Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪೇತವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Petavatthu-aṭṭhakathā

    ೧೩. ಢುಬ್ಬರಿಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

    13. Ḍhubbaripetavatthuvaṇṇanā

    ಅಹು ರಾಜಾ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋತಿ ಇದಂ ಉಬ್ಬರಿಪೇತವತ್ಥುಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಉಪಾಸಿಕಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ । ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರಾಯ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ಸಾಮಿಕೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ಸಾ ಪತಿವಿಯೋಗದುಕ್ಖಾತುರಾ ಸೋಚನ್ತೀ ಆಳಾಹನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರೋದತಿ। ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಕರುಣಾಯ ಸಞ್ಚೋದಿತಮಾನಸೋ ಹುತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ಉಪಾಸಿಕಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಕಿಂ, ಉಪಾಸಿಕೇ, ಸೋಚಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಆಮ, ಭಗವಾ, ಪಿಯವಿಪ್ಪಯೋಗೇನ ಸೋಚಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತಸ್ಸಾ ಸೋಕಂ ಅಪನೇತುಕಾಮೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ।

    Ahu rājā brahmadattoti idaṃ ubbaripetavatthuṃ satthā jetavane viharanto aññataraṃ upāsikaṃ ārabbha kathesi . Sāvatthiyaṃ kira aññatarāya upāsikāya sāmiko kālamakāsi. Sā pativiyogadukkhāturā socantī āḷāhanaṃ gantvā rodati. Bhagavā tassā sotāpattiphalassa upanissayasampattiṃ disvā karuṇāya sañcoditamānaso hutvā tassā gehaṃ gantvā paññatte āsane nisīdi. Upāsikā satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Atha naṃ satthā ‘‘kiṃ, upāsike, socasī’’ti vatvā ‘‘āma, bhagavā, piyavippayogena socāmī’’ti vutte tassā sokaṃ apanetukāmo atītaṃ āhari.

    ಅತೀತೇ ಪಞ್ಚಾಲರಟ್ಠೇ ಕಪಿಲನಗರೇ ಚೂಳನೀಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಅಗತಿಗಮನಂ ಪಹಾಯ ಅತ್ತನೋ ವಿಜಿತೇ ಪಜಾಯ ಹಿತಕರಣನಿರತೋ ದಸ ರಾಜಧಮ್ಮೇ ಅಕೋಪೇತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸಮಾನೋ ಕದಾಚಿ ‘‘ಅತ್ತನೋ ರಜ್ಜೇ ಕಿಂ ವದನ್ತೀ’’ತಿ ಸೋತುಕಾಮೋ ತುನ್ನವಾಯವೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೋ ಅದುತಿಯೋ ನಗರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗಾಮತೋ ಗಾಮಂ ಜನಪದತೋ ಜನಪದಂ ವಿಚರಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬರಜ್ಜಂ ಅಕಣ್ಟಕಂ ಅನುಪಪೀಳಂ ಮನುಸ್ಸೇ ಸಮ್ಮೋದಮಾನೇ ಅಪಾರುತಘರೇ ಮಞ್ಞೇ ವಿಹರನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ನಗರಾಭಿಮುಖೋ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಏಕಿಸ್ಸಾ ವಿಧವಾಯ ದುಗ್ಗತಿತ್ಥಿಯಾ ಗೇಹಂ ಪಾವಿಸಿ। ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಕೋ ನು ತ್ವಂ, ಅಯ್ಯೋ, ಕುತೋ ವಾ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಹಂ ತುನ್ನವಾಯೋ, ಭದ್ದೇ, ಭತಿಯಾ ತುನ್ನವಾಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಚರಾಮಿ। ಯದಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ತುನ್ನವಾಯಕಮ್ಮಂ ಅತ್ಥಿ, ಭತ್ತಞ್ಚ ವೇತನಞ್ಚ ದೇಥ, ತುಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ। ‘‘ನತ್ಥಮ್ಹಾಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಭತ್ತವೇತನಂ ವಾ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಕರೋಹಿ, ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸನ್ತೋ ಧಞ್ಞಪುಞ್ಞಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನಂ ತಸ್ಸಾ ಧೀತರಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಾತರಂ ಆಹ – ‘‘ಅಯಂ ದಾರಿಕಾ ಕಿಂ ಕೇನಚಿ ಕತಪರಿಗ್ಗಹಾ, ಉದಾಹು ಅಕತಪರಿಗ್ಗಹಾ। ಸಚೇ ಪನ ಕೇನಚಿ ಅಕತಪರಿಗ್ಗಹಾ, ಇಮಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಥ, ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸುಖೇನ ಜೀವನೂಪಾಯಂ ಕಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ ಸಾ ತಸ್ಸ ತಂ ಅದಾಸಿ।

    Atīte pañcālaraṭṭhe kapilanagare cūḷanībrahmadatto nāma rājā ahosi. So agatigamanaṃ pahāya attano vijite pajāya hitakaraṇanirato dasa rājadhamme akopetvā rajjaṃ anusāsamāno kadāci ‘‘attano rajje kiṃ vadantī’’ti sotukāmo tunnavāyavesaṃ gahetvā eko adutiyo nagarato nikkhamitvā gāmato gāmaṃ janapadato janapadaṃ vicaritvā sabbarajjaṃ akaṇṭakaṃ anupapīḷaṃ manusse sammodamāne apārutaghare maññe viharante disvā somanassajāto nivattitvā nagarābhimukho āgacchanto aññatarasmiṃ gāme ekissā vidhavāya duggatitthiyā gehaṃ pāvisi. Sā taṃ disvā āha – ‘‘ko nu tvaṃ, ayyo, kuto vā āgatosī’’ti? ‘‘Ahaṃ tunnavāyo, bhadde, bhatiyā tunnavāyakammaṃ karonto vicarāmi. Yadi tumhākaṃ tunnavāyakammaṃ atthi, bhattañca vetanañca detha, tumhākampi kammaṃ karomī’’ti. ‘‘Natthamhākaṃ kammaṃ bhattavetanaṃ vā, aññesaṃ karohi, ayyā’’ti. So tattha katipāhaṃ vasanto dhaññapuññalakkhaṇasampannaṃ tassā dhītaraṃ disvā mātaraṃ āha – ‘‘ayaṃ dārikā kiṃ kenaci katapariggahā, udāhu akatapariggahā. Sace pana kenaci akatapariggahā, imaṃ mayhaṃ detha, ahaṃ tumhākaṃ sukhena jīvanūpāyaṃ kātuṃ samattho’’ti. ‘‘Sādhu, ayyā’’ti sā tassa taṃ adāsi.

    ಸೋ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಕಹಾಪಣಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಕತಿಪಾಹೇನೇವ ನಿವತ್ತಿಸ್ಸಾಮಿ। ಭದ್ದೇ , ತ್ವಂ ಮಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಗರಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ನಗರಸ್ಸ ಚ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತರೇ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹತಾ ರಾಜಾನುಭಾವೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ದಾರಿಕಂ ಕಹಾಪಣರಾಸಿಮ್ಹಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣರಜತಕಲಸೇಹಿ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಉಬ್ಬರೀ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತಞ್ಚ ಗಾಮಂ ತಸ್ಸಾ ಞಾತೀನಂ ದತ್ವಾ ಮಹತಾ ರಾಜಾನುಭಾವೇನ ತಂ ನಗರಂ ಆನೇತ್ವಾ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಅಭಿರಮಮಾನೋ ಯಾವಜೀವಂ ರಜ್ಜಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ಕಾಲಕತೇ ಚ ತಸ್ಮಿಂ, ಕತೇ ಚ ಸರೀರಕಿಚ್ಚೇ ಉಬ್ಬರೀ ಪತಿವಿಯೋಗೇನ ಸೋಕಸಲ್ಲಸಮಪ್ಪಿತಹದಯಾ ಆಳಾಹನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಬಹೂ ದಿವಸೇ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಗುಣೇ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಉಮ್ಮಾದಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಯ ಕನ್ದನ್ತೀ ಪರಿದೇವನ್ತೀ ಆಳಾಹನಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೋತಿ।

    So tāya saddhiṃ katipāhaṃ vasitvā tassā kahāpaṇasahassaṃ datvā ‘‘ahaṃ katipāheneva nivattissāmi. Bhadde , tvaṃ mā ukkaṇṭhasī’’ti vatvā attano nagaraṃ gantvā, nagarassa ca tassa gāmassa ca antare maggaṃ samaṃ kārāpetvā alaṅkārāpetvā mahatā rājānubhāvena tattha gantvā taṃ dārikaṃ kahāpaṇarāsimhi ṭhapetvā suvaṇṇarajatakalasehi nhāpetvā ‘‘ubbarī’’ti nāmaṃ kārāpetvā aggamahesiṭṭhāne ṭhapetvā tañca gāmaṃ tassā ñātīnaṃ datvā mahatā rājānubhāvena taṃ nagaraṃ ānetvā tāya saddhiṃ abhiramamāno yāvajīvaṃ rajjasukhaṃ anubhavitvā āyupariyosāne kālamakāsi. Kālakate ca tasmiṃ, kate ca sarīrakicce ubbarī pativiyogena sokasallasamappitahadayā āḷāhanaṃ gantvā bahū divase gandhapupphādīhi pūjetvā rañño guṇe kittetvā ummādappattā viya kandantī paridevantī āḷāhanaṃ padakkhiṇaṃ karoti.

    ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಭೂತೋ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅಧಿಗತಜ್ಝಾನಾಭಿಞ್ಞೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಸೋಕಸಲ್ಲಸಮಪ್ಪಿತಂ ಉಬ್ಬರಿಂ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ದಿಸ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದಿಸ್ಸಮಾನರೂಪೋ ಆಕಾಸೇ ಠತ್ವಾ ತತ್ಥ ಠಿತೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಸ್ಸಿದಂ ಆಳಾಹನಂ, ಕಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಚಾಯಂ ಇತ್ಥೀ ‘ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾ’ತಿ ಕನ್ದನ್ತೀ ಪರಿದೇವತೀ’’ತಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ನಾಮ ಪಞ್ಚಾಲಾನಂ ರಾಜಾ, ಸೋ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಕಾಲಮಕಾಸಿ, ತಸ್ಸಿದಂ ಆಳಾಹನಂ, ತಸ್ಸ ಅಯಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಉಬ್ಬರೀ ನಾಮ ‘ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾ’ತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕನ್ದನ್ತೀ ಪರಿದೇವತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ತಮತ್ಥಂ ದೀಪೇನ್ತಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

    Tena ca samayena amhākaṃ bhagavā bodhisattabhūto isipabbajjaṃ pabbajitvā adhigatajjhānābhiñño himavantassa sāmantā aññatarasmiṃ araññāyatane viharanto sokasallasamappitaṃ ubbariṃ dibbena cakkhunā disvā ākāsena āgantvā dissamānarūpo ākāse ṭhatvā tattha ṭhite manusse pucchi – ‘‘kassidaṃ āḷāhanaṃ, kassatthāya cāyaṃ itthī ‘brahmadatta, brahmadattā’ti kandantī paridevatī’’ti. Taṃ sutvā manussā ‘‘brahmadatto nāma pañcālānaṃ rājā, so āyupariyosāne kālamakāsi, tassidaṃ āḷāhanaṃ, tassa ayaṃ aggamahesī ubbarī nāma ‘brahmadatta, brahmadattā’ti tassa nāmaṃ gahetvā kandantī paridevatī’’ti āhaṃsu. Tamatthaṃ dīpentā saṅgītikārā –

    ೩೬೮.

    368.

    ‘‘ಅಹು ರಾಜಾ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ, ಪಞ್ಚಾಲಾನಂ ರಥೇಸಭೋ।

    ‘‘Ahu rājā brahmadatto, pañcālānaṃ rathesabho;

    ಅಹೋರತ್ತಾನಮಚ್ಚಯಾ, ರಾಜಾ ಕಾಲಮಕ್ರುಬ್ಬಥ॥

    Ahorattānamaccayā, rājā kālamakrubbatha.

    ೩೬೯.

    369.

    ‘‘ತಸ್ಸ ಆಳಾಹನಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ಭರಿಯಾ ಕನ್ದತಿ ಉಬ್ಬರಿ।

    ‘‘Tassa āḷāhanaṃ gantvā, bhariyā kandati ubbari;

    ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾತಿ ಕನ್ದತಿ॥

    Brahmadattaṃ apassantī, brahmadattāti kandati.

    ೩೭೦.

    370.

    ‘‘ಇಸಿ ಚ ತತ್ಥ ಆಗಚ್ಛಿ, ಸಮ್ಪನ್ನಚರಣೋ ಮುನಿ।

    ‘‘Isi ca tattha āgacchi, sampannacaraṇo muni;

    ಸೋ ಚ ತತ್ಥ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ಥ, ಯೇ ತತ್ಥ ಸು ಸಮಾಗತಾ॥

    So ca tattha apucchittha, ye tattha su samāgatā.

    ೩೭೧.

    371.

    ‘‘‘ಕಸ್ಸ ಇದಂ ಆಳಾಹನಂ, ನಾನಾಗನ್ಧಸಮೇರಿತಂ।

    ‘‘‘Kassa idaṃ āḷāhanaṃ, nānāgandhasameritaṃ;

    ಕಸ್ಸಾಯಂ ಕನ್ದತಿ ಭರಿಯಾ, ಇತೋ ದೂರಗತಂ ಪತಿಂ।

    Kassāyaṃ kandati bhariyā, ito dūragataṃ patiṃ;

    ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾತಿ ಕನ್ದತಿ’॥

    Brahmadattaṃ apassantī, brahmadattāti kandati’.

    ೩೭೨.

    372.

    ‘‘ತೇ ಚ ತತ್ಥ ವಿಯಾಕಂಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸು ಸಮಾಗತಾ।

    ‘‘Te ca tattha viyākaṃsu, ye tattha su samāgatā;

    ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಮಾರಿಸ॥

    Brahmadattassa bhaddante, brahmadattassa mārisa.

    ೩೭೩.

    373.

    ‘‘ತಸ್ಸ ಇದಂ ಆಳಾಹನಂ, ನಾನಾಗನ್ಧಸಮೇರಿತಂ।

    ‘‘Tassa idaṃ āḷāhanaṃ, nānāgandhasameritaṃ;

    ತಸ್ಸಾಯಂ ಕನ್ದತಿ ಭರಿಯಾ, ಇತೋ ದೂರಗತಂ ಪತಿಂ।

    Tassāyaṃ kandati bhariyā, ito dūragataṃ patiṃ;

    ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾತಿ ಕನ್ದತೀ’’ತಿ॥ – ಛ ಗಾಥಾ ಠಪೇಸುಂ।

    Brahmadattaṃ apassantī, brahmadattāti kandatī’’ti. – cha gāthā ṭhapesuṃ;

    ೩೬೮-೯. ತತ್ಥ ಅಹೂತಿ ಅಹೋಸಿ। ಪಞ್ಚಾಲಾನನ್ತಿ ಪಞ್ಚಾಲರಟ್ಠವಾಸೀನಂ, ಪಞ್ಚಾಲರಟ್ಠಸ್ಸೇವ ವಾ। ಏಕೋಪಿ ಹಿ ಜನಪದೋ ಜನಪದಿಕಾನಂ ರಾಜಕುಮಾರಾನಂ ವಸೇನ ರುಳ್ಹಿಯಾ ‘‘ಪಞ್ಚಾಲಾನ’’ನ್ತಿ ಬಹುವಚನೇನ ನಿದ್ದಿಸೀಯತಿ। ರಥೇಸಭೋತಿ ರಥೇಸು ಉಸಭಸದಿಸೋ, ಮಹಾರಥೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಸ ಆಳಾಹನನ್ತಿ ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಸರೀರಸ್ಸ ದಡ್ಢಟ್ಠಾನಂ।

    368-9. Tattha ahūti ahosi. Pañcālānanti pañcālaraṭṭhavāsīnaṃ, pañcālaraṭṭhasseva vā. Ekopi hi janapado janapadikānaṃ rājakumārānaṃ vasena ruḷhiyā ‘‘pañcālāna’’nti bahuvacanena niddisīyati. Rathesabhoti rathesu usabhasadiso, mahārathoti attho. Tassa āḷāhananti tassa rañño sarīrassa daḍḍhaṭṭhānaṃ.

    ೩೭೦. ಇಸೀತಿ ಝಾನಾದೀನಂ ಗುಣಾನಂ ಏಸನಟ್ಠೇನ ಇಸಿ। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಉಬ್ಬರಿಯಾ ಠಿತಟ್ಠಾನೇ, ಸುಸಾನೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಗಚ್ಛೀತಿ ಅಗಮಾಸಿ। ಸಮ್ಪನ್ನಚರಣೋತಿ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾ, ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಾ, ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾ, ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗೋ, ಸದ್ಧಾದಯೋ ಸತ್ತ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ, ಚತ್ತಾರಿ ರೂಪಾವಚರಝಾನಾನೀತಿ ಇಮೇಹಿ ಪನ್ನರಸಹಿ ಚರಣಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಗುಣೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮುನೀತಿ ಅತ್ತಹಿತಞ್ಚ ಪರಹಿತಞ್ಚ ಮುನಾತಿ ಜಾನಾತೀತಿ ಮುನಿ। ಸೋ ಚ ತತ್ಥ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ಥಾತಿ ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠಿತೇ ಜನೇ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ। ಯೇ ತತ್ಥ ಸು ಸಮಾಗತಾತಿ ಯೇ ಮನುಸ್ಸಾ ತತ್ಥ ಸುಸಾನೇ ಸಮಾಗತಾ। ಸೂತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ‘‘ಯೇ ತತ್ಥಾಸುಂ ಸಮಾಗತಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ। ಆಸುನ್ತಿ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    370.Isīti jhānādīnaṃ guṇānaṃ esanaṭṭhena isi. Tatthāti tasmiṃ ubbariyā ṭhitaṭṭhāne, susāneti attho. Āgacchīti agamāsi. Sampannacaraṇoti sīlasampadā, indriyesu guttadvāratā, bhojane mattaññutā, jāgariyānuyogo, saddhādayo satta saddhammā, cattāri rūpāvacarajhānānīti imehi pannarasahi caraṇasaṅkhātehi guṇehi sampanno samannāgato, caraṇasampannoti attho. Munīti attahitañca parahitañca munāti jānātīti muni. So ca tattha apucchitthāti so tasmiṃ ṭhāne ṭhite jane paṭipucchi. Ye tattha su samāgatāti ye manussā tattha susāne samāgatā. ti nipātamattaṃ. ‘‘Ye tatthāsuṃ samāgatā’’ti vā pāṭho. Āsunti ahesunti attho.

    ೩೭೧. ನಾನಾಗನ್ಧಸಮೇರಿತನ್ತಿ ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸಮನ್ತತೋ ಏರಿತಂ ಉಪವಾಸಿತಂ। ಇತೋತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕತೋ। ದೂರಗತನ್ತಿ ಪರಲೋಕಂ ಗತತ್ತಾ ವದತಿ। ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾತಿ ಕನ್ದತೀತಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾತಿ ಏವಂ ನಾಮಸಂಕಿತ್ತನಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿದೇವನವಸೇನ ಅವ್ಹಾಯತಿ।

    371.Nānāgandhasameritanti nānāvidhehi gandhehi samantato eritaṃ upavāsitaṃ. Itoti manussalokato. Dūragatanti paralokaṃ gatattā vadati. Brahmadattāti kandatīti brahmadattāti evaṃ nāmasaṃkittanaṃ katvā paridevanavasena avhāyati.

    ೩೭೨-೩. ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಮಾರಿಸಾತಿ ಮಾರಿಸ, ನಿರಾಮಯಕಾಯಚಿತ್ತ ಮಹಾಮುನಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಇದಂ ಆಳಾಹನಂ, ತಸ್ಸೇವ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅಯಂ ಭರಿಯಾ, ಭದ್ದಂ ತೇ ತಸ್ಸ ಚ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಭದ್ದಂ ಹೋತು, ತಾದಿಸಾನಂ ಮಹೇಸೀನಂ ಹಿತಾನುಚಿನ್ತನೇನ ಪರಲೋಕೇ ಠಿತಾನಮ್ಪಿ ಹಿತಸುಖಂ ಹೋತಿಯೇವಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।

    372-3.Brahmadattassa bhaddante, brahmadattassa mārisāti mārisa, nirāmayakāyacitta mahāmuni brahmadattassa rañño idaṃ āḷāhanaṃ, tasseva brahmadattassa rañño ayaṃ bhariyā, bhaddaṃ te tassa ca brahmadattassa bhaddaṃ hotu, tādisānaṃ mahesīnaṃ hitānucintanena paraloke ṭhitānampi hitasukhaṃ hotiyevāti adhippāyo.

    ಅಥ ಸೋ ತಾಪಸೋ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ ಉಬ್ಬರಿಯಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಸೋಕವಿನೋದನತ್ಥಂ –

    Atha so tāpaso tesaṃ vacanaṃ sutvā anukampaṃ upādāya ubbariyā santikaṃ gantvā tassā sokavinodanatthaṃ –

    ೩೭೪.

    374.

    ‘‘ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸನಾಮಕಾ।

    ‘‘Chaḷāsītisahassāni, brahmadattassanāmakā;

    ಇಮಸ್ಮಿಂ ಆಳಾಹನೇ ದಡ್ಢಾ, ತೇಸಂ ಕಮನುಸೋಚಸೀ’’ತಿ॥ –

    Imasmiṃ āḷāhane daḍḍhā, tesaṃ kamanusocasī’’ti. –

    ಗಾಥಮಾಹ । ತತ್ಥ ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ಛಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಅಸೀತಿಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾ। ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸನಾಮಕಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋತಿ ಏವಂನಾಮಕಾ। ತೇಸಂ ಕಮನುಸೋಚಸೀತಿ ತೇಸಂ ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾತಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾನಂ ಕತಮಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ತ್ವಂ ಅನುಸೋಚಸಿ, ಕತಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇ ಸೋಕೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋತಿ ಪುಚ್ಛಿ।

    Gāthamāha . Tattha chaḷāsītisahassānīti chasahassādhikaasītisahassasaṅkhā. Brahmadattassanāmakāti brahmadattoti evaṃnāmakā. Tesaṃ kamanusocasīti tesaṃ chaḷāsītisahassasaṅkhātānaṃ brahmadattānaṃ katamaṃ brahmadattaṃ tvaṃ anusocasi, katamaṃ paṭicca te soko uppannoti pucchi.

    ಏವಂ ಪನ ತೇನ ಇಸಿನಾ ಪುಚ್ಛಿತಾ ಉಬ್ಬರೀ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೀ –

    Evaṃ pana tena isinā pucchitā ubbarī attanā adhippetaṃ brahmadattaṃ ācikkhantī –

    ೩೭೫.

    375.

    ‘‘ಯೋ ರಾಜಾ ಚೂಳನೀಪುತ್ತೋ, ಪಞ್ಚಾಲಾನಂ ರಥೇಸಭೋ।

    ‘‘Yo rājā cūḷanīputto, pañcālānaṃ rathesabho;

    ತಂ ಭನ್ತೇ ಅನುಸೋಚಾಮಿ, ಭತ್ತಾರಂ ಸಬ್ಬಕಾಮದ’’ನ್ತಿ॥ –

    Taṃ bhante anusocāmi, bhattāraṃ sabbakāmada’’nti. –

    ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಚೂಳನೀಪುತ್ತೋತಿ ಏವಂನಾಮಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋ। ಸಬ್ಬಕಾಮದನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಸ್ಸ ದಾತಾರಂ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ವಾ ಸತ್ತಾನಂ ಇಚ್ಛಿತದಾಯಕಂ।

    Gāthamāha. Tattha cūḷanīputtoti evaṃnāmassa rañño putto. Sabbakāmadanti mayhaṃ sabbassa icchiticchitassa dātāraṃ, sabbesaṃ vā sattānaṃ icchitadāyakaṃ.

    ಏವಂ ಉಬ್ಬರಿಯಾ ವುತ್ತೇ ಪುನ ತಾಪಸೋ –

    Evaṃ ubbariyā vutte puna tāpaso –

    ೩೭೬.

    376.

    ‘‘ಸಬ್ಬೇವಾಹೇಸುಂ ರಾಜಾನೋ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸನಾಮಕಾ।

    ‘‘Sabbevāhesuṃ rājāno, brahmadattassanāmakā;

    ಸಬ್ಬೇವ ಚೂಳನೀಪುತ್ತಾ, ಪಞ್ಚಾಲಾನಂ ರಥೇಸಭಾ॥

    Sabbeva cūḷanīputtā, pañcālānaṃ rathesabhā.

    ೩೭೭.

    377.

    ‘‘ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ, ಮಹೇಸಿತ್ತಮಕಾರಯಿ।

    ‘‘Sabbesaṃ anupubbena, mahesittamakārayi;

    ಕಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಕೇ ಹಿತ್ವಾ, ಪಚ್ಛಿಮಂ ಅನುಸೋಚಸೀ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ।

    Kasmā purimake hitvā, pacchimaṃ anusocasī’’ti. – gāthādvayamāha;

    ೩೭೬. ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೇವಾಹೇಸುನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾ ರಾಜಾನೋ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ನಾಮಕಾ ಚೂಳನೀಪುತ್ತಾ ಪಞ್ಚಾಲಾನಂ ರಥೇಸಭಾವ ಅಹೇಸುಂ। ಇಮೇ ರಾಜಭಾವಾದಯೋ ವಿಸೇಸಾ ತೇಸು ಏಕಸ್ಸಾಪಿ ನಾಹೇಸುಂ।

    376. Tattha sabbevāhesunti sabbeva te chaḷāsītisahassasaṅkhā rājāno brahmadattassa nāmakā cūḷanīputtā pañcālānaṃ rathesabhāva ahesuṃ. Ime rājabhāvādayo visesā tesu ekassāpi nāhesuṃ.

    ೩೭೭. ಮಹೇಸಿತ್ತಮಕಾರಯೀತಿ ತ್ವಞ್ಚ ತೇಸಂ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಭಾವಂ ಅಕಾಸಿ, ಅನುಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಸ್ಮಾತಿ ಗುಣತೋ ಚ ಸಾಮಿಕಭಾವತೋ ಚ ಅವಿಸಿಟ್ಠೇಸು ಏತ್ತಕೇಸು ಜನೇಸು ಪುರಿಮಕೇ ರಾಜಾನೋ ಪಹಾಯ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಏಕಂಮೇವ ಕಸ್ಮಾ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಅನುಸೋಚಸೀತಿ ಪುಚ್ಛಿ।

    377.Mahesittamakārayīti tvañca tesaṃ sabbesampi anupubbena aggamahesibhāvaṃ akāsi, anuppattāti attho. Kasmāti guṇato ca sāmikabhāvato ca avisiṭṭhesu ettakesu janesu purimake rājāno pahāya pacchimaṃ ekaṃmeva kasmā kena kāraṇena anusocasīti pucchi.

    ತಂ ಸುತ್ವಾ ಉಬ್ಬರೀ ಸಂವೇಗಜಾತಾ ಪುನ ತಾಪಸಂ –

    Taṃ sutvā ubbarī saṃvegajātā puna tāpasaṃ –

    ೩೭೮.

    378.

    ‘‘ಆತುಮೇ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ, ದೀಘರತ್ತಾಯ ಮಾರಿಸ।

    ‘‘Ātume itthibhūtāya, dīgharattāya mārisa;

    ಯಸ್ಸಾ ಮೇ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ, ಸಂಸಾರೇ ಬಹುಭಾಸಸೀ’’ತಿ॥ –

    Yassā me itthibhūtāya, saṃsāre bahubhāsasī’’ti. –

    ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಆತುಮೇತಿ ಅತ್ತನಿ। ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯಾತಿ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ ಉಪಗತಾಯ। ದೀಘರತ್ತಾಯಾತಿ ದೀಘರತ್ತಂ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ ಅತ್ತನಿ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಇತ್ಥೀಯೇವ ಹೋತಿ, ಉದಾಹು ಪುರಿಸಭಾವಮ್ಪಿ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ। ಯಸ್ಸಾ ಮೇ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯಾತಿ ಯಸ್ಸಾ ಮಯ್ಹಂ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ ಏವಂ ತಾವ ಬಹುಸಂಸಾರೇ ಮಹೇಸಿಭಾವಂ ಮಹಾಮುನಿ ತ್ವಂ ಭಾಸಸಿ ಕಥೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಆಹು ಮೇ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ। ತತ್ಥ ತಿ ಅನುಸ್ಸರಣತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ಆಹು ಮೇತಿ ಸಯಂ ಅನುಸ್ಸರಿತಂ ಅಞ್ಞಾತಮಿದಂ ಮಯಾ, ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ ಉಪಗತಾಯ ಏವಂ ಮಯ್ಹಂ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಅಪರಾಪರುಪ್ಪತ್ತಿ ಅಹೋಸಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ಯಸ್ಸಾ ಮೇ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಮಹೇಸಿತ್ತಮಕಾರಯಿ, ಕಿಂ ತ್ವಂ, ಮಹಾಮುನಿ, ಸಂಸಾರೇ ಬಹುಂ ಭಾಸಸೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    Gāthamāha. Tattha ātumeti attani. Itthibhūtāyāti itthibhāvaṃ upagatāya. Dīgharattāyāti dīgharattaṃ. Ayañhettha adhippāyo – itthibhūtāya attani sabbakālaṃ itthīyeva hoti, udāhu purisabhāvampi upagacchatīti. Yassā me itthibhūtāyāti yassā mayhaṃ itthibhūtāya evaṃ tāva bahusaṃsāre mahesibhāvaṃ mahāmuni tvaṃ bhāsasi kathesīti attho. ‘‘Āhu me itthibhūtāyā’’ti vā pāṭho. Tattha āti anussaraṇatthe nipāto. Āhu meti sayaṃ anussaritaṃ aññātamidaṃ mayā, itthibhūtāya itthibhāvaṃ upagatāya evaṃ mayhaṃ ettakaṃ kālaṃ aparāparuppatti ahosi. Kasmā? Yasmā yassā me itthibhūtāya sabbesaṃ anupubbena mahesittamakārayi, kiṃ tvaṃ, mahāmuni, saṃsāre bahuṃ bhāsasīti yojanā.

    ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಾಪಸೋ ಅಯಂ ನಿಯಮೋ ಸಂಸಾರೇ ನತ್ಥಿ ‘‘ಇತ್ಥೀ ಇತ್ಥೀಯೇವ ಹೋತಿ, ಪುರಿಸೋ ಪುರಿಸೋ ಏವಾ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –

    Taṃ sutvā tāpaso ayaṃ niyamo saṃsāre natthi ‘‘itthī itthīyeva hoti, puriso puriso evā’’ti dassento –

    ೩೭೯.

    379.

    ‘‘ಅಹು ಇತ್ಥೀ ಅಹು ಪುರಿಸೋ, ಪಸುಯೋನಿಮ್ಪಿ ಆಗಮಾ।

    ‘‘Ahu itthī ahu puriso, pasuyonimpi āgamā;

    ಏವಮೇತಂ ಅತೀತಾನಂ, ಪರಿಯನ್ತೋ ನ ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ॥ –

    Evametaṃ atītānaṃ, pariyanto na dissatī’’ti. –

    ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಹು ಇತ್ಥೀ ಅಹು ಪುರಿಸೋತಿ ತ್ವಂ ಕದಾಚಿ ಇತ್ಥೀಪಿ ಅಹೋಸಿ, ಕದಾಚಿ ಪುರಿಸೋಪಿ ಅಹೋಸಿ। ನ ಕೇವಲಂ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಭಾವಮೇವ, ಅಥ ಖೋ ಪಸು ಯೋನಿಮ್ಪಿ ಅಗಮಾಸಿ, ಕದಾಚಿ ಪಸುಭಾವಮ್ಪಿ ಅಗಮಾಸಿ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಮ್ಪಿ ಉಪಗತಾ ಅಹೋಸಿ। ಏವಮೇತಂ ಅತೀತಾನಂ, ಪರಿಯನ್ತೋ ನ ದಿಸ್ಸತೀತಿ ಏವಂ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಏತಂ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ ಪುರಿಸಭಾವಂ ತಿರಚ್ಛಾನಾದಿಭಾವಞ್ಚ ಉಪಗತಾನಂ ಅತೀತಾನಂ ಅತ್ತಭಾವಾನಂ ಪರಿಯನ್ತೋ ಞಾಣಚಕ್ಖುನಾ ಮಹತಾ ಉಸ್ಸಾಹೇನ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಮ್ಪಿ ನ ದಿಸ್ಸತಿ। ನ ಕೇವಲಂ ತವೇವ, ಅಥ ಖೋ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಸಂಸಾರೇ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಅತ್ತಭಾವಸ್ಸ ಪರಿಯನ್ತೋ ನ ದಿಸ್ಸತೇವ ನ ಪಞ್ಞಾಯತೇವ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

    Gāthamāha. Tattha ahu itthī ahu purisoti tvaṃ kadāci itthīpi ahosi, kadāci purisopi ahosi. Na kevalaṃ itthipurisabhāvameva, atha kho pasu yonimpi agamāsi, kadāci pasubhāvampi agamāsi, tiracchānayonimpi upagatā ahosi. Evametaṃ atītānaṃ, pariyanto na dissatīti evaṃ yathāvuttaṃ etaṃ itthibhāvaṃ purisabhāvaṃ tiracchānādibhāvañca upagatānaṃ atītānaṃ attabhāvānaṃ pariyanto ñāṇacakkhunā mahatā ussāhena passantānampi na dissati. Na kevalaṃ taveva, atha kho sabbesampi saṃsāre paribbhamantānaṃ sattānaṃ attabhāvassa pariyanto na dissateva na paññāyateva. Tenāha bhagavā –

    ‘‘ಅನಮತಗ್ಗೋಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಂಸಾರೋ, ಪುಬ್ಬಾ ಕೋಟಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ತಣ್ಹಾಸಂಯೋಜನಾನಂ ಸನ್ಧಾವತಂ ಸಂಸರತ’’ನ್ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೧೨೪)।

    ‘‘Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro, pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarata’’nti (saṃ. ni. 2.124).

    ಏವಂ ತೇನ ತಾಪಸೇನ ಸಂಸಾರಸ್ಸ ಅಪರಿಯನ್ತತಂ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಞ್ಚ ವಿಭಾವೇನ್ತೇನ ದೇಸಿತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಂಸಾರೇ ಸಂವಿಗ್ಗಹದಯಾ ಧಮ್ಮೇ ಚ ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ ವಿಗತಸೋಕಸಲ್ಲಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಸಾದಂ ಸೋಕವಿಗಮನಞ್ಚ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ –

    Evaṃ tena tāpasena saṃsārassa apariyantataṃ kammassakatañca vibhāventena desitaṃ dhammaṃ sutvā saṃsāre saṃviggahadayā dhamme ca pasannamānasā vigatasokasallā hutvā attano pasādaṃ sokavigamanañca pakāsentī –

    ೩೮೦.

    380.

    ‘‘ಆದಿತ್ತಂ ವತ ಮಂ ಸನ್ತಂ, ಘತಸಿತ್ತಂವ ಪಾವಕಂ।

    ‘‘Ādittaṃ vata maṃ santaṃ, ghatasittaṃva pāvakaṃ;

    ವಾರಿನಾ ವಿಯ ಓಸಿಞ್ಚಂ, ಸಬ್ಬಂ ನಿಬ್ಬಾಪಯೇ ದರಂ॥

    Vārinā viya osiñcaṃ, sabbaṃ nibbāpaye daraṃ.

    ೩೮೧.

    381.

    ‘‘ಅಬ್ಬಹೀ ವತ ಮೇ ಸಲ್ಲಂ, ಸೋಕಂ ಹದಯನಿಸ್ಸಿತಂ।

    ‘‘Abbahī vata me sallaṃ, sokaṃ hadayanissitaṃ;

    ಯೋ ಮೇ ಸೋಕಪರೇತಾಯ, ಪತಿಸೋಕಂ ಅಪಾನುದಿ॥

    Yo me sokaparetāya, patisokaṃ apānudi.

    ೩೮೨.

    382.

    ‘‘ಸಾಹಂ ಅಬ್ಬೂಳ್ಹಸಲ್ಲಾಸ್ಮಿ, ಸೀತಿಭೂತಾಸ್ಮಿ ನಿಬ್ಬುತಾ।

    ‘‘Sāhaṃ abbūḷhasallāsmi, sītibhūtāsmi nibbutā;

    ನ ಸೋಚಾಮಿ ನ ರೋದಾಮಿ, ತವ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಮುನೀ’’ತಿ॥ –

    Na socāmi na rodāmi, tava sutvā mahāmunī’’ti. –

    ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ। ತಾಸಂ ಅತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೋಯೇವ।

    Tisso gāthā abhāsi. Tāsaṃ attho heṭṭhā vuttoyeva.

    ಇದಾನಿ ಸಂವಿಗ್ಗಹದಯಾಯ ಉಬ್ಬರಿಯಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ –

    Idāni saṃviggahadayāya ubbariyā paṭipattiṃ dassento satthā –

    ೩೮೩.

    383.

    ‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಸಮಣಸ್ಸ ಸುಭಾಸಿತಂ।

    ‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, samaṇassa subhāsitaṃ;

    ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ, ಪಬ್ಬಜಿ ಅನಗಾರಿಯಂ॥

    Pattacīvaramādāya, pabbaji anagāriyaṃ.

    ೩೮೪.

    384.

    ‘‘ಸಾ ಚ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಸನ್ತಾ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ।

    ‘‘Sā ca pabbajitā santā, agārasmā anagāriyaṃ;

    ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಆಭಾವೇಸಿ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾ॥

    Mettacittaṃ ābhāvesi, brahmalokūpapattiyā.

    ೩೮೫.

    385.

    ‘‘ಗಾಮಾ ಗಾಮಂ ವಿಚರನ್ತೀ, ನಿಗಮೇ ರಾಜಧಾನಿಯೋ।

    ‘‘Gāmā gāmaṃ vicarantī, nigame rājadhāniyo;

    ಉರುವೇಳಾ ನಾಮ ಸೋ ಗಾಮೋ, ಯತ್ಥ ಕಾಲಮಕ್ರುಬ್ಬಥ॥

    Uruveḷā nāma so gāmo, yattha kālamakrubbatha.

    ೩೮೬.

    386.

    ‘‘ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಆಭಾವೇತ್ವಾ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾ।

    ‘‘Mettacittaṃ ābhāvetvā, brahmalokūpapattiyā;

    ಇತ್ಥಿಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತ್ವಾ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗಾ ಅಹೂ’’ತಿ॥ – ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ।

    Itthicittaṃ virājetvā, brahmalokūpagā ahū’’ti. – catasso gāthā abhāsi;

    ೩೮೩-೪. ತತ್ಥ ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ತಾಪಸಸ್ಸ। ಸುಭಾಸಿತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಭಾಸಿತಂ, ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಸನ್ತಾತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಉಪಗತಾ ಸಮಾನಾ, ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಾ ಹುತ್ವಾ ಸನ್ತಕಾಯವಾಚಾ। ಮೇತ್ತಚಿತ್ತನ್ತಿ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತಂ ಚಿತ್ತಂ। ಚಿತ್ತಸೀಸೇನ ಮೇತ್ತಜ್ಝಾನಂ ವದತಿ। ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾತಿ ತಞ್ಚ ಸಾ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇನ್ತೀ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾ ಅಭಾವೇಸಿ, ನ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕಾದಿಅತ್ಥಂ। ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಹಿ ಬುದ್ಧೇ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾದಿಕೇ ಭಾವೇನ್ತಾ ತಾಪಸಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಯಾವದೇವ ಭವಸಮ್ಪತ್ತಿಅತ್ಥಮೇವ ಭಾವೇಸುಂ।

    383-4. Tattha tassāti tassa tāpasassa. Subhāsitanti suṭṭhu bhāsitaṃ, dhammanti attho. Pabbajitā santāti pabbajjaṃ upagatā samānā, pabbajitvā vā hutvā santakāyavācā. Mettacittanti mettāsahagataṃ cittaṃ. Cittasīsena mettajjhānaṃ vadati. Brahmalokūpapattiyāti tañca sā mettacittaṃ bhāventī brahmalokūpapattiyā abhāvesi, na vipassanāpādakādiatthaṃ. Anuppanne hi buddhe brahmavihārādike bhāventā tāpasaparibbājakā yāvadeva bhavasampattiatthameva bhāvesuṃ.

    ೩೮೫-೬. ಗಾಮಾ ಗಾಮನ್ತಿ ಗಾಮತೋ ಅಞ್ಞಂ ಗಾಮಂ। ಆಭಾವೇತ್ವಾತಿ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಬ್ರೂಹೇತ್ವಾ। ‘‘ಅಭಾವೇತ್ವಾ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅ-ಕಾರೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಇತ್ಥಿಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತ್ವಾತಿ ಇತ್ಥಿಭಾವೇ ಚಿತ್ತಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಅಭಿರುಚಿಂ ವಿರಾಜೇತ್ವಾ ಇತ್ಥಿಭಾವೇ ವಿರತ್ತಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ। ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗಾತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣವಸೇನ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಉಪಗಮನಕಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೇಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

    385-6.Gāmāgāmanti gāmato aññaṃ gāmaṃ. Ābhāvetvāti vaḍḍhetvā brūhetvā. ‘‘Abhāvetvā’’ti keci paṭhanti, tesaṃ a-kāro nipātamattaṃ. Itthicittaṃ virājetvāti itthibhāve cittaṃ ajjhāsayaṃ abhiruciṃ virājetvā itthibhāve virattacittā hutvā. Brahmalokūpagāti paṭisandhiggahaṇavasena brahmalokaṃ upagamanakā ahosi. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayattā uttānameva.

    ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ಸೋಕಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಉಪರಿ ಚತುಸಚ್ಚದೇಸನಂ ಅಕಾಸಿ। ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ। ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಚ ದೇಸನಾ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā tassā upāsikāya sokaṃ vinodetvā upari catusaccadesanaṃ akāsi. Saccapariyosāne sā upāsikā sotāpattiphale patiṭṭhahi. Sampattaparisāya ca desanā sātthikā ahosīti.

    ಉಬ್ಬರಿಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Ubbaripetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ಇತಿ ಖುದ್ದಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ಪೇತವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ

    Iti khuddaka-aṭṭhakathāya petavatthusmiṃ

    ತೇರಸವತ್ಥುಪಟಿಮಣ್ಡಿತಸ್ಸ

    Terasavatthupaṭimaṇḍitassa

    ದುತಿಯಸ್ಸ ಉಬ್ಬರಿವಗ್ಗಸ್ಸ ಅತ್ಥಸಂವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Dutiyassa ubbarivaggassa atthasaṃvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪೇತವತ್ಥುಪಾಳಿ • Petavatthupāḷi / ೧೩. ಉಬ್ಬರಿಪೇತವತ್ಥು • 13. Ubbaripetavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact