Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්දපඤ්හපාළි • Milindapañhapāḷi |
2. ධුතඞ්ගපඤ්හො
2. Dhutaṅgapañho
‘‘පස්සතාරඤ්ඤකෙ භික්ඛූ, අජ්ඣොගාළ්හෙ ධුතෙ ගුණෙ;
‘‘Passatāraññake bhikkhū, ajjhogāḷhe dhute guṇe;
පුන පස්සති ගිහී රාජා, අනාගාමිඵලෙ ඨිතෙ.
Puna passati gihī rājā, anāgāmiphale ṭhite.
‘‘උභොපි තෙ විලොකෙත්වා, උප්පජ්ජි සංසයො මහා;
‘‘Ubhopi te viloketvā, uppajji saṃsayo mahā;
බුජ්ඣෙය්ය චෙ ගිහී ධම්මෙ, ධුතඞ්ගං නිප්ඵලං සියා.
Bujjheyya ce gihī dhamme, dhutaṅgaṃ nipphalaṃ siyā.
‘‘පරවාදිවාදමථනං, නිපුණං පිටකත්තයෙ;
‘‘Paravādivādamathanaṃ, nipuṇaṃ piṭakattaye;
හන්ද පුච්ඡෙ කථිසෙට්ඨං, සො මෙ කඞ්ඛං විනෙස්සතී’’ති.
Handa pucche kathiseṭṭhaṃ, so me kaṅkhaṃ vinessatī’’ti.
අථ ඛො මිලින්දො රාජා යෙනායස්මා නාගසෙනො තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං නාගසෙනං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි, එකමන්තං නිසින්නො ඛො මිලින්දො රාජා ආයස්මන්තං නාගසෙනං එතදවොච ‘‘භන්තෙ නාගසෙන, අත්ථි කොචි ගිහී අගාරිකො කාමභොගී පුත්තදාරසම්බාධසයනං අජ්ඣාවසන්තො කාසිකචන්දනං පච්චනුභොන්තො මාලාගන්ධවිලෙපනං ධාරයන්තො ජාතරූපරජතං සාදියන්තො මණිමුත්තාකඤ්චනවිචිත්තමොළිබද්ධො යෙන සන්තං පරමත්ථං නිබ්බානං සච්ඡිකත’’න්ති?
Atha kho milindo rājā yenāyasmā nāgaseno tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ nāgasenaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinno kho milindo rājā āyasmantaṃ nāgasenaṃ etadavoca ‘‘bhante nāgasena, atthi koci gihī agāriko kāmabhogī puttadārasambādhasayanaṃ ajjhāvasanto kāsikacandanaṃ paccanubhonto mālāgandhavilepanaṃ dhārayanto jātarūparajataṃ sādiyanto maṇimuttākañcanavicittamoḷibaddho yena santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikata’’nti?
‘‘න, මහාරාජ, එකඤ්ඤෙව සතං න ද්වෙ සතානි න තීණි චත්තාරි පඤ්ච සතානි න සහස්සං න සතසහස්සං න කොටිසතං න කොටිසහස්සං න කොටිසතසහස්සං, තිට්ඨතු මහාරාජ දසන්නං වීසතියා සතස්ස සහස්සස්ස අභිසමයො, කතමෙන තෙ පරියායෙන අනුයොගං දම්මී’’ති.
‘‘Na, mahārāja, ekaññeva sataṃ na dve satāni na tīṇi cattāri pañca satāni na sahassaṃ na satasahassaṃ na koṭisataṃ na koṭisahassaṃ na koṭisatasahassaṃ, tiṭṭhatu mahārāja dasannaṃ vīsatiyā satassa sahassassa abhisamayo, katamena te pariyāyena anuyogaṃ dammī’’ti.
‘‘ත්වමෙවෙතං බ්රූහී’’ති. ‘‘තෙනහි තෙ, මහාරාජ, කථයිස්සාමි සතෙන වා සහස්සෙන වා සතසහස්සෙන වා කොටියා වා කොටිසතෙන වා කොටිසහස්සෙන වා කොටිසතසහස්සෙන වා, යා කාචි නවඞ්ගෙ බුද්ධවචනෙ සල්ලෙඛිතාචාරප්පටිපත්තිධුතවරඞ්ගගුණනිස්සිතා 1 ථා, තා සබ්බා ඉධ සමොසරිස්සන්ති. යථා, මහාරාජ, නින්නුන්නතසමවිසමථලාථලදෙසභාගෙ අභිවුට්ඨං උදකං, සබ්බං තං තතො විනිගළිත්වා මහොදධිං සාගරං සමොසරති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, සම්පාදකෙ සති යා කාචි නවඞ්ගෙ බුද්ධවචනෙ සල්ලෙඛිතාචාරප්පටිපත්තිධුතඞ්ගගුණධරනිස්සිතා කථා, තා සබ්බා ඉධ සමොසරිස්සන්ති.
‘‘Tvamevetaṃ brūhī’’ti. ‘‘Tenahi te, mahārāja, kathayissāmi satena vā sahassena vā satasahassena vā koṭiyā vā koṭisatena vā koṭisahassena vā koṭisatasahassena vā, yā kāci navaṅge buddhavacane sallekhitācārappaṭipattidhutavaraṅgaguṇanissitā 2 thā, tā sabbā idha samosarissanti. Yathā, mahārāja, ninnunnatasamavisamathalāthaladesabhāge abhivuṭṭhaṃ udakaṃ, sabbaṃ taṃ tato vinigaḷitvā mahodadhiṃ sāgaraṃ samosarati, evameva kho, mahārāja, sampādake sati yā kāci navaṅge buddhavacane sallekhitācārappaṭipattidhutaṅgaguṇadharanissitā kathā, tā sabbā idha samosarissanti.
‘‘මය්හම්පෙත්ථ , මහාරාජ, පරිබ්යත්තතාය බුද්ධියා කාරණපරිදීපනං සමොසරිස්සති, තෙනෙසො අත්ථො සුවිභත්තො විචිත්තො පරිපුණ්ණො පරිසුද්ධො සමානීතො භවිස්සති. යථා, මහාරාජ, කුසලො ලෙඛාචරියො අනුසිට්ඨො ලෙඛං ඔසාරෙන්තො අත්තනො බ්යත්තතාය බුද්ධියා කාරණපරිදීපනෙන ලෙඛං පරිපූරෙති, එවං සා ලෙඛා සමත්තා පරිපුණ්ණා අනූනිකා භවිස්සති. එවමෙව මය්හම්පෙත්ථ පරිබ්යත්තතාය බුද්ධියා කාරණපරිදීපනං සමොසරිස්සති, තෙනෙසො අත්ථො සුවිභත්තො විචිත්තො පරිපුණ්ණො පරිසුද්ධො සමානීතො භවිස්සති.
‘‘Mayhampettha , mahārāja, paribyattatāya buddhiyā kāraṇaparidīpanaṃ samosarissati, teneso attho suvibhatto vicitto paripuṇṇo parisuddho samānīto bhavissati. Yathā, mahārāja, kusalo lekhācariyo anusiṭṭho lekhaṃ osārento attano byattatāya buddhiyā kāraṇaparidīpanena lekhaṃ paripūreti, evaṃ sā lekhā samattā paripuṇṇā anūnikā bhavissati. Evameva mayhampettha paribyattatāya buddhiyā kāraṇaparidīpanaṃ samosarissati, teneso attho suvibhatto vicitto paripuṇṇo parisuddho samānīto bhavissati.
‘‘නගරෙ, මහාරාජ, සාවත්ථියා පඤ්චකොටිමත්තා අරියසාවකා භගවතො උපාසකඋපාසිකායො සත්තපණ්ණාසසහස්සානි තීණි ච සතසහස්සානි අනාගාමිඵලෙ පතිට්ඨිතා, තෙ සබ්බෙපි ගිහී යෙව, න පබ්බජිතා. පුන තත්ථෙව කණ්ඩම්බමූලෙ යමකපාටිහාරියෙ වීසති පාණකොටියො අභිසමිංසු, පුන චූළරාහුලොවාදෙ 3, මහාමඞ්ගලසුත්තන්තෙ, සමචිත්තපරියායෙ, පරාභවසුත්තන්තෙ, පුරාභෙදසුත්තන්තෙ, කලහවිවාදසුත්තන්තෙ, චූළබ්යූහසුත්තන්තෙ, මහාබ්යූහසුත්තන්තෙ, තුවටකසුත්තන්තෙ, සාරිපුත්තසුත්තන්තෙ ගණනපථමතීතානං දෙවතානං ධම්මාභිසමයො අහොසි.
‘‘Nagare, mahārāja, sāvatthiyā pañcakoṭimattā ariyasāvakā bhagavato upāsakaupāsikāyo sattapaṇṇāsasahassāni tīṇi ca satasahassāni anāgāmiphale patiṭṭhitā, te sabbepi gihī yeva, na pabbajitā. Puna tattheva kaṇḍambamūle yamakapāṭihāriye vīsati pāṇakoṭiyo abhisamiṃsu, puna cūḷarāhulovāde 4, mahāmaṅgalasuttante, samacittapariyāye, parābhavasuttante, purābhedasuttante, kalahavivādasuttante, cūḷabyūhasuttante, mahābyūhasuttante, tuvaṭakasuttante, sāriputtasuttante gaṇanapathamatītānaṃ devatānaṃ dhammābhisamayo ahosi.
‘‘නගරෙ රාජගහෙ පඤ්ඤාසසහස්සානි තීණි ච සතසහස්සානි අරියසාවකා භගවතො උපාසකඋපාසිකායො, පුන තත්ථෙව ධනපාලහත්ථිනාගදමනෙ නවුති පාණකොටියො, පාරායනසමාගමෙ පාසාණකචෙතියෙ චුද්දස පාණකොටියො, පුන ඉන්දසාලගුහායං අසීති දෙවතාකොටියො, පුන බාරාණසියං ඉසිපතනෙ මිගදායෙ පඨමෙ ධම්මදෙසනෙ අට්ඨාරස බ්රහ්මකොටියො අපරිමාණා ච දෙවතායො, පුන තාවතිංසභවනෙ පණ්ඩුකම්බලසිලායං අභිධම්මදෙසනාය අසීති දෙවතාකොටියො, දෙවොරොහණෙ සඞ්කස්සනගරද්වාරෙ ලොකවිවරණපාටිහාරියෙ පසන්නානං නරමරූනං තිංස කොටියො අභිසමිංසු.
‘‘Nagare rājagahe paññāsasahassāni tīṇi ca satasahassāni ariyasāvakā bhagavato upāsakaupāsikāyo, puna tattheva dhanapālahatthināgadamane navuti pāṇakoṭiyo, pārāyanasamāgame pāsāṇakacetiye cuddasa pāṇakoṭiyo, puna indasālaguhāyaṃ asīti devatākoṭiyo, puna bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye paṭhame dhammadesane aṭṭhārasa brahmakoṭiyo aparimāṇā ca devatāyo, puna tāvatiṃsabhavane paṇḍukambalasilāyaṃ abhidhammadesanāya asīti devatākoṭiyo, devorohaṇe saṅkassanagaradvāre lokavivaraṇapāṭihāriye pasannānaṃ naramarūnaṃ tiṃsa koṭiyo abhisamiṃsu.
පුන සක්කෙසු කපිලවත්ථුස්මිං නිග්රොධාරාමෙ බුද්ධවංසදෙසනාය මහාසමයසුත්තන්තදෙසනාය ච ගණනපථමතීතානං දෙවතානං ධම්මාභිසමයො අහොසි . පුන සුමනමාලාකාරසමාගමෙ, ගරහදින්නසමාගමෙ, ආනන්දසෙට්ඨිසමාගමෙ, ජම්බුකාජීවකසමාගමෙ, මණ්ඩුකදෙවපුත්තසමාගමෙ, මට්ඨකුණ්ඩලිදෙවපුත්තසමාගමෙ, සුලසානගරසොභිනිසමාගමෙ, සිරිමානගරසොභිනිසමාගමෙ, පෙසකාරධීතුසමාගමෙ, චූළසුභද්දාසමාගමෙ, සාකෙතබ්රාහ්මණස්ස ආළාහනදස්සනසමාගමෙ, සූනාපරන්තකසමාගමෙ, සක්කපඤ්හසමාගමෙ, තිරොකුට්ටසමාගමෙ 5, රතනසුත්තසමාගමෙ පච්චෙකං චතුරාසීතියා පාණසහස්සානං ධම්මාභිසමයො අහොසි, යාවතා, මහාරාජ, භගවා ලොකෙ අට්ඨාසි, තාව තීසු මණ්ඩලෙසු සොළසසු මහාජනපදෙසු යත්ථ යත්ථ භගවා විහාසි, තත්ථ තත්ථ යෙභුය්යෙන ද්වෙ තයො චත්තාරො පඤ්ච සතං සහස්සං සතසහස්සං දෙවා ච මනුස්සා ච සන්තං පරමත්ථං නිබ්බානං සච්ඡිකරිංසු. යෙ තෙ, මහාරාජ, දෙවා ගිහී යෙව, න තෙ පබ්බජිතා, එතානි චෙව, මහාරාජ, අඤ්ඤානි ච අනෙකානි දෙවතාකොටිසතසහස්සානි ගිහී අගාරිකා කාමභොගිනො සන්තං පරමත්ථං නිබ්බානං සච්ඡිකරිංසූ’’ති.
Puna sakkesu kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme buddhavaṃsadesanāya mahāsamayasuttantadesanāya ca gaṇanapathamatītānaṃ devatānaṃ dhammābhisamayo ahosi . Puna sumanamālākārasamāgame, garahadinnasamāgame, ānandaseṭṭhisamāgame, jambukājīvakasamāgame, maṇḍukadevaputtasamāgame, maṭṭhakuṇḍalidevaputtasamāgame, sulasānagarasobhinisamāgame, sirimānagarasobhinisamāgame, pesakāradhītusamāgame, cūḷasubhaddāsamāgame, sāketabrāhmaṇassa āḷāhanadassanasamāgame, sūnāparantakasamāgame, sakkapañhasamāgame, tirokuṭṭasamāgame 6, ratanasuttasamāgame paccekaṃ caturāsītiyā pāṇasahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi, yāvatā, mahārāja, bhagavā loke aṭṭhāsi, tāva tīsu maṇḍalesu soḷasasu mahājanapadesu yattha yattha bhagavā vihāsi, tattha tattha yebhuyyena dve tayo cattāro pañca sataṃ sahassaṃ satasahassaṃ devā ca manussā ca santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikariṃsu. Ye te, mahārāja, devā gihī yeva, na te pabbajitā, etāni ceva, mahārāja, aññāni ca anekāni devatākoṭisatasahassāni gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikariṃsū’’ti.
‘‘යදි, භන්තෙ නාගසෙන, ගිහී අගාරිකා කාමභොගිනො සන්තං පරමත්ථං නිබ්බානං සච්ඡිකරොන්ති, අථ ඉමානි ධුතඞ්ගානි කිමත්ථං සාධෙන්ති, තෙන කාරණෙන ධුතඞ්ගානි අකිච්චකරානි හොන්ති. යදි, භන්තෙ නාගසෙන, විනා මන්තොසධෙහි බ්යාධයො වූපසමන්ති, කිං වමනවිරෙචනාදිනා සරීරදුබ්බලකරණෙන? යදි මුට්ඨීහි පටිසත්තුනිග්ගහො භවති, කිං අසිසත්තිසරධනුකොදණ්ඩලගුළමුග්ගරෙහි? යදි ගණ්ඨිකුටිලසුසිරකණ්ටලතාසාඛා ආලම්බිත්වා රුක්ඛමභිරූහනං භවති, කිං දීඝදළ්හනිස්සෙණිපරියෙසනෙන? යදි ථණ්ඩිලසෙය්යාය ධාතුසමතා භවති, කිං සුඛසම්ඵස්සමහතිමහාසිරිසයනපරියෙසනෙන? යදි එකකො සාසඞ්කසප්පටිභයවිසමකන්තාරතරණසමත්ථො භවති, කිං සන්නද්ධසජ්ජමහතිමහාසත්ථපරියෙසනෙන? යදි නදිසරං බාහුනා තරිතුං සමත්ථො භවති, කිං ධුවසෙතුනාවාපරියෙසනෙන? යදි සකසන්තකෙන ඝාසච්ඡාදනං කාතුං පහොති, කිං පරූපසෙවනපියසමුල්ලාපපච්ඡාපුරෙධාවනෙන? යදි අඛාතතළාකෙ උදකං ලභති, කිං උදපානතළාකපොක්ඛරණිඛණනෙන? එවමෙව ඛො, භන්තෙ නාගසෙන, යදි ගිහී අගාරිකා කාමභොගිනො සන්තං පරමත්ථං නිබ්බානං සච්ඡිකරොන්ති, කිං ධුතගුණවරසමාදියනෙනා’’ති?
‘‘Yadi, bhante nāgasena, gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, atha imāni dhutaṅgāni kimatthaṃ sādhenti, tena kāraṇena dhutaṅgāni akiccakarāni honti. Yadi, bhante nāgasena, vinā mantosadhehi byādhayo vūpasamanti, kiṃ vamanavirecanādinā sarīradubbalakaraṇena? Yadi muṭṭhīhi paṭisattuniggaho bhavati, kiṃ asisattisaradhanukodaṇḍalaguḷamuggarehi? Yadi gaṇṭhikuṭilasusirakaṇṭalatāsākhā ālambitvā rukkhamabhirūhanaṃ bhavati, kiṃ dīghadaḷhanisseṇipariyesanena? Yadi thaṇḍilaseyyāya dhātusamatā bhavati, kiṃ sukhasamphassamahatimahāsirisayanapariyesanena? Yadi ekako sāsaṅkasappaṭibhayavisamakantārataraṇasamattho bhavati, kiṃ sannaddhasajjamahatimahāsatthapariyesanena? Yadi nadisaraṃ bāhunā tarituṃ samattho bhavati, kiṃ dhuvasetunāvāpariyesanena? Yadi sakasantakena ghāsacchādanaṃ kātuṃ pahoti, kiṃ parūpasevanapiyasamullāpapacchāpuredhāvanena? Yadi akhātataḷāke udakaṃ labhati, kiṃ udapānataḷākapokkharaṇikhaṇanena? Evameva kho, bhante nāgasena, yadi gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, kiṃ dhutaguṇavarasamādiyanenā’’ti?
‘‘අට්ඨවීසති ඛො පනිමෙ, මහාරාජ, ධුතඞ්ගගුණා යථාභුච්චගුණා, යෙහි ගුණෙහි ධුතඞ්ගානි සබ්බබුද්ධානං පිහයිතානි පත්ථිතානි. කතමෙ අට්ඨවීසති? ඉධ, මහාරාජ, ධුතඞ්ගං සුද්ධාජීවං සුඛඵලං අනවජ්ජං න පරදුක්ඛාපනං අභයං අසම්පීළනං එකන්තවඩ්ඪිකං අපරිහානියං අමායං ආරක්ඛා පත්ථිතදදං සබ්බසත්තදමනං සංවරහිතං පතිරූපං අනිස්සිතං විප්පමුත්තං රාගක්ඛයං දොසක්ඛයං මොහක්ඛයං මානප්පහානං කුවිතක්කච්ඡෙදනං කඞ්ඛාවිතරණං කොසජ්ජවිද්ධංසනං අරතිප්පහානං ඛමනං අතුලං අප්පමාණං සබ්බදුක්ඛක්ඛයගමනං, ඉමෙ ඛො, මහාරාජ, අට්ඨවීසති ධුතඞ්ගගුණා යථාභුච්චගුණා යෙහි ගුණෙහි ධුතඞ්ගානි සබ්බබුද්ධානං පිහයිතානි පත්ථිතානි.
‘‘Aṭṭhavīsati kho panime, mahārāja, dhutaṅgaguṇā yathābhuccaguṇā, yehi guṇehi dhutaṅgāni sabbabuddhānaṃ pihayitāni patthitāni. Katame aṭṭhavīsati? Idha, mahārāja, dhutaṅgaṃ suddhājīvaṃ sukhaphalaṃ anavajjaṃ na paradukkhāpanaṃ abhayaṃ asampīḷanaṃ ekantavaḍḍhikaṃ aparihāniyaṃ amāyaṃ ārakkhā patthitadadaṃ sabbasattadamanaṃ saṃvarahitaṃ patirūpaṃ anissitaṃ vippamuttaṃ rāgakkhayaṃ dosakkhayaṃ mohakkhayaṃ mānappahānaṃ kuvitakkacchedanaṃ kaṅkhāvitaraṇaṃ kosajjaviddhaṃsanaṃ aratippahānaṃ khamanaṃ atulaṃ appamāṇaṃ sabbadukkhakkhayagamanaṃ, ime kho, mahārāja, aṭṭhavīsati dhutaṅgaguṇā yathābhuccaguṇā yehi guṇehi dhutaṅgāni sabbabuddhānaṃ pihayitāni patthitāni.
‘‘යෙ ඛො තෙ, මහාරාජ, ධුතගුණෙ සම්මා උපසෙවන්ති, තෙ අට්ඨාරසහි ගුණෙහි සමුපෙතා භවන්ති. කතමෙහි අට්ඨාරසහි? ආචාරො තෙසං සුවිසුද්ධො හොති, පටිපදා සුපූරිතා හොති, කායිකං වාචසිකං සුරක්ඛිතං හොති, මනොසමාචාරො සුවිසුද්ධො හොති, වීරියං සුපග්ගහිතං හොති, භයං වූපසම්මති, අත්තානුදිට්ඨිබ්යපගතා හොති, ආඝාතො උපරතො හොති, මෙත්තා උපට්ඨිතා හොති, ආහාරො පරිඤ්ඤාතො හොති, සබ්බසත්තානං ගරුකතො හොති, භොජනෙ මත්තඤ්ඤූ හොති, ජාගරියමනුයුත්තො හොති, අනිකෙතො හොති, යත්ථ ඵාසු තත්ථ විහාරී හොති, පාපජෙගුච්ඡී හොති, විවෙකාරාමො හොති, සතතං අප්පමත්තො හොති, යෙ තෙ, මහාරාජ, ධුතගුණෙ සම්මා උපසෙවන්ති, තෙ ඉමෙහි අට්ඨාරසහි ගුණෙහි සමුපෙතා භවන්ති.
‘‘Ye kho te, mahārāja, dhutaguṇe sammā upasevanti, te aṭṭhārasahi guṇehi samupetā bhavanti. Katamehi aṭṭhārasahi? Ācāro tesaṃ suvisuddho hoti, paṭipadā supūritā hoti, kāyikaṃ vācasikaṃ surakkhitaṃ hoti, manosamācāro suvisuddho hoti, vīriyaṃ supaggahitaṃ hoti, bhayaṃ vūpasammati, attānudiṭṭhibyapagatā hoti, āghāto uparato hoti, mettā upaṭṭhitā hoti, āhāro pariññāto hoti, sabbasattānaṃ garukato hoti, bhojane mattaññū hoti, jāgariyamanuyutto hoti, aniketo hoti, yattha phāsu tattha vihārī hoti, pāpajegucchī hoti, vivekārāmo hoti, satataṃ appamatto hoti, ye te, mahārāja, dhutaguṇe sammā upasevanti, te imehi aṭṭhārasahi guṇehi samupetā bhavanti.
‘‘දස ඉමෙ, මහාරාජ, පුග්ගලා ධුතගුණාරහා. කතමෙ දස? සද්ධො හොති හිරිමා ධිතිමා අකුහො අත්ථවසී අලොලො සික්ඛාකාමො දළ්හසමාදානො අනුජ්ඣානබහුලො මෙත්තාවිහාරී, ඉමෙ ඛො, මහාරාජ, දස පුග්ගලා ධුතගුණාරහා.
‘‘Dasa ime, mahārāja, puggalā dhutaguṇārahā. Katame dasa? Saddho hoti hirimā dhitimā akuho atthavasī alolo sikkhākāmo daḷhasamādāno anujjhānabahulo mettāvihārī, ime kho, mahārāja, dasa puggalā dhutaguṇārahā.
‘‘යෙ තෙ, මහාරාජ, ගිහී අගාරිකා කාමභොගිනො සන්තං පරමත්ථං නිබ්බානං සච්ඡිකරොන්ති, සබ්බෙ තෙ පුරිමාසු ජාතීසු තෙරසසු ධුතගුණෙසු කතූපාසනා කතභූමිකම්මා, තෙ තත්ථ චාරඤ්ච පටිපත්තිඤ්ච සොධයිත්වා අජ්ජෙතරහි ගිහී යෙව සන්තා සන්තං පරමත්තං නිබ්බානං සච්ඡිකරොන්ති.
‘‘Ye te, mahārāja, gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, sabbe te purimāsu jātīsu terasasu dhutaguṇesu katūpāsanā katabhūmikammā, te tattha cārañca paṭipattiñca sodhayitvā ajjetarahi gihī yeva santā santaṃ paramattaṃ nibbānaṃ sacchikaronti.
‘‘යථා , මහාරාජ, කුසලො ඉස්සාසො අන්තෙවාසිකෙ පඨමං තාව උපාසනසාලායං චාපභෙදචාපාරොපනග්ගහණමුට්ඨිප්පටිපීළනඅඞ්ගුලිවිනාමනපාදඨපනසරග්ගහණසන්නහනආකඩ්ඪන සද්ධාරණලක්ඛනියමනඛිපනෙ තිණපුරිසකඡකණ 7 තිණපලාලමත්තිකාපුඤ්ජඵලකලක්ඛවෙධෙ අනුසික්ඛාපෙත්වා රඤ්ඤො සන්තිකෙ උපාසනං ආරාධයිත්වා ආජඤ්ඤරථගජතුරඞ්ගධනධඤ්ඤහිරඤ්ඤසුවණ්ණදාසිදාසභරියගාමවරං ලභති , එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යෙ තෙ ගිහී අගාරිකා කාමභොගිනො සන්තං පරමත්ථං නිබ්බානං සච්ඡිකරොන්ති, තෙ සබ්බෙ පුරිමාසු ජාතීසු තෙරසසු ධුතගුණෙසු කතූපාසනා කතභූමිකම්මා, තෙ තත්ථෙව චාරඤ්ච පටිපත්තිඤ්ච සොධයිත්වා අජ්ජෙතරහි ගිහී යෙව සන්තා සන්තං පරමත්ථං නිබ්බානං සච්ඡිකරොන්ති. න, මහාරාජ, ධුතගුණෙසු පුබ්බාසෙවනං විනා එකිස්සා යෙව ජාතියා අරහත්තං සච්ඡිකිරියා හොති, උත්තමෙන පන වීරියෙන උත්තමාය පටිපත්තියා තථාරූපෙන ආචරියෙන කල්යාණමිත්තෙන අරහත්තං සච්ඡිකිරියා හොති.
‘‘Yathā , mahārāja, kusalo issāso antevāsike paṭhamaṃ tāva upāsanasālāyaṃ cāpabhedacāpāropanaggahaṇamuṭṭhippaṭipīḷanaaṅgulivināmanapādaṭhapanasaraggahaṇasannahanaākaḍḍhana saddhāraṇalakkhaniyamanakhipane tiṇapurisakachakaṇa 8 tiṇapalālamattikāpuñjaphalakalakkhavedhe anusikkhāpetvā rañño santike upāsanaṃ ārādhayitvā ājaññarathagajaturaṅgadhanadhaññahiraññasuvaṇṇadāsidāsabhariyagāmavaraṃ labhati , evameva kho, mahārāja, ye te gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, te sabbe purimāsu jātīsu terasasu dhutaguṇesu katūpāsanā katabhūmikammā, te tattheva cārañca paṭipattiñca sodhayitvā ajjetarahi gihī yeva santā santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti. Na, mahārāja, dhutaguṇesu pubbāsevanaṃ vinā ekissā yeva jātiyā arahattaṃ sacchikiriyā hoti, uttamena pana vīriyena uttamāya paṭipattiyā tathārūpena ācariyena kalyāṇamittena arahattaṃ sacchikiriyā hoti.
‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, භිසක්කො සල්ලකත්තො ආචරියං ධනෙන වා වත්තප්පටිපත්තියා වා ආරාධෙත්වා සත්තග්ගහණඡෙදනලෙඛනවෙධනසල්ලුද්ධරණවණධොවනසොසනභෙසජ්ජානුලිම්පනවමන විරෙචනානුවාසනකිරියමනුසික්ඛිත්වා විජ්ජාසු කතසික්ඛො කතූපාසනො කතහත්ථො ආතුරෙ උපසඞ්කමති තිකිච්ඡාය, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යෙ තෙ ගිහී අගාරිකා කාමභොගිනො සන්තං පරමත්ථං නිබ්බානං සච්ඡිකරොන්ති, තෙ සබ්බෙ පුරිමාසු ජාතීසු තෙරසසු ධුතගුණෙසු කතූපාසනා කතභූමිකම්මා, තෙ තත්ථෙව චාරඤ්ච පටිපත්තිඤ්ච සොධයිත්වා අජ්ජෙතරහි ගිහී යෙව සන්තා සන්තං පරමත්ථං නිබ්බානං සච්ඡිකරොන්ති, න, මහාරාජ, ධුතගුණෙහි අවිසුද්ධානං ධම්මාභිසමයො හොති.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, bhisakko sallakatto ācariyaṃ dhanena vā vattappaṭipattiyā vā ārādhetvā sattaggahaṇachedanalekhanavedhanasalluddharaṇavaṇadhovanasosanabhesajjānulimpanavamana virecanānuvāsanakiriyamanusikkhitvā vijjāsu katasikkho katūpāsano katahattho āture upasaṅkamati tikicchāya, evameva kho, mahārāja, ye te gihī agārikā kāmabhogino santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, te sabbe purimāsu jātīsu terasasu dhutaguṇesu katūpāsanā katabhūmikammā, te tattheva cārañca paṭipattiñca sodhayitvā ajjetarahi gihī yeva santā santaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikaronti, na, mahārāja, dhutaguṇehi avisuddhānaṃ dhammābhisamayo hoti.
‘‘යථා, මහාරාජ, උදකස්ස අසෙචනෙන බීජානං අවිරූහනං හොති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, ධුතගුණෙහි අවිසුද්ධානං ධම්මාභිසමයො න හොති.
‘‘Yathā, mahārāja, udakassa asecanena bījānaṃ avirūhanaṃ hoti, evameva kho, mahārāja, dhutaguṇehi avisuddhānaṃ dhammābhisamayo na hoti.
‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, අකතකුසලානං අකතකල්යාණානං සුගතිගමනං න හොති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, ධුතගුණෙහි අවිසුද්ධානං ධම්මාභිසමයො න හොති.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, akatakusalānaṃ akatakalyāṇānaṃ sugatigamanaṃ na hoti, evameva kho, mahārāja, dhutaguṇehi avisuddhānaṃ dhammābhisamayo na hoti.
‘‘පථවිසමං , මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං පතිට්ඨානට්ඨෙන. ආපොසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සබ්බකිලෙසමලධොවනට්ඨෙන. තෙජොසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සබ්බකිලෙසවනජ්ඣාපනට්ඨෙන . වායොසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සබ්බකිලෙසමලරජොපවාහනට්ඨෙන. අගදසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සබ්බකිලෙසබ්යාධිවූපසමනට්ඨෙන. අමතසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සබ්බකිලෙසවිසනාසනට්ඨෙන. ඛෙත්තසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සබ්බසාමඤ්ඤගුණසස්සවිරූහනට්ඨෙන. මනොහරසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං පත්ථිතිච්ඡිතසබ්බසම්පත්තිවරදදට්ඨෙන. නාවාසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සංසාරමහණ්ණවපාරගමනට්ඨෙන. භීරුත්තාණසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං ජරාමරණභීතානං අස්සාසකරණට්ඨෙන. මාතුසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං කිලෙසදුක්ඛප්පටිපීළිතානං අනුග්ගාහකට්ඨෙන. පිතුසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං කුසලවඩ්ඪිකාමානං සබ්බසාමඤ්ඤගුණජනකට්ඨෙන. මිත්තසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සබ්බසාමඤ්ඤගුණපරියෙසනඅවිසංවාදකට්ඨෙන. පදුමසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සබ්බකිලෙසමලෙහි අනුපලිත්තට්ඨෙන. චතුජ්ජාතියවරගන්ධසමං , මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං කිලෙසදුග්ගන්ධපටිවිනොදනට්ඨෙන. ගිරිරාජවරසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං අට්ඨලොකධම්මවාතෙහි අකම්පියට්ඨෙන. ආකාසසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සබ්බත්ථ ගහණාපගතඋරුවිසටවිත්ථතමහන්තට්ඨෙන. නදීසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං කිලෙසමලපවාහනට්ඨෙන. සුදෙසකසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං ජාතිකන්තාරකිලෙසවනගහනනිත්ථරණට්ඨෙන. මහාසත්ථවාහසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සබ්බභයසුඤ්ඤඛෙමඅභයවරපවරනිබ්බානනගරසම්පාපනට්ඨෙන . සුමජ්ජිතවිමලාදාසසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං සඞ්ඛාරානං සභාවදස්සනට්ඨෙන. ඵලකසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං කිලෙසලගුළසරසත්තිපටිබාහනට්ඨෙන. ඡත්තසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං කිලෙසවස්සතිවිධග්ගිසන්තාපාතපපටිබාහනට්ඨෙන. චන්දසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං පිහයිතපත්ථිතට්ඨෙන. සූරියසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං මොහතමතිමිරනාසනට්ඨෙන. සාගරසමං, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං අනෙකවිධසාමඤ්ඤගුණවරරතනුට්ඨානට්ඨෙන, අපරිමිතඅසඞ්ඛ්යෙය්යඅප්පමෙය්යට්ඨෙන ච. එවං ඛො, මහාරාජ, ධුතගුණං විසුද්ධිකාමානං බහූපකාරං සබ්බදරථපරිළාහනුදං අරතිනුදං භයනුදං භවනුදං ඛීලනුදං මලනුදං සොකනුදං දුක්ඛනුදං රාගනුදං දොසනුදං මොහනුදං මානනුදං දිට්ඨිනුදං සබ්බාකුසලධම්මනුදං යසාවහං හිතාවහං සුඛාවහං ඵාසුකරං පීතිකරං යොගක්ඛෙමකරං අනවජ්ජං ඉට්ඨසුඛවිපාකං ගුණරාසිගුණපුඤ්ජං අපරිමිතඅසඞ්ඛ්යෙය්ය අප්පමෙය්යගුණං වරං පවරං අග්ගං.
‘‘Pathavisamaṃ , mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ patiṭṭhānaṭṭhena. Āposamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesamaladhovanaṭṭhena. Tejosamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesavanajjhāpanaṭṭhena . Vāyosamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesamalarajopavāhanaṭṭhena. Agadasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesabyādhivūpasamanaṭṭhena. Amatasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesavisanāsanaṭṭhena. Khettasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbasāmaññaguṇasassavirūhanaṭṭhena. Manoharasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ patthiticchitasabbasampattivaradadaṭṭhena. Nāvāsamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ saṃsāramahaṇṇavapāragamanaṭṭhena. Bhīruttāṇasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ jarāmaraṇabhītānaṃ assāsakaraṇaṭṭhena. Mātusamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesadukkhappaṭipīḷitānaṃ anuggāhakaṭṭhena. Pitusamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kusalavaḍḍhikāmānaṃ sabbasāmaññaguṇajanakaṭṭhena. Mittasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbasāmaññaguṇapariyesanaavisaṃvādakaṭṭhena. Padumasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbakilesamalehi anupalittaṭṭhena. Catujjātiyavaragandhasamaṃ , mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesaduggandhapaṭivinodanaṭṭhena. Girirājavarasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ aṭṭhalokadhammavātehi akampiyaṭṭhena. Ākāsasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbattha gahaṇāpagatauruvisaṭavitthatamahantaṭṭhena. Nadīsamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesamalapavāhanaṭṭhena. Sudesakasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ jātikantārakilesavanagahananittharaṇaṭṭhena. Mahāsatthavāhasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ sabbabhayasuññakhemaabhayavarapavaranibbānanagarasampāpanaṭṭhena . Sumajjitavimalādāsasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ saṅkhārānaṃ sabhāvadassanaṭṭhena. Phalakasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesalaguḷasarasattipaṭibāhanaṭṭhena. Chattasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ kilesavassatividhaggisantāpātapapaṭibāhanaṭṭhena. Candasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ pihayitapatthitaṭṭhena. Sūriyasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ mohatamatimiranāsanaṭṭhena. Sāgarasamaṃ, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ anekavidhasāmaññaguṇavararatanuṭṭhānaṭṭhena, aparimitaasaṅkhyeyyaappameyyaṭṭhena ca. Evaṃ kho, mahārāja, dhutaguṇaṃ visuddhikāmānaṃ bahūpakāraṃ sabbadarathapariḷāhanudaṃ aratinudaṃ bhayanudaṃ bhavanudaṃ khīlanudaṃ malanudaṃ sokanudaṃ dukkhanudaṃ rāganudaṃ dosanudaṃ mohanudaṃ mānanudaṃ diṭṭhinudaṃ sabbākusaladhammanudaṃ yasāvahaṃ hitāvahaṃ sukhāvahaṃ phāsukaraṃ pītikaraṃ yogakkhemakaraṃ anavajjaṃ iṭṭhasukhavipākaṃ guṇarāsiguṇapuñjaṃ aparimitaasaṅkhyeyya appameyyaguṇaṃ varaṃ pavaraṃ aggaṃ.
‘‘යථා , මහාරාජ, මනුස්සා උපත්ථම්භවසෙන භොජනං උපසෙවන්ති, හිතවසෙන භෙසජ්ජං උපසෙවන්ති, උපකාරවසෙන මිත්තං උපසෙවන්ති, තාරණවසෙන නාවං උපසෙවන්ති, සුගන්ධවසෙන මාලාගන්ධං උපසෙවන්ති, අභයවසෙන භීරුත්තාණං උපසෙවන්ති, පතිට්ඨාවසෙන 9 පථවිං උපසෙවන්ති, සිප්පවසෙන ආචරියං උපසෙවන්ති, යසවසෙන රාජානං උපසෙවන්ති, කාමදදවසෙන මණිරතනං උපසෙවන්ති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, සබ්බසාමඤ්ඤගුණදදවසෙන අරියා ධුතගුණං උපසෙවන්ති.
‘‘Yathā , mahārāja, manussā upatthambhavasena bhojanaṃ upasevanti, hitavasena bhesajjaṃ upasevanti, upakāravasena mittaṃ upasevanti, tāraṇavasena nāvaṃ upasevanti, sugandhavasena mālāgandhaṃ upasevanti, abhayavasena bhīruttāṇaṃ upasevanti, patiṭṭhāvasena 10 pathaviṃ upasevanti, sippavasena ācariyaṃ upasevanti, yasavasena rājānaṃ upasevanti, kāmadadavasena maṇiratanaṃ upasevanti, evameva kho, mahārāja, sabbasāmaññaguṇadadavasena ariyā dhutaguṇaṃ upasevanti.
‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, උදකං බීජවිරූහනාය, අග්ගි ඣාපනාය, ආහාරො බලාහරණාය, ලතා බන්ධනාය, සත්ථං ඡෙදනාය, පානීයං පිපාසාවිනයනාය, නිධි අස්සාසකරණාය, නාවා තීරසම්පාපනාය, භෙසජ්ජං බ්යාධිවූපසමනාය, යානං සුඛගමනාය, භීරුත්තාණං භයවිනොදනාය, රාජා ආරක්ඛත්ථාය, ඵලකං දණ්ඩලෙඩ්ඩුලගුළසරසත්තිපටිබාහනාය, ආචරියො අනුසාසනාය, මාතා පොසනාය, ආදාසො ඔලොකනාය, අලඞ්කාරො සොභනාය, වත්ථං පටිච්ඡාදනාය, නිස්සෙණී ආරොහනාය, තුලා විසමවික්ඛෙපනාය 11, මන්තං පරිජප්පනාය, ආවුධං තජ්ජනීයපටිබාහනාය , පදීපො අන්ධකාරවිධමනාය, වාතො පරිළාහනිබ්බාපනාය, සිප්පං වුත්තිනිප්ඵාදනාය, අගදං ජීවිතරක්ඛණාය, ආකරො රතනුප්පාදනාය, රතනං අලඞ්කරාය, ආණා අනතික්කමනාය, ඉස්සරියං වසවත්තනාය, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, ධුතගුණං සාමඤ්ඤබීජවිරූහනාය, කිලෙසමලඣාපනාය, ඉද්ධිබලාහරණාය, සතිසංවරනිබන්ධනාය, විමතිවිචිකිච්ඡාසමුච්ඡෙදනාය, තණ්හාපිපාසාවිනයනාය, අභිසමයඅස්සාසකරණාය, චතුරොඝනිත්ථරණාය, කිලෙසබ්යාධිවූපසමාය, නිබ්බානසුඛප්පටිලාභාය, ජාතිජරාබ්යාධිමරණසොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසභයවිනොදනාය, සාමඤ්ඤගුණපරිරක්ඛණාය, අරතිකුවිතක්කපටිබාහනාය, සකලසාමඤ්ඤත්ථානුසාසනාය, සබ්බසාමඤ්ඤගුණපොසනාය, සමථවිපස්සනාමග්ගඵලනිබ්බානදස්සනාය, සකලලොකථුතථොමිතමහතිමහාසොභනකරණාය, සබ්බාපායපිදහනාය, සාමඤ්ඤත්ථසෙලසිඛරමුද්ධනි අභිරූහනාය, වඞ්කකුටිලවිසමචිත්තවික්ඛෙපනාය 12, සෙවිතබ්බාසෙවිතබ්බධම්මෙ සාධුසජ්ඣායකරණාය, සබ්බකිලෙසපටිසත්තුතජ්ජනාය , අවිජ්ජන්ධකාරවිධමනාය, තිවිධග්ගිසන්තාපපරිළාහනිබ්බාපනාය, සණ්හසුඛුමසන්තසමාපත්තිනිප්ඵාදනාය, සකලසාමඤ්ඤගුණපරිරක්ඛණාය, බොජ්ඣඞ්ගවරරතනුප්පාදනාය, යොගිජනාලඞ්කරණාය, අනවජ්ජනිපුණසුඛුමසන්තිසුඛමනතික්කමනාය , සකලසාමඤ්ඤඅරියධම්මවසවත්තනාය. ඉති, මහාරාජ, ඉමෙසං ගුණානං අධිගමාය යදිදං එකමෙකං ධුතගුණං, එවං, මහාරාජ, අතුලියං ධුතගුණං අප්පමෙය්යං අසමං අප්පටිසමං අප්පටිභාගං අප්පටිසෙට්ඨං උත්තරං සෙට්ඨං විසිට්ඨං අධිකං ආයතං පුථුලං විසටං විත්ථතං ගරුකං භාරියං මහන්තං.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, udakaṃ bījavirūhanāya, aggi jhāpanāya, āhāro balāharaṇāya, latā bandhanāya, satthaṃ chedanāya, pānīyaṃ pipāsāvinayanāya, nidhi assāsakaraṇāya, nāvā tīrasampāpanāya, bhesajjaṃ byādhivūpasamanāya, yānaṃ sukhagamanāya, bhīruttāṇaṃ bhayavinodanāya, rājā ārakkhatthāya, phalakaṃ daṇḍaleḍḍulaguḷasarasattipaṭibāhanāya, ācariyo anusāsanāya, mātā posanāya, ādāso olokanāya, alaṅkāro sobhanāya, vatthaṃ paṭicchādanāya, nisseṇī ārohanāya, tulā visamavikkhepanāya 13, mantaṃ parijappanāya, āvudhaṃ tajjanīyapaṭibāhanāya , padīpo andhakāravidhamanāya, vāto pariḷāhanibbāpanāya, sippaṃ vuttinipphādanāya, agadaṃ jīvitarakkhaṇāya, ākaro ratanuppādanāya, ratanaṃ alaṅkarāya, āṇā anatikkamanāya, issariyaṃ vasavattanāya, evameva kho, mahārāja, dhutaguṇaṃ sāmaññabījavirūhanāya, kilesamalajhāpanāya, iddhibalāharaṇāya, satisaṃvaranibandhanāya, vimativicikicchāsamucchedanāya, taṇhāpipāsāvinayanāya, abhisamayaassāsakaraṇāya, caturoghanittharaṇāya, kilesabyādhivūpasamāya, nibbānasukhappaṭilābhāya, jātijarābyādhimaraṇasokaparidevadukkhadomanassupāyāsabhayavinodanāya, sāmaññaguṇaparirakkhaṇāya, aratikuvitakkapaṭibāhanāya, sakalasāmaññatthānusāsanāya, sabbasāmaññaguṇaposanāya, samathavipassanāmaggaphalanibbānadassanāya, sakalalokathutathomitamahatimahāsobhanakaraṇāya, sabbāpāyapidahanāya, sāmaññatthaselasikharamuddhani abhirūhanāya, vaṅkakuṭilavisamacittavikkhepanāya 14, sevitabbāsevitabbadhamme sādhusajjhāyakaraṇāya, sabbakilesapaṭisattutajjanāya , avijjandhakāravidhamanāya, tividhaggisantāpapariḷāhanibbāpanāya, saṇhasukhumasantasamāpattinipphādanāya, sakalasāmaññaguṇaparirakkhaṇāya, bojjhaṅgavararatanuppādanāya, yogijanālaṅkaraṇāya, anavajjanipuṇasukhumasantisukhamanatikkamanāya , sakalasāmaññaariyadhammavasavattanāya. Iti, mahārāja, imesaṃ guṇānaṃ adhigamāya yadidaṃ ekamekaṃ dhutaguṇaṃ, evaṃ, mahārāja, atuliyaṃ dhutaguṇaṃ appameyyaṃ asamaṃ appaṭisamaṃ appaṭibhāgaṃ appaṭiseṭṭhaṃ uttaraṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ adhikaṃ āyataṃ puthulaṃ visaṭaṃ vitthataṃ garukaṃ bhāriyaṃ mahantaṃ.
‘‘යො ඛො, මහාරාජ, පුග්ගලො පාපිච්ඡො ඉච්ඡාපකතො කුහකො ලුද්ධො ඔදරිකො ලාභකාමො යසකාමො කිත්තිකාමො අයුත්තො අප්පත්තො අනනුච්ඡවිකො අනරහො අප්පතිරූපො ධුතඞ්ගං 15 සමාදියති, සො දිගුණං දණ්ඩමාපජ්ජති, සබ්බගුණඝාතමාපජ්ජති, දිට්ඨධම්මිකං හීළනං ඛීළනං ගරහනං උප්පණ්ඩනං ඛිපනං අසම්භොගං නිස්සාරණං නිච්ඡුභනං පවාහනං පබ්බාජනං පටිලභති, සම්පරායෙපි සතයොජනිකෙ අවීචිමහානිරයෙ උණ්හකඨිතතත්තසන්තත්තඅච්චිජාලාමාලකෙ අනෙකවස්සකොටිසතසහස්සානි උද්ධමධො තිරියං ඵෙණුද්දෙහකං සම්පරිවත්තකං පච්චති, තතො මුච්චිත්වා 16 කිසඵරුසකාළඞ්ගපච්චඞ්ගො සූනුද්ධුමාතසුසිරුත්තමඞ්ගො 17 ඡාතො පිපාසිතො විසමභීමරූපවණ්ණො භග්ගකණ්ණසොතො උම්මීලිතනිමීලිතනෙත්තනයනො අරුගත්තපක්කගත්තො පුළවාකිණ්ණසබ්බකායො වාතමුඛෙ ජලමානො විය අග්ගික්ඛන්ධො අන්තො ජලමානො පජ්ජලමානො අතාණො අසරණො ආරුණ්ණරුණ්ණකාරුඤ්ඤරවං පරිදෙවමානො නිජ්ඣාමතණ්හිකො සමණමහාපෙතො හුත්වා ආහිණ්ඩමානො මහියා අට්ටස්සරං කරොති.
‘‘Yo kho, mahārāja, puggalo pāpiccho icchāpakato kuhako luddho odariko lābhakāmo yasakāmo kittikāmo ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirūpo dhutaṅgaṃ 18 samādiyati, so diguṇaṃ daṇḍamāpajjati, sabbaguṇaghātamāpajjati, diṭṭhadhammikaṃ hīḷanaṃ khīḷanaṃ garahanaṃ uppaṇḍanaṃ khipanaṃ asambhogaṃ nissāraṇaṃ nicchubhanaṃ pavāhanaṃ pabbājanaṃ paṭilabhati, samparāyepi satayojanike avīcimahāniraye uṇhakaṭhitatattasantattaaccijālāmālake anekavassakoṭisatasahassāni uddhamadho tiriyaṃ pheṇuddehakaṃ samparivattakaṃ paccati, tato muccitvā 19 kisapharusakāḷaṅgapaccaṅgo sūnuddhumātasusiruttamaṅgo 20 chāto pipāsito visamabhīmarūpavaṇṇo bhaggakaṇṇasoto ummīlitanimīlitanettanayano arugattapakkagatto puḷavākiṇṇasabbakāyo vātamukhe jalamāno viya aggikkhandho anto jalamāno pajjalamāno atāṇo asaraṇo āruṇṇaruṇṇakāruññaravaṃ paridevamāno nijjhāmataṇhiko samaṇamahāpeto hutvā āhiṇḍamāno mahiyā aṭṭassaraṃ karoti.
‘‘යථා , මහාරාජ, කොචි අයුත්තො අප්පත්තො අනනුච්ඡවිකො අනරහො අප්පතිරූපො හීනො කුජාතිකො ඛත්තියාභිසෙකෙන අභිසිඤ්චති, සො ලභති හත්ථච්ඡෙදං පාදච්ඡෙදං හත්ථපාදච්ඡෙදං කණ්ණච්ඡෙදං නාසච්ඡෙදං කණ්ණනාසච්ඡෙදං බිලඞ්ගථාලිකං සඞ්ඛමුණ්ඩිකං රාහුමුඛං ජොතිමාලිකං හත්ථපජ්ජොතිකං එරකවත්තිකං චීරකවාසිකං එණෙය්යකං බළිසමංසිකං කහාපණකං ඛාරාපතච්ඡිකං පලිඝපරිවත්තිකං පලාලපීඨකං තත්තෙන තෙලෙන ඔසිඤ්චනං සුනඛෙහි ඛාදාපනං ජීවසූලාරොපනං අසිනා සීසච්ඡෙදං අනෙකවිහිතම්පි කම්මකාරණං අනුභවති. කිං කාරණා? අයුත්තො අප්පත්තො අනනුච්ඡවිකො අනරහො අප්පතිරූපො හීනො කුජාතිකො මහන්තෙ ඉස්සරියෙ ඨානෙ අත්තානං ඨපෙසි, වෙලං ඝාතෙසි, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යො කොචි පුග්ගලො පාපිච්ඡො…පෙ.… මහියා අට්ටස්සරං කරොති.
‘‘Yathā , mahārāja, koci ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirūpo hīno kujātiko khattiyābhisekena abhisiñcati, so labhati hatthacchedaṃ pādacchedaṃ hatthapādacchedaṃ kaṇṇacchedaṃ nāsacchedaṃ kaṇṇanāsacchedaṃ bilaṅgathālikaṃ saṅkhamuṇḍikaṃ rāhumukhaṃ jotimālikaṃ hatthapajjotikaṃ erakavattikaṃ cīrakavāsikaṃ eṇeyyakaṃ baḷisamaṃsikaṃ kahāpaṇakaṃ khārāpatacchikaṃ palighaparivattikaṃ palālapīṭhakaṃ tattena telena osiñcanaṃ sunakhehi khādāpanaṃ jīvasūlāropanaṃ asinā sīsacchedaṃ anekavihitampi kammakāraṇaṃ anubhavati. Kiṃ kāraṇā? Ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirūpo hīno kujātiko mahante issariye ṭhāne attānaṃ ṭhapesi, velaṃ ghātesi, evameva kho, mahārāja, yo koci puggalo pāpiccho…pe… mahiyā aṭṭassaraṃ karoti.
‘‘යො පන, මහාරාජ, පුග්ගලො යුත්තො පත්තො අනුච්ඡවිකො අරහො පතිරූපො අප්පිච්ඡො සන්තුට්ඨො පවිවිත්තො අසංසට්ඨො ආරද්ධවීරියො පහිතත්තො අසඨො අමායො අනොදරිකො අලාභකාමො අයසකාමො අකිත්තිකාමො සද්ධො සද්ධාපබ්බජිතො ජරාමරණා මුච්චිතුකාමො ‘සාසනං පග්ගණ්හිස්සාමී’ති ධුතඞ්ගං සමාදියති, සො දිගුණං පූජං අරහති දෙවානඤ්ච පියො හොති මනාපො පිහයිතො පත්ථිතො, ජාතිසුමනමල්ලිකාදීනං විය පුප්ඵං නහාතානුලිත්තස්ස, ජිඝච්ඡිතස්ස විය පණීතභොජනං, පිපාසිතස්ස විය සීතලවිමලසුරභිපානීයං, විසගතස්ස විය ඔසධවරං, සීඝගමනකාමස්ස විය ආජඤ්ඤරථවරුත්තමං, අත්ථකාමස්ස විය මනොහරමණිරතනං, අභිසිඤ්චිතුකාමස්ස විය පණ්ඩරවිමලසෙතච්ඡත්තං, ධම්මකාමස්ස විය අරහත්තඵලාධිගමමනුත්තරං. තස්ස චත්තාරො සතිපට්ඨානා භාවනාපාරිපූරිං ගච්ඡන්ති, චත්තාරො සම්මප්පධානා චත්තාරො ඉද්ධිපාදා පඤ්චින්ද්රියානි පඤ්ච බලානි සත්ත බොජ්ඣඞ්ගා අරියො අට්ඨඞ්ගිකො මග්ගො භාවනාපාරිපූරිං ගච්ඡති, සමථවිපස්සනා අධිගච්ඡති, අධිගමප්පටිපත්ති පරිණමති, චත්තාරි සාමඤ්ඤඵලානි චතස්සො පටිසම්භිදා තිස්සො විජ්ජා ඡළභිඤ්ඤා කෙවලො ච සමණධම්මො සබ්බෙ තස්සාධෙය්යා හොන්ති, විමුත්තිපණ්ඩරවිමලසෙතච්ඡත්තෙන අභිසිඤ්චති.
‘‘Yo pana, mahārāja, puggalo yutto patto anucchaviko araho patirūpo appiccho santuṭṭho pavivitto asaṃsaṭṭho āraddhavīriyo pahitatto asaṭho amāyo anodariko alābhakāmo ayasakāmo akittikāmo saddho saddhāpabbajito jarāmaraṇā muccitukāmo ‘sāsanaṃ paggaṇhissāmī’ti dhutaṅgaṃ samādiyati, so diguṇaṃ pūjaṃ arahati devānañca piyo hoti manāpo pihayito patthito, jātisumanamallikādīnaṃ viya pupphaṃ nahātānulittassa, jighacchitassa viya paṇītabhojanaṃ, pipāsitassa viya sītalavimalasurabhipānīyaṃ, visagatassa viya osadhavaraṃ, sīghagamanakāmassa viya ājaññarathavaruttamaṃ, atthakāmassa viya manoharamaṇiratanaṃ, abhisiñcitukāmassa viya paṇḍaravimalasetacchattaṃ, dhammakāmassa viya arahattaphalādhigamamanuttaraṃ. Tassa cattāro satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, cattāro sammappadhānā cattāro iddhipādā pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchati, samathavipassanā adhigacchati, adhigamappaṭipatti pariṇamati, cattāri sāmaññaphalāni catasso paṭisambhidā tisso vijjā chaḷabhiññā kevalo ca samaṇadhammo sabbe tassādheyyā honti, vimuttipaṇḍaravimalasetacchattena abhisiñcati.
‘‘යථා, මහාරාජ, රඤ්ඤො ඛත්තියස්ස අභිජාතකුලකුලීනස්ස ඛත්තියාභිසෙකෙන අභිසිත්තස්ස පරිචරන්ති සරට්ඨනෙගමජානපදභටබලා 21 අට්ඨත්තිංසා ච රාජපරිසා නටනච්චකා මුඛමඞ්ගලිකා සොත්ථිවාචකා සමණබ්රාහ්මණසබ්බපාසණ්ඩගණා අභිගච්ඡන්ති, යං කිඤ්චි පථවියා පට්ටනරතනාකරනගරසුඞ්කට්ඨානවෙරජ්ජකඡෙජ්ජභෙජ්ජජනමනුසාසනං සබ්බත්ථ සාමිකො භවති, එවමෙව ඛො , මහාරාජ, යො කොචි පුග්ගලො යුත්තො පත්තො…පෙ.… විමුත්තිපණ්ඩරවිමලසෙතච්ඡත්තෙන අභිසිඤ්චති.
‘‘Yathā, mahārāja, rañño khattiyassa abhijātakulakulīnassa khattiyābhisekena abhisittassa paricaranti saraṭṭhanegamajānapadabhaṭabalā 22 aṭṭhattiṃsā ca rājaparisā naṭanaccakā mukhamaṅgalikā sotthivācakā samaṇabrāhmaṇasabbapāsaṇḍagaṇā abhigacchanti, yaṃ kiñci pathaviyā paṭṭanaratanākaranagarasuṅkaṭṭhānaverajjakachejjabhejjajanamanusāsanaṃ sabbattha sāmiko bhavati, evameva kho , mahārāja, yo koci puggalo yutto patto…pe… vimuttipaṇḍaravimalasetacchattena abhisiñcati.
‘‘තෙරසිමානි , මහාරාජ, ධුතඞ්ගානි, යෙහි සුද්ධිකතො නිබ්බානමහාසමුද්දං පවිසිත්වා බහුවිධං ධම්මකීළමභිකීළති, රූපාරූපඅට්ඨසමාපත්තියො වළඤ්ජෙති, ඉද්ධිවිධං දිබ්බසොතධාතුං පරචිත්තවිජානනං පුබ්බෙනිවාසානුස්සතිං දිබ්බචක්ඛුං සබ්බාසවක්ඛයඤ්ච පාපුණාති. කතමෙ තෙරස? පංසුකූලිකඞ්ගං තෙචීවරිකඞ්ගං පිණ්ඩපාතිකඞ්ගං සපදානචාරිකඞ්ගං එකාසනිකඞ්ගං පත්තපිණ්ඩිකඞ්ගං ඛලුපච්ඡාභත්තිකඞ්ගං ආරඤ්ඤිකඞ්ගං රුක්ඛමූලිකඞ්ගං අබ්භොකාසිකඞ්ගං සොසානිකඞ්ගං යථාසන්ථතිකඞ්ගං නෙසජ්ජිකඞ්ගං, ඉමෙහි ඛො, මහාරාජ, තෙරසහි ධුතගුණෙහි පුබ්බෙ ආසෙවිතෙහි නිසෙවිතෙහි චිණ්ණෙහි පරිචිණ්ණෙහි චරිතෙහි උපචරිතෙහි පරිපූරිතෙහි කෙවලං සාමඤ්ඤං පටිලභති, තස්සාධෙය්යා හොන්ති කෙවලා සන්තා සුඛා සමාපත්තියො.
‘‘Terasimāni , mahārāja, dhutaṅgāni, yehi suddhikato nibbānamahāsamuddaṃ pavisitvā bahuvidhaṃ dhammakīḷamabhikīḷati, rūpārūpaaṭṭhasamāpattiyo vaḷañjeti, iddhividhaṃ dibbasotadhātuṃ paracittavijānanaṃ pubbenivāsānussatiṃ dibbacakkhuṃ sabbāsavakkhayañca pāpuṇāti. Katame terasa? Paṃsukūlikaṅgaṃ tecīvarikaṅgaṃ piṇḍapātikaṅgaṃ sapadānacārikaṅgaṃ ekāsanikaṅgaṃ pattapiṇḍikaṅgaṃ khalupacchābhattikaṅgaṃ āraññikaṅgaṃ rukkhamūlikaṅgaṃ abbhokāsikaṅgaṃ sosānikaṅgaṃ yathāsanthatikaṅgaṃ nesajjikaṅgaṃ, imehi kho, mahārāja, terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi kevalaṃ sāmaññaṃ paṭilabhati, tassādheyyā honti kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘යථා, මහාරාජ, සධනො නාවිකො පට්ටනෙ සුට්ඨු කතසුඞ්කො මහාසමුද්දං පවිසිත්වා වඞ්ගං තක්කොලං චීනං සොවීරං සුරට්ඨං අලසන්දං කොලපට්ටනං සුවණ්ණභූමිං ගච්ඡති අඤ්ඤම්පි යං කිඤ්චි නාවාසඤ්චරණං, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, ඉමෙහි තෙරසහි ධුතගුණෙහි පුබ්බෙ ආසෙවිතෙහි නිසෙවිතෙහි චිණ්ණෙහි පරිචිණ්ණෙහි චරිතෙහි උපචරිතෙහි පරිපූරිතෙහි කෙවලං සාමඤ්ඤං පටිලභති, තස්සාධෙය්යා හොන්ති කෙවලා සන්තා සුඛා සමාපත්තියො.
‘‘Yathā, mahārāja, sadhano nāviko paṭṭane suṭṭhu katasuṅko mahāsamuddaṃ pavisitvā vaṅgaṃ takkolaṃ cīnaṃ sovīraṃ suraṭṭhaṃ alasandaṃ kolapaṭṭanaṃ suvaṇṇabhūmiṃ gacchati aññampi yaṃ kiñci nāvāsañcaraṇaṃ, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi kevalaṃ sāmaññaṃ paṭilabhati, tassādheyyā honti kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘යථා, මහාරාජ, කස්සකො පඨමං ඛෙත්තදොසං තිණකට්ඨපාසාණං අපනෙත්වා කසිත්වා වපිත්වා සම්මා උදකං පවෙසෙත්වා රක්ඛිත්වා ගොපෙත්වා ලවනමද්දනෙන බහුධඤ්ඤකො හොති, තස්සාධෙය්යා භවන්ති යෙ කෙචි අධනා කපණා දලිද්දා දුග්ගතජනා, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, ඉමෙහි තෙරසහි ධුතගුණෙහි පුබ්බෙ ආසෙවිතෙහි…පෙ.… කෙවලා සන්තා සුඛා සමාපත්තියො.
‘‘Yathā, mahārāja, kassako paṭhamaṃ khettadosaṃ tiṇakaṭṭhapāsāṇaṃ apanetvā kasitvā vapitvā sammā udakaṃ pavesetvā rakkhitvā gopetvā lavanamaddanena bahudhaññako hoti, tassādheyyā bhavanti ye keci adhanā kapaṇā daliddā duggatajanā, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi…pe… kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, ඛත්තියො මුද්ධාවසිත්තො අභිජාතකුලීනො ඡෙජ්ජභෙජ්ජජනමනුසාසනෙ ඉස්සරො හොති වසවත්තී සාමිකො ඉච්ඡාකරණො, කෙවලා ච මහාපථවී තස්සාධෙය්යා හොති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, ඉමෙහි තෙරසහි ධුතගුණෙහි පුබ්බෙ ආසෙවිතෙහි නිසෙවිතෙහි චිණ්ණෙහි පරිචිණ්ණෙහි චරිතෙහි උපචරිතෙහි පරිපූරිතෙහි ජිනසාසනවරෙ ඉස්සරො හොති වසවත්තී සාමිකො ඉච්ඡාකරණො, කෙවලා ච සමණගුණා තස්සාධෙය්යා හොන්ති.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, khattiyo muddhāvasitto abhijātakulīno chejjabhejjajanamanusāsane issaro hoti vasavattī sāmiko icchākaraṇo, kevalā ca mahāpathavī tassādheyyā hoti, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi jinasāsanavare issaro hoti vasavattī sāmiko icchākaraṇo, kevalā ca samaṇaguṇā tassādheyyā honti.
‘‘නනු , මහාරාජ, ථෙරො උපසෙනො වඞ්ගන්තපුත්තො සල්ලෙඛධුතගුණෙ පරිපූරකාරිතාය අනාදියිත්වා සාවත්ථියා සඞ්ඝස්ස කතිකං සපරිසො නරදම්මසාරථිං පටිසල්ලානගතං උපසඞ්කමිත්වා භගවතො පාදෙ සිරසා වන්දිත්වා එකමන්තං නිසීදි, භගවා ච තං සුවිනීතං පරිසං ඔලොකෙත්වා හට්ඨතුට්ඨො පමුදිතො උදග්ගො පරිසාය සද්ධිං සල්ලාපං සල්ලපිත්වා අසම්භින්නෙන බ්රහ්මස්සරෙන එතදවොච ‘පාසාදිකා ඛො පන ත්යායං උපසෙන පරිසා, කතං ත්වං උපසෙන පරිසං විනෙසී’ති. සොපි සබ්බඤ්ඤුනා දසබලෙන දෙවාතිදෙවෙන පුට්ඨො යථාභූතසභාවගුණවසෙන භගවන්තං එතදවොච –
‘‘Nanu , mahārāja, thero upaseno vaṅgantaputto sallekhadhutaguṇe paripūrakāritāya anādiyitvā sāvatthiyā saṅghassa katikaṃ sapariso naradammasārathiṃ paṭisallānagataṃ upasaṅkamitvā bhagavato pāde sirasā vanditvā ekamantaṃ nisīdi, bhagavā ca taṃ suvinītaṃ parisaṃ oloketvā haṭṭhatuṭṭho pamudito udaggo parisāya saddhiṃ sallāpaṃ sallapitvā asambhinnena brahmassarena etadavoca ‘pāsādikā kho pana tyāyaṃ upasena parisā, kataṃ tvaṃ upasena parisaṃ vinesī’ti. Sopi sabbaññunā dasabalena devātidevena puṭṭho yathābhūtasabhāvaguṇavasena bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘යො කොචි මං, භන්තෙ, උපසඞ්කමිත්වා පබ්බජ්ජං වා නිස්සයං වා යාචති, තමහං එවං වදාමි ‘‘අහං ඛො ආවුසො ආරඤ්ඤිකො පිණ්ඩපාතිකො පංසුකූලිකො තෙචීවරිකො. සචෙ ත්වම්පි ආරඤ්ඤිකො භවිස්සසි පිණ්ඩපාතිකො පංසුකූලිකො තෙචීවරිකො, එවාහං තං පබ්බාජෙස්සාමි නිස්සයං දස්සාමී’’ති, සචෙ සො මෙ, භන්තෙ, පටිස්සුණිත්වා නන්දති ඔරමති, එවාහං තං පබ්බාජෙමි නිස්සයං දෙමි, සචෙ න නන්දති න ඔරමති, න තං පබ්බාජෙමි, න නිස්සයං දෙමි, එවාහං, භන්තෙ, පරිසං විනෙමී’’ති. එවං ඛො 23, මහාරාජ, ධුතගුණවරසමාදිණ්ණො ජිනසාසනවරෙ ඉස්සරො හොති. වසවත්තී සාමිකො ඉච්ඡාකරණො, තස්සාධෙය්යා හොන්ති කෙවලා සන්තා සුඛා සමාපත්තියො.
‘‘Yo koci maṃ, bhante, upasaṅkamitvā pabbajjaṃ vā nissayaṃ vā yācati, tamahaṃ evaṃ vadāmi ‘‘ahaṃ kho āvuso āraññiko piṇḍapātiko paṃsukūliko tecīvariko. Sace tvampi āraññiko bhavissasi piṇḍapātiko paṃsukūliko tecīvariko, evāhaṃ taṃ pabbājessāmi nissayaṃ dassāmī’’ti, sace so me, bhante, paṭissuṇitvā nandati oramati, evāhaṃ taṃ pabbājemi nissayaṃ demi, sace na nandati na oramati, na taṃ pabbājemi, na nissayaṃ demi, evāhaṃ, bhante, parisaṃ vinemī’’ti. Evaṃ kho 24, mahārāja, dhutaguṇavarasamādiṇṇo jinasāsanavare issaro hoti. Vasavattī sāmiko icchākaraṇo, tassādheyyā honti kevalā santā sukhā samāpattiyo.
‘‘යථා, මහාරාජ, පදුමං අභිවුද්ධපරිසුද්ධඋදිච්චජාතිප්පභවං සිනිද්ධං මුදු ලොභනීයං සුගන්ධං පියං පත්ථිතං පසත්ථං ජලකද්දමමනුපලිත්තං අණුපත්තකෙසරකණ්ණිකාභිමණ්ඩිතං භමරගණසෙවිතං සීතලසලිලසංවද්ධං, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, ඉමෙහි තෙරසහි ධුතගුණෙහි පුබ්බෙ ආසෙවිතෙහි නිසෙවිතෙහි චිණ්ණෙහි පරිචිණ්ණෙහි චරිතෙහි උපචරිතෙහි පරිපූරිතෙහි අරියසාවකො තිංසගුණවරෙහි සමුපෙතො හොති.
‘‘Yathā, mahārāja, padumaṃ abhivuddhaparisuddhaudiccajātippabhavaṃ siniddhaṃ mudu lobhanīyaṃ sugandhaṃ piyaṃ patthitaṃ pasatthaṃ jalakaddamamanupalittaṃ aṇupattakesarakaṇṇikābhimaṇḍitaṃ bhamaragaṇasevitaṃ sītalasalilasaṃvaddhaṃ, evameva kho, mahārāja, imehi terasahi dhutaguṇehi pubbe āsevitehi nisevitehi ciṇṇehi pariciṇṇehi caritehi upacaritehi paripūritehi ariyasāvako tiṃsaguṇavarehi samupeto hoti.
‘‘කතමෙහි තිංසගුණවරෙහි? සිනිද්ධමුදුමද්දවමෙත්තචිත්තො හොති, ඝාතිතහතවිහතකිලෙසො හොති, හතනිහතමානදබ්බො හොති, අචලදළ්හනිවිට්ඨනිබ්බෙමතිකසද්ධො හොති, පරිපුණ්ණපීණිතපහට්ඨලොභනීයසන්තසුඛසමාපත්තිලාභී හොති, සීලවරපවරඅසමසුචිගන්ධපරිභාවිතො හොති, දෙවමනුස්සානං පියො හොති මනාපො, ඛීණාසවඅරියවරපුග්ගලපත්ථිතො, දෙවමනුස්සානං වන්දිතපූජිතො, බුධවිබුධපණ්ඩිතජනානං ථුතථවිතථොමිතපසත්ථො , ඉධ වා හුරං වා ලොකෙන අනුපලිත්තො, අප්පථොකවජ්ජෙපි 25 භයදස්සාවී, විපුලවරසම්පත්තිකාමානං මග්ගඵලවරත්ථසාධනො, ආයාචිතවිපුලපණීතපච්චයභාගී, අනිකෙතසයනො, ඣානජ්ඣොසිතතප්පවරවිහාරී , විජටිතකිලෙසජාලවත්ථු, භින්නභග්ගසඞ්කුටිතසඤ්ඡින්නගතිනීවරණො, අකුප්පධම්මො, අභිනීතවාසො, අනවජ්ජභොගී , ගතිවිමුත්තො, උත්තිණ්ණසබ්බවිචිකිච්ඡො, විමුත්තිජ්ඣොසිතත්ථො 26, දිට්ඨධම්මො, අචලදළ්හභීරුත්තාණමුපගතො, සමුච්ඡින්නානුසයො, සබ්බාසවක්ඛයං පත්තො, සන්තසුඛසමාපත්තිවිහාරබහුලො, සබ්බසමණගුණසමුපෙතො, ඉමෙහි තිංසගුණවරෙහි සමුපෙතො හොති.
‘‘Katamehi tiṃsaguṇavarehi? Siniddhamudumaddavamettacitto hoti, ghātitahatavihatakileso hoti, hatanihatamānadabbo hoti, acaladaḷhaniviṭṭhanibbematikasaddho hoti, paripuṇṇapīṇitapahaṭṭhalobhanīyasantasukhasamāpattilābhī hoti, sīlavarapavaraasamasucigandhaparibhāvito hoti, devamanussānaṃ piyo hoti manāpo, khīṇāsavaariyavarapuggalapatthito, devamanussānaṃ vanditapūjito, budhavibudhapaṇḍitajanānaṃ thutathavitathomitapasattho , idha vā huraṃ vā lokena anupalitto, appathokavajjepi 27 bhayadassāvī, vipulavarasampattikāmānaṃ maggaphalavaratthasādhano, āyācitavipulapaṇītapaccayabhāgī, aniketasayano, jhānajjhositatappavaravihārī , vijaṭitakilesajālavatthu, bhinnabhaggasaṅkuṭitasañchinnagatinīvaraṇo, akuppadhammo, abhinītavāso, anavajjabhogī , gativimutto, uttiṇṇasabbavicikiccho, vimuttijjhositattho 28, diṭṭhadhammo, acaladaḷhabhīruttāṇamupagato, samucchinnānusayo, sabbāsavakkhayaṃ patto, santasukhasamāpattivihārabahulo, sabbasamaṇaguṇasamupeto, imehi tiṃsaguṇavarehi samupeto hoti.
‘‘නනු, මහාරාජ, ථෙරො සාරිපුත්තො දසසහස්සිලොකධාතුයා අග්ගපුරිසො ඨපෙත්වා දසබලං ලොකාචරියං, සොපි අපරිමිතමසඞ්ඛ්යෙය්යකප්පෙ සමාචිතකුසලමූලො 29 බ්රාහ්මණකුලකුලීනො මනාපිකං කාමරතිං අනෙකසතසඞ්ඛං ධනවරඤ්ච ඔහාය ජිනසාසනෙ පබ්බජිත්වා ඉමෙහි තෙරසහි ධුතගුණෙහි කායවචීචිත්තං දමයිත්වා අජ්ජෙතරහි අනන්තගුණසමන්නාගතො ගොතමස්ස භගවතො සාසනවරෙ ධම්මචක්කමනුප්පවත්තකො ජාතො. භාසිතම්පෙතං, මහාරාජ, භගවතා දෙවාතිදෙවෙන එකඞ්ගුත්තරනිකායවරලඤ්ඡකෙ –
‘‘Nanu, mahārāja, thero sāriputto dasasahassilokadhātuyā aggapuriso ṭhapetvā dasabalaṃ lokācariyaṃ, sopi aparimitamasaṅkhyeyyakappe samācitakusalamūlo 30 brāhmaṇakulakulīno manāpikaṃ kāmaratiṃ anekasatasaṅkhaṃ dhanavarañca ohāya jinasāsane pabbajitvā imehi terasahi dhutaguṇehi kāyavacīcittaṃ damayitvā ajjetarahi anantaguṇasamannāgato gotamassa bhagavato sāsanavare dhammacakkamanuppavattako jāto. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena ekaṅguttaranikāyavaralañchake –
‘‘නාහං, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤං එකපුග්ගලම්පි සමනුපස්සාමි, යො එවං තථාගතෙන අනුත්තරං ධම්මචක්කං පවත්තිතං සම්මදෙව අනුප්පවත්තෙති, යථයිදං භික්ඛවෙ, සාරිපුත්තො, සාරිපුත්තො. භික්ඛවෙ, තථාගතෙන අනුත්තරං ධම්මචක්කං පවත්තිතං සම්මදෙව අනුප්පවත්තෙතී’’’ති.
‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekapuggalampi samanupassāmi, yo evaṃ tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavatteti, yathayidaṃ bhikkhave, sāriputto, sāriputto. Bhikkhave, tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavattetī’’’ti.
‘‘සාධු, භන්තෙ නාගසෙන, යං කිඤ්චි නවඞ්ගං බුද්ධවචනං, යා ච ලොකුත්තරා කිරියා, යා ච ලොකෙ අධිගමවිපුලවරසම්පත්තියො, සබ්බං තං තෙරසසු ධුතගුණෙසු සමොධානොපගත’’ 31 න්ති.
‘‘Sādhu, bhante nāgasena, yaṃ kiñci navaṅgaṃ buddhavacanaṃ, yā ca lokuttarā kiriyā, yā ca loke adhigamavipulavarasampattiyo, sabbaṃ taṃ terasasu dhutaguṇesu samodhānopagata’’ 32 nti.
ධුතඞ්ගපඤ්හො දුතියො.
Dhutaṅgapañho dutiyo.
අනුමානවග්ගො චතුත්ථො.
Anumānavaggo catuttho.
Footnotes: