| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
៧. ទិព្ពចក្ខុកថាវណ្ណនា
7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
៣៧៣. ឧបត្ថទ្ធន្តិ យថា វិសយានុភាវគោចរេហិ វិសិដ្ឋំ ហោតិ, តថា បច្ចយភូតេន កតពលាធានន្តិ អត្ថោ។ តំមត្តមេវាតិ បុរិមំ មំសចក្ខុមត្តមេវ ធម្មុបត្ថទ្ធំ ន ហោតីតិ អត្ថោ។ អនាបាថគតន្តិ មំសចក្ខុនា គហេតព្ពដ្ឋានំ អាបាថំ នាគតំ។ ឯត្ថ ច វិសយស្ស ទីបកំ អានុភាវគោចរានមេវ អសទិសតំ វទន្តោ យាទិសោ មំសចក្ខុស្ស វិសយោតិ វិសយគ្គហណំ ន វិសយវិសេសទស្សនត្ថំ, អថ ខោ យាទិសេ វិសយេ អានុភាវគោចរវិសេសា ហោន្តិ, តាទិសស្ស រូបវិសយស្ស ទស្សនត្ថន្តិ ទីបេតិ, សទិសស្ស វា វិសយស្ស អានុភាវគោចរវិសេសោវ វិសេសំ។
373. Upatthaddhanti yathā visayānubhāvagocarehi visiṭṭhaṃ hoti, tathā paccayabhūtena katabalādhānanti attho. Taṃmattamevāti purimaṃ maṃsacakkhumattameva dhammupatthaddhaṃ na hotīti attho. Anāpāthagatanti maṃsacakkhunā gahetabbaṭṭhānaṃ āpāthaṃ nāgataṃ. Ettha ca visayassa dīpakaṃ ānubhāvagocarānameva asadisataṃ vadanto yādiso maṃsacakkhussa visayoti visayaggahaṇaṃ na visayavisesadassanatthaṃ, atha kho yādise visaye ānubhāvagocaravisesā honti, tādisassa rūpavisayassa dassanatthanti dīpeti, sadisassa vā visayassa ānubhāvagocaravisesova visesaṃ.
ន ច មំសចក្ខុមេវ ទិព្ពចក្ខូតិ ឥច្ឆតីតិ ធម្មុបត្ថទ្ធកាលេ បុរិមំ មំសចក្ខុមេវាតិ ន ឥច្ឆតីតិ អធិប្បាយោ។ មំសចក្ខុស្ស ឧប្បាទោ មគ្គោតិ មំសចក្ខុបច្ចយតាទស្សនត្ថមេវ វុត្តំ, ន តេន អនុបាទិន្នតាសាធនត្ថំ។ រូបាវចរិកានន្តិ រូបាវចរជ្ឈានបច្ចយេន ឧប្បន្នានិ មហាភូតានិ រូបាវចរិកានីតិ សោ ឥច្ឆតីតិ អធិប្បាយោ។ ឯស នយោ ‘‘អរូបាវចរិកាន’’ន្តិ ឯត្ថាបិ។ អរូបាវចរក្ខណេ រូបាវចរចិត្តស្ស អភាវា បដិក្ខិបតីតិ តស្មិំយេវ ខណេ រូបាវចរំ ហុត្វា អរូបាវចរំ ន ជាតន្តិ បដិក្ខិបតីតិ អធិប្បាយោ។
Na ca maṃsacakkhumeva dibbacakkhūti icchatīti dhammupatthaddhakāle purimaṃ maṃsacakkhumevāti na icchatīti adhippāyo. Maṃsacakkhussa uppādo maggoti maṃsacakkhupaccayatādassanatthameva vuttaṃ, na tena anupādinnatāsādhanatthaṃ. Rūpāvacarikānanti rūpāvacarajjhānapaccayena uppannāni mahābhūtāni rūpāvacarikānīti so icchatīti adhippāyo. Esa nayo ‘‘arūpāvacarikāna’’nti etthāpi. Arūpāvacarakkhaṇe rūpāvacaracittassa abhāvā paṭikkhipatīti tasmiṃyeva khaṇe rūpāvacaraṃ hutvā arūpāvacaraṃ na jātanti paṭikkhipatīti adhippāyo.
៣៧៤. កិញ្ចាបិ ទិព្ពចក្ខុនោ ធម្មុបត្ថទ្ធស្ស បញ្ញាចក្ខុភាវំ ន ឥច្ឆតិ, យេន តីណិ ចក្ខូនិ ធម្មុបត្ថម្ភេន ចក្ខុន្តរភាវំ វទតោ ភវេយ្យុន្តិ អធិប្បាយោ។
374. Kiñcāpi dibbacakkhuno dhammupatthaddhassa paññācakkhubhāvaṃ na icchati, yena tīṇi cakkhūni dhammupatthambhena cakkhuntarabhāvaṃ vadato bhaveyyunti adhippāyo.
ទិព្ពចក្ខុកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Dibbacakkhukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (២៧) ៧. ទិព្ពចក្ខុកថា • (27) 7. Dibbacakkhukathā
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ៧. ទិព្ពចក្ខុកថាវណ្ណនា • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៧. ទិព្ពចក្ខុកថាវណ្ណនា • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
