| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सुत्तनिपात-अट्ठकथा • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
५. धोतकसुत्तवण्णना
5. Dhotakasuttavaṇṇanā
१०६८-९. पुच्छामि तन्ति धोतकसुत्तं। तत्थ वाचाभिकङ्खामीति वाचं अभिकङ्खामि। सिक्खे निब्बानमत्तनोति अत्तनो रागादीनं निब्बानत्थाय अधिसीलादीनि सिक्खेय्य। इतोति मम मुखतो।
1068-9.Pucchāmitanti dhotakasuttaṃ. Tattha vācābhikaṅkhāmīti vācaṃ abhikaṅkhāmi. Sikkhe nibbānamattanoti attano rāgādīnaṃ nibbānatthāya adhisīlādīni sikkheyya. Itoti mama mukhato.
१०७०. एवं वुत्ते अत्तमनो धोतको भगवन्तं अभित्थवमानो कथंकथापमोक्खं याचन्तो ‘‘पस्सामह’’न्ति गाथमाह। तत्थ पस्सामहं देवमनुस्सलोकेति पस्सामि अहं देवमनुस्सलोके। तं तं नमस्सामीति तं एवरूपं नमस्सामि। पमुञ्चाति पमोचेहि।
1070. Evaṃ vutte attamano dhotako bhagavantaṃ abhitthavamāno kathaṃkathāpamokkhaṃ yācanto ‘‘passāmaha’’nti gāthamāha. Tattha passāmahaṃ devamanussaloketi passāmi ahaṃ devamanussaloke. Taṃ taṃ namassāmīti taṃ evarūpaṃ namassāmi. Pamuñcāti pamocehi.
१०७१. अथस्स भगवा अत्ताधीनमेव कथंकथापमोक्खं ओघतरणमुखेन दस्सेन्तो ‘‘नाह’’न्ति गाथमाह। तत्थ नाहं सहिस्सामीति अहं न सहिस्सामि न सक्खिस्सामि, न वायमिस्सामीति वुत्तं होति। पमोचनायाति पमाचेतुं। कथंकथिन्ति सकङ्खं। तरेसीति तरेय्यासि।
1071. Athassa bhagavā attādhīnameva kathaṃkathāpamokkhaṃ oghataraṇamukhena dassento ‘‘nāha’’nti gāthamāha. Tattha nāhaṃ sahissāmīti ahaṃ na sahissāmi na sakkhissāmi, na vāyamissāmīti vuttaṃ hoti. Pamocanāyāti pamācetuṃ. Kathaṃkathinti sakaṅkhaṃ. Taresīti tareyyāsi.
१०७२-५. एवं वुत्ते अत्तमनतरो धोतको भगवन्तं अभित्थवमानो अनुसासनिं याचन्तो ‘‘अनुसास ब्रह्मे’’ति गाथमाह। तत्थ ब्रह्माति सेट्ठवचनमेतं। तेन भगवन्तं आमन्तयमानो आह – ‘‘अनुसास ब्रह्मे’’ति । विवेकधम्मन्ति सब्बसङ्खारविवेकनिब्बानधम्मं। अब्यापज्जमानोति नानप्पकारतं अनापज्जमानो। इधेव सन्तोति इधेव समानो। असितोति अनिस्सितो। इतो परा द्वे गाथा मेत्तगुसुत्ते वुत्तनया एव। केवलञ्हि तत्थ धम्मं, इध सन्तिन्ति अयं विसेसो। ततियगाथायपि पुब्बड्ढं तत्थ वुतनयमेव अपरड्ढे सङ्गोति सज्जनट्ठानं, लग्गनन्ति वुत्तं होति। सेसं सब्बत्थ पाकटमेव।
1072-5. Evaṃ vutte attamanataro dhotako bhagavantaṃ abhitthavamāno anusāsaniṃ yācanto ‘‘anusāsa brahme’’ti gāthamāha. Tattha brahmāti seṭṭhavacanametaṃ. Tena bhagavantaṃ āmantayamāno āha – ‘‘anusāsa brahme’’ti . Vivekadhammanti sabbasaṅkhāravivekanibbānadhammaṃ. Abyāpajjamānoti nānappakārataṃ anāpajjamāno. Idheva santoti idheva samāno. Asitoti anissito. Ito parā dve gāthā mettagusutte vuttanayā eva. Kevalañhi tattha dhammaṃ, idha santinti ayaṃ viseso. Tatiyagāthāyapi pubbaḍḍhaṃ tattha vutanayameva aparaḍḍhe saṅgoti sajjanaṭṭhānaṃ, laggananti vuttaṃ hoti. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
एवं भगवा इमम्पि सुत्तं अरहत्तनिकूटेनेव देसेसि। देसनापरियोसाने च वुत्तसदिसो एव धम्माभिसमयो अहोसीति।
Evaṃ bhagavā imampi suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi. Desanāpariyosāne ca vuttasadiso eva dhammābhisamayo ahosīti.
परमत्थजोतिकाय खुद्दक-अट्ठकथाय
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
सुत्तनिपात-अट्ठकथाय धोतकसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Suttanipāta-aṭṭhakathāya dhotakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / सुत्तनिपातपाळि • Suttanipātapāḷi / ५. धोतकमाणवपुच्छा • 5. Dhotakamāṇavapucchā
