| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
៧. ទិព្ពចក្ខុកថាវណ្ណនា
7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
៣៧៣. ឥទានិ ទិព្ពចក្ខុកថា នាម ហោតិ។ តត្ថ យេសំ ចតុត្ថជ្ឈានធម្មូបត្ថទ្ធំ មំសចក្ខុមេវ ទិព្ពចក្ខុ នាម ហោតីតិ លទ្ធិ, សេយ្យថាបិ ឯតរហិ អន្ធកានញ្ចេវ សម្មិតិយានញ្ច; តេ សន្ធាយ មំសចក្ខុន្តិ បុច្ឆា សកវាទិស្ស, បដិញ្ញា ឥតរស្ស។
373. Idāni dibbacakkhukathā nāma hoti. Tattha yesaṃ catutthajjhānadhammūpatthaddhaṃ maṃsacakkhumeva dibbacakkhu nāma hotīti laddhi, seyyathāpi etarahi andhakānañceva sammitiyānañca; te sandhāya maṃsacakkhunti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa.
បុន ‘‘មំសចក្ខុ ទិព្ពចក្ខុ, ទិព្ពចក្ខុ មំសចក្ខូ’’តិ បុដ្ឋោ តំ មត្តមេវ តំ ន ហោតីតិ បដិក្ខិបតិ។ យាទិសន្តិអាទិបុច្ឆាសុបិ ឧភិន្នំ ឯកសភាវាភាវេនេវ បដិក្ខិបតិ។
Puna ‘‘maṃsacakkhu dibbacakkhu, dibbacakkhu maṃsacakkhū’’ti puṭṭho taṃ mattameva taṃ na hotīti paṭikkhipati. Yādisantiādipucchāsupi ubhinnaṃ ekasabhāvābhāveneva paṭikkhipati.
វិសយោតិអាទីសុ ឧភិន្នម្បិ រូបាយតនមេវ វិសយោ។ មំសចក្ខុ បន អាបាថគតមេវ បស្សតិ។ ឥតរំ អនាបាថគតំ តិរោបព្ពតាទិគតម្បិ។ ទិព្ពចក្ខុស្ស ច អតិសុខុមម្បិ រូបំ គោចរោ, ន តាទិសំ ឥតរស្សាតិ ឯវមេតេសំ អានុភាវគោចរា អសទិសា។
Visayotiādīsu ubhinnampi rūpāyatanameva visayo. Maṃsacakkhu pana āpāthagatameva passati. Itaraṃ anāpāthagataṃ tiropabbatādigatampi. Dibbacakkhussa ca atisukhumampi rūpaṃ gocaro, na tādisaṃ itarassāti evametesaṃ ānubhāvagocarā asadisā.
ឧបាទិណ្ណំ ហុត្វា អនុបាទិណ្ណំ ហោតីតិ បុដ្ឋោ យស្មា មំសចក្ខុ ឧបាទិណ្ណំ, ទិព្ពចក្ខុ អនុបាទិណ្ណំ, ន ច មំសចក្ខុមេវ ទិព្ពចក្ខូតិ ឥច្ឆតិ, តស្មា បដិក្ខិបតិ។ ទុតិយំ បុដ្ឋោ យស្មា ‘‘មំសចក្ខុស្ស ឧប្បាទោ, មគ្គោ ទិព្ពស្ស ចក្ខុនោ’’តិ វចនំ និស្សាយ មំសចក្ខុបច្ចយា ទិព្ពចក្ខុ ឧប្បជ្ជតិ, តញ្ច រូបាវចរិកានំ ចតុន្នំ មហាភូតានំ បសាទោតិ ឥច្ឆតិ, តស្មា បដិជានាតិ។ កាមាវចរំ ហុត្វាតិ បុដ្ឋោបិ យស្មា ន មំសចក្ខុមេវ ទិព្ពចក្ខូតិ ឥច្ឆតិ, តស្មា បដិក្ខិបតិ។ ទុតិយំ បុដ្ឋោ រូបាវចរជ្ឈានបច្ចយេន ឧប្បន្នត្តា រូបាវចរំ នាម ជាតន្តិ បដិជានាតិ។
Upādiṇṇaṃ hutvā anupādiṇṇaṃ hotīti puṭṭho yasmā maṃsacakkhu upādiṇṇaṃ, dibbacakkhu anupādiṇṇaṃ, na ca maṃsacakkhumeva dibbacakkhūti icchati, tasmā paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho yasmā ‘‘maṃsacakkhussa uppādo, maggo dibbassa cakkhuno’’ti vacanaṃ nissāya maṃsacakkhupaccayā dibbacakkhu uppajjati, tañca rūpāvacarikānaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ pasādoti icchati, tasmā paṭijānāti. Kāmāvacaraṃ hutvāti puṭṭhopi yasmā na maṃsacakkhumeva dibbacakkhūti icchati, tasmā paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho rūpāvacarajjhānapaccayena uppannattā rūpāvacaraṃ nāma jātanti paṭijānāti.
រូបាវចរំ ហុត្វា អរូបាវចរន្តិ បុដ្ឋោបិ តតោ បរំ ភាវនាយ អរូបាវចរក្ខណេ រូបាវចរចិត្តស្ស អភាវា បដិក្ខិបតិ។ ទុតិយំ បុដ្ឋោ អរូបាវចរិកានំ ចតុន្នំ មហាភូតានំ បសាទោ ហុត្វា ឧប្បជ្ជតីតិ លទ្ធិយា បដិជានាតិ។ អបរិយាបន្នភាវំ បនស្ស ន ឥច្ឆតិ, តស្មា បដិក្ខិបតិយេវ។
Rūpāvacaraṃ hutvā arūpāvacaranti puṭṭhopi tato paraṃ bhāvanāya arūpāvacarakkhaṇe rūpāvacaracittassa abhāvā paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho arūpāvacarikānaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ pasādo hutvā uppajjatīti laddhiyā paṭijānāti. Apariyāpannabhāvaṃ panassa na icchati, tasmā paṭikkhipatiyeva.
៣៧៤. ទិព្ពចក្ខុំ ធម្មុបត្ថទ្ធន្តិ កាមាវចរធម្មេន ឧបត្ថម្ភិតំ ហុត្វា។ បុន ធម្មុបត្ថទ្ធន្តិ លោកុត្តរធម្មេន ឧបត្ថទ្ធំ។ ទ្វេវ ចក្ខូនីតិ បុដ្ឋោ កិញ្ចាបិ ទិព្ពចក្ខុនោ ធម្មុបត្ថទ្ធស្ស បញ្ញាចក្ខុភាវំ ន ឥច្ឆតិ, បញ្ញាចក្ខុស្ស បន អត្ថិតាយ បដិក្ខិបតិ។ បុន បុដ្ឋោ មំសចក្ខុ ធម្មុបត្ថទ្ធំ ទិព្ពចក្ខុ ហោតីតិ លទ្ធិវសេន បដិជានាតិ។ សេសមេត្ថ ឧត្តានត្ថមេវាតិ។
374. Dibbacakkhuṃ dhammupatthaddhanti kāmāvacaradhammena upatthambhitaṃ hutvā. Puna dhammupatthaddhanti lokuttaradhammena upatthaddhaṃ. Dveva cakkhūnīti puṭṭho kiñcāpi dibbacakkhuno dhammupatthaddhassa paññācakkhubhāvaṃ na icchati, paññācakkhussa pana atthitāya paṭikkhipati. Puna puṭṭho maṃsacakkhu dhammupatthaddhaṃ dibbacakkhu hotīti laddhivasena paṭijānāti. Sesamettha uttānatthamevāti.
ទិព្ពចក្ខុកថាវណ្ណនា។
Dibbacakkhukathāvaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (២៧) ៧. ទិព្ពចក្ខុកថា • (27) 7. Dibbacakkhukathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៧. ទិព្ពចក្ខុកថាវណ្ណនា • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៧. ទិព្ពចក្ខុកថាវណ្ណនា • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
