| Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / ж̇аад̇ага-адтагат̇аа • Jātaka-aṭṭhakathā |
[413] 8. д̇хуумагаариж̇аад̇агаван̣н̣анаа
[413] 8. Dhūmakārijātakavaṇṇanā
рааж̇аа абужчи вид̇хуранд̇и ид̣̇ам̣ сад̇т̇аа ж̇зд̇аванз вихаранд̇о госаларан̃н̃о ааг̇анд̇угасан̇г̇ахам̣ аараб̣бха гат̇зси. со гира згасмим̣ самаяз бавзн̣иааг̇ад̇аанам̣ бораан̣агаяод̇хаанам̣ сан̇г̇ахам̣ агад̇ваа абхинавааг̇ад̇аанам̣ ааг̇анд̇угаанан̃н̃зва саггаарасаммаанам̣ агааси. ат̇асса бажжанд̇з губид̇з яуж̇жханад̇т̇ааяа г̇ад̇асса ‘‘ааг̇анд̇угаа лад̣̇д̇хасаггаараа яуж̇жхиссанд̇ий’’д̇и бораан̣агаяод̇хаа на яуж̇жхим̣су, ‘‘бораан̣агаяод̇хаа яуж̇жхиссанд̇ий’’д̇и ааг̇анд̇угааби на яуж̇жхим̣су. жораа рааж̇аанам̣ ж̇иним̣су. рааж̇аа барааж̇ид̇о ааг̇анд̇угасан̇г̇ахад̣̇осзна ад̇д̇ано барааж̇ид̇абхаавам̣ н̃ад̇ваа саавад̇т̇им̣ бажжааг̇анд̇ваа ‘‘гим̣ ну ко ахамзва звам̣ гаронд̇о барааж̇ид̇о, уд̣̇ааху ан̃н̃зби рааж̇аано барааж̇ид̇абуб̣б̣аад̇и д̣̇асаб̣алам̣ бужчиссаамий’’д̇и бхуд̇д̇абаад̇араасо ж̇зд̇аванам̣ г̇анд̇ваа саггаарам̣ гад̇ваа сад̇т̇аарам̣ ванд̣̇ид̇ваа д̇амад̇т̇ам̣ бужчи. сад̇т̇аа ‘‘на ко, махаарааж̇а, д̇вамзвзго, бораан̣агарааж̇ааноби ааг̇анд̇угасан̇г̇ахам̣ гад̇ваа барааж̇ид̇аа’’д̇и вад̇ваа д̇зна яаажид̇о ад̇ийд̇ам̣ аахари.
Rājāapucchi vidhuranti idaṃ satthā jetavane viharanto kosalarañño āgantukasaṅgahaṃ ārabbha kathesi. So kira ekasmiṃ samaye paveṇiāgatānaṃ porāṇakayodhānaṃ saṅgahaṃ akatvā abhinavāgatānaṃ āgantukānaññeva sakkārasammānaṃ akāsi. Athassa paccante kupite yujjhanatthāya gatassa ‘‘āgantukā laddhasakkārā yujjhissantī’’ti porāṇakayodhā na yujjhiṃsu, ‘‘porāṇakayodhā yujjhissantī’’ti āgantukāpi na yujjhiṃsu. Corā rājānaṃ jiniṃsu. Rājā parājito āgantukasaṅgahadosena attano parājitabhāvaṃ ñatvā sāvatthiṃ paccāgantvā ‘‘kiṃ nu kho ahameva evaṃ karonto parājito, udāhu aññepi rājāno parājitapubbāti dasabalaṃ pucchissāmī’’ti bhuttapātarāso jetavanaṃ gantvā sakkāraṃ katvā satthāraṃ vanditvā tamatthaṃ pucchi. Satthā ‘‘na kho, mahārāja, tvameveko, porāṇakarājānopi āgantukasaṅgahaṃ katvā parājitā’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
ад̇ийд̇з гурурадтз инд̣̇абад̇т̇анаг̇арз яуд̇хидтилаг̇од̇д̇о д̇ханан̃жаяо наама гораб̣яарааж̇аа раж̇ж̇ам̣ гаарзси. д̇ад̣̇аа б̣од̇хисад̇д̇о д̇асса бурохид̇агулз ниб̣б̣ад̇д̇ид̇ваа ваяаббад̇д̇о д̇аггасилааяам̣ саб̣б̣асиббаани уг̇г̇ан̣хид̇ваа инд̣̇абад̇т̇ам̣ бажжааг̇анд̇ваа бид̇у ажжаязна бурохид̇адтаанам̣ лабхид̇ваа ран̃н̃о ад̇т̇ад̇хаммаанусаасаго ахоси, вид̇хурабан̣д̣ид̇од̇исса наамам̣ гарим̣су. д̇ад̣̇аа д̇ханан̃жаяарааж̇аа бораан̣агаяод̇хз аг̇ан̣зд̇ваа ааг̇анд̇угаанан̃н̃зва сан̇г̇ахам̣ агааси. д̇асса бажжанд̇з губид̇з яуж̇жханад̇т̇ааяа г̇ад̇асса ‘‘ааг̇анд̇угаа ж̇ааниссанд̇ий’’д̇и нзва бораан̣агаа яуж̇жхим̣су, ‘‘бораан̣агаа яуж̇жхиссанд̇ий’’д̇и на ааг̇анд̇угаа яуж̇жхим̣су. рааж̇аа барааж̇ид̇о инд̣̇абад̇т̇амзва бажжааг̇анд̇ваа ‘‘ааг̇анд̇угасан̇г̇ахасса гад̇абхаавзна барааж̇ид̇омхий’’д̇и жинд̇зси. со згад̣̇ивасам̣ ‘‘гим̣ ну ко ахамзва ааг̇анд̇угасан̇г̇ахам̣ гад̇ваа барааж̇ид̇о, уд̣̇ааху ан̃н̃зби рааж̇аано барааж̇ид̇абуб̣б̣аа ад̇т̇ийд̇и вид̇хурабан̣д̣ид̇ам̣ бужчиссаамий’’д̇и жинд̇зд̇ваа д̇ам̣ рааж̇убадтаанам̣ ааг̇анд̇ваа нисиннам̣ д̇амад̇т̇ам̣ бужчи. ат̇асса д̇ам̣ бужчанаагаарам̣ аавигаронд̇о сад̇т̇аа убад̣дхам̣ г̇аат̇амааха –
Atīte kururaṭṭhe indapatthanagare yudhiṭṭhilagotto dhanañcayo nāma korabyarājā rajjaṃ kāresi. Tadā bodhisatto tassa purohitakule nibbattitvā vayappatto takkasilāyaṃ sabbasippāni uggaṇhitvā indapatthaṃ paccāgantvā pitu accayena purohitaṭṭhānaṃ labhitvā rañño atthadhammānusāsako ahosi, vidhurapaṇḍitotissa nāmaṃ kariṃsu. Tadā dhanañcayarājā porāṇakayodhe agaṇetvā āgantukānaññeva saṅgahaṃ akāsi. Tassa paccante kupite yujjhanatthāya gatassa ‘‘āgantukā jānissantī’’ti neva porāṇakā yujjhiṃsu, ‘‘porāṇakā yujjhissantī’’ti na āgantukā yujjhiṃsu. Rājā parājito indapatthameva paccāgantvā ‘‘āgantukasaṅgahassa katabhāvena parājitomhī’’ti cintesi. So ekadivasaṃ ‘‘kiṃ nu kho ahameva āgantukasaṅgahaṃ katvā parājito, udāhu aññepi rājāno parājitapubbā atthīti vidhurapaṇḍitaṃ pucchissāmī’’ti cintetvā taṃ rājupaṭṭhānaṃ āgantvā nisinnaṃ tamatthaṃ pucchi. Athassa taṃ pucchanākāraṃ āvikaronto satthā upaḍḍhaṃ gāthamāha –
128.
128.
‘‘рааж̇аа абужчи вид̇хурам̣, д̇хаммагаамо яуд̇хидтило’’д̇и.
‘‘Rājā apucchi vidhuraṃ, dhammakāmo yudhiṭṭhilo’’ti.
д̇ад̇т̇а д̇хаммагаамод̇и сужарид̇ад̇хаммаббияо.
Tattha dhammakāmoti sucaritadhammappiyo.
‘‘аби б̣раахман̣а ж̇аанааси, го зго б̣аху сожад̇ий’’д̇и –
‘‘Api brāhmaṇa jānāsi, ko eko bahu socatī’’ti –
сзсаубад̣дхаг̇аат̇ааяа бана аяамад̇т̇о – аби наама, б̣раахман̣а, д̇вам̣ ж̇аанааси ‘‘го имасмим̣ логз
Sesaupaḍḍhagāthāya pana ayamattho – api nāma, brāhmaṇa, tvaṃ jānāsi ‘‘ko imasmiṃ loke
зго б̣аху сожад̇и, наанаагааран̣зна сожад̇ий’’д̇и.
Eko bahu socati, nānākāraṇena socatī’’ti.
д̇ам̣ суд̇ваа б̣од̇хисад̇д̇о ‘‘махаарааж̇а, гим̣ сого наама д̇умхаагам̣ сого, буб̣б̣з д̇хуумагаарий наамзго аж̇абаалаб̣раахман̣о маханд̇ам̣ аж̇аяуут̇ам̣ г̇ахзд̇ваа аран̃н̃з важ̇ам̣ гад̇ваа д̇ад̇т̇а аж̇аа табзд̇ваа аг̇г̇ин̃жа д̇хууман̃жа гад̇ваа аж̇аяуут̇ам̣ бадиж̇аг̇г̇анд̇о кийраад̣̇ийни барибхун̃ж̇анд̇о васи. со д̇ад̇т̇а ааг̇ад̇з суван̣н̣аван̣н̣з сарабхз д̣̇исваа д̇зсу синзхам̣ гад̇ваа аж̇аа аг̇ан̣зд̇ваа аж̇аанам̣ саггаарам̣ сарабхаанам̣ гад̇ваа сарад̣̇агаалз сарабхзсу балааяид̇ваа химаванд̇ам̣ г̇ад̇зсу аж̇аасуби надтаасу сарабхз абассанд̇о согзна бан̣д̣урог̇ий худ̇ваа ж̇ийвид̇агкаяам̣ бад̇д̇о, аяам̣ ааг̇анд̇угасан̇г̇ахам̣ гад̇ваа д̇умхзхи сад̇аг̇ун̣зна сахассаг̇ун̣зна сожид̇ваа гиламид̇ваа винаасам̣ бад̇д̇о’’д̇и ид̣̇ам̣ уд̣̇аахаран̣ам̣ аанзд̇ваа д̣̇ассзнд̇о имаа г̇аат̇аа ааха –
Taṃ sutvā bodhisatto ‘‘mahārāja, kiṃ soko nāma tumhākaṃ soko, pubbe dhūmakārī nāmeko ajapālabrāhmaṇo mahantaṃ ajayūthaṃ gahetvā araññe vajaṃ katvā tattha ajā ṭhapetvā aggiñca dhūmañca katvā ajayūthaṃ paṭijagganto khīrādīni paribhuñjanto vasi. So tattha āgate suvaṇṇavaṇṇe sarabhe disvā tesu sinehaṃ katvā ajā agaṇetvā ajānaṃ sakkāraṃ sarabhānaṃ katvā saradakāle sarabhesu palāyitvā himavantaṃ gatesu ajāsupi naṭṭhāsu sarabhe apassanto sokena paṇḍurogī hutvā jīvitakkhayaṃ patto, ayaṃ āgantukasaṅgahaṃ katvā tumhehi sataguṇena sahassaguṇena socitvā kilamitvā vināsaṃ patto’’ti idaṃ udāharaṇaṃ ānetvā dassento imā gāthā āha –
129.
129.
‘‘б̣раахман̣о аж̇аяуут̇зна, бахууд̇зж̇о ванз васам̣;
‘‘Brāhmaṇo ajayūthena, pahūtejo vane vasaṃ;
д̇хуумам̣ агааси ваасздто, рад̇д̇инд̣̇ивамад̇анд̣̇ид̇о.
Dhūmaṃ akāsi vāseṭṭho, rattindivamatandito.
130.
130.
‘‘д̇асса д̇ам̣д̇хуумаг̇анд̇хзна, сарабхаа магасад̣д̣ид̇аа;
‘‘Tassa taṃdhūmagandhena, sarabhā makasaḍḍitā;
вассааваасам̣ убаг̇ажчум̣, д̇хуумагаарисса санд̇игз.
Vassāvāsaṃ upagacchuṃ, dhūmakārissa santike.
131.
131.
‘‘сарабхзсу манам̣ гад̇ваа, аж̇аа со нааваб̣уж̇жхат̇а;
‘‘Sarabhesu manaṃ katvā, ajā so nāvabujjhatha;
ааг̇ажчанд̇ий важ̇анд̇ий ваа, д̇асса д̇аа винасум̣ аж̇аа.
Āgacchantī vajantī vā, tassa tā vinasuṃ ajā.
132.
132.
‘‘сарабхаа сарад̣̇з гаалз, бахийнамагасз ванз;
‘‘Sarabhā sarade kāle, pahīnamakase vane;
баависум̣ г̇ирид̣̇уг̇г̇аани, над̣̇ийнам̣ бабхаваани жа.
Pāvisuṃ giriduggāni, nadīnaṃ pabhavāni ca.
133.
133.
‘‘сарабхз жа г̇ад̇з д̣̇исваа, аж̇аа жа вибхавам̣ г̇ад̇аа;
‘‘Sarabhe ca gate disvā, ajā ca vibhavaṃ gatā;
гисо жа виван̣н̣о жааси, бан̣д̣урог̇ий жа б̣раахман̣о.
Kiso ca vivaṇṇo cāsi, paṇḍurogī ca brāhmaṇo.
134.
134.
‘‘звам̣ яо сам̣ нирам̣гад̇ваа, ааг̇анд̇ум̣ гуруд̇з бияам̣;
‘‘Evaṃ yo saṃ niraṃkatvā, āgantuṃ kurute piyaṃ;
со зго б̣аху сожад̇и, д̇хуумагаарийва б̣раахман̣о’’д̇и.
So eko bahu socati, dhūmakārīva brāhmaṇo’’ti.
д̇ад̇т̇а бахууд̇зж̇од̇и бахууд̇аинд̇хано. д̇хуумам̣ агаасийд̇и магкигабарибант̇ахаран̣ад̇т̇ааяа аг̇г̇ин̃жа д̇хууман̃жа агааси. ваасздтод̇и д̇асса г̇од̇д̇ам̣. ад̇анд̣̇ид̇од̇и аналасо худ̇ваа. д̇ам̣д̇хуумаг̇анд̇хзнаад̇и д̇зна д̇хуумаг̇анд̇хзна. сарабхаад̇и сарабхамиг̇аа. магасад̣д̣ид̇аад̇и магасзхи убад̣̇д̣̇уд̇аа бийл̣ид̇аа. сзсамагкигааби магасаг̇г̇ахан̣знзва г̇ахид̇аа. вассааваасанд̇и вассаарад̇д̇аваасам̣ васим̣су. манам̣ гад̇ваад̇и синзхам̣ уббаад̣̇зд̇ваа. нааваб̣уж̇жхат̇аад̇и аран̃н̃ад̇о жарид̇ваа важ̇ам̣ ааг̇ажчанд̇ий жзва важ̇ад̇о аран̃н̃ам̣ г̇ажчанд̇ий жа ‘‘зд̇д̇агаа ааг̇ад̇аа, зд̇д̇агаа анааг̇ад̇аа’’д̇и на ж̇аанаад̇и. д̇асса д̇аа винасунд̇и д̇асса д̇аа звам̣ абажжавзгканд̇асса сийхабарибант̇аад̣̇ид̇о арагкияамаанаа аж̇аа сийхабарибант̇аад̣̇ийхи винассим̣су, саб̣б̣аава винадтаа.
Tattha pahūtejoti pahūtaindhano. Dhūmaṃ akāsīti makkhikaparipanthaharaṇatthāya aggiñca dhūmañca akāsi. Vāseṭṭhoti tassa gottaṃ. Atanditoti analaso hutvā. Taṃdhūmagandhenāti tena dhūmagandhena. Sarabhāti sarabhamigā. Makasaḍḍitāti makasehi upaddutā pīḷitā. Sesamakkhikāpi makasaggahaṇeneva gahitā. Vassāvāsanti vassārattavāsaṃ vasiṃsu. Manaṃ katvāti sinehaṃ uppādetvā. Nāvabujjhathāti araññato caritvā vajaṃ āgacchantī ceva vajato araññaṃ gacchantī ca ‘‘ettakā āgatā, ettakā anāgatā’’ti na jānāti. Tassa tā vinasunti tassa tā evaṃ apaccavekkhantassa sīhaparipanthādito arakkhiyamānā ajā sīhaparipanthādīhi vinassiṃsu, sabbāva vinaṭṭhā.
над̣̇ийнам̣ бабхаваани жаад̇и баб̣б̣ад̇зяяаанам̣ над̣̇ийнам̣ бабхавадтаанаани жа бавидтаа. вибхаванд̇и абхаавам̣. аж̇аа жа винаасам̣ бад̇д̇аа д̣̇исваа ж̇аанид̇ваа. гисо жа виван̣н̣од̇и кийраад̣̇ид̣̇ааяигаа аж̇аа бахааяа сарабхз сан̇г̇ан̣хид̇ваа д̇зби абассанд̇о убхад̇о барихийно согаабхибхууд̇о гисо жзва д̣̇уб̣б̣ан̣н̣о жа ахоси. звам̣ яо сам̣ нирам̣гад̇ваад̇и звам̣ махаарааж̇а, яо сагам̣ бораан̣ам̣ аж̇жхад̇д̇игам̣ ж̇анам̣ нийхарид̇ваа бахааяа гисмин̃жи аг̇ан̣зд̇ваа ааг̇анд̇угам̣ бияам̣ гарод̇и, со д̇умхаад̣̇исо зго б̣аху сожад̇и, аяам̣ д̇з маяаа д̣̇ассид̇о д̇хуумагаарий б̣раахман̣о вияа б̣аху сожад̇ийд̇и.
Nadīnaṃ pabhavāni cāti pabbateyyānaṃ nadīnaṃ pabhavaṭṭhānāni ca paviṭṭhā. Vibhavanti abhāvaṃ. Ajā ca vināsaṃ pattā disvā jānitvā. Kiso ca vivaṇṇoti khīrādidāyikā ajā pahāya sarabhe saṅgaṇhitvā tepi apassanto ubhato parihīno sokābhibhūto kiso ceva dubbaṇṇo ca ahosi. Evaṃ yo saṃ niraṃkatvāti evaṃ mahārāja, yo sakaṃ porāṇaṃ ajjhattikaṃ janaṃ nīharitvā pahāya kismiñci agaṇetvā āgantukaṃ piyaṃ karoti, so tumhādiso eko bahu socati, ayaṃ te mayā dassito dhūmakārī brāhmaṇo viya bahu socatīti.
звам̣ махаасад̇д̇о рааж̇аанам̣ сан̃н̃аабзнд̇о гат̇зси. соби сан̃н̃ад̇д̇ам̣ г̇анд̇ваа д̇асса басийд̣̇ид̇ваа б̣ахум̣ д̇ханам̣ ад̣̇ааси. д̇ад̇о бадтааяа жа аж̇жхад̇д̇игасан̇г̇ахамзва гаронд̇о д̣̇аанаад̣̇ийни бун̃н̃аани гад̇ваа саг̇г̇абарааяан̣о ахоси.
Evaṃ mahāsatto rājānaṃ saññāpento kathesi. Sopi saññattaṃ gantvā tassa pasīditvā bahuṃ dhanaṃ adāsi. Tato paṭṭhāya ca ajjhattikasaṅgahameva karonto dānādīni puññāni katvā saggaparāyaṇo ahosi.
сад̇т̇аа имам̣ д̇хаммад̣̇зсанам̣ аахарид̇ваа ж̇аад̇агам̣ самод̇хаанзси – ‘‘д̇ад̣̇аа гораб̣яарааж̇аа аананд̣̇о ахоси, д̇хуумагаарий басзнад̣̇игосало, вид̇хурабан̣д̣ид̇о бана ахамзва ахоси’’нд̇и.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā korabyarājā ānando ahosi, dhūmakārī pasenadikosalo, vidhurapaṇḍito pana ahameva ahosi’’nti.
д̇хуумагаариж̇аад̇агаван̣н̣анаа адтамаа.
Dhūmakārijātakavaṇṇanā aṭṭhamā.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / ж̇аад̇агабаал̣и • Jātakapāḷi / 413. д̇хуумагаариж̇аад̇агам̣ • 413. Dhūmakārijātakaṃ
