Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၂. ဓုတင္ဂပဉ္ဟော
2. Dhutaṅgapañho
‘‘ပသ္သတာရညကေ ဘိက္ခူ၊ အဇ္ဈောဂာဠ္ဟေ ဓုတေ ဂုဏေ။
‘‘Passatāraññake bhikkhū, ajjhogāḷhe dhute guṇe;
ပုန ပသ္သတိ ဂိဟီ ရာဇာ၊ အနာဂာမိဖလေ ဌိတေ။
Puna passati gihī rājā, anāgāmiphale ṭhite.
‘‘ဥဘောပိ တေ ဝိလောကေတ္ဝာ၊ ဥပ္ပဇ္ဇိ သံသယော မဟာ။
‘‘Ubhopi te viloketvā, uppajji saṃsayo mahā;
ဗုဇ္ဈေယ္ယ စေ ဂိဟီ ဓမ္မေ၊ ဓုတင္ဂံ နိပ္ဖလံ သိယာ။
Bujjheyya ce gihī dhamme, dhutaṅgaṃ nipphalaṃ siyā.
‘‘ပရဝာဒိဝာဒမထနံ၊ နိပုဏံ ပိဋကတ္တယေ။
‘‘Paravādivādamathanaṃ, nipuṇaṃ piṭakattaye;
ဟန္ဒ ပုစ္ဆေ ကထိသေဋ္ဌံ၊ သော မေ ကင္ခံ ဝိနေသ္သတီ’’တိ။
Handa pucche kathiseṭṭhaṃ, so me kaṅkhaṃ vinessatī’’ti.
အထ ခော မိလိန္ဒော ရာဇာ ယေနာယသ္မာ နာဂသေနော တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ, ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော မိလိန္ဒော ရာဇာ အာယသ္မန္တံ နာဂသေနံ ဧတဒဝောစ ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, အတ္ထိ ကောစိ ဂိဟီ အဂာရိကော ကာမဘောဂီ ပုတ္တဒာရသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တော ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တော မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓာရယန္တော ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တော မဏိမုတ္တာကဉ္စနဝိစိတ္တမောဠိဗဒ္ဓော ယေန သန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ?
Atha kho milindo rājā yenāyasmā nāgaseno tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ nāgasenaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinno kho milindo rājā āyasmantaṃ nāgasenaṃ etadavoca ‘‘bhante nāgasena, atthi koci gihī agāriko kāmabhogī puttadārasambādhasayanaṃ ajjhāvasanto kāsikacandanaṃ paccanubhonto mālāgandhavilepanaṃ dhārayanto jātarūparajataṃ sādiyanto maṇimuttākañcanavicittamoḷibaddho yena santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikata’’nti?
‘‘န, မဟာရာဇ, ဧကညေဝ သတံ န ဒ္ဝေ သတာနိ န တီဏိ စတ္တာရိ ပဉ္စ သတာနိ န သဟသ္သံ န သတသဟသ္သံ န ကောဋိသတံ န ကောဋိသဟသ္သံ န ကောဋိသတသဟသ္သံ, တိဋ္ဌတု မဟာရာဇ ဒသန္နံ ဝီသတိယာ သတသ္သ သဟသ္သသ္သ အဘိသမယော, ကတမေန တေ ပရိယာယေန အနုယောဂံ ဒမ္မီ’’တိ။
‘‘Na, mahārāja, ekaññeva sataṃ na dve satāni na tīṇi cattāri pañca satāni na sahassaṃ na satasahassaṃ na koṭisataṃ na koṭisahassaṃ na koṭisatasahassaṃ, tiṭṭhatu mahārāja dasannaṃ vīsatiyā satassa sahassassa abhisamayo, katamena te pariyāyena anuyogaṃ dammī’’ti.
‘‘တ္ဝမေဝေတံ ဗ္ရူဟီ’’တိ။ ‘‘တေနဟိ တေ, မဟာရာဇ, ကထယိသ္သာမိ သတေန ဝာ သဟသ္သေန ဝာ သတသဟသ္သေန ဝာ ကောဋိယာ ဝာ ကောဋိသတေန ဝာ ကောဋိသဟသ္သေန ဝာ ကောဋိသတသဟသ္သေန ဝာ, ယာ ကာစိ နဝင္ဂေ ဗုဒ္ဓဝစနေ သလ္လေခိတာစာရပ္ပဋိပတ္တိဓုတဝရင္ဂဂုဏနိသ္သိတာ 1 ထာ, တာ သဗ္ဗာ ဣဓ သမောသရိသ္သန္တိ။ ယထာ, မဟာရာဇ, နိန္နုန္နတသမဝိသမထလာထလဒေသဘာဂေ အဘိဝုဋ္ဌံ ဥဒကံ, သဗ္ဗံ တံ တတော ဝိနိဂဠိတ္ဝာ မဟောဒဓိံ သာဂရံ သမောသရတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, သမ္ပာဒကေ သတိ ယာ ကာစိ နဝင္ဂေ ဗုဒ္ဓဝစနေ သလ္လေခိတာစာရပ္ပဋိပတ္တိဓုတင္ဂဂုဏဓရနိသ္သိတာ ကထာ, တာ သဗ္ဗာ ဣဓ သမောသရိသ္သန္တိ။
‘‘Tvamevetaṃ brūhī’’ti. ‘‘Tenahi te, mahārāja, kathayissāmi satena vā sahassena vā satasahassena vā koṭiyā vā koṭisatena vā koṭisahassena vā koṭisatasahassena vā, yā kāci navaṅge buddhavacane sallekhitācārappaṭipattidhutavaraṅgaguṇanissitā 2 thā, tā sabbā idha samosarissanti. Yathā, mahārāja, ninnunnatasamavisamathalāthaladesabhāge abhivuṭṭhaṃ udakaṃ, sabbaṃ taṃ tato vinigaḷitvā mahodadhiṃ sāgaraṃ samosarati, evameva kho, mahārāja, sampādake sati yā kāci navaṅge buddhavacane sallekhitācārappaṭipattidhutaṅgaguṇadharanissitā kathā, tā sabbā idha samosarissanti.
‘‘မယ္ဟမ္ပေတ္ထ , မဟာရာဇ, ပရိဗ္ယတ္တတာယ ဗုဒ္ဓိယာ ကာရဏပရိဒီပနံ သမောသရိသ္သတိ, တေနေသော အတ္ထော သုဝိဘတ္တော ဝိစိတ္တော ပရိပုဏ္ဏော ပရိသုဒ္ဓော သမာနီတော ဘဝိသ္သတိ။ ယထာ, မဟာရာဇ, ကုသလော လေခာစရိယော အနုသိဋ္ဌော လေခံ ဩသာရေန္တော အတ္တနော ဗ္ယတ္တတာယ ဗုဒ္ဓိယာ ကာရဏပရိဒီပနေန လေခံ ပရိပူရေတိ, ဧဝံ သာ လေခာ သမတ္တာ ပရိပုဏ္ဏာ အနူနိကာ ဘဝိသ္သတိ။ ဧဝမေဝ မယ္ဟမ္ပေတ္ထ ပရိဗ္ယတ္တတာယ ဗုဒ္ဓိယာ ကာရဏပရိဒီပနံ သမောသရိသ္သတိ, တေနေသော အတ္ထော သုဝိဘတ္တော ဝိစိတ္တော ပရိပုဏ္ဏော ပရိသုဒ္ဓော သမာနီတော ဘဝိသ္သတိ။
‘‘Mayhampettha , mahārāja, paribyattatāya buddhiyā kāraṇaparidīpanaṃ samosarissati, teneso attho suvibhatto vicitto paripuṇṇo parisuddho samānīto bhavissati. Yathā, mahārāja, kusalo lekhācariyo anusiṭṭho lekhaṃ osārento attano byattatāya buddhiyā kāraṇaparidīpanena lekhaṃ paripūreti, evaṃ sā lekhā samattā paripuṇṇā anūnikā bhavissati. Evameva mayhampettha paribyattatāya buddhiyā kāraṇaparidīpanaṃ samosarissati, teneso attho suvibhatto vicitto paripuṇṇo parisuddho samānīto bhavissati.
‘‘နဂရေ, မဟာရာဇ, သာဝတ္ထိယာ ပဉ္စကောဋိမတ္တာ အရိယသာဝကာ ဘဂဝတော ဥပာသကဥပာသိကာယော သတ္တပဏ္ဏာသသဟသ္သာနိ တီဏိ စ သတသဟသ္သာနိ အနာဂာမိဖလေ ပတိဋ္ဌိတာ, တေ သဗ္ဗေပိ ဂိဟီ ယေဝ, န ပဗ္ဗဇိတာ။ ပုန တတ္ထေဝ ကဏ္ဍမ္ဗမူလေ ယမကပာဋိဟာရိယေ ဝီသတိ ပာဏကောဋိယော အဘိသမိံသု, ပုန စူဠရာဟုလောဝာဒေ 3, မဟာမင္ဂလသုတ္တန္တေ, သမစိတ္တပရိယာယေ, ပရာဘဝသုတ္တန္တေ, ပုရာဘေဒသုတ္တန္တေ, ကလဟဝိဝာဒသုတ္တန္တေ, စူဠဗ္ယူဟသုတ္တန္တေ, မဟာဗ္ယူဟသုတ္တန္တေ, တုဝဋကသုတ္တန္တေ, သာရိပုတ္တသုတ္တန္တေ ဂဏနပထမတီတာနံ ဒေဝတာနံ ဓမ္မာဘိသမယော အဟောသိ။
‘‘Nagare, mahārāja, sāvatthiyā pañcakoṭimattā ariyasāvakā bhagavato upāsakaupāsikāyo sattapaṇṇāsasahassāni tīṇi ca satasahassāni anāgāmiphale patiṭṭhitā, te sabbepi gihī yeva, na pabbajitā. Puna tattheva kaṇḍambamūle yamakapāṭihāriye vīsati pāṇakoṭiyo abhisamiṃsu, puna cūḷarāhulovāde 4, mahāmaṅgalasuttante, samacittapariyāye, parābhavasuttante, purābhedasuttante, kalahavivādasuttante, cūḷabyūhasuttante, mahābyūhasuttante, tuvaṭakasuttante, sāriputtasuttante gaṇanapathamatītānaṃ devatānaṃ dhammābhisamayo ahosi.
‘‘နဂရေ ရာဇဂဟေ ပညာသသဟသ္သာနိ တီဏိ စ သတသဟသ္သာနိ အရိယသာဝကာ ဘဂဝတော ဥပာသကဥပာသိကာယော, ပုန တတ္ထေဝ ဓနပာလဟတ္ထိနာဂဒမနေ နဝုတိ ပာဏကောဋိယော, ပာရာယနသမာဂမေ ပာသာဏကစေတိယေ စုဒ္ဒသ ပာဏကောဋိယော, ပုန ဣန္ဒသာလဂုဟာယံ အသီတိ ဒေဝတာကောဋိယော, ပုန ဗာရာဏသိယံ ဣသိပတနေ မိဂဒာယေ ပဌမေ ဓမ္မဒေသနေ အဋ္ဌာရသ ဗ္ရဟ္မကောဋိယော အပရိမာဏာ စ ဒေဝတာယော, ပုန တာဝတိံသဘဝနေ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာယံ အဘိဓမ္မဒေသနာယ အသီတိ ဒေဝတာကောဋိယော, ဒေဝောရောဟဏေ သင္ကသ္သနဂရဒ္ဝာရေ လောကဝိဝရဏပာဋိဟာရိယေ ပသန္နာနံ နရမရူနံ တိံသ ကောဋိယော အဘိသမိံသု။
‘‘Nagare rājagahe paññāsasahassāni tīṇi ca satasahassāni ariyasāvakā bhagavato upāsakaupāsikāyo, puna tattheva dhanapālahatthināgadamane navuti pāṇakoṭiyo, pārāyanasamāgame pāsāṇakacetiye cuddasa pāṇakoṭiyo, puna indasālaguhāyaṃ asīti devatākoṭiyo, puna bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye paṭhame dhammadesane aṭṭhārasa brahmakoṭiyo aparimāṇā ca devatāyo, puna tāvatiṃsabhavane paṇḍukambalasilāyaṃ abhidhammadesanāya asīti devatākoṭiyo, devorohaṇe saṅkassanagaradvāre lokavivaraṇapāṭihāriye pasannānaṃ naramarūnaṃ tiṃsa koṭiyo abhisamiṃsu.
ပုန သက္ကေသု ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂ္ရောဓာရာမေ ဗုဒ္ဓဝံသဒေသနာယ မဟာသမယသုတ္တန္တဒေသနာယ စ ဂဏနပထမတီတာနံ ဒေဝတာနံ ဓမ္မာဘိသမယော အဟောသိ ။ ပုန သုမနမာလာကာရသမာဂမေ, ဂရဟဒိန္နသမာဂမေ, အာနန္ဒသေဋ္ဌိသမာဂမေ, ဇမ္ဗုကာဇီဝကသမာဂမေ, မဏ္ဍုကဒေဝပုတ္တသမာဂမေ, မဋ္ဌကုဏ္ဍလိဒေဝပုတ္တသမာဂမေ, သုလသာနဂရသောဘိနိသမာဂမေ, သိရိမာနဂရသောဘိနိသမာဂမေ, ပေသကာရဓီတုသမာဂမေ, စူဠသုဘဒ္ဒာသမာဂမေ, သာကေတဗ္ရာဟ္မဏသ္သ အာဠာဟနဒသ္သနသမာဂမေ, သူနာပရန္တကသမာဂမေ, သက္ကပဉ္ဟသမာဂမေ, တိရောကုဋ္ဋသမာဂမေ 5, ရတနသုတ္တသမာဂမေ ပစ္စေကံ စတုရာသီတိယာ ပာဏသဟသ္သာနံ ဓမ္မာဘိသမယော အဟောသိ, ယာဝတာ, မဟာရာဇ, ဘဂဝာ လောကေ အဋ္ဌာသိ, တာဝ တီသု မဏ္ဍလေသု သောဠသသု မဟာဇနပဒေသု ယတ္ထ ယတ္ထ ဘဂဝာ ဝိဟာသိ, တတ္ထ တတ္ထ ယေဘုယ္ယေန ဒ္ဝေ တယော စတ္တာရော ပဉ္စ သတံ သဟသ္သံ သတသဟသ္သံ ဒေဝာ စ မနုသ္သာ စ သန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရိံသု။ ယေ တေ, မဟာရာဇ, ဒေဝာ ဂိဟီ ယေဝ, န တေ ပဗ္ဗဇိတာ, ဧတာနိ စေဝ, မဟာရာဇ, အညာနိ စ အနေကာနိ ဒေဝတာကောဋိသတသဟသ္သာနိ ဂိဟီ အဂာရိကာ ကာမဘောဂိနော သန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရိံသူ’’တိ။
Puna sakkesu kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme buddhavaṃsadesanāya mahāsamayasuttantadesanāya ca gaṇanapathamatītānaṃ devatānaṃ dhammābhisamayo ahosi . Puna sumanamālākārasamāgame, garahadinnasamāgame, ānandaseṭṭhisamāgame, jambukājīvakasamāgame, maṇḍukadevaputtasamāgame, maṭṭhakuṇḍalidevaputtasamāgame, sulasānagarasobhinisamāgame, sirimānagarasobhinisamāgame, pesakāradhītusamāgame, cūḷasubhaddāsamāgame, sāketabrāhmaṇassa āḷāhanadassanasamāgame, sūnāparantakasamāgame, sakkapañhasamāgame, tirokuṭṭasamāgame 6, ratanasuttasamāgame paccekaṃ caturāsītiyā pāṇasahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi, yāvatā, mahārāja, bhagavā loke aṭṭhāsi, tāva tīsu maṇḍalesu soḷasasu mahājanapadesu yattha yattha bhagavā vihāsi, tattha tattha yebhuyyena dve tayo cattāro pañca sataṃ sahassaṃ satasahassaṃ devā ca manussā ca santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikariṃsu. Ye te, mahārāja, devā gihī yeva, na te pabbajitā, etāni ceva, mahārāja, aññāni ca anekāni devatākoṭisatasahassāni gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikariṃsū’’ti.
‘‘ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, ဂိဟီ အဂာရိကာ ကာမဘောဂိနော သန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောန္တိ, အထ ဣမာနိ ဓုတင္ဂာနိ ကိမတ္ထံ သာဓေန္တိ, တေန ကာရဏေန ဓုတင္ဂာနိ အကိစ္စကရာနိ ဟောန္တိ။ ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, ဝိနာ မန္တောသဓေဟိ ဗ္ယာဓယော ဝူပသမန္တိ, ကိံ ဝမနဝိရေစနာဒိနာ သရီရဒုဗ္ဗလကရဏေန? ယဒိ မုဋ္ဌီဟိ ပဋိသတ္တုနိဂ္ဂဟော ဘဝတိ, ကိံ အသိသတ္တိသရဓနုကောဒဏ္ဍလဂုဠမုဂ္ဂရေဟိ? ယဒိ ဂဏ္ဌိကုဋိလသုသိရကဏ္ဋလတာသာခာ အာလမ္ဗိတ္ဝာ ရုက္ခမဘိရူဟနံ ဘဝတိ, ကိံ ဒီဃဒဠ္ဟနိသ္သေဏိပရိယေသနေန? ယဒိ ထဏ္ဍိလသေယ္ယာယ ဓာတုသမတာ ဘဝတိ, ကိံ သုခသမ္ဖသ္သမဟတိမဟာသိရိသယနပရိယေသနေန? ယဒိ ဧကကော သာသင္ကသပ္ပဋိဘယဝိသမကန္တာရတရဏသမတ္ထော ဘဝတိ, ကိံ သန္နဒ္ဓသဇ္ဇမဟတိမဟာသတ္ထပရိယေသနေန? ယဒိ နဒိသရံ ဗာဟုနာ တရိတုံ သမတ္ထော ဘဝတိ, ကိံ ဓုဝသေတုနာဝာပရိယေသနေန? ယဒိ သကသန္တကေန ဃာသစ္ဆာဒနံ ကာတုံ ပဟောတိ, ကိံ ပရူပသေဝနပိယသမုလ္လာပပစ္ဆာပုရေဓာဝနေန? ယဒိ အခာတတဠာကေ ဥဒကံ လဘတိ, ကိံ ဥဒပာနတဠာကပောက္ခရဏိခဏနေန? ဧဝမေဝ ခော, ဘန္တေ နာဂသေန, ယဒိ ဂိဟီ အဂာရိကာ ကာမဘောဂိနော သန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောန္တိ, ကိံ ဓုတဂုဏဝရသမာဒိယနေနာ’’တိ?
‘‘Yadi, bhante nāgasena, gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, atha imāni dhutaṅgāni kimatthaṃ sādhenti, tena kāraṇena dhutaṅgāni akiccakarāni honti. Yadi, bhante nāgasena, vinā mantosadhehi byādhayo vūpasamanti, kiṃ vamanavirecanādinā sarīradubbalakaraṇena? Yadi muṭṭhīhi paṭisattuniggaho bhavati, kiṃ asisattisaradhanukodaṇḍalaguḷamuggarehi? Yadi gaṇṭhikuṭilasusirakaṇṭalatāsākhā ālambitvā rukkhamabhirūhanaṃ bhavati, kiṃ dīghadaḷhanisseṇipariyesanena? Yadi thaṇḍilaseyyāya dhātusamatā bhavati, kiṃ sukhasamphassamahatimahāsirisayanapariyesanena? Yadi ekako sāsaṅkasappaṭibhayavisamakantārataraṇasamattho bhavati, kiṃ sannaddhasajjamahatimahāsatthapariyesanena? Yadi nadisaraṃ bāhunā tarituṃ samattho bhavati, kiṃ dhuvasetunāvāpariyesanena? Yadi sakasantakena ghāsacchādanaṃ kātuṃ pahoti, kiṃ parūpasevanapiyasamullāpapacchāpuredhāvanena? Yadi akhātataḷāke udakaṃ labhati, kiṃ udapānataḷākapokkharaṇikhaṇanena? Evameva kho, bhante nāgasena, yadi gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, kiṃ dhutaguṇavarasamādiyanenā’’ti?
‘‘အဋ္ဌဝီသတိ ခော ပနိမေ, မဟာရာဇ, ဓုတင္ဂဂုဏာ ယထာဘုစ္စဂုဏာ, ယေဟိ ဂုဏေဟိ ဓုတင္ဂာနိ သဗ္ဗဗုဒ္ဓာနံ ပိဟယိတာနိ ပတ္ထိတာနိ။ ကတမေ အဋ္ဌဝီသတိ? ဣဓ, မဟာရာဇ, ဓုတင္ဂံ သုဒ္ဓာဇီဝံ သုခဖလံ အနဝဇ္ဇံ န ပရဒုက္ခာပနံ အဘယံ အသမ္ပီဠနံ ဧကန္တဝဍ္ဎိကံ အပရိဟာနိယံ အမာယံ အာရက္ခာ ပတ္ထိတဒဒံ သဗ္ဗသတ္တဒမနံ သံဝရဟိတံ ပတိရူပံ အနိသ္သိတံ ဝိပ္ပမုတ္တံ ရာဂက္ခယံ ဒောသက္ခယံ မောဟက္ခယံ မာနပ္ပဟာနံ ကုဝိတက္ကစ္ဆေဒနံ ကင္ခာဝိတရဏံ ကောသဇ္ဇဝိဒ္ဓံသနံ အရတိပ္ပဟာနံ ခမနံ အတုလံ အပ္ပမာဏံ သဗ္ဗဒုက္ခက္ခယဂမနံ, ဣမေ ခော, မဟာရာဇ, အဋ္ဌဝီသတိ ဓုတင္ဂဂုဏာ ယထာဘုစ္စဂုဏာ ယေဟိ ဂုဏေဟိ ဓုတင္ဂာနိ သဗ္ဗဗုဒ္ဓာနံ ပိဟယိတာနိ ပတ္ထိတာနိ။
‘‘Aṭṭhavīsati kho panime, mahārāja, dhutaṅgaguṇā yathābhuccaguṇā, yehi guṇehi dhutaṅgāni sabbabuddhānaṃ pihayitāni patthitāni. Katame aṭṭhavīsati? Idha, mahārāja, dhutaṅgaṃ suddhājīvaṃ sukhaphalaṃ anavajjaṃ na paradukkhāpanaṃ abhayaṃ asampīḷanaṃ ekantavaḍḍhikaṃ aparihāniyaṃ amāyaṃ ārakkhā patthitadadaṃ sabbasattadamanaṃ saṃvarahitaṃ patirūpaṃ anissitaṃ vippamuttaṃ rāgakkhayaṃ dosakkhayaṃ mohakkhayaṃ mānappahānaṃ kuvitakkacchedanaṃ kaṅkhāvitaraṇaṃ kosajjaviddhaṃsanaṃ aratippahānaṃ khamanaṃ atulaṃ appamāṇaṃ sabbadukkhakkhayagamanaṃ, ime kho, mahārāja, aṭṭhavīsati dhutaṅgaguṇā yathābhuccaguṇā yehi guṇehi dhutaṅgāni sabbabuddhānaṃ pihayitāni patthitāni.
‘‘ယေ ခော တေ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏေ သမ္မာ ဥပသေဝန္တိ, တေ အဋ္ဌာရသဟိ ဂုဏေဟိ သမုပေတာ ဘဝန္တိ။ ကတမေဟိ အဋ္ဌာရသဟိ? အာစာရော တေသံ သုဝိသုဒ္ဓော ဟောတိ, ပဋိပဒာ သုပူရိတာ ဟောတိ, ကာယိကံ ဝာစသိကံ သုရက္ခိတံ ဟောတိ, မနောသမာစာရော သုဝိသုဒ္ဓော ဟောတိ, ဝီရိယံ သုပဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ, ဘယံ ဝူပသမ္မတိ, အတ္တာနုဒိဋ္ဌိဗ္ယပဂတာ ဟောတိ, အာဃာတော ဥပရတော ဟောတိ, မေတ္တာ ဥပဋ္ဌိတာ ဟောတိ, အာဟာရော ပရိညာတော ဟောတိ, သဗ္ဗသတ္တာနံ ဂရုကတော ဟောတိ, ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ, ဇာဂရိယမနုယုတ္တော ဟောတိ, အနိကေတော ဟောတိ, ယတ္ထ ဖာသု တတ္ထ ဝိဟာရီ ဟောတိ, ပာပဇေဂုစ္ဆီ ဟောတိ, ဝိဝေကာရာမော ဟောတိ, သတတံ အပ္ပမတ္တော ဟောတိ, ယေ တေ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏေ သမ္မာ ဥပသေဝန္တိ, တေ ဣမေဟိ အဋ္ဌာရသဟိ ဂုဏေဟိ သမုပေတာ ဘဝန္တိ။
‘‘Ye kho te, mahārāja, dhutaguṇe sammā upasevanti, te aṭṭhārasahi guṇehi samupetā bhavanti. Katamehi aṭṭhārasahi? Ācāro tesaṃ suvisuddho hoti, paṭipadā supūritā hoti, kāyikaṃ vācasikaṃ surakkhitaṃ hoti, manosamācāro suvisuddho hoti, vīriyaṃ supaggahitaṃ hoti, bhayaṃ vūpasammati, attānudiṭṭhibyapagatā hoti, āghāto uparato hoti, mettā upaṭṭhitā hoti, āhāro pariññāto hoti, sabbasattānaṃ garukato hoti, bhojane mattaññū hoti, jāgariyamanuyutto hoti, aniketo hoti, yattha phāsu tattha vihārī hoti, pāpajegucchī hoti, vivekārāmo hoti, satataṃ appamatto hoti, ye te, mahārāja, dhutaguṇe sammā upasevanti, te imehi aṭṭhārasahi guṇehi samupetā bhavanti.
‘‘ဒသ ဣမေ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလာ ဓုတဂုဏာရဟာ။ ကတမေ ဒသ? သဒ္ဓော ဟောတိ ဟိရိမာ ဓိတိမာ အကုဟော အတ္ထဝသီ အလောလော သိက္ခာကာမော ဒဠ္ဟသမာဒာနော အနုဇ္ဈာနဗဟုလော မေတ္တာဝိဟာရီ, ဣမေ ခော, မဟာရာဇ, ဒသ ပုဂ္ဂလာ ဓုတဂုဏာရဟာ။
‘‘Dasa ime, mahārāja, puggalā dhutaguṇārahā. Katame dasa? Saddho hoti hirimā dhitimā akuho atthavasī alolo sikkhākāmo daḷhasamādāno anujjhānabahulo mettāvihārī, ime kho, mahārāja, dasa puggalā dhutaguṇārahā.
‘‘ယေ တေ, မဟာရာဇ, ဂိဟီ အဂာရိကာ ကာမဘောဂိနော သန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောန္တိ, သဗ္ဗေ တေ ပုရိမာသု ဇာတီသု တေရသသု ဓုတဂုဏေသု ကတူပာသနာ ကတဘူမိကမ္မာ, တေ တတ္ထ စာရဉ္စ ပဋိပတ္တိဉ္စ သောဓယိတ္ဝာ အဇ္ဇေတရဟိ ဂိဟီ ယေဝ သန္တာ သန္တံ ပရမတ္တံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောန္တိ။
‘‘Ye te, mahārāja, gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, sabbe te purimāsu jātīsu terasasu dhutaguṇesu katūpāsanā katabhūmikammā, te tattha cārañca paṭipattiñca sodhayitvā ajjetarahi gihī yeva santā santaṃ paramattaṃ nibbānaṃ sacchikaronti.
‘‘ယထာ , မဟာရာဇ, ကုသလော ဣသ္သာသော အန္တေဝာသိကေ ပဌမံ တာဝ ဥပာသနသာလာယံ စာပဘေဒစာပာရောပနဂ္ဂဟဏမုဋ္ဌိပ္ပဋိပီဠနအင္ဂုလိဝိနာမနပာဒဌပနသရဂ္ဂဟဏသန္နဟနအာကဍ္ဎန သဒ္ဓာရဏလက္ခနိယမနခိပနေ တိဏပုရိသကဆကဏ 7 တိဏပလာလမတ္တိကာပုဉ္ဇဖလကလက္ခဝေဓေ အနုသိက္ခာပေတ္ဝာ ရညော သန္တိကေ ဥပာသနံ အာရာဓယိတ္ဝာ အာဇညရထဂဇတုရင္ဂဓနဓညဟိရညသုဝဏ္ဏဒာသိဒာသဘရိယဂာမဝရံ လဘတိ , ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယေ တေ ဂိဟီ အဂာရိကာ ကာမဘောဂိနော သန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောန္တိ, တေ သဗ္ဗေ ပုရိမာသု ဇာတီသု တေရသသု ဓုတဂုဏေသု ကတူပာသနာ ကတဘူမိကမ္မာ, တေ တတ္ထေဝ စာရဉ္စ ပဋိပတ္တိဉ္စ သောဓယိတ္ဝာ အဇ္ဇေတရဟိ ဂိဟီ ယေဝ သန္တာ သန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောန္တိ။ န, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏေသု ပုဗ္ဗာသေဝနံ ဝိနာ ဧကိသ္သာ ယေဝ ဇာတိယာ အရဟတ္တံ သစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, ဥတ္တမေန ပန ဝီရိယေန ဥတ္တမာယ ပဋိပတ္တိယာ တထာရူပေန အာစရိယေန ကလ္ယာဏမိတ္တေန အရဟတ္တံ သစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ။
‘‘Yathā , mahārāja, kusalo issāso antevāsike paṭhamaṃ tāva upāsanasālāyaṃ cāpabhedacāpāropanaggahaṇamuṭṭhippaṭipīḷanaaṅgulivināmanapādaṭhapanasaraggahaṇasannahanaākaḍḍhana saddhāraṇalakkhaniyamanakhipane tiṇapurisakachakaṇa 8 tiṇapalālamattikāpuñjaphalakalakkhavedhe anusikkhāpetvā rañño santike upāsanaṃ ārādhayitvā ājaññarathagajaturaṅgadhanadhaññahiraññasuvaṇṇadāsidāsabhariyagāmavaraṃ labhati , evameva kho, mahārāja, ye te gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, te sabbe purimāsu jātīsu terasasu dhutaguṇesu katūpāsanā katabhūmikammā, te tattheva cārañca paṭipattiñca sodhayitvā ajjetarahi gihī yeva santā santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti. Na, mahārāja, dhutaguṇesu pubbāsevanaṃ vinā ekissā yeva jātiyā arahattaṃ sacchikiriyā hoti, uttamena pana vīriyena uttamāya paṭipattiyā tathārūpena ācariyena kalyāṇamittena arahattaṃ sacchikiriyā hoti.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တော အာစရိယံ ဓနေန ဝာ ဝတ္တပ္ပဋိပတ္တိယာ ဝာ အာရာဓေတ္ဝာ သတ္တဂ္ဂဟဏဆေဒနလေခနဝေဓနသလ္လုဒ္ဓရဏဝဏဓောဝနသောသနဘေသဇ္ဇာနုလိမ္ပနဝမန ဝိရေစနာနုဝာသနကိရိယမနုသိက္ခိတ္ဝာ ဝိဇ္ဇာသု ကတသိက္ခော ကတူပာသနော ကတဟတ္ထော အာတုရေ ဥပသင္ကမတိ တိကိစ္ဆာယ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယေ တေ ဂိဟီ အဂာရိကာ ကာမဘောဂိနော သန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောန္တိ, တေ သဗ္ဗေ ပုရိမာသု ဇာတီသု တေရသသု ဓုတဂုဏေသု ကတူပာသနာ ကတဘူမိကမ္မာ, တေ တတ္ထေဝ စာရဉ္စ ပဋိပတ္တိဉ္စ သောဓယိတ္ဝာ အဇ္ဇေတရဟိ ဂိဟီ ယေဝ သန္တာ သန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောန္တိ, န, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏေဟိ အဝိသုဒ္ဓာနံ ဓမ္မာဘိသမယော ဟောတိ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, bhisakko sallakatto ācariyaṃ dhanena vā vattappaṭipattiyā vā ārādhetvā sattaggahaṇachedanalekhanavedhanasalluddharaṇavaṇadhovanasosanabhesajjānulimpanavamana virecanānuvāsanakiriyamanusikkhitvā vijjāsu katasikkho katūpāsano katahattho āture upasaṅkamati tikicchāya, evameva kho, mahārāja, ye te gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, te sabbe purimāsu jātīsu terasasu dhutaguṇesu katūpāsanā katabhūmikammā, te tattheva cārañca paṭipattiñca sodhayitvā ajjetarahi gihī yeva santā santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, na, mahārāja, dhutaguṇehi avisuddhānaṃ dhammābhisamayo hoti.
‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ဥဒကသ္သ အသေစနေန ဗီဇာနံ အဝိရူဟနံ ဟောတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏေဟိ အဝိသုဒ္ဓာနံ ဓမ္မာဘိသမယော န ဟောတိ။
‘‘Yathā, mahārāja, udakassa asecanena bījānaṃ avirūhanaṃ hoti, evameva kho, mahārāja, dhutaguṇehi avisuddhānaṃ dhammābhisamayo na hoti.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, အကတကုသလာနံ အကတကလ္ယာဏာနံ သုဂတိဂမနံ န ဟောတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏေဟိ အဝိသုဒ္ဓာနံ ဓမ္မာဘိသမယော န ဟောတိ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, akatakusalānaṃ akatakalyāṇānaṃ sugatigamanaṃ na hoti, evameva kho, mahārāja, dhutaguṇehi avisuddhānaṃ dhammābhisamayo na hoti.
‘‘ပထဝိသမံ , မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌေန။ အာပောသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သဗ္ဗကိလေသမလဓောဝနဋ္ဌေန။ တေဇောသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သဗ္ဗကိလေသဝနဇ္ဈာပနဋ္ဌေန ။ ဝာယောသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သဗ္ဗကိလေသမလရဇောပဝာဟနဋ္ဌေန။ အဂဒသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သဗ္ဗကိလေသဗ္ယာဓိဝူပသမနဋ္ဌေန။ အမတသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သဗ္ဗကိလေသဝိသနာသနဋ္ဌေန။ ခေတ္တသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သဗ္ဗသာမညဂုဏသသ္သဝိရူဟနဋ္ဌေန။ မနောဟရသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ပတ္ထိတိစ္ဆိတသဗ္ဗသမ္ပတ္တိဝရဒဒဋ္ဌေန။ နာဝာသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သံသာရမဟဏ္ဏဝပာရဂမနဋ္ဌေန။ ဘီရုတ္တာဏသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ဇရာမရဏဘီတာနံ အသ္သာသကရဏဋ္ဌေန။ မာတုသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ကိလေသဒုက္ခပ္ပဋိပီဠိတာနံ အနုဂ္ဂာဟကဋ္ဌေန။ ပိတုသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ကုသလဝဍ္ဎိကာမာနံ သဗ္ဗသာမညဂုဏဇနကဋ္ဌေန။ မိတ္တသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သဗ္ဗသာမညဂုဏပရိယေသနအဝိသံဝာဒကဋ္ဌေန။ ပဒုမသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သဗ္ဗကိလေသမလေဟိ အနုပလိတ္တဋ္ဌေန။ စတုဇ္ဇာတိယဝရဂန္ဓသမံ , မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ကိလေသဒုဂ္ဂန္ဓပဋိဝိနောဒနဋ္ဌေန။ ဂိရိရာဇဝရသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ အဋ္ဌလောကဓမ္မဝာတေဟိ အကမ္ပိယဋ္ဌေန။ အာကာသသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သဗ္ဗတ္ထ ဂဟဏာပဂတဥရုဝိသဋဝိတ္ထတမဟန္တဋ္ဌေန။ နဒီသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ကိလေသမလပဝာဟနဋ္ဌေန။ သုဒေသကသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ဇာတိကန္တာရကိလေသဝနဂဟနနိတ္ထရဏဋ္ဌေန။ မဟာသတ္ထဝာဟသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သဗ္ဗဘယသုညခေမအဘယဝရပဝရနိဗ္ဗာနနဂရသမ္ပာပနဋ္ဌေန ။ သုမဇ္ဇိတဝိမလာဒာသသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ သင္ခာရာနံ သဘာဝဒသ္သနဋ္ဌေန။ ဖလကသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ကိလေသလဂုဠသရသတ္တိပဋိဗာဟနဋ္ဌေန။ ဆတ္တသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ကိလေသဝသ္သတိဝိဓဂ္ဂိသန္တာပာတပပဋိဗာဟနဋ္ဌေန။ စန္ဒသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ပိဟယိတပတ္ထိတဋ္ဌေန။ သူရိယသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ မောဟတမတိမိရနာသနဋ္ဌေန။ သာဂရသမံ, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ အနေကဝိဓသာမညဂုဏဝရရတနုဋ္ဌာနဋ္ဌေန, အပရိမိတအသင္ခ္ယေယ္ယအပ္ပမေယ္ယဋ္ဌေန စ။ ဧဝံ ခော, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ဗဟူပကာရံ သဗ္ဗဒရထပရိဠာဟနုဒံ အရတိနုဒံ ဘယနုဒံ ဘဝနုဒံ ခီလနုဒံ မလနုဒံ သောကနုဒံ ဒုက္ခနုဒံ ရာဂနုဒံ ဒောသနုဒံ မောဟနုဒံ မာနနုဒံ ဒိဋ္ဌိနုဒံ သဗ္ဗာကုသလဓမ္မနုဒံ ယသာဝဟံ ဟိတာဝဟံ သုခာဝဟံ ဖာသုကရံ ပီတိကရံ ယောဂက္ခေမကရံ အနဝဇ္ဇံ ဣဋ္ဌသုခဝိပာကံ ဂုဏရာသိဂုဏပုဉ္ဇံ အပရိမိတအသင္ခ္ယေယ္ယ အပ္ပမေယ္ယဂုဏံ ဝရံ ပဝရံ အဂ္ဂံ။
‘‘Pathavisamaṃ , mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ patiṭṭhānaṭṭhena. Āposamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesamaladhovanaṭṭhena. Tejosamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesavanajjhāpanaṭṭhena . Vāyosamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesamalarajopavāhanaṭṭhena. Agadasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesabyādhivūpasamanaṭṭhena. Amatasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesavisanāsanaṭṭhena. Khettasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbasāmaññaguṇasassavirūhanaṭṭhena. Manoharasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ patthiticchitasabbasampattivaradadaṭṭhena. Nāvāsamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ saṃsāramahaṇṇavapāragamanaṭṭhena. Bhīruttāṇasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ jarāmaraṇabhītānaṃ assāsakaraṇaṭṭhena. Mātusamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesadukkhappaṭipīḷitānaṃ anuggāhakaṭṭhena. Pitusamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kusalavaḍḍhikāmānaṃ sabbasāmaññaguṇajanakaṭṭhena. Mittasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbasāmaññaguṇapariyesanaavisaṃvādakaṭṭhena. Padumasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesamalehi anupalittaṭṭhena. Catujjātiyavaragandhasamaṃ , mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesaduggandhapaṭivinodanaṭṭhena. Girirājavarasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ aṭṭhalokadhammavātehi akampiyaṭṭhena. Ākāsasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbattha gahaṇāpagatauruvisaṭavitthatamahantaṭṭhena. Nadīsamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesamalapavāhanaṭṭhena. Sudesakasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ jātikantārakilesavanagahananittharaṇaṭṭhena. Mahāsatthavāhasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbabhayasuññakhemaabhayavarapavaranibbānanagarasampāpanaṭṭhena . Sumajjitavimalādāsasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ saṅkhārānaṃ sabhāvadassanaṭṭhena. Phalakasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesalaguḷasarasattipaṭibāhanaṭṭhena. Chattasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesavassatividhaggisantāpātapapaṭibāhanaṭṭhena. Candasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ pihayitapatthitaṭṭhena. Sūriyasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ mohatamatimiranāsanaṭṭhena. Sāgarasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ anekavidhasāmaññaguṇavararatanuṭṭhānaṭṭhena, aparimitaasaṅkhyeyyaappameyyaṭṭhena ca. Evaṃ kho, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ bahūpakāraṃ sabbadarathapariḷāhanudaṃ aratinudaṃ bhayanudaṃ bhavanudaṃ khīlanudaṃ malanudaṃ sokanudaṃ dukkhanudaṃ rāganudaṃ dosanudaṃ mohanudaṃ mānanudaṃ diṭṭhinudaṃ sabbākusaladhammanudaṃ yasāvahaṃ hitāvahaṃ sukhāvahaṃ phāsukaraṃ pītikaraṃ yogakkhemakaraṃ anavajjaṃ iṭṭhasukhavipākaṃ guṇarāsiguṇapuñjaṃ aparimitaasaṅkhyeyya appameyyaguṇaṃ varaṃ pavaraṃ aggaṃ.
‘‘ယထာ , မဟာရာဇ, မနုသ္သာ ဥပတ္ထမ္ဘဝသေန ဘောဇနံ ဥပသေဝန္တိ, ဟိတဝသေန ဘေသဇ္ဇံ ဥပသေဝန္တိ, ဥပကာရဝသေန မိတ္တံ ဥပသေဝန္တိ, တာရဏဝသေန နာဝံ ဥပသေဝန္တိ, သုဂန္ဓဝသေန မာလာဂန္ဓံ ဥပသေဝန္တိ, အဘယဝသေန ဘီရုတ္တာဏံ ဥပသေဝန္တိ, ပတိဋ္ဌာဝသေန 9 ပထဝိံ ဥပသေဝန္တိ, သိပ္ပဝသေန အာစရိယံ ဥပသေဝန္တိ, ယသဝသေန ရာဇာနံ ဥပသေဝန္တိ, ကာမဒဒဝသေန မဏိရတနံ ဥပသေဝန္တိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, သဗ္ဗသာမညဂုဏဒဒဝသေန အရိယာ ဓုတဂုဏံ ဥပသေဝန္တိ။
‘‘Yathā , mahārāja, manussā upatthambhavasena bhojanaṃ upasevanti, hitavasena bhesajjaṃ upasevanti, upakāravasena mittaṃ upasevanti, tāraṇavasena nāvaṃ upasevanti, sugandhavasena mālāgandhaṃ upasevanti, abhayavasena bhīruttāṇaṃ upasevanti, patiṭṭhāvasena 10 pathaviṃ upasevanti, sippavasena ācariyaṃ upasevanti, yasavasena rājānaṃ upasevanti, kāmadadavasena maṇiratanaṃ upasevanti, evameva kho, mahārāja, sabbasāmaññaguṇadadavasena ariyā dhutaguṇaṃ upasevanti.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ဥဒကံ ဗီဇဝိရူဟနာယ, အဂ္ဂိ ဈာပနာယ, အာဟာရော ဗလာဟရဏာယ, လတာ ဗန္ဓနာယ, သတ္ထံ ဆေဒနာယ, ပာနီယံ ပိပာသာဝိနယနာယ, နိဓိ အသ္သာသကရဏာယ, နာဝာ တီရသမ္ပာပနာယ, ဘေသဇ္ဇံ ဗ္ယာဓိဝူပသမနာယ, ယာနံ သုခဂမနာယ, ဘီရုတ္တာဏံ ဘယဝိနောဒနာယ, ရာဇာ အာရက္ခတ္ထာယ, ဖလကံ ဒဏ္ဍလေဍ္ဍုလဂုဠသရသတ္တိပဋိဗာဟနာယ, အာစရိယော အနုသာသနာယ, မာတာ ပောသနာယ, အာဒာသော ဩလောကနာယ, အလင္ကာရော သောဘနာယ, ဝတ္ထံ ပဋိစ္ဆာဒနာယ, နိသ္သေဏီ အာရောဟနာယ, တုလာ ဝိသမဝိက္ခေပနာယ 11, မန္တံ ပရိဇပ္ပနာယ, အာဝုဓံ တဇ္ဇနီယပဋိဗာဟနာယ , ပဒီပော အန္ဓကာရဝိဓမနာယ, ဝာတော ပရိဠာဟနိဗ္ဗာပနာယ, သိပ္ပံ ဝုတ္တိနိပ္ဖာဒနာယ, အဂဒံ ဇီဝိတရက္ခဏာယ, အာကရော ရတနုပ္ပာဒနာယ, ရတနံ အလင္ကရာယ, အာဏာ အနတိက္ကမနာယ, ဣသ္သရိယံ ဝသဝတ္တနာယ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏံ သာမညဗီဇဝိရူဟနာယ, ကိလေသမလဈာပနာယ, ဣဒ္ဓိဗလာဟရဏာယ, သတိသံဝရနိဗန္ဓနာယ, ဝိမတိဝိစိကိစ္ဆာသမုစ္ဆေဒနာယ, တဏ္ဟာပိပာသာဝိနယနာယ, အဘိသမယအသ္သာသကရဏာယ, စတုရောဃနိတ္ထရဏာယ, ကိလေသဗ္ယာဓိဝူပသမာယ, နိဗ္ဗာနသုခပ္ပဋိလာဘာယ, ဇာတိဇရာဗ္ယာဓိမရဏသောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသဘယဝိနောဒနာယ, သာမညဂုဏပရိရက္ခဏာယ, အရတိကုဝိတက္ကပဋိဗာဟနာယ, သကလသာမညတ္ထာနုသာသနာယ, သဗ္ဗသာမညဂုဏပောသနာယ, သမထဝိပသ္သနာမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနဒသ္သနာယ, သကလလောကထုတထောမိတမဟတိမဟာသောဘနကရဏာယ, သဗ္ဗာပာယပိဒဟနာယ, သာမညတ္ထသေလသိခရမုဒ္ဓနိ အဘိရူဟနာယ, ဝင္ကကုဋိလဝိသမစိတ္တဝိက္ခေပနာယ 12, သေဝိတဗ္ဗာသေဝိတဗ္ဗဓမ္မေ သာဓုသဇ္ဈာယကရဏာယ, သဗ္ဗကိလေသပဋိသတ္တုတဇ္ဇနာယ , အဝိဇ္ဇန္ဓကာရဝိဓမနာယ, တိဝိဓဂ္ဂိသန္တာပပရိဠာဟနိဗ္ဗာပနာယ, သဏ္ဟသုခုမသန္တသမာပတ္တိနိပ္ဖာဒနာယ, သကလသာမညဂုဏပရိရက္ခဏာယ, ဗောဇ္ဈင္ဂဝရရတနုပ္ပာဒနာယ, ယောဂိဇနာလင္ကရဏာယ, အနဝဇ္ဇနိပုဏသုခုမသန္တိသုခမနတိက္ကမနာယ , သကလသာမညအရိယဓမ္မဝသဝတ္တနာယ။ ဣတိ, မဟာရာဇ, ဣမေသံ ဂုဏာနံ အဓိဂမာယ ယဒိဒံ ဧကမေကံ ဓုတဂုဏံ, ဧဝံ, မဟာရာဇ, အတုလိယံ ဓုတဂုဏံ အပ္ပမေယ္ယံ အသမံ အပ္ပဋိသမံ အပ္ပဋိဘာဂံ အပ္ပဋိသေဋ္ဌံ ဥတ္တရံ သေဋ္ဌံ ဝိသိဋ္ဌံ အဓိကံ အာယတံ ပုထုလံ ဝိသဋံ ဝိတ္ထတံ ဂရုကံ ဘာရိယံ မဟန္တံ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, udakaṃ bījavirūhanāya, aggi jhāpanāya, āhāro balāharaṇāya, latā bandhanāya, satthaṃ chedanāya, pānīyaṃ pipāsāvinayanāya, nidhi assāsakaraṇāya, nāvā tīrasampāpanāya, bhesajjaṃ byādhivūpasamanāya, yānaṃ sukhagamanāya, bhīruttāṇaṃ bhayavinodanāya, rājā ārakkhatthāya, phalakaṃ daṇḍaleḍḍulaguḷasarasattipaṭibāhanāya, ācariyo anusāsanāya, mātā posanāya, ādāso olokanāya, alaṅkāro sobhanāya, vatthaṃ paṭicchādanāya, nisseṇī ārohanāya, tulā visamavikkhepanāya 13, mantaṃ parijappanāya, āvudhaṃ tajjanīyapaṭibāhanāya , padīpo andhakāravidhamanāya, vāto pariḷāhanibbāpanāya, sippaṃ vuttinipphādanāya, agadaṃ jīvitarakkhaṇāya, ākaro ratanuppādanāya, ratanaṃ alaṅkarāya, āṇā anatikkamanāya, issariyaṃ vasavattanāya, evameva kho, mahārāja, dhutaguṇaṃ sāmaññabījavirūhanāya, kilesamalajhāpanāya, iddhibalāharaṇāya, satisaṃvaranibandhanāya, vimativicikicchāsamucchedanāya, taṇhāpipāsāvinayanāya, abhisamayaassāsakaraṇāya, caturoghanittharaṇāya, kilesabyādhivūpasamāya, nibbānasukhappaṭilābhāya, jātijarābyādhimaraṇasokaparidevadukkhadomanassupāyāsabhayavinodanāya, sāmaññaguṇaparirakkhaṇāya, aratikuvitakkapaṭibāhanāya, sakalasāmaññatthānusāsanāya, sabbasāmaññaguṇaposanāya, samathavipassanāmaggaphalanibbānadassanāya, sakalalokathutathomitamahatimahāsobhanakaraṇāya, sabbāpāyapidahanāya, sāmaññatthaselasikharamuddhani abhirūhanāya, vaṅkakuṭilavisamacittavikkhepanāya 14, sevitabbāsevitabbadhamme sādhusajjhāyakaraṇāya, sabbakilesapaṭisattutajjanāya , avijjandhakāravidhamanāya, tividhaggisantāpapariḷāhanibbāpanāya, saṇhasukhumasantasamāpattinipphādanāya, sakalasāmaññaguṇaparirakkhaṇāya, bojjhaṅgavararatanuppādanāya, yogijanālaṅkaraṇāya, anavajjanipuṇasukhumasantisukhamanatikkamanāya , sakalasāmaññaariyadhammavasavattanāya. Iti, mahārāja, imesaṃ guṇānaṃ adhigamāya yadidaṃ ekamekaṃ dhutaguṇaṃ, evaṃ, mahārāja, atuliyaṃ dhutaguṇaṃ appameyyaṃ asamaṃ appaṭisamaṃ appaṭibhāgaṃ appaṭiseṭṭhaṃ uttaraṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ adhikaṃ āyataṃ puthulaṃ visaṭaṃ vitthataṃ garukaṃ bhāriyaṃ mahantaṃ.
‘‘ယော ခော, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလော ပာပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော ကုဟကော လုဒ္ဓော ဩဒရိကော လာဘကာမော ယသကာမော ကိတ္တိကာမော အယုတ္တော အပ္ပတ္တော အနနုစ္ဆဝိကော အနရဟော အပ္ပတိရူပော ဓုတင္ဂံ 15 သမာဒိယတိ, သော ဒိဂုဏံ ဒဏ္ဍမာပဇ္ဇတိ, သဗ္ဗဂုဏဃာတမာပဇ္ဇတိ, ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ ဟီဠနံ ခီဠနံ ဂရဟနံ ဥပ္ပဏ္ဍနံ ခိပနံ အသမ္ဘောဂံ နိသ္သာရဏံ နိစ္ဆုဘနံ ပဝာဟနံ ပဗ္ဗာဇနံ ပဋိလဘတိ, သမ္ပရာယေပိ သတယောဇနိကေ အဝီစိမဟာနိရယေ ဥဏ္ဟကဌိတတတ္တသန္တတ္တအစ္စိဇာလာမာလကေ အနေကဝသ္သကောဋိသတသဟသ္သာနိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဖေဏုဒ္ဒေဟကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ ပစ္စတိ, တတော မုစ္စိတ္ဝာ 16 ကိသဖရုသကာဠင္ဂပစ္စင္ဂော သူနုဒ္ဓုမာတသုသိရုတ္တမင္ဂော 17 ဆာတော ပိပာသိတော ဝိသမဘီမရူပဝဏ္ဏော ဘဂ္ဂကဏ္ဏသောတော ဥမ္မီလိတနိမီလိတနေတ္တနယနော အရုဂတ္တပက္ကဂတ္တော ပုဠဝာကိဏ္ဏသဗ္ဗကာယော ဝာတမုခေ ဇလမာနော ဝိယ အဂ္ဂိက္ခန္ဓော အန္တော ဇလမာနော ပဇ္ဇလမာနော အတာဏော အသရဏော အာရုဏ္ဏရုဏ္ဏကာရုညရဝံ ပရိဒေဝမာနော နိဇ္ဈာမတဏ္ဟိကော သမဏမဟာပေတော ဟုတ္ဝာ အာဟိဏ္ဍမာနော မဟိယာ အဋ္ဋသ္သရံ ကရောတိ။
‘‘Yo kho, mahārāja, puggalo pāpiccho icchāpakato kuhako luddho odariko lābhakāmo yasakāmo kittikāmo ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirūpo dhutaṅgaṃ 18 samādiyati, so diguṇaṃ daṇḍamāpajjati, sabbaguṇaghātamāpajjati, diṭṭhadhammikaṃ hīḷanaṃ khīḷanaṃ garahanaṃ uppaṇḍanaṃ khipanaṃ asambhogaṃ nissāraṇaṃ nicchubhanaṃ pavāhanaṃ pabbājanaṃ paṭilabhati, samparāyepi satayojanike avīcimahāniraye uṇhakaṭhitatattasantattaaccijālāmālake anekavassakoṭisatasahassāni uddhamadho tiriyaṃ pheṇuddehakaṃ samparivattakaṃ paccati, tato muccitvā 19 kisapharusakāḷaṅgapaccaṅgo sūnuddhumātasusiruttamaṅgo 20 chāto pipāsito visamabhīmarūpavaṇṇo bhaggakaṇṇasoto ummīlitanimīlitanettanayano arugattapakkagatto puḷavākiṇṇasabbakāyo vātamukhe jalamāno viya aggikkhandho anto jalamāno pajjalamāno atāṇo asaraṇo āruṇṇaruṇṇakāruññaravaṃ paridevamāno nijjhāmataṇhiko samaṇamahāpeto hutvā āhiṇḍamāno mahiyā aṭṭassaraṃ karoti.
‘‘ယထာ , မဟာရာဇ, ကောစိ အယုတ္တော အပ္ပတ္တော အနနုစ္ဆဝိကော အနရဟော အပ္ပတိရူပော ဟီနော ကုဇာတိကော ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိဉ္စတိ, သော လဘတိ ဟတ္ထစ္ဆေဒံ ပာဒစ္ဆေဒံ ဟတ္ထပာဒစ္ဆေဒံ ကဏ္ဏစ္ဆေဒံ နာသစ္ဆေဒံ ကဏ္ဏနာသစ္ဆေဒံ ဗိလင္ဂထာလိကံ သင္ခမုဏ္ဍိကံ ရာဟုမုခံ ဇောတိမာလိကံ ဟတ္ထပဇ္ဇောတိကံ ဧရကဝတ္တိကံ စီရကဝာသိကံ ဧဏေယ္ယကံ ဗဠိသမံသိကံ ကဟာပဏကံ ခာရာပတစ္ဆိကံ ပလိဃပရိဝတ္တိကံ ပလာလပီဌကံ တတ္တေန တေလေန ဩသိဉ္စနံ သုနခေဟိ ခာဒာပနံ ဇီဝသူလာရောပနံ အသိနာ သီသစ္ဆေဒံ အနေကဝိဟိတမ္ပိ ကမ္မကာရဏံ အနုဘဝတိ။ ကိံ ကာရဏာ? အယုတ္တော အပ္ပတ္တော အနနုစ္ဆဝိကော အနရဟော အပ္ပတိရူပော ဟီနော ကုဇာတိကော မဟန္တေ ဣသ္သရိယေ ဌာနေ အတ္တာနံ ဌပေသိ, ဝေလံ ဃာတေသိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယော ကောစိ ပုဂ္ဂလော ပာပိစ္ဆော။ပေ.။ မဟိယာ အဋ္ဋသ္သရံ ကရောတိ။
‘‘Yathā , mahārāja, koci ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirūpo hīno kujātiko khattiyābhisekena abhisiñcati, so labhati hatthacchedaṃ pādacchedaṃ hatthapādacchedaṃ kaṇṇacchedaṃ nāsacchedaṃ kaṇṇanāsacchedaṃ bilaṅgathālikaṃ saṅkhamuṇḍikaṃ rāhumukhaṃ jotimālikaṃ hatthapajjotikaṃ erakavattikaṃ cīrakavāsikaṃ eṇeyyakaṃ baḷisamaṃsikaṃ kahāpaṇakaṃ khārāpatacchikaṃ palighaparivattikaṃ palālapīṭhakaṃ tattena telena osiñcanaṃ sunakhehi khādāpanaṃ jīvasūlāropanaṃ asinā sīsacchedaṃ anekavihitampi kammakāraṇaṃ anubhavati. Kiṃ kāraṇā? Ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirūpo hīno kujātiko mahante issariye ṭhāne attānaṃ ṭhapesi, velaṃ ghātesi, evameva kho, mahārāja, yo koci puggalo pāpiccho…pe… mahiyā aṭṭassaraṃ karoti.
‘‘ယော ပန, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလော ယုတ္တော ပတ္တော အနုစ္ဆဝိကော အရဟော ပတိရူပော အပ္ပိစ္ဆော သန္တုဋ္ဌော ပဝိဝိတ္တော အသံသဋ္ဌော အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော အသဌော အမာယော အနောဒရိကော အလာဘကာမော အယသကာမော အကိတ္တိကာမော သဒ္ဓော သဒ္ဓာပဗ္ဗဇိတော ဇရာမရဏာ မုစ္စိတုကာမော ‘သာသနံ ပဂ္ဂဏ္ဟိသ္သာမီ’တိ ဓုတင္ဂံ သမာဒိယတိ, သော ဒိဂုဏံ ပူဇံ အရဟတိ ဒေဝာနဉ္စ ပိယော ဟောတိ မနာပော ပိဟယိတော ပတ္ထိတော, ဇာတိသုမနမလ္လိကာဒီနံ ဝိယ ပုပ္ဖံ နဟာတာနုလိတ္တသ္သ, ဇိဃစ္ဆိတသ္သ ဝိယ ပဏီတဘောဇနံ, ပိပာသိတသ္သ ဝိယ သီတလဝိမလသုရဘိပာနီယံ, ဝိသဂတသ္သ ဝိယ ဩသဓဝရံ, သီဃဂမနကာမသ္သ ဝိယ အာဇညရထဝရုတ္တမံ, အတ္ထကာမသ္သ ဝိယ မနောဟရမဏိရတနံ, အဘိသိဉ္စိတုကာမသ္သ ဝိယ ပဏ္ဍရဝိမလသေတစ္ဆတ္တံ, ဓမ္မကာမသ္သ ဝိယ အရဟတ္တဖလာဓိဂမမနုတ္တရံ။ တသ္သ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝနာပာရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပာဒာ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ပဉ္စ ဗလာနိ သတ္တ ဗောဇ္ဈင္ဂာ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဘာဝနာပာရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ, သမထဝိပသ္သနာ အဓိဂစ္ဆတိ, အဓိဂမပ္ပဋိပတ္တိ ပရိဏမတိ, စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ စတသ္သော ပဋိသမ္ဘိဒာ တိသ္သော ဝိဇ္ဇာ ဆဠဘိညာ ကေဝလော စ သမဏဓမ္မော သဗ္ဗေ တသ္သာဓေယ္ယာ ဟောန္တိ, ဝိမုတ္တိပဏ္ဍရဝိမလသေတစ္ဆတ္တေန အဘိသိဉ္စတိ။
‘‘Yo pana, mahārāja, puggalo yutto patto anucchaviko araho patirūpo appiccho santuṭṭho pavivitto asaṃsaṭṭho āraddhavīriyo pahitatto asaṭho amāyo anodariko alābhakāmo ayasakāmo akittikāmo saddho saddhāpabbajito jarāmaraṇā muccitukāmo ‘sāsanaṃ paggaṇhissāmī’ti dhutaṅgaṃ samādiyati, so diguṇaṃ pūjaṃ arahati devānañca piyo hoti manāpo pihayito patthito, jātisumanamallikādīnaṃ viya pupphaṃ nahātānulittassa, jighacchitassa viya paṇītabhojanaṃ, pipāsitassa viya sītalavimalasurabhipānīyaṃ, visagatassa viya osadhavaraṃ, sīghagamanakāmassa viya ājaññarathavaruttamaṃ, atthakāmassa viya manoharamaṇiratanaṃ, abhisiñcitukāmassa viya paṇḍaravimalasetacchattaṃ, dhammakāmassa viya arahattaphalādhigamamanuttaraṃ. Tassa cattāro satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, cattāro sammappadhānā cattāro iddhipādā pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchati, samathavipassanā adhigacchati, adhigamappaṭipatti pariṇamati, cattāri sāmaññaphalāni catasso paṭisambhidā tisso vijjā chaḷabhiññā kevalo ca samaṇadhammo sabbe tassādheyyā honti, vimuttipaṇḍaravimalasetacchattena abhisiñcati.
‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ရညော ခတ္တိယသ္သ အဘိဇာတကုလကုလီနသ္သ ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိတ္တသ္သ ပရိစရန္တိ သရဋ္ဌနေဂမဇာနပဒဘဋဗလာ 21 အဋ္ဌတ္တိံသာ စ ရာဇပရိသာ နဋနစ္စကာ မုခမင္ဂလိကာ သောတ္ထိဝာစကာ သမဏဗ္ရာဟ္မဏသဗ္ဗပာသဏ္ဍဂဏာ အဘိဂစ္ဆန္တိ, ယံ ကိဉ္စိ ပထဝိယာ ပဋ္ဋနရတနာကရနဂရသုင္ကဋ္ဌာနဝေရဇ္ဇကဆေဇ္ဇဘေဇ္ဇဇနမနုသာသနံ သဗ္ဗတ္ထ သာမိကော ဘဝတိ, ဧဝမေဝ ခော , မဟာရာဇ, ယော ကောစိ ပုဂ္ဂလော ယုတ္တော ပတ္တော။ပေ.။ ဝိမုတ္တိပဏ္ဍရဝိမလသေတစ္ဆတ္တေန အဘိသိဉ္စတိ။
‘‘Yathā, mahārāja, rañño khattiyassa abhijātakulakulīnassa khattiyābhisekena abhisittassa paricaranti saraṭṭhanegamajānapadabhaṭabalā 22 aṭṭhattiṃsā ca rājaparisā naṭanaccakā mukhamaṅgalikā sotthivācakā samaṇabrāhmaṇasabbapāsaṇḍagaṇā abhigacchanti, yaṃ kiñci pathaviyā paṭṭanaratanākaranagarasuṅkaṭṭhānaverajjakachejjabhejjajanamanusāsanaṃ sabbattha sāmiko bhavati, evameva kho , mahārāja, yo koci puggalo yutto patto…pe… vimuttipaṇḍaravimalasetacchattena abhisiñcati.
‘‘တေရသိမာနိ , မဟာရာဇ, ဓုတင္ဂာနိ, ယေဟိ သုဒ္ဓိကတော နိဗ္ဗာနမဟာသမုဒ္ဒံ ပဝိသိတ္ဝာ ဗဟုဝိဓံ ဓမ္မကီဠမဘိကီဠတိ, ရူပာရူပအဋ္ဌသမာပတ္တိယော ဝဠဉ္ဇေတိ, ဣဒ္ဓိဝိဓံ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုံ ပရစိတ္တဝိဇာနနံ ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိံ ဒိဗ္ဗစက္ခုံ သဗ္ဗာသဝက္ခယဉ္စ ပာပုဏာတိ။ ကတမေ တေရသ? ပံသုကူလိကင္ဂံ တေစီဝရိကင္ဂံ ပိဏ္ဍပာတိကင္ဂံ သပဒာနစာရိကင္ဂံ ဧကာသနိကင္ဂံ ပတ္တပိဏ္ဍိကင္ဂံ ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင္ဂံ အာရညိကင္ဂံ ရုက္ခမူလိကင္ဂံ အဗ္ဘောကာသိကင္ဂံ သောသာနိကင္ဂံ ယထာသန္ထတိကင္ဂံ နေသဇ္ဇိကင္ဂံ, ဣမေဟိ ခော, မဟာရာဇ, တေရသဟိ ဓုတဂုဏေဟိ ပုဗ္ဗေ အာသေဝိတေဟိ နိသေဝိတေဟိ စိဏ္ဏေဟိ ပရိစိဏ္ဏေဟိ စရိတေဟိ ဥပစရိတေဟိ ပရိပူရိတေဟိ ကေဝလံ သာမညံ ပဋိလဘတိ, တသ္သာဓေယ္ယာ ဟောန္တိ ကေဝလာ သန္တာ သုခာ သမာပတ္တိယော။
‘‘Terasimāni , mahārāja, dhutaṅgāni, yehi suddhikato nibbānamahāsamuddaṃ pavisitvā bahuvidhaṃ dhammakīḷamabhikīḷati, rūpārūpaaṭṭhasamāpattiyo vaḷañjeti, iddhividhaṃ dibbasotadhātuṃ paracittavijānanaṃ pubbenivāsānussatiṃ dibbacakkhuṃ sabbāsavakkhayañca pāpuṇāti. Katame terasa? Paṃsukūlikaṅgaṃ tecīvarikaṅgaṃ piṇḍapātikaṅgaṃ sapadānacārikaṅgaṃ ekāsanikaṅgaṃ pattapiṇḍikaṅgaṃ khalupacchābhattikaṅgaṃ āraññikaṅgaṃ rukkhamūlikaṅgaṃ abbhokāsikaṅgaṃ sosānikaṅgaṃ yathāsanthatikaṅgaṃ nesajjikaṅgaṃ, imehi kho, mahārāja, terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi kevalaṃ sāmaññaṃ paṭilabhati, tassādheyyā honti kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, သဓနော နာဝိကော ပဋ္ဋနေ သုဋ္ဌု ကတသုင္ကော မဟာသမုဒ္ဒံ ပဝိသိတ္ဝာ ဝင္ဂံ တက္ကောလံ စီနံ သောဝီရံ သုရဋ္ဌံ အလသန္ဒံ ကောလပဋ္ဋနံ သုဝဏ္ဏဘူမိံ ဂစ္ဆတိ အညမ္ပိ ယံ ကိဉ္စိ နာဝာသဉ္စရဏံ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဣမေဟိ တေရသဟိ ဓုတဂုဏေဟိ ပုဗ္ဗေ အာသေဝိတေဟိ နိသေဝိတေဟိ စိဏ္ဏေဟိ ပရိစိဏ္ဏေဟိ စရိတေဟိ ဥပစရိတေဟိ ပရိပူရိတေဟိ ကေဝလံ သာမညံ ပဋိလဘတိ, တသ္သာဓေယ္ယာ ဟောန္တိ ကေဝလာ သန္တာ သုခာ သမာပတ္တိယော။
‘‘Yathā, mahārāja, sadhano nāviko paṭṭane suṭṭhu katasuṅko mahāsamuddaṃ pavisitvā vaṅgaṃ takkolaṃ cīnaṃ sovīraṃ suraṭṭhaṃ alasandaṃ kolapaṭṭanaṃ suvaṇṇabhūmiṃ gacchati aññampi yaṃ kiñci nāvāsañcaraṇaṃ, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi kevalaṃ sāmaññaṃ paṭilabhati, tassādheyyā honti kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ကသ္သကော ပဌမံ ခေတ္တဒောသံ တိဏကဋ္ဌပာသာဏံ အပနေတ္ဝာ ကသိတ္ဝာ ဝပိတ္ဝာ သမ္မာ ဥဒကံ ပဝေသေတ္ဝာ ရက္ခိတ္ဝာ ဂောပေတ္ဝာ လဝနမဒ္ဒနေန ဗဟုဓညကော ဟောတိ, တသ္သာဓေယ္ယာ ဘဝန္တိ ယေ ကေစိ အဓနာ ကပဏာ ဒလိဒ္ဒာ ဒုဂ္ဂတဇနာ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဣမေဟိ တေရသဟိ ဓုတဂုဏေဟိ ပုဗ္ဗေ အာသေဝိတေဟိ။ပေ.။ ကေဝလာ သန္တာ သုခာ သမာပတ္တိယော။
‘‘Yathā, mahārāja, kassako paṭhamaṃ khettadosaṃ tiṇakaṭṭhapāsāṇaṃ apanetvā kasitvā vapitvā sammā udakaṃ pavesetvā rakkhitvā gopetvā lavanamaddanena bahudhaññako hoti, tassādheyyā bhavanti ye keci adhanā kapaṇā daliddā duggatajanā, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi…pe… kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ခတ္တိယော မုဒ္ဓာဝသိတ္တော အဘိဇာတကုလီနော ဆေဇ္ဇဘေဇ္ဇဇနမနုသာသနေ ဣသ္သရော ဟောတိ ဝသဝတ္တီ သာမိကော ဣစ္ဆာကရဏော, ကေဝလာ စ မဟာပထဝီ တသ္သာဓေယ္ယာ ဟောတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဣမေဟိ တေရသဟိ ဓုတဂုဏေဟိ ပုဗ္ဗေ အာသေဝိတေဟိ နိသေဝိတေဟိ စိဏ္ဏေဟိ ပရိစိဏ္ဏေဟိ စရိတေဟိ ဥပစရိတေဟိ ပရိပူရိတေဟိ ဇိနသာသနဝရေ ဣသ္သရော ဟောတိ ဝသဝတ္တီ သာမိကော ဣစ္ဆာကရဏော, ကေဝလာ စ သမဏဂုဏာ တသ္သာဓေယ္ယာ ဟောန္တိ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, khattiyo muddhāvasitto abhijātakulīno chejjabhejjajanamanusāsane issaro hoti vasavattī sāmiko icchākaraṇo, kevalā ca mahāpathavī tassādheyyā hoti, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi jinasāsanavare issaro hoti vasavattī sāmiko icchākaraṇo, kevalā ca samaṇaguṇā tassādheyyā honti.
‘‘နနု , မဟာရာဇ, ထေရော ဥပသေနော ဝင္ဂန္တပုတ္တော သလ္လေခဓုတဂုဏေ ပရိပူရကာရိတာယ အနာဒိယိတ္ဝာ သာဝတ္ထိယာ သင္ဃသ္သ ကတိကံ သပရိသော နရဒမ္မသာရထိံ ပဋိသလ္လာနဂတံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတော ပာဒေ သိရသာ ဝန္ဒိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ, ဘဂဝာ စ တံ သုဝိနီတံ ပရိသံ ဩလောကေတ္ဝာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော ပမုဒိတော ဥဒဂ္ဂော ပရိသာယ သဒ္ဓိံ သလ္လာပံ သလ္လပိတ္ဝာ အသမ္ဘိန္နေန ဗ္ရဟ္မသ္သရေန ဧတဒဝောစ ‘ပာသာဒိကာ ခော ပန တ္ယာယံ ဥပသေန ပရိသာ, ကတံ တ္ဝံ ဥပသေန ပရိသံ ဝိနေသီ’တိ။ သောပိ သဗ္ဗညုနာ ဒသဗလေန ဒေဝာတိဒေဝေန ပုဋ္ဌော ယထာဘူတသဘာဝဂုဏဝသေန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ –
‘‘Nanu , mahārāja, thero upaseno vaṅgantaputto sallekhadhutaguṇe paripūrakāritāya anādiyitvā sāvatthiyā saṅghassa katikaṃ sapariso naradammasārathiṃ paṭisallānagataṃ upasaṅkamitvā bhagavato pāde sirasā vanditvā ekamantaṃ nisīdi, bhagavā ca taṃ suvinītaṃ parisaṃ oloketvā haṭṭhatuṭṭho pamudito udaggo parisāya saddhiṃ sallāpaṃ sallapitvā asambhinnena brahmassarena etadavoca ‘pāsādikā kho pana tyāyaṃ upasena parisā, kataṃ tvaṃ upasena parisaṃ vinesī’ti. Sopi sabbaññunā dasabalena devātidevena puṭṭho yathābhūtasabhāvaguṇavasena bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ယော ကောစိ မံ, ဘန္တေ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဝာ နိသ္သယံ ဝာ ယာစတိ, တမဟံ ဧဝံ ဝဒာမိ ‘‘အဟံ ခော အာဝုသော အာရညိကော ပိဏ္ဍပာတိကော ပံသုကူလိကော တေစီဝရိကော။ သစေ တ္ဝမ္ပိ အာရညိကော ဘဝိသ္သသိ ပိဏ္ဍပာတိကော ပံသုကူလိကော တေစီဝရိကော, ဧဝာဟံ တံ ပဗ္ဗာဇေသ္သာမိ နိသ္သယံ ဒသ္သာမီ’’တိ, သစေ သော မေ, ဘန္တေ, ပဋိသ္သုဏိတ္ဝာ နန္ဒတိ ဩရမတိ, ဧဝာဟံ တံ ပဗ္ဗာဇေမိ နိသ္သယံ ဒေမိ, သစေ န နန္ဒတိ န ဩရမတိ, န တံ ပဗ္ဗာဇေမိ, န နိသ္သယံ ဒေမိ, ဧဝာဟံ, ဘန္တေ, ပရိသံ ဝိနေမီ’’တိ။ ဧဝံ ခော 23, မဟာရာဇ, ဓုတဂုဏဝရသမာဒိဏ္ဏော ဇိနသာသနဝရေ ဣသ္သရော ဟောတိ။ ဝသဝတ္တီ သာမိကော ဣစ္ဆာကရဏော, တသ္သာဓေယ္ယာ ဟောန္တိ ကေဝလာ သန္တာ သုခာ သမာပတ္တိယော။
‘‘Yo koci maṃ, bhante, upasaṅkamitvā pabbajjaṃ vā nissayaṃ vā yācati, tamahaṃ evaṃ vadāmi ‘‘ahaṃ kho āvuso āraññiko piṇḍapātiko paṃsukūliko tecīvariko. Sace tvampi āraññiko bhavissasi piṇḍapātiko paṃsukūliko tecīvariko, evāhaṃ taṃ pabbājessāmi nissayaṃ dassāmī’’ti, sace so me, bhante, paṭissuṇitvā nandati oramati, evāhaṃ taṃ pabbājemi nissayaṃ demi, sace na nandati na oramati, na taṃ pabbājemi, na nissayaṃ demi, evāhaṃ, bhante, parisaṃ vinemī’’ti. Evaṃ kho 24, mahārāja, dhutaguṇavarasamādiṇṇo jinasāsanavare issaro hoti. Vasavattī sāmiko icchākaraṇo, tassādheyyā honti kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ပဒုမံ အဘိဝုဒ္ဓပရိသုဒ္ဓဥဒိစ္စဇာတိပ္ပဘဝံ သိနိဒ္ဓံ မုဒု လောဘနီယံ သုဂန္ဓံ ပိယံ ပတ္ထိတံ ပသတ္ထံ ဇလကဒ္ဒမမနုပလိတ္တံ အဏုပတ္တကေသရကဏ္ဏိကာဘိမဏ္ဍိတံ ဘမရဂဏသေဝိတံ သီတလသလိလသံဝဒ္ဓံ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဣမေဟိ တေရသဟိ ဓုတဂုဏေဟိ ပုဗ္ဗေ အာသေဝိတေဟိ နိသေဝိတေဟိ စိဏ္ဏေဟိ ပရိစိဏ္ဏေဟိ စရိတေဟိ ဥပစရိတေဟိ ပရိပူရိတေဟိ အရိယသာဝကော တိံသဂုဏဝရေဟိ သမုပေတော ဟောတိ။
‘‘Yathā, mahārāja, padumaṃ abhivuddhaparisuddhaudiccajātippabhavaṃ siniddhaṃ mudu lobhanīyaṃ sugandhaṃ piyaṃ patthitaṃ pasatthaṃ jalakaddamamanupalittaṃ aṇupattakesarakaṇṇikābhimaṇḍitaṃ bhamaragaṇasevitaṃ sītalasalilasaṃvaddhaṃ, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi ariyasāvako tiṃsaguṇavarehi samupeto hoti.
‘‘ကတမေဟိ တိံသဂုဏဝရေဟိ? သိနိဒ္ဓမုဒုမဒ္ဒဝမေတ္တစိတ္တော ဟောတိ, ဃာတိတဟတဝိဟတကိလေသော ဟောတိ, ဟတနိဟတမာနဒဗ္ဗော ဟောတိ, အစလဒဠ္ဟနိဝိဋ္ဌနိဗ္ဗေမတိကသဒ္ဓော ဟောတိ, ပရိပုဏ္ဏပီဏိတပဟဋ္ဌလောဘနီယသန္တသုခသမာပတ္တိလာဘီ ဟောတိ, သီလဝရပဝရအသမသုစိဂန္ဓပရိဘာဝိတော ဟောတိ, ဒေဝမနုသ္သာနံ ပိယော ဟောတိ မနာပော, ခီဏာသဝအရိယဝရပုဂ္ဂလပတ္ထိတော, ဒေဝမနုသ္သာနံ ဝန္ဒိတပူဇိတော, ဗုဓဝိဗုဓပဏ္ဍိတဇနာနံ ထုတထဝိတထောမိတပသတ္ထော , ဣဓ ဝာ ဟုရံ ဝာ လောကေန အနုပလိတ္တော, အပ္ပထောကဝဇ္ဇေပိ 25 ဘယဒသ္သာဝီ, ဝိပုလဝရသမ္ပတ္တိကာမာနံ မဂ္ဂဖလဝရတ္ထသာဓနော, အာယာစိတဝိပုလပဏီတပစ္စယဘာဂီ, အနိကေတသယနော, ဈာနဇ္ဈောသိတတပ္ပဝရဝိဟာရီ , ဝိဇဋိတကိလေသဇာလဝတ္ထု, ဘိန္နဘဂ္ဂသင္ကုဋိတသဉ္ဆိန္နဂတိနီဝရဏော, အကုပ္ပဓမ္မော, အဘိနီတဝာသော, အနဝဇ္ဇဘောဂီ , ဂတိဝိမုတ္တော, ဥတ္တိဏ္ဏသဗ္ဗဝိစိကိစ္ဆော, ဝိမုတ္တိဇ္ဈောသိတတ္ထော 26, ဒိဋ္ဌဓမ္မော, အစလဒဠ္ဟဘီရုတ္တာဏမုပဂတော, သမုစ္ဆိန္နာနုသယော, သဗ္ဗာသဝက္ခယံ ပတ္တော, သန္တသုခသမာပတ္တိဝိဟာရဗဟုလော, သဗ္ဗသမဏဂုဏသမုပေတော, ဣမေဟိ တိံသဂုဏဝရေဟိ သမုပေတော ဟောတိ။
‘‘Katamehi tiṃsaguṇavarehi? Siniddhamudumaddavamettacitto hoti, ghātitahatavihatakileso hoti, hatanihatamānadabbo hoti, acaladaḷhaniviṭṭhanibbematikasaddho hoti, paripuṇṇapīṇitapahaṭṭhalobhanīyasantasukhasamāpattilābhī hoti, sīlavarapavaraasamasucigandhaparibhāvito hoti, devamanussānaṃ piyo hoti manāpo, khīṇāsavaariyavarapuggalapatthito, devamanussānaṃ vanditapūjito, budhavibudhapaṇḍitajanānaṃ thutathavitathomitapasattho , idha vā huraṃ vā lokena anupalitto, appathokavajjepi 27 bhayadassāvī, vipulavarasampattikāmānaṃ maggaphalavaratthasādhano, āyācitavipulapaṇītapaccayabhāgī, aniketasayano, jhānajjhositatappavaravihārī , vijaṭitakilesajālavatthu, bhinnabhaggasaṅkuṭitasañchinnagatinīvaraṇo, akuppadhammo, abhinītavāso, anavajjabhogī , gativimutto, uttiṇṇasabbavicikiccho, vimuttijjhositattho 28, diṭṭhadhammo, acaladaḷhabhīruttāṇamupagato, samucchinnānusayo, sabbāsavakkhayaṃ patto, santasukhasamāpattivihārabahulo, sabbasamaṇaguṇasamupeto, imehi tiṃsaguṇavarehi samupeto hoti.
‘‘နနု, မဟာရာဇ, ထေရော သာရိပုတ္တော ဒသသဟသ္သိလောကဓာတုယာ အဂ္ဂပုရိသော ဌပေတ္ဝာ ဒသဗလံ လောကာစရိယံ, သောပိ အပရိမိတမသင္ခ္ယေယ္ယကပ္ပေ သမာစိတကုသလမူလော 29 ဗ္ရာဟ္မဏကုလကုလီနော မနာပိကံ ကာမရတိံ အနေကသတသင္ခံ ဓနဝရဉ္စ ဩဟာယ ဇိနသာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဣမေဟိ တေရသဟိ ဓုတဂုဏေဟိ ကာယဝစီစိတ္တံ ဒမယိတ္ဝာ အဇ္ဇေတရဟိ အနန္တဂုဏသမန္နာဂတော ဂောတမသ္သ ဘဂဝတော သာသနဝရေ ဓမ္မစက္ကမနုပ္ပဝတ္တကော ဇာတော။ ဘာသိတမ္ပေတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ ဒေဝာတိဒေဝေန ဧကင္ဂုတ္တရနိကာယဝရလဉ္ဆကေ –
‘‘Nanu, mahārāja, thero sāriputto dasasahassilokadhātuyā aggapuriso ṭhapetvā dasabalaṃ lokācariyaṃ, sopi aparimitamasaṅkhyeyyakappe samācitakusalamūlo 30 brāhmaṇakulakulīno manāpikaṃ kāmaratiṃ anekasatasaṅkhaṃ dhanavarañca ohāya jinasāsane pabbajitvā imehi terasahi dhutaguṇehi kāyavacīcittaṃ damayitvā ajjetarahi anantaguṇasamannāgato gotamassa bhagavato sāsanavare dhammacakkamanuppavattako jāto. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena ekaṅguttaranikāyavaralañchake –
‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကပုဂ္ဂလမ္ပိ သမနုပသ္သာမိ, ယော ဧဝံ တထာဂတေန အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ သမ္မဒေဝ အနုပ္ပဝတ္တေတိ, ယထယိဒံ ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော, သာရိပုတ္တော။ ဘိက္ခဝေ, တထာဂတေန အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ သမ္မဒေဝ အနုပ္ပဝတ္တေတီ’’’တိ။
‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekapuggalampi samanupassāmi, yo evaṃ tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavatteti, yathayidaṃ bhikkhave, sāriputto, sāriputto. Bhikkhave, tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavattetī’’’ti.
‘‘သာဓု, ဘန္တေ နာဂသေန, ယံ ကိဉ္စိ နဝင္ဂံ ဗုဒ္ဓဝစနံ, ယာ စ လောကုတ္တရာ ကိရိယာ, ယာ စ လောကေ အဓိဂမဝိပုလဝရသမ္ပတ္တိယော, သဗ္ဗံ တံ တေရသသု ဓုတဂုဏေသု သမောဓာနောပဂတ’’ 31 န္တိ။
‘‘Sādhu, bhante nāgasena, yaṃ kiñci navaṅgaṃ buddhavacanaṃ, yā ca lokuttarā kiriyā, yā ca loke adhigamavipulavarasampattiyo, sabbaṃ taṃ terasasu dhutaguṇesu samodhānopagata’’ 32 nti.
ဓုတင္ဂပဉ္ဟော ဒုတိယော။
Dhutaṅgapañho dutiyo.
အနုမာနဝဂ္ဂော စတုတ္ထော။
Anumānavaggo catuttho.
Footnotes: