| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೭. ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕಥಾವಣ್ಣನಾ
7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
೩೭೩. ವಿಸಿನೋತಿ ವಿಸೇಸೇನ ಬನ್ಧತಿ ವಿಸಯೀನಂ ಅತ್ತಪಟಿಬನ್ಧಂ ಕರೋತೀತಿ ವಿಸಯೋ, ಆರಮ್ಮಣಂ , ಅನುಭವತಿ ಏತೇನಾತಿ ಆನುಭಾವೋ, ಸಾಮತ್ಥಿಯಂ, ಬಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ, ಗೋಚರಕರಣಂ ಗೋಚರೋ, ವಿಸಯೇ ಆನುಭಾವಗೋಚರಾ ವಿಸಯ…ಪೇ॰… ಚರಾತಿ। ತೇಹಿ ಯಥಾ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ವಿಸೇಸಂ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಪಚ್ಚಯಭೂತೇನ ಝಾನಧಮ್ಮೇನ ಆಹಿತಬಲಂ ಕತಬಲಾಧಾನಂ। ವಿಸಯಗ್ಗಹಣಞ್ಚೇತ್ಥ ಆನುಭಾವಗೋಚರಕರಣಾನಂ ಪವತ್ತಿಟ್ಠಾನದಸ್ಸನಂ ಯತ್ಥಸ್ಸ ತೇಹಿ ಉಪತ್ಥದ್ಧತ್ತಾ ಬಲಾಧಾನಂ ಪಾಕಟಂ ಹೋತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಾದಿಸೇ ವಿಸಯೇ’’ತಿಆದಿ। ಬಲಾಧಾನಞ್ಚ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮತೋ ಮಹಗ್ಗತಧಮ್ಮವಿಸೇಸತೋ ಉಪ್ಪನ್ನೇಹಿ ಪಣೀತೇಹಿ ಚಿತ್ತಜರೂಪೇಹಿ ವಿಸೇಸಾಪತ್ತಿ। ಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪರಾವುತ್ತೀತಿ ಏಕೇ ವದನ್ತಿ। ಪುರಿಮಂ ಮಂಸಚಕ್ಖುಮತ್ತಮೇವಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಬಲಾಧಾನತೋ ಪುರಿಮಂ ಮಂಸಚಕ್ಖುಮತ್ತಮೇವ। ವದನ್ತೋ ಸಙ್ಗಹಕಾರೋ। ವಿಸಯಗ್ಗಹಣಂ ಪಾಳಿಯಂ ಕತಂ। ನ ವಿಸಯವಿಸೇಸದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ ನ ವಿಸಯಸ್ಸ ವಿಸೇಸದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ಯತೋ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ರೂಪಾಯತನಮೇವ ವಿಸಯೋತಿ ವಿಸಯಸ್ಸ ಸದಿಸತಂ ಅವಿಸೇಸಂ ಆಹ, ಸದಿಸಸ್ಸ ವಾ ವಿಸೇಸಂ ದೀಪೇತೀತಿ ಯೋಜನಾ।
373. Visinoti visesena bandhati visayīnaṃ attapaṭibandhaṃ karotīti visayo, ārammaṇaṃ , anubhavati etenāti ānubhāvo, sāmatthiyaṃ, balanti attho, gocarakaraṇaṃ gocaro, visaye ānubhāvagocarā visaya…pe… carāti. Tehi yathā visiṭṭhaṃ visesaṃ hoti, tathā paccayabhūtena jhānadhammena āhitabalaṃ katabalādhānaṃ. Visayaggahaṇañcettha ānubhāvagocarakaraṇānaṃ pavattiṭṭhānadassanaṃ yatthassa tehi upatthaddhattā balādhānaṃ pākaṭaṃ hoti. Tenāha ‘‘yādise visaye’’tiādi. Balādhānañca uttarimanussadhammato mahaggatadhammavisesato uppannehi paṇītehi cittajarūpehi visesāpatti. Yaṃ nissāya parāvuttīti eke vadanti. Purimaṃ maṃsacakkhumattamevāti yathāvuttabalādhānato purimaṃ maṃsacakkhumattameva. Vadanto saṅgahakāro. Visayaggahaṇaṃ pāḷiyaṃ kataṃ. Na visayavisesadassanatthanti na visayassa visesadassanatthaṃ. Yato ubhinnampi rūpāyatanameva visayoti visayassa sadisataṃ avisesaṃ āha, sadisassa vā visesaṃ dīpetīti yojanā.
ಧಮ್ಮುಪತ್ಥದ್ಧ …ಪೇ॰… ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ಅಞ್ಞಥಾ ಲದ್ಧಿಯೇವ ನ ಸಿಯಾತಿ ಭಾವೋ। ಮಗ್ಗೋತಿ ಉಪಾಯೋ, ಕಾರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಕತಿಚಕ್ಖುಮತೋ ಏವ ಹಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಕಸಿಣಾಲೋಕಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದನಂ, ಸೋ ಚ ಕಸಿಣಮಣ್ಡಲೇ ಉಗ್ಗಹನಿಮಿತ್ತೇನ ವಿನಾ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಮಂಸಚಕ್ಖುಪಚ್ಚಯತಾದಸ್ಸನತ್ಥಮೇವ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ। ತೇನಾತಿ ‘‘ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ವಚನೇನ। ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಪಚ್ಚಯೇನಾತಿ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನೇನ ಪಚ್ಚಯಭೂತೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಾನಿ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಿತಾನಿ। ಝಾನಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಿತೇಸು ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಸ ಹೇಸಾ ಲದ್ಧಿ।
Dhammupatthaddha…pe… adhippāyo, aññathā laddhiyeva na siyāti bhāvo. Maggoti upāyo, kāraṇanti attho. Pakaticakkhumato eva hi dibbacakkhu uppajjati. Kasmā? Kasiṇālokaṃ vaḍḍhetvā dibbacakkhuñāṇassa uppādanaṃ, so ca kasiṇamaṇḍale uggahanimittena vinā natthi, tasmā vuttaṃ ‘‘maṃsacakkhupaccayatādassanatthameva vutta’’nti. Tenāti ‘‘maggo’’ti vacanena. Rūpāvacarajjhānapaccayenāti rūpāvacarajjhānena paccayabhūtena uppannāni rūpāvacarajjhānacittasamuṭṭhitāni. Jhānakammasamuṭṭhitesu vattabbameva natthi. Tassa hesā laddhi.
೩೭೪. ಯೇನ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನೋ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುಭಾವಸ್ಸ ಇಚ್ಛನೇನ ಪಟಿಜಾನನೇನ। ತೀಣಿ ಚಕ್ಖೂನಿ ಮಂಸದಿಬ್ಬಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖೂನಿ ಚಕ್ಖುನ್ತರಭಾವಂ ವದತೋ ಭವೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ನ ಇಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
374. Yena dibbacakkhuno paññācakkhubhāvassa icchanena paṭijānanena. Tīṇi cakkhūni maṃsadibbapaññācakkhūni cakkhuntarabhāvaṃ vadato bhaveyyuṃ, tasmā taṃ na icchatīti attho.
ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dibbacakkhukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಕಥಾವತ್ಥುಪಾಳಿ • Kathāvatthupāḷi / (೨೭) ೭. ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕಥಾ • (27) 7. Dibbacakkhukathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೭. ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೭. ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
