ပဒဟန္တော သိက္ခေယ္ယ, သဒ္ဓာယ အဓိမုစ္စန္တော သိက္ခေယ္ယ, ဝီရိယံ ပဂ္ဂဏ္ဟန္တော သိက္ခေယ္ယ, သတိံ ဥပဋ္ဌပေန္တော သိက္ခေယ္ယ, စိတ္တံ သမာဒဟန္တော သိက္ခေယ္ယ, ပညာယ ပဇာနန္တော သိက္ခေယ္ယ, အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနန္တော သိက္ခေယ္ယ, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနန္တော သိက္ခေယ္ယ, ပဟာတဗ္ဗံ ပဇဟန္တော သိက္ခေယ္ယ, ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝေန္တော သိက္ခေယ္ယ, သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကရောန္တော သိက္ခေယ္ယ, အာစရေယ္ယ သမာစရေယ္ယ သမာဒာယ ဝတ္တေယ္ယာတိ – သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနော။ တေနာဟ သော ဗ္ရာဟ္မဏော –
Sikkhe nibbānamattanoti. Sikkhāti tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā…pe… ayaṃ adhipaññāsikkhā. Nibbānamattanoti attano rāgassa nibbāpanāya, dosassa nibbāpanāya, mohassa nibbāpanāya, kodhassa nibbāpanāya , upanāhassa nibbāpanāya…pe… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ samāya upasamāya vūpasamāya nibbāpanāya paṭinissaggāya paṭipassaddhiyā adhisīlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipaññampi sikkheyya. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkheyya, jānanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaṃ padahanto sikkheyya, saddhāya adhimuccanto sikkheyya, vīriyaṃ paggaṇhanto sikkheyya, satiṃ upaṭṭhapento sikkheyya, cittaṃ samādahanto sikkheyya, paññāya pajānanto sikkheyya, abhiññeyyaṃ abhijānanto sikkheyya, pariññeyyaṃ parijānanto sikkheyya, pahātabbaṃ pajahanto sikkheyya, bhāvetabbaṃ bhāvento sikkheyya, sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkheyya, ācareyya samācareyya samādāya vatteyyāti – sikkhe nibbānamattano. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝာ ဗ္ရူဟိ မေတံ၊ [ဣစ္စာယသ္မာ ဓောတကော]
‘‘Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ, [iccāyasmā dhotako]
ဝာစာဘိကင္ခာမိ မဟေသိ တုယ္ဟံ။
Vācābhikaṅkhāmi mahesi tuyhaṃ;
တဝ သုတ္ဝာန နိဂ္ဃောသံ၊ သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနော’’တိ။
Tava sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano’’ti.
၃၁.
31.
တေနဟာတပ္ပံ ကရောဟိ၊ [ဓောတကာတိ ဘဂဝာ]
Tenahātappaṃkarohi, [dhotakāti bhagavā]
ဣဓေဝ နိပကော သတော။
Idheva nipako sato;
ဣတော သုတ္ဝာန နိဂ္ဃောသံ၊ သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနော။
Ito sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano.
တေနဟာတပ္ပံ ကရောဟီတိ အာတပ္ပံ ကရောဟိ, ဥသ္သာဟံ ကရောဟိ, ဥသ္သောဠ္ဟိံ ကရောဟိ, ထာမံ ကရောဟိ, ဓိတိံ ကရောဟိ, ဝီရိယံ ကရောဟိ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ သဉ္ဇနေဟိ ဥပဋ္ဌပေဟိ သမုဋ္ဌပေဟိ နိဗ္ဗတ္တေဟိ အဘိနိဗ္ဗတ္တေဟီတိ – တေနဟာတပ္ပံ ကရောဟိ။
Tenahātappaṃ karohīti ātappaṃ karohi, ussāhaṃ karohi, ussoḷhiṃ karohi, thāmaṃ karohi, dhitiṃ karohi, vīriyaṃ karohi, chandaṃ janehi sañjanehi upaṭṭhapehi samuṭṭhapehi nibbattehi abhinibbattehīti – tenahātappaṃ karohi.
ဓောတကာတိ ဘဂဝာ တံ ဗ္ရာဟ္မဏံ နာမေန အာလပတိ။ ဘဂဝာတိ ဂာရဝာဓိဝစနမေတံ။ပေ.။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ, ယဒိဒံ ဘဂဝာတိ – ဓောတကာတိ ဘဂဝာ။
Dhotakāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – dhotakāti bhagavā.
ဣဓေဝ နိပကော သတောတိ။ ဣဓာတိ ဣမိသ္သာ ဒိဋ္ဌိယာ ဣမိသ္သာ ခန္တိယာ ဣမိသ္သာ ရုစိယာ ဣမသ္မိံ အာဒာယေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မေ ဣမသ္မိံ ဝိနယေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဣမသ္မိံ ပာဝစနေ ဣမသ္မိံ ဗ္ရဟ္မစရိယေ ဣမသ္မိံ သတ္ထုသာသနေ ဣမသ္မိံ အတ္တဘာဝေ ဣမသ္မိံ မနုသ္သလောကေ။ နိပကောတိ နိပကော ပဏ္ဍိတော ပညဝာ ဗုဒ္ဓိမာ ဉာဏီ ဝိဘာဝီ မေဓာဝီ။ သတောတိ စတူဟိ ကာရဏေဟိ သတော – ကာယေ ကာယာနုပသ္သနာသတိပဋ္ဌာနံ ဘာဝေန္တော သတော။ပေ.။ သော ဝုစ္စတိ သတောတိ – ဣဓေဝ နိပကော သတော။
Idheva nipako satoti. Idhāti imissā diṭṭhiyā imissā khantiyā imissā ruciyā imasmiṃ ādāye imasmiṃ dhamme imasmiṃ vinaye imasmiṃ dhammavinaye imasmiṃ pāvacane imasmiṃ brahmacariye imasmiṃ satthusāsane imasmiṃ attabhāve imasmiṃ manussaloke. Nipakoti nipako paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī medhāvī. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato…pe… so vuccati satoti – idheva nipako sato.
ဣတော သုတ္ဝာန နိဂ္ဃောသန္တိ ဣတော မယ္ဟံ ဝစနံ ဗ္ယပ္ပထံ ဒေသနံ အနုသာသနံ အနုသိဋ္ဌံ သုတ္ဝာ သုဏိတ္ဝာ ဥဂ္ဂဏ္ဟိတ္ဝာ ဥပဓာရယိတ္ဝာ ဥပလက္ခယိတ္ဝာတိ – ဣတော သုတ္ဝာန နိဂ္ဃောသံ။
Itosutvāna nigghosanti ito mayhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ sutvā suṇitvā uggaṇhitvā upadhārayitvā upalakkhayitvāti – ito sutvāna nigghosaṃ.
သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနောတိ။ သိက္ခာတိ တိသ္သော သိက္ခာ – အဓိသီလသိက္ခာ, အဓိစိတ္တသိက္ခာ, အဓိပညာသိက္ခာ။ပေ.။ အယံ အဓိပညာသိက္ခာ။ နိဗ္ဗာနမတ္တနောတိ အတ္တနော ရာဂသ္သ နိဗ္ဗာပနာယ, ဒောသသ္သ နိဗ္ဗာပနာယ, မောဟသ္သ နိဗ္ဗာပနာယ, ကောဓသ္သ နိဗ္ဗာပနာယ, ဥပနာဟသ္သ နိဗ္ဗာပနာယ။ပေ.။ သဗ္ဗာကုသလာဘိသင္ခာရာနံ သမာယ ဥပသမာယ ဝူပသမာယ နိဗ္ဗာပနာယ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာယ ပဋိပသ္သဒ္ဓိယာ အဓိသီလမ္ပိ သိက္ခေယ္ယ, အဓိစိတ္တမ္ပိ သိက္ခေယ္ယ, အဓိပညမ္ပိ သိက္ခေယ္ယ။ ဣမာ တိသ္သော သိက္ခာယော အာဝဇ္ဇန္တော သိက္ခေယ္ယ, ဇာနန္တော သိက္ခေယ္ယ။ပေ.။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကရောန္တော သိက္ခေယ္ယ, အာစရေယ္ယ သမာစရေယ္ယ သမာဒာယ ဝတ္တေယ္ယာတိ – သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနော။ တေနာဟ ဘဂဝာ –
Sikkhe nibbānamattanoti. Sikkhāti tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā…pe… ayaṃ adhipaññāsikkhā. Nibbānamattanoti attano rāgassa nibbāpanāya, dosassa nibbāpanāya, mohassa nibbāpanāya, kodhassa nibbāpanāya, upanāhassa nibbāpanāya…pe… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ samāya upasamāya vūpasamāya nibbāpanāya paṭinissaggāya paṭipassaddhiyā adhisīlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipaññampi sikkheyya. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkheyya, jānanto sikkheyya…pe… sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkheyya, ācareyya samācareyya samādāya vatteyyāti – sikkhe nibbānamattano. Tenāha bhagavā –
‘‘တေနဟာတပ္ပံ ကရောဟိ၊ [ဓောတကာတိ ဘဂဝာ]
‘‘Tenahātappaṃ karohi, [dhotakāti bhagavā]
ဣဓေဝ နိပကော သတော။
Idheva nipako sato;
ဣတော သုတ္ဝာန နိဂ္ဃောသံ၊ သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနော’’တိ။
Ito sutvāna nigghosaṃ, sikkhe nibbānamattano’’ti.
၃၂.
32.
ပသ္သာမဟံ ဒေဝမနုသ္သလောကေ၊ အကိဉ္စနံ ဗ္ရာဟ္မဏမိရိယမာနံ။
Passāmahaṃ devamanussaloke,akiñcanaṃbrāhmaṇamiriyamānaṃ;
တံ တံ နမသ္သာမိ သမန္တစက္ခု၊ ပမုဉ္စ မံ သက္က ကထံကထာဟိ။
Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhu, pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhi.
ပသ္သာမဟံ ဒေဝမနုသ္သလောကေတိ။ ဒေဝာတိ တယော ဒေဝာ – သမ္မုတိဒေဝာ, ဥပပတ္တိဒေဝာ, ဝိသုဒ္ဓိဒေဝာ။ ကတမေ သမ္မုတိဒေဝာ? သမ္မုတိဒေဝာ ဝုစ္စန္တိ ရာဇာနော စ ရာဇကုမာရာ စ ဒေဝိယော စ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ သမ္မုတိဒေဝာ။ ကတမေ ဥပပတ္တိဒေဝာ? ဥပပတ္တိဒေဝာ ဝုစ္စန္တိ စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝာ တာဝတိံသာ ဒေဝာ ယာမာ ဒေဝာ တုသိတာ ဒေဝာ နိမ္မာနရတီ ဒေဝာ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝာ ဗ္ရဟ္မကာယိကာ ဒေဝာ ယေ စ ဒေဝာ တဒုတ္တရိ 1။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ဥပပတ္တိဒေဝာ။ ကတမေ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝာ? ဝိသုဒ္ဓိဒေဝာ ဝုစ္စန္တိ တထာဂတသာဝကာ အရဟန္တော ခီဏာသဝာ ယေ စ ပစ္စေကဗုဒ္ဓာ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝာ။ ဘဂဝာ သမ္မုတိဒေဝာနဉ္စ ဥပပတ္တိဒေဝာနဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝာနဉ္စ ဒေဝော စ အတိဒေဝော စ ဒေဝာတိဒေဝော စ သီဟသီဟော နာဂနာဂော ဂဏိဂဏီ မုနိမုနီ ရာဇရာဇာ။ ပသ္သာမဟံ ဒေဝမနုသ္သလောကေတိ မနုသ္သလောကေ ဒေဝံ ပသ္သာမိ အတိဒေဝံ ပသ္သာမိ ဒေဝာတိဒေဝံ ပသ္သာမိ ဒက္ခာမိ ဩလောကေမိ နိဇ္ဈာယာမိ ဥပပရိက္ခာမီတိ – ပသ္သာမဟံ ဒေဝမနုသ္သလောကေ။
Passāmahaṃ devamanussaloketi. Devāti tayo devā – sammutidevā, upapattidevā, visuddhidevā. Katame sammutidevā? Sammutidevā vuccanti rājāno ca rājakumārā ca deviyo ca. Ime vuccanti sammutidevā. Katame upapattidevā? Upapattidevā vuccanti cātumahārājikā devā tāvatiṃsā devā yāmā devā tusitā devā nimmānaratī devā paranimmitavasavattī devā brahmakāyikā devā ye ca devā taduttari 2. Ime vuccanti upapattidevā. Katame visuddhidevā? Visuddhidevā vuccanti tathāgatasāvakā arahanto khīṇāsavā ye ca paccekabuddhā. Ime vuccanti visuddhidevā. Bhagavā sammutidevānañca upapattidevānañca visuddhidevānañca devo ca atidevo ca devātidevo ca sīhasīho nāganāgo gaṇigaṇī munimunī rājarājā. Passāmahaṃ devamanussaloketi manussaloke devaṃ passāmi atidevaṃ passāmi devātidevaṃ passāmi dakkhāmi olokemi nijjhāyāmi upaparikkhāmīti – passāmahaṃ devamanussaloke.
အာကိဉ္စနံ ဗ္ရာဟ္မဏမိရိယမာနန္တိ။ အကိဉ္စနန္တိ ရာဂကိဉ္စနံ ဒောသကိဉ္စနံ မောဟကိဉ္စနံ မာနကိဉ္စနံ ဒိဋ္ဌိကိဉ္စနံ ကိလေသကိဉ္စနံ ဒုစ္စရိတကိဉ္စနံ, တေ ကိဉ္စနာ ဗုဒ္ဓသ္သ ဘဂဝတော ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မာ, တသ္မာ ဗုဒ္ဓော အကိဉ္စနော။ ဗ္ရာဟ္မဏောတိ ဘဂဝာ သတ္တန္နံ ဓမ္မာနံ ဗာဟိတတ္တာ ဗ္ရာဟ္မဏော – သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဗာဟိတာ ဟောတိ, ဝိစိကိစ္ဆာ ဗာဟိတာ ဟောတိ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော ဗာဟိတော ဟောတိ, ရာဂော ဗာဟိတော ဟောတိ, ဒောသော ဗာဟိတော ဟောတိ, မောဟော ဗာဟိတော ဟောတိ, မာနော ဗာဟိတော ဟောတိ, ဗာဟိတာသ္သ ဟောန္တိ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သံကိလေသိကာ ပောနောဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပာကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ။
Ākiñcanaṃbrāhmaṇamiriyamānanti. Akiñcananti rāgakiñcanaṃ dosakiñcanaṃ mohakiñcanaṃ mānakiñcanaṃ diṭṭhikiñcanaṃ kilesakiñcanaṃ duccaritakiñcanaṃ, te kiñcanā buddhassa bhagavato pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā, tasmā buddho akiñcano. Brāhmaṇoti bhagavā sattannaṃ dhammānaṃ bāhitattā brāhmaṇo – sakkāyadiṭṭhi bāhitā hoti, vicikicchā bāhitā hoti, sīlabbataparāmāso bāhito hoti, rāgo bāhito hoti, doso bāhito hoti, moho bāhito hoti, māno bāhito hoti, bāhitāssa honti pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā.
ဗာဟိတ္ဝာ သဗ္ဗပာပကာနိ၊ [သဘိယာတိ ဘဂဝာ]
Bāhitvā sabbapāpakāni, [sabhiyāti bhagavā]
ဝိမလော သာဓုသမာဟိတော ဌိတတ္တော။
Vimalo sādhusamāhito ṭhitatto;
သံသာရမတိစ္စ ကေဝလီ သော၊ အသိတော တာဒိ ပဝုစ္စတေ သ ဗ္ရဟ္မာတိ။
Saṃsāramaticca kevalī so, asito tādi pavuccate sa brahmāti.
ဣရိယမာနန္တိ စရန္တံ ဝိဟရန္တံ ဣရိယန္တံ ဝတ္တေန္တံ ပာလေန္တံ ယပေန္တံ ယာပေန္တန္တိ – အကိဉ္စနံ ဗ္ရာဟ္မဏမိရိယမာနံ။
Iriyamānanti carantaṃ viharantaṃ iriyantaṃ vattentaṃ pālentaṃ yapentaṃ yāpentanti – akiñcanaṃ brāhmaṇamiriyamānaṃ.
တံ တံ နမသ္သာမိ သမန္တစက္ခူတိ။ တန္တိ ဘဂဝန္တံ ဘဏတိ။ နမသ္သာမီတိ ကာယေန ဝာ နမသ္သာမိ, ဝာစာယ ဝာ နမသ္သာမိ, စိတ္တေန ဝာ နမသ္သာမိ, အန္ဝတ္ထပဋိပတ္တိယာ ဝာ နမသ္သာမိ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိယာ ဝာ နမသ္သာမိ သက္ကရောမိ ဂရုံ ကရောမိ မာနေမိ ပူဇေမိ။ သမန္တစက္ခူတိ သမန္တစက္ခု ဝုစ္စတိ သဗ္ဗညုတဉာဏံ။ ဘဂဝာ သဗ္ဗညုတဉာဏေန ဥပေတော သမုပေတော ဥပာဂတော သမုပာဂတော ဥပပန္နော သမုပပန္နော သမန္နာဂတော။
Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhūti. Tanti bhagavantaṃ bhaṇati. Namassāmīti kāyena vā namassāmi, vācāya vā namassāmi, cittena vā namassāmi, anvatthapaṭipattiyā vā namassāmi, dhammānudhammapaṭipattiyā vā namassāmi sakkaromi garuṃ karomi mānemi pūjemi. Samantacakkhūti samantacakkhu vuccati sabbaññutañāṇaṃ. Bhagavā sabbaññutañāṇena upeto samupeto upāgato samupāgato upapanno samupapanno samannāgato.
‘‘န တသ္သ အဒ္ဒိဋ္ဌမိဓတ္ထိ 3 ကိဉ္စိ၊ အထော အဝိညာတမဇာနိတဗ္ဗံ။
‘‘Na tassa addiṭṭhamidhatthi 4 kiñci, atho aviññātamajānitabbaṃ;
သဗ္ဗံ အဘိညာသိ ယဒတ္ထိ နေယ္ယံ၊ တထာဂတော တေန သမန္တစက္ခူ’’တိ။
Sabbaṃ abhiññāsi yadatthi neyyaṃ, tathāgato tena samantacakkhū’’ti.
တံ တံ နမသ္သာမိ သမန္တစက္ခု။
Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhu.
ပမုဉ္စ မံ သက္က ကထံကထာဟီတိ။ သက္ကာတိ သက္ကော ဘဂဝာ သက္ယကုလာ ပဗ္ဗဇိတောတိပိ သက္ကော။ အထ ဝာ, အဍ္ဎော 5 မဟဒ္ဓနော ဓနဝာတိပိ သက္ကော။ တသ္သိမာနိ ဓနာနိ, သေယ္ယထိဒံ – သဒ္ဓာဓနံ သီလဓနံ ဟိရိဓနံ ဩတ္တပ္ပဓနံ သုတဓနံ စာဂဓနံ ပညာဓနံ သတိပဋ္ဌာနဓနံ သမ္မပ္ပဓာနဓနံ ဣဒ္ဓိပာဒဓနံ ဣန္ဒ္ရိယဓနံ ဗလဓနံ ဗောဇ္ဈင္ဂဓနံ မဂ္ဂဓနံ ဖလဓနံ နိဗ္ဗာနဓနံ။ ဣမေဟိ အနေကဝိဓေဟိ ဓနရတနေဟိ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော ဓနဝာတိပိ သက္ကော။ အထ ဝာ, သက္ကော ပဟု ဝိသဝီ အလမတ္တော သူရော ဝီရော ဝိက္ကန္တော အဘီရူ အစ္ဆမ္ဘီ အနုတ္ရာသီ အပလာယီ ပဟီနဘယဘေရဝော ဝိဂတလောမဟံသောတိပိ သက္ကော ။ ကထံကထာ ဝုစ္စတိ ဝိစိကိစ္ဆာ။ ဒုက္ခေ ကင္ခာ, ဒုက္ခသမုဒယေ ကင္ခာ, ဒုက္ခနိရောဓေ ကင္ခာ, ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနိယာ ပဋိပဒာယ ကင္ခာ, ပုဗ္ဗန္တေ ကင္ခာ, အပရန္တေ ကင္ခာ, ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ ကင္ခာ, ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ကင္ခာ။ ယာ ဧဝရူပာ ကင္ခာ ကင္ခာယနာ ကင္ခာယိတတ္တံ ဝိမတိ ဝိစိကိစ္ဆာ ဒ္ဝေဠ္ဟကံ ဒ္ဝေဓာပထော သံသယော အနေကံသဂ္ဂာဟော အာသပ္ပနာ ပရိသပ္ပနာ အပရိယောဂာဟနာ ဆမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တသ္သ မနောဝိလေခော။ ပမုဉ္စ မံ သက္က ကထံကထာဟီတိ မုဉ္စ မံ ပမုဉ္စ မံ မောစေဟိ မံ ပမောစေဟိ မံ ဥဒ္ဓရ မံ သမုဒ္ဓရ မံ ဝုဋ္ဌာပေဟိ မံ ကထံကထာသလ္လတောတိ – ပမုဉ္စ မံ သက္က ကထံကထာဟိ။ တေနာဟ သော ဗ္ရာဟ္မဏော –
Pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhīti. Sakkāti sakko bhagavā sakyakulā pabbajitotipi sakko. Atha vā, aḍḍho 6 mahaddhano dhanavātipi sakko. Tassimāni dhanāni, seyyathidaṃ – saddhādhanaṃ sīladhanaṃ hiridhanaṃ ottappadhanaṃ sutadhanaṃ cāgadhanaṃ paññādhanaṃ satipaṭṭhānadhanaṃ sammappadhānadhanaṃ iddhipādadhanaṃ indriyadhanaṃ baladhanaṃ bojjhaṅgadhanaṃ maggadhanaṃ phaladhanaṃ nibbānadhanaṃ. Imehi anekavidhehi dhanaratanehi aḍḍho mahaddhano dhanavātipi sakko. Atha vā, sakko pahu visavī alamatto sūro vīro vikkanto abhīrū acchambhī anutrāsī apalāyī pahīnabhayabheravo vigatalomahaṃsotipi sakko . Kathaṃkathā vuccati vicikicchā. Dukkhe kaṅkhā, dukkhasamudaye kaṅkhā, dukkhanirodhe kaṅkhā, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya kaṅkhā, pubbante kaṅkhā, aparante kaṅkhā, pubbantāparante kaṅkhā, idappaccayatāpaṭiccasamuppannesu dhammesu kaṅkhā. Yā evarūpā kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvedhāpatho saṃsayo anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhanā chambhitattaṃ cittassa manovilekho. Pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhīti muñca maṃ pamuñca maṃ mocehi maṃ pamocehi maṃ uddhara maṃ samuddhara maṃ vuṭṭhāpehi maṃ kathaṃkathāsallatoti – pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhi. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ပသ္သာမဟံ ဒေဝမနုသ္သလောကေ၊ အကိဉ္စနံ ဗ္ရာဟ္မဏမိရိယမာနံ။
‘‘Passāmahaṃ devamanussaloke, akiñcanaṃ brāhmaṇamiriyamānaṃ;
တံ တံ နမသ္သာမိ သမန္တစက္ခု၊ ပမုဉ္စ မံ သက္က ကထံကထာဟီ’’တိ။
Taṃ taṃ namassāmi samantacakkhu, pamuñca maṃ sakka kathaṃkathāhī’’ti.
၃၃.
33.
နာဟံ သဟိသ္သာမိ ပမောစနာယ၊ ကထံကထိံ ဓောတက ကဉ္စိ လောကေ။
Nāhaṃ sahissāmi pamocanāya, kathaṃkathiṃ dhotaka kañci loke;
ဓမ္မဉ္စ သေဋ္ဌံ အာဇာနမာနော၊ ဧဝံ တုဝံ ဩဃမိမံ တရေသိ။
Dhammañca seṭṭhaṃ ājānamāno, evaṃ tuvaṃ oghamimaṃ taresi.
နာဟံ သဟိသ္သာမိ 7 ပမောစနာယာတိ နာဟံ တံ သက္ကောမိ မုဉ္စိတုံ ပမုဉ္စိတုံ မောစေတုံ ပမောစေတုံ ဥဒ္ဓရိတုံ သမုဒ္ဓရိတုံ ဥဋ္ဌာပေတုံ သမုဋ္ဌာပေတုံ ကထံကထာသလ္လတောတိ။ ဧဝမ္ပိ နာဟံ သဟိသ္သာမိ ပမောစနာယ။ အထ ဝာ, န ဤဟာမိ န သမီဟာမိ န ဥသ္သဟာမိ န ဝာယမာမိ န ဥသ္သာဟံ ကရောမိ န ဥသ္သောဠ္ဟိံ ကရောမိ န ထာမံ ကရောမိ န ဓိတိံ ကရောမိ န ဝီရိယံ ကရောမိ န ဆန္ဒံ ဇနေမိ န သဉ္ဇနေမိ န နိဗ္ဗတ္တေမိ န အဘိနိဗ္ဗတ္တေမိ အသ္သဒ္ဓေ ပုဂ္ဂလေ အစ္ဆန္ဒိကေ ကုသီတေ ဟီနဝီရိယေ အပ္ပဋိပဇ္ဇမာနေ ဓမ္မဒေသနာယာတိ။ ဧဝမ္ပိ နာဟံ သဟိသ္သာမိ ပမောစနာယ။ အထ ဝာ, နတ္ထညော ကောစိ မောစေတာ။ တေ ယဒိ မောစေယ္ယုံ သကေန ထာမေန သကေန ဗလေန သကေန ဝီရိယေန သကေန ပရက္ကမေန သကေန ပုရိသထာမေန သကေန ပုရိသဗလေန သကေန ပုရိသဝီရိယေန သကေန ပုရိသပရက္ကမေန အတ္တနာ သမ္မာပဋိပဒံ အနုလောမပဋိပဒံ အပစ္စနီကပဋိပဒံ အန္ဝတ္ထပဋိပဒံ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇမာနာ မောစေယ္ယုန္တိ။ ဧဝမ္ပိ နာဟံ သဟိသ္သာမိ ပမောစနာယ။
Nāhaṃ sahissāmi8pamocanāyāti nāhaṃ taṃ sakkomi muñcituṃ pamuñcituṃ mocetuṃ pamocetuṃ uddharituṃ samuddharituṃ uṭṭhāpetuṃ samuṭṭhāpetuṃ kathaṃkathāsallatoti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya. Atha vā, na īhāmi na samīhāmi na ussahāmi na vāyamāmi na ussāhaṃ karomi na ussoḷhiṃ karomi na thāmaṃ karomi na dhitiṃ karomi na vīriyaṃ karomi na chandaṃ janemi na sañjanemi na nibbattemi na abhinibbattemi assaddhe puggale acchandike kusīte hīnavīriye appaṭipajjamāne dhammadesanāyāti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya. Atha vā, natthañño koci mocetā. Te yadi moceyyuṃ sakena thāmena sakena balena sakena vīriyena sakena parakkamena sakena purisathāmena sakena purisabalena sakena purisavīriyena sakena purisaparakkamena attanā sammāpaṭipadaṃ anulomapaṭipadaṃ apaccanīkapaṭipadaṃ anvatthapaṭipadaṃ dhammānudhammapaṭipadaṃ paṭipajjamānā moceyyunti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya.
ဝုတ္တဉ္ဟေတံ ဘဂဝတာ – ‘‘သော ဝတ, စုန္ဒ, အတ္တနာ ပလိပပလိပန္နော ပရံ ပလိပပလိပန္နံ ဥဒ္ဓရိသ္သတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သော ဝတ, စုန္ဒ, အတ္တနာ အဒန္တော အဝိနီတော အပရိနိဗ္ဗုတော ပရံ ဒမေသ္သတိ ဝိနေသ္သတိ ပရိနိဗ္ဗာပေသ္သတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီတိ။ ဧဝမ္ပိ နာဟံ သဟိသ္သာမိ ပမောစနာယ။
Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘so vata, cunda, attanā palipapalipanno paraṃ palipapalipannaṃ uddharissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. So vata, cunda, attanā adanto avinīto aparinibbuto paraṃ damessati vinessati parinibbāpessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya.
ဝုတ္တဉ္ဟေတံ ဘဂဝတာ –
Vuttañhetaṃ bhagavatā –
အတ္တနာ အကတံ ပာပံ၊ အတ္တနာဝ ဝိသုဇ္ဈတိ။
Attanā akataṃ pāpaṃ, attanāva visujjhati;
သုဒ္ဓိ အသုဒ္ဓိ ပစ္စတ္တံ၊ နာညော အညံ ဝိသောဓယေ’’တိ။
Suddhi asuddhi paccattaṃ, nāñño aññaṃ visodhaye’’ti.
ဧဝမ္ပိ နာဟံ သဟိသ္သာမိ ပမောစနာယ။
Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya.
ဝုတ္တဉ္ဟေတံ ဘဂဝတာ – ‘‘ဧဝမေဝ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, တိဋ္ဌတေဝ နိဗ္ဗာနံ တိဋ္ဌတိ နိဗ္ဗာနဂာမိမဂ္ဂော တိဋ္ဌာမဟံ သမာဒပေတာ, အထ စ ပန မမ သာဝကာ မယာ ဧဝံ ဩဝဒိယမာနာ ဧဝံ အနုသာသိယမာနာ အပ္ပေကစ္စေ အစ္စန္တနိဋ္ဌံ နိဗ္ဗာနံ အာရာဓေန္တိ ဧကစ္စေ နာရာဓေန္တီတိ။ ဧတ္ထ က္ယာဟံ, ဗ္ရာဟ္မဏ ကရောမိ? မဂ္ဂက္ခာယီ, ဗ္ရာဟ္မဏ, တထာဂတော။ မဂ္ဂံ ဗုဒ္ဓော အာစိက္ခတိ။ အတ္တနာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ မုစ္စေယ္ယုန္တိ 11။ ဧဝမ္ပိ နာဟံ သဟိသ္သာမိ ပမောစနာယ’’။
Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘evameva kho, brāhmaṇa, tiṭṭhateva nibbānaṃ tiṭṭhati nibbānagāmimaggo tiṭṭhāmahaṃ samādapetā, atha ca pana mama sāvakā mayā evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā appekacce accantaniṭṭhaṃ nibbānaṃ ārādhenti ekacce nārādhentīti. Ettha kyāhaṃ, brāhmaṇa karomi? Maggakkhāyī, brāhmaṇa, tathāgato. Maggaṃ buddho ācikkhati. Attanā paṭipajjamānā mucceyyunti 12. Evampi nāhaṃ sahissāmi pamocanāya’’.
ကထံကထိံ ဓောတက ကဉ္စိ လောကေတိ ကထံကထိံ ပုဂ္ဂလံ သကင္ခံ သခိလံ သဒ္ဝေဠ္ဟကံ သဝိစိကိစ္ဆံ။ ကဉ္စီတိ ကဉ္စိ ခတ္တိယံ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဝာ ဝေသ္သံ ဝာ သုဒ္ဒံ ဝာ ဂဟဋ္ဌံ ဝာ ပဗ္ဗဇိတံ ဝာ ဒေဝံ ဝာ မနုသ္သံ ဝာ။ လောကေတိ အပာယလောကေ။ပေ.။ အာယတနလောကေတိ – ကထံကထိံ ဓောတက ကဉ္စိ လောကေ။
Kathaṃkathiṃdhotaka kañci loketi kathaṃkathiṃ puggalaṃ sakaṅkhaṃ sakhilaṃ sadveḷhakaṃ savicikicchaṃ. Kañcīti kañci khattiyaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vessaṃ vā suddaṃ vā gahaṭṭhaṃ vā pabbajitaṃ vā devaṃ vā manussaṃ vā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloketi – kathaṃkathiṃ dhotaka kañci loke.
ဓမ္မဉ္စ သေဋ္ဌံ အာဇာနမာနောတိ ဓမ္မံ သေဋ္ဌံ ဝုစ္စတိ အမတံ နိဗ္ဗာနံ။ ယော သော သဗ္ဗသင္ခာရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂော တဏ္ဟက္ခယော ဝိရာဂော နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။ သေဋ္ဌန္တိ အဂ္ဂံ သေဋ္ဌံ ဝိသေဋ္ဌံ ပာမောက္ခံ ဥတ္တမံ ပဝရံ ဓမ္မံ အာဇာနမာနော ဝိဇာနမာနော ပဋိဝိဇာနမာနော ပဋိဝိဇ္ဈမာနောတိ – ဓမ္မဉ္စ သေဋ္ဌံ အာဇာနမာနော။
Dhammañca seṭṭhaṃ ājānamānoti dhammaṃ seṭṭhaṃ vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Seṭṭhanti aggaṃ seṭṭhaṃ viseṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ dhammaṃ ājānamāno vijānamāno paṭivijānamāno paṭivijjhamānoti – dhammañca seṭṭhaṃ ājānamāno.
ဧဝံ တုဝံ ဩဃမိမံ တရေသီတိ ဧဝံ ကာမောဃံ ဘဝောဃံ ဒိဋ္ဌောဃံ အဝိဇ္ဇောဃံ တရေယ္ယာသိ ဥတ္တရေယ္ယာသိ ပတရေယ္ယာသိ သမတိက္ကမေယ္ယာသိ ဝီတိဝတ္တေယ္ယာသီတိ – ဧဝံ တုဝံ ဩဃမိမံ တရေသိ။ တေနာဟ ဘဂဝာ –
Evaṃtuvaṃ oghamimaṃ taresīti evaṃ kāmoghaṃ bhavoghaṃ diṭṭhoghaṃ avijjoghaṃ tareyyāsi uttareyyāsi patareyyāsi samatikkameyyāsi vītivatteyyāsīti – evaṃ tuvaṃ oghamimaṃ taresi. Tenāha bhagavā –
‘‘နာဟံ သဟိသ္သာမိ ပမောစနာယ၊ ကထံကထိံ ဓောတက ကဉ္စိ လောကေ။
‘‘Nāhaṃ sahissāmi pamocanāya, kathaṃkathiṃ dhotaka kañci loke;
ဓမ္မဉ္စ သေဋ္ဌံ အာဇာနမာနော၊ ဧဝံ တုဝံ ဩဃမိမံ တရေသီ’’တိ။
Dhammañca seṭṭhaṃ ājānamāno, evaṃ tuvaṃ oghamimaṃ taresī’’ti.
၃၄.
34.
အနုသာသ ဗ္ရဟ္မေ ကရုဏာယမာနော၊ ဝိဝေကဓမ္မံ ယမဟံ ဝိဇညံ။
Anusāsa brahme karuṇāyamāno, vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ;
အနုသာသ ဗ္ရဟ္မေ ကရုဏာယမာနောတိ အနုသာသ ဗ္ရဟ္မေ အနုဂ္ဂဏ္ဟ ဗ္ရဟ္မေ အနုကမ္ပ ဗ္ရဟ္မေတိ – အနုသာသ ဗ္ရဟ္မေ။ ကရုဏာယမာနောတိ ကရုဏာယမာနော အနုဒယမာနော 17 အနုရက္ခမာနော အနုဂ္ဂဏ္ဟမာနော အနုကမ္ပမာနောတိ – အနုသာသ ဗ္ရဟ္မေ ကရုဏာယမာနော။
Anusāsa brahme karuṇāyamānoti anusāsa brahme anuggaṇha brahme anukampa brahmeti – anusāsa brahme. Karuṇāyamānoti karuṇāyamāno anudayamāno 18 anurakkhamāno anuggaṇhamāno anukampamānoti – anusāsa brahme karuṇāyamāno.
ဝိဝေကဓမ္မံ ယမဟံ ဝိဇညန္တိ ဝိဝေကဓမ္မံ ဝုစ္စတိ အမတံ နိဗ္ဗာနံ။ ယော သော သဗ္ဗသင္ခာရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂော တဏ္ဟက္ခယော ဝိရာဂော နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။ ယမဟံ ဝိဇညန္တိ ယမဟံ ဇာနေယ္ယံ အာဇာနေယ္ယံ ဝိဇာနေယ္ယံ ပဋိဝိဇာနေယ္ယံ ပဋိဝိဇ္ဈေယ္ယံ အဓိဂစ္ဆေယ္ယံ ဖသ္သေယ္ယံ သစ္ဆိကရေယ္ယန္တိ – ဝိဝေကဓမ္မံ ယမဟံ ဝိဇညံ။
Vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññanti vivekadhammaṃ vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Yamahaṃ vijaññanti yamahaṃ jāneyyaṃ ājāneyyaṃ vijāneyyaṃ paṭivijāneyyaṃ paṭivijjheyyaṃ adhigaccheyyaṃ phasseyyaṃ sacchikareyyanti – vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ.
ယထာဟံ အာကာသောဝ အဗ္ယာပဇ္ဇမာနောတိ ယထာ အာကာသော န ပဇ္ဇတိ န ဂဏ္ဟတိ 19 န ဗဇ္ဈတိ န ပလိဗဇ္ဈတိ, ဧဝံ အပဇ္ဇမာနော အဂဏ္ဟမာနော အဗဇ္ဈမာနော အပလိဗဇ္ဈမာနောတိ – ဧဝမ္ပိ အာကာသောဝ အဗ္ယာပဇ္ဇမာနော။ ယထာ အာကာသော န ရဇ္ဇတိ လာခာယ ဝာ ဟလိဒ္ဒိယာ 20 ဝာ နီလိယာ 21 ဝာ မဉ္ဇေဋ္ဌာယ ဝာ ဧဝံ အရဇ္ဇမာနော အဒုသ္သမာနော အမုယ္ဟမာနော အကိလိသ္သမာနောတိ 22 – ဧဝမ္ပိ အာကာသောဝ အဗ္ယာပဇ္ဇမာနော။ ယထာ အာကာသော န ကုပ္ပတိ န ဗ္ယာပဇ္ဇတိ န ပတိလီယတိ 23 န ပဋိဟညတိ, ဧဝံ အကုပ္ပမာနော အဗ္ယာပဇ္ဇမာနော အပ္ပတိလီယမာနော အပ္ပဋိဟညမာနော အပ္ပဋိဟတမာနောတိ – ဧဝမ္ပိ အာကာသောဝ အဗ္ယာပဇ္ဇမာနော။
Yathāhaṃ ākāsova abyāpajjamānoti yathā ākāso na pajjati na gaṇhati 24 na bajjhati na palibajjhati, evaṃ apajjamāno agaṇhamāno abajjhamāno apalibajjhamānoti – evampi ākāsova abyāpajjamāno. Yathā ākāso na rajjati lākhāya vā haliddiyā 25 vā nīliyā 26 vā mañjeṭṭhāya vā evaṃ arajjamāno adussamāno amuyhamāno akilissamānoti 27 – evampi ākāsova abyāpajjamāno. Yathā ākāso na kuppati na byāpajjati na patilīyati 28 na paṭihaññati, evaṃ akuppamāno abyāpajjamāno appatilīyamāno appaṭihaññamāno appaṭihatamānoti – evampi ākāsova abyāpajjamāno.
ဣဓေဝ သန္တော အသိတော စရေယ္ယန္တိ။ ဣဓေဝ သန္တောတိ ဣဓေဝ သန္တော ဣဓေဝ သမာနော ဣဓေဝ နိသိန္နော သမာနော ဣမသ္မိံယေဝ အာသနေ နိသိန္နော သမာနော ဣမိသ္သာယေဝ ပရိသာယ နိသိန္နော သမာနောတိ, ဧဝမ္ပိ – ဣဓေဝ သန္တော။ အထ ဝာ, ဣဓေဝ သန္တော ဥပသန္တော ဝူပသန္တော နိဗ္ဗုတော ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓောတိ, ဧဝမ္ပိ – ဣဓေဝ သန္တော။ အသိတောတိ ဒ္ဝေ နိသ္သယာ – တဏ္ဟာနိသ္သယော စ ဒိဋ္ဌိနိသ္သယော စ။ပေ.။ အယံ တဏ္ဟာနိသ္သယော။ပေ.။ အယံ ဒိဋ္ဌိနိသ္သယော။ တဏ္ဟာနိသ္သယံ ပဟာယ ဒိဋ္ဌိနိသ္သယံ ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ စက္ခုံ အနိသ္သိတော, သောတံ အနိသ္သိတော, ဃာနံ အနိသ္သိတော, ဇိဝ္ဟံ အနိသ္သိတော, ကာယံ အနိသ္သိတော, မနံ အနိသ္သိတော, ရူပေ။ သဒ္ဒေ။ ဂန္ဓေ ။ ရသေ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ။ ဓမ္မေ။ ကုလံ။ ဂဏံ။ အာဝာသံ။ လာဘံ။ ယသံ။ ပသံသံ။ သုခံ။ စီဝရံ။ ပိဏ္ဍပာတံ။ သေနာသနံ။ ဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ။ ကာမဓာတုံ။ ရူပဓာတုံ။ အရူပဓာတုံ။ ကာမဘဝံ။ ရူပဘဝံ။ အရူပဘဝံ။ သညာဘဝံ။ အသညာဘဝံ။ နေဝသညာနာသညာဘဝံ။ ဧကဝောကာရဘဝံ။ စတုဝောကာရဘဝံ။ ပဉ္စဝောကာရဘဝံ။ အတီတံ။ အနာဂတံ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ ဒိဋ္ဌသုတမုတဝိညာတဗ္ဗေ 29 ဓမ္မေ အသိတော အနိသ္သိတော အနလ္လီနော အနုပဂတော အနဇ္ဈောသိတော အနဓိမုတ္တော နိက္ခန္တော နိသ္သဋော 30 ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒိကတေန စေတသာ။ စရေယ္ယန္တိ စရေယ္ယံ ဝိဟရေယ္ယံ ဣရိယေယ္ယံ ဝတ္တေယ္ယံ ယပေယ္ယံ ယာပေယ္ယန္တိ – ဣဓေဝ သန္တော အသိတော စရေယ္ယံ။ တေနာဟ သော ဗ္ရာဟ္မဏော –
Idheva santo asito careyyanti. Idheva santoti idheva santo idheva samāno idheva nisinno samāno imasmiṃyeva āsane nisinno samāno imissāyeva parisāya nisinno samānoti, evampi – idheva santo. Atha vā, idheva santo upasanto vūpasanto nibbuto paṭippassaddhoti, evampi – idheva santo. Asitoti dve nissayā – taṇhānissayo ca diṭṭhinissayo ca…pe… ayaṃ taṇhānissayo…pe… ayaṃ diṭṭhinissayo… taṇhānissayaṃ pahāya diṭṭhinissayaṃ paṭinissajjitvā cakkhuṃ anissito, sotaṃ anissito, ghānaṃ anissito, jivhaṃ anissito, kāyaṃ anissito, manaṃ anissito, rūpe… sadde… gandhe … rase… phoṭṭhabbe… dhamme… kulaṃ… gaṇaṃ… āvāsaṃ… lābhaṃ… yasaṃ… pasaṃsaṃ… sukhaṃ… cīvaraṃ… piṇḍapātaṃ… senāsanaṃ… gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ… kāmadhātuṃ… rūpadhātuṃ… arūpadhātuṃ… kāmabhavaṃ… rūpabhavaṃ… arūpabhavaṃ… saññābhavaṃ… asaññābhavaṃ… nevasaññānāsaññābhavaṃ… ekavokārabhavaṃ… catuvokārabhavaṃ… pañcavokārabhavaṃ… atītaṃ… anāgataṃ… paccuppannaṃ… diṭṭhasutamutaviññātabbe 31 dhamme asito anissito anallīno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaṭo 32 vippamutto visaṃyutto vimariyādikatena cetasā. Careyyanti careyyaṃ vihareyyaṃ iriyeyyaṃ vatteyyaṃ yapeyyaṃ yāpeyyanti – idheva santo asito careyyaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘အနုသာသ ဗ္ရဟ္မေ ကရုဏာယမာနော၊ ဝိဝေကဓမ္မံ ယမဟံ ဝိဇညံ။
‘‘Anusāsa brahme karuṇāyamāno, vivekadhammaṃ yamahaṃ vijaññaṃ;
ယထာဟံ အာကာသောဝ အဗ္ယာပဇ္ဇမာနော၊ ဣဓေဝ သန္တော အသိတော စရေယ္ယ’’န္တိ။
Yathāhaṃ ākāsova abyāpajjamāno, idheva santo asito careyya’’nti.
၃၅.
35.
ကိတ္တယိသ္သာမိ တေ သန္တိံ၊ [ဓောတကာတိ ဘဂဝာ]
Kittayissāmi te santiṃ, [dhotakāti bhagavā]
ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ အနီတိဟံ။
Diṭṭhe dhamme anītihaṃ;
ယံ ဝိဒိတ္ဝာ သတော စရံ၊ တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကံ။
Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattikaṃ.
ကိတ္တယိသ္သာမိ တေ သန္တိန္တိ ရာဂသ္သ သန္တိံ, ဒောသသ္သ သန္တိံ, မောဟသ္သ သန္တိံ, ကောဓသ္သ သန္တိံ, ဥပနာဟသ္သ။ပေ.။ မက္ခသ္သ။ ပဠာသသ္သ။ ဣသ္သာယ။ မစ္ဆရိယသ္သ။ မာယာယ။ သာဌေယ္ယသ္သ။ ထမ္ဘသ္သ။ သာရမ္ဘသ္သ။ မာနသ္သ။ အတိမာနသ္သ။ မဒသ္သ။ ပမာဒသ္သ။ သဗ္ဗကိလေသာနံ။ သဗ္ဗဒုစ္စရိတာနံ။ သဗ္ဗဒရထာနံ။ သဗ္ဗပရိဠာဟာနံ။ သဗ္ဗသန္တာပာနံ။ သဗ္ဗာကုသလာဘိသင္ခာရာနံ သန္တိံ ဥပသန္တိံ ဝူပသန္တိံ နိဗ္ဗုတိံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိံ ကိတ္တယိသ္သာမိ ပကိတ္တယိသ္သာမိ အာစိက္ခိသ္သာမိ ဒေသေသ္သာမိ ပညပေသ္သာမိ ပဋ္ဌပေသ္သာမိ ဝိဝရိသ္သာမိ ဝိဘဇိသ္သာမိ ဥတ္တာနီကရိသ္သာမိ ပကာသိသ္သာမီတိ – ကိတ္တယိသ္သာမိ တေ သန္တိံ။
Kittayissāmite santinti rāgassa santiṃ, dosassa santiṃ, mohassa santiṃ, kodhassa santiṃ, upanāhassa…pe… makkhassa… paḷāsassa… issāya… macchariyassa… māyāya… sāṭheyyassa… thambhassa… sārambhassa… mānassa… atimānassa… madassa… pamādassa… sabbakilesānaṃ… sabbaduccaritānaṃ… sabbadarathānaṃ… sabbapariḷāhānaṃ… sabbasantāpānaṃ… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ santiṃ upasantiṃ vūpasantiṃ nibbutiṃ paṭippassaddhiṃ kittayissāmi pakittayissāmi ācikkhissāmi desessāmi paññapessāmi paṭṭhapessāmi vivarissāmi vibhajissāmi uttānīkarissāmi pakāsissāmīti – kittayissāmi te santiṃ.
ဓောတကာတိ ဘဂဝာတိ။ ဓောတကာတိ ဘဂဝာ တံ ဗ္ရာဟ္မဏံ နာမေန အာလပတိ။ ဘဂဝာတိ ဂာရဝာဓိဝစနမေတံ။ပေ.။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ, ယဒိဒံ ဘဂဝာတိ – ဓောတကာတိ ဘဂဝာ။
Dhotakāti bhagavāti. Dhotakāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – dhotakāti bhagavā.
ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ အနီတိဟန္တိ။ ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေတိ ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ ဉာတေ ဓမ္မေ တုလိတေ ဓမ္မေ တီရိတေ ဓမ္မေ ဝိဘူတေ ဓမ္မေ ဝိဘာဝိတေ ဓမ္မေ သဗ္ဗေ သင္ခာရာ အနိစ္စာတိ။ပေ.။ ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ ဉာတေ ဓမ္မေ တုလိတေ ဓမ္မေ တီရိတေ ဓမ္မေ ဝိဘာဝိတေ ဓမ္မေ ဝိဘူတေ ဓမ္မေတိ, ဧဝမ္ပိ – ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ။ပေ.။။ အထ ဝာ, ဒုက္ခေ ဒိဋ္ဌေ ဒုက္ခံ ကထယိသ္သာမိ, သမုဒယေ ဒိဋ္ဌေ သမုဒယံ ကထယိသ္သာမိ, မဂ္ဂေ ဒိဋ္ဌေ မဂ္ဂံ ကထယိသ္သာမိ, နိရောဓေ ဒိဋ္ဌေ နိရောဓံ ကထယိသ္သာမီတိ, ဧဝမ္ပိ – ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ။ပေ.။။ အထ ဝာ, သန္ဒိဋ္ဌိကံ အကာလိကံ ဧဟိပသ္သိကံ ဩပနေယ္ယိကံ 33 ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ ဝိညူဟီတိ, ဧဝမ္ပိ – ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ။ အနီတိဟန္တိ န ဣတိဟီတိဟံ န ဣတိကိရာယ န ပရမ္ပရာယ န ပိဋကသမ္ပဒာယ န တက္ကဟေတု န နယဟေတု န အာကာရပရိဝိတက္ကေန န ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ သာမံ သယမဘိညာတံ အတ္တပစ္စက္ခဓမ္မံ, တံ ကထယိသ္သာမီတိ – ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ အနီတိဟံ။
Diṭṭhe dhamme anītihanti. Diṭṭhe dhammeti diṭṭhe dhamme ñāte dhamme tulite dhamme tīrite dhamme vibhūte dhamme vibhāvite dhamme sabbe saṅkhārā aniccāti…pe… yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti diṭṭhe dhamme ñāte dhamme tulite dhamme tīrite dhamme vibhāvite dhamme vibhūte dhammeti, evampi – diṭṭhe dhamme…pe…. Atha vā, dukkhe diṭṭhe dukkhaṃ kathayissāmi, samudaye diṭṭhe samudayaṃ kathayissāmi, magge diṭṭhe maggaṃ kathayissāmi, nirodhe diṭṭhe nirodhaṃ kathayissāmīti, evampi – diṭṭhe dhamme…pe…. Atha vā, sandiṭṭhikaṃ akālikaṃ ehipassikaṃ opaneyyikaṃ 34 paccattaṃ veditabbaṃ viññūhīti, evampi – diṭṭhe dhamme. Anītihanti na itihītihaṃ na itikirāya na paramparāya na piṭakasampadāya na takkahetu na nayahetu na ākāraparivitakkena na diṭṭhinijjhānakkhantiyā sāmaṃ sayamabhiññātaṃ attapaccakkhadhammaṃ, taṃ kathayissāmīti – diṭṭhe dhamme anītihaṃ.
ယံ ဝိဒိတ္ဝာ သတော စရန္တိ ယံ ဝိဒိတံ ကတ္ဝာ တုလယိတ္ဝာ တီရယိတ္ဝာ ဝိဘာဝယိတ္ဝာ ဝိဘူတံ ကတ္ဝာ; ‘‘သဗ္ဗေ သင္ခာရာ အနိစ္စာ’’တိ ဝိဒိတံ ကတ္ဝာ တုလယိတ္ဝာ တီရယိတ္ဝာ ဝိဘာဝယိတ္ဝာ ဝိဘူတံ ကတ္ဝာ; ‘‘သဗ္ဗေ သင္ခာရာ ဒုက္ခာ’’တိ။ပေ.။ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’’တိ။ပေ.။ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ ဝိဒိတံ ကတ္ဝာ တုလယိတ္ဝာ တီရယိတ္ဝာ ဝိဘာဝယိတ္ဝာ ဝိဘူတံ ကတ္ဝာ ။ သတောတိ စတူဟိ ကာရဏေဟိ သတော – ကာယေ ကာယာနုပသ္သနာသတိပဋ္ဌာနံ ဘာဝေန္တော သတော။ပေ.။ သော ဝုစ္စတိ သတော။ စရန္တိ စရန္တော ဝိဟရန္တော ဣရိယန္တော ဝတ္တေန္တော ပာလေန္တော ယပေန္တော ယာပေန္တောတိ – ယံ ဝိဒိတ္ဝာ သတော စရံ ။
Yaṃ viditvā sato caranti yaṃ viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā; ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā; ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti…pe… ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā . Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato…pe… so vuccati sato. Caranti caranto viharanto iriyanto vattento pālento yapento yāpentoti – yaṃ viditvā sato caraṃ .
တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကန္တိ ဝိသတ္တိကာ ဝုစ္စတိ တဏ္ဟာ။ ယော ရာဂော သာရာဂော။ပေ.။ အဘိဇ္ဈာ လောဘော အကုသလမူလံ။ ဝိသတ္တိကာတိ ကေနဋ္ဌေန ဝိသတ္တိကာ။ပေ.။ ဝိသဋာ ဝိတ္ထတာတိ ဝိသတ္တိကာ။ လောကေတိ အပာယလောကေ။ပေ.။ အာယတနလောကေ။ တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကန္တိ လောကေ ဝေသာ ဝိသတ္တိကာ, လောကေ ဝေတံ ဝိသတ္တိကံ သတော တရေယ္ယ ဥတ္တရေယ္ယ ပတရေယ္ယ သမတိက္ကမေယ္ယ ဝီတိဝတ္တေယ္ယာတိ – တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကံ။ တေနာဟ ဘဂဝာ –
Tare loke visattikanti visattikā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Visattikāti kenaṭṭhena visattikā…pe… visaṭā vitthatāti visattikā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloke. Tare loke visattikanti loke vesā visattikā, loke vetaṃ visattikaṃ sato tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vītivatteyyāti – tare loke visattikaṃ. Tenāha bhagavā –
‘‘ကိတ္တယိသ္သာမိ တေ သန္တိံ၊ [ဓောတကာတိ ဘဂဝာ]
‘‘Kittayissāmi te santiṃ, [dhotakāti bhagavā]
ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ အနီတိဟံ။
Diṭṭhe dhamme anītihaṃ;
ယံ ဝိဒိတ္ဝာ သတော စရံ၊ တရေ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။
Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattika’’nti.
၃၆.
36.
တဉ္စာဟံ အဘိနန္ဒာမိ၊ မဟေသိ သန္တိမုတ္တမံ။
Tañcāhaṃ abhinandāmi, mahesi santimuttamaṃ;
ယံ ဝိဒိတ္ဝာ သတော စရံ၊ တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကံ။
Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattikaṃ.
တဉ္စာဟံ အဘိနန္ဒာမီတိ။ တန္တိ တုယ္ဟံ ဝစနံ ဗ္ယပ္ပထံ ဒေသနံ အနုသာသနံ အနုသိဋ္ဌံ နန္ဒာမိ အဘိနန္ဒာမိ မောဒာမိ အနုမောဒာမိ ဣစ္ဆာမိ သာဒိယာမိ ပတ္ထယာမိ ပိဟယာမိ အဘိဇပ္ပာမီတိ – တဉ္စာဟံ အဘိနန္ဒာမိ။
Tañcāhaṃ abhinandāmīti. Tanti tuyhaṃ vacanaṃ byappathaṃ desanaṃ anusāsanaṃ anusiṭṭhaṃ nandāmi abhinandāmi modāmi anumodāmi icchāmi sādiyāmi patthayāmi pihayāmi abhijappāmīti – tañcāhaṃ abhinandāmi.
မဟေသိသန္တိမုတ္တမန္တိ။ မဟေသီတိ ကိံ မဟေသိ ဘဂဝာ? မဟန္တံ သီလက္ခန္ဓံ ဧသီ ဂဝေသီ ပရိယေသီတိ မဟေသိ, မဟန္တံ သမာဓိက္ခန္ဓံ။ပေ.။ ကဟံ နရာသဘောတိ မဟေသိ။ သန္တိမုတ္တမန္တိ သန္တိ ဝုစ္စတိ အမတံ နိဗ္ဗာနံ။ ယော သော သဗ္ဗသင္ခာရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂော တဏ္ဟက္ခယော ဝိရာဂော နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။ ဥတ္တမန္တိ အဂ္ဂံ သေဋ္ဌံ ဝိသေဋ္ဌံ ပာမောက္ခံ ဥတ္တမံ ပဝရန္တိ – မဟေသိ သန္တိမုတ္တမံ။
Mahesisantimuttamanti. Mahesīti kiṃ mahesi bhagavā? Mahantaṃ sīlakkhandhaṃ esī gavesī pariyesīti mahesi, mahantaṃ samādhikkhandhaṃ…pe… kahaṃ narāsabhoti mahesi. Santimuttamanti santi vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Uttamanti aggaṃ seṭṭhaṃ viseṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaranti – mahesi santimuttamaṃ.
ယံ ဝိဒိတ္ဝာ သတော စရန္တိ ယံ ဝိဒိတံ ကတ္ဝာ။ပေ.။ ‘‘သဗ္ဗေ သင္ခာရာ အနိစ္စာ’’တိ ဝိဒိတံ ကတ္ဝာ တုလယိတ္ဝာ တီရယိတ္ဝာ ဝိဘာဝယိတ္ဝာ ဝိဘူတံ ကတ္ဝာ; ‘‘သဗ္ဗေ သင္ခာရာ ဒုက္ခာ’’တိ။ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’’တိ။ပေ.။ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ ဝိဒိတံ ကတ္ဝာ တုလယိတ္ဝာ တီရယိတ္ဝာ ဝိဘာဝယိတ္ဝာ ဝိဘူတံ ကတ္ဝာ။ သတောတိ စတူဟိ ကာရဏေဟိ သတော – ကာယေ ကာယာနုပသ္သနာသတိပဋ္ဌာနံ ဘာဝေန္တော သတော။ပေ.။ သော ဝုစ္စတိ သတော။ စရန္တိ စရန္တော။ပေ.။ ယာပေန္တောတိ – ယံ ဝိဒိတ္ဝာ သတော စရံ။
Yaṃ viditvā sato caranti yaṃ viditaṃ katvā…pe… ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā; ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti… ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti viditaṃ katvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato…pe… so vuccati sato. Caranti caranto…pe… yāpentoti – yaṃ viditvā sato caraṃ.
တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကန္တိ။ ဝိသတ္တိကာ ဝုစ္စတိ တဏ္ဟာ။ ယော ရာဂော သာရာဂော။ပေ.။ အဘိဇ္ဈာ လောဘော အကုသလမူလံ။ ဝိသတ္တိကာတိ ကေနဋ္ဌေန ဝိသတ္တိကာ။ပေ.။ ဝိသဋာ ဝိတ္ထတာတိ ဝိသတ္တိကာ။ လောကေတိ အပာယလောကေ။ပေ.။ အာယတနလောကေ။ တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကန္တိ လောကေ ဝေသာ ဝိသတ္တိကာ, လောကေ ဝေတံ ဝိသတ္တိကံ သတော တရေယ္ယံ ဥတ္တရေယ္ယံ။ပေ.။ ဝီတိဝတ္တေယ္ယန္တိ – တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကံ။ တေနာဟ သော ဗ္ရာဟ္မဏော –
Tare loke visattikanti. Visattikā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Visattikāti kenaṭṭhena visattikā…pe… visaṭā vitthatāti visattikā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloke. Tare loke visattikanti loke vesā visattikā, loke vetaṃ visattikaṃ sato tareyyaṃ uttareyyaṃ…pe… vītivatteyyanti – tare loke visattikaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘တဉ္စာဟံ အဘိနန္ဒာမိ၊ မဟေသိ သန္တိမုတ္တမံ။
‘‘Tañcāhaṃ abhinandāmi, mahesi santimuttamaṃ;
ယံ ဝိဒိတ္ဝာ သတော စရံ၊ တရေ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။
Yaṃ viditvā sato caraṃ, tare loke visattika’’nti.
၃၇.
37.
ယံ ကိဉ္စိ သမ္ပဇာနာသိ၊ [ဓောတကာတိ ဘဂဝာ]
Yaṃ kiñci sampajānāsi, [dhotakāti bhagavā]
ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေ။
Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe;
ဧတံ ဝိဒိတ္ဝာ သင္ဂောတိ လောကေ၊ ဘဝာဘဝာယ မာကာသိ တဏ္ဟံ။
Etaṃ viditvā saṅgoti loke, bhavābhavāya mākāsi taṇhaṃ.
ယံ ကိဉ္စိ သမ္ပဇာနာသီတိ ယံ ကိဉ္စိ သမ္ပဇာနာသိ အာဇာနာသိ ပဋိဝိဇာနာသိ ပဋိဝိဇ္ဈသီတိ – ယံ ကိဉ္စိ သမ္ပဇာနာသိ။ ဓောတကာတိ ဘဂဝာတိ။ ဓောတကာတိ ဘဂဝာ တံ ဗ္ရာဟ္မဏံ နာမေန အာလပတိ။ ဘဂဝာတိ ဂာရဝာဓိဝစနမေတံ။ပေ.။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ, ယဒိဒံ ဘဂဝာတိ – ဓောတကာတိ ဘဂဝာ။
Yaṃ kiñci sampajānāsīti yaṃ kiñci sampajānāsi ājānāsi paṭivijānāsi paṭivijjhasīti – yaṃ kiñci sampajānāsi. Dhotakāti bhagavāti. Dhotakāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – dhotakāti bhagavā.
ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေတိ။ ဥဒ္ဓန္တိ အနာဂတံ; အဓောတိ အတီတံ; တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေတိ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ ဥဒ္ဓန္တိ ဒေဝလောကော; အဓောတိ အပာယလောကော; တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေတိ မနုသ္သလောကော။ အထ ဝာ, ဥဒ္ဓန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ; အဓောတိ အကုသလာ ဓမ္မာ; တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေတိ အဗ္ယာကတာ ဓမ္မာ။ ဥဒ္ဓန္တိ အရူပဓာတု; အဓောတိ ကာမဓာတု; တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေတိ ရူပဓာတု။ ဥဒ္ဓန္တိ သုခာ ဝေဒနာ; အဓောတိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ; တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေတိ အဒုက္ခမသုခာ ဝေဒနာ။ ဥဒ္ဓန္တိ ဥဒ္ဓံ ပာဒတလာ; အဓောတိ အဓော ကေသမတ္ထကာ; တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေတိ ဝေမဇ္ဈေတိ – ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေ။
Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjheti. Uddhanti anāgataṃ; adhoti atītaṃ; tiriyañcāpi majjheti paccuppannaṃ. Uddhanti devaloko; adhoti apāyaloko; tiriyañcāpi majjheti manussaloko. Atha vā, uddhanti kusalā dhammā; adhoti akusalā dhammā; tiriyañcāpi majjheti abyākatā dhammā. Uddhanti arūpadhātu; adhoti kāmadhātu; tiriyañcāpi majjheti rūpadhātu. Uddhanti sukhā vedanā; adhoti dukkhā vedanā; tiriyañcāpi majjheti adukkhamasukhā vedanā. Uddhanti uddhaṃ pādatalā; adhoti adho kesamatthakā; tiriyañcāpi majjheti vemajjheti – uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe.
ဧတံ ဝိဒိတ္ဝာ သင္ဂောတိ လောကေတိ သင္ဂော ဧသော လဂ္ဂနံ ဧတံ ဗန္ဓနံ ဧတံ ပလိဗောဓော ဧသောတိ ဉတ္ဝာ ဇာနိတ္ဝာ တုလယိတ္ဝာ တီရယိတ္ဝာ ဝိဘာဝယိတ္ဝာ ဝိဘူတံ ကတ္ဝာတိ – ဧတံ ဝိဒိတ္ဝာ သင္ဂောတိ လောကေ။
Etaṃviditvā saṅgoti loketi saṅgo eso lagganaṃ etaṃ bandhanaṃ etaṃ palibodho esoti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti – etaṃ viditvā saṅgoti loke.
ဘဝာဘဝာယ မာကာသိ တဏ္ဟန္တိ။ တဏ္ဟာတိ ရူပတဏ္ဟာ သဒ္ဒတဏ္ဟာ။ပေ.။ ဓမ္မတဏ္ဟာ။ ဘဝာဘဝာယာတိ ဘဝာဘဝာယ ကမ္မဘဝာယ ပုနဗ္ဘဝာယ ကာမဘဝာယ, ကမ္မဘဝာယ ကာမဘဝာယ ပုနဗ္ဘဝာယ ရူပဘဝာယ, ကမ္မဘဝာယ ရူပဘဝာယ ပုနဗ္ဘဝာယ အရူပဘဝာယ, ကမ္မဘဝာယ အရူပဘဝာယ ပုနဗ္ဘဝာယ ပုနပ္ပုနဗ္ဘဝာယ, ပုနပ္ပုနဂတိယာ ပုနပ္ပုနဥပပတ္တိယာ ပုနပ္ပုနပဋိသန္ဓိယာ ပုနပ္ပုနအတ္တဘာဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ တဏ္ဟံ မာကာသိ မာ ဇနေသိ မာ သဉ္ဇနေသိ မာ နိဗ္ဗတ္တေသိ မာဘိနိဗ္ဗတ္တေသိ, ပဇဟ ဝိနောဒေဟိ ဗ္ယန္တီကရောဟိ အနဘာဝံ ဂမေဟီတိ – ဘဝာဘဝာယ မာကာသိ တဏ္ဟန္တိ။ တေနာဟ ဘဂဝာ –
Bhavābhavāya mākāsi taṇhanti. Taṇhāti rūpataṇhā saddataṇhā…pe… dhammataṇhā. Bhavābhavāyāti bhavābhavāya kammabhavāya punabbhavāya kāmabhavāya, kammabhavāya kāmabhavāya punabbhavāya rūpabhavāya, kammabhavāya rūpabhavāya punabbhavāya arūpabhavāya, kammabhavāya arūpabhavāya punabbhavāya punappunabbhavāya, punappunagatiyā punappunaupapattiyā punappunapaṭisandhiyā punappunaattabhāvābhinibbattiyā taṇhaṃ mākāsi mā janesi mā sañjanesi mā nibbattesi mābhinibbattesi, pajaha vinodehi byantīkarohi anabhāvaṃ gamehīti – bhavābhavāya mākāsi taṇhanti. Tenāha bhagavā –
‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမ္ပဇာနာသိ၊ [ဓောတကာတိ ဘဂဝာ]
‘‘Yaṃ kiñci sampajānāsi, [dhotakāti bhagavā]
ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေ။
Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjhe;
ဧတံ ဝိဒိတ္ဝာ သင္ဂောတိ လောကေ၊ ဘဝာဘဝာယ မာကာသိ တဏ္ဟ’’န္တိ။
Etaṃ viditvā saṅgoti loke, bhavābhavāya mākāsi taṇha’’nti.
သဟ ဂာထာပရိယောသာနာ။ပေ.။ သတ္ထာ မေ, ဘန္တေ ဘဂဝာ, သာဝကောဟမသ္မီတိ။
Saha gāthāpariyosānā…pe… satthā me, bhante bhagavā, sāvakohamasmīti.
ဓောတကမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသော ပဉ္စမော။
Dhotakamāṇavapucchāniddeso pañcamo.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / စူဠနိဒ္ဒေသ-အဋ္ဌကထာ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā / ၅. ဓောတကမာဏဝသုတ္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ • 5. Dhotakamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā