| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
੭. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
੩੭੩. વਿਸਿਨੋਤਿ વਿਸੇਸੇਨ ਬਨ੍ਧਤਿ વਿਸਯੀਨਂ ਅਤ੍ਤਪਟਿਬਨ੍ਧਂ ਕਰੋਤੀਤਿ વਿਸਯੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਂ , ਅਨੁਭવਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਆਨੁਭਾવੋ, ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਂ, ਬਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਗੋਚਰਕਰਣਂ ਗੋਚਰੋ, વਿਸਯੇ ਆਨੁਭਾવਗੋਚਰਾ વਿਸਯ…ਪੇ॰… ਚਰਾਤਿ। ਤੇਹਿ ਯਥਾ વਿਸਿਟ੍ਠਂ વਿਸੇਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇਨ ਝਾਨਧਮ੍ਮੇਨ ਆਹਿਤਬਲਂ ਕਤਬਲਾਧਾਨਂ। વਿਸਯਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਆਨੁਭਾવਗੋਚਰਕਰਣਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਂ ਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਤੇਹਿ ਉਪਤ੍ਥਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਬਲਾਧਾਨਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਾਦਿਸੇ વਿਸਯੇ’’ਤਿਆਦਿ। ਬਲਾਧਾਨਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਤੋ ਮਹਗ੍ਗਤਧਮ੍ਮવਿਸੇਸਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਪਣੀਤੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਜਰੂਪੇਹਿ વਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿ। ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਰਾવੁਤ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇ વਦਨ੍ਤਿ। ਪੁਰਿਮਂ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਮਤ੍ਤਮੇવਾਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਬਲਾਧਾਨਤੋ ਪੁਰਿਮਂ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਮਤ੍ਤਮੇવ। વਦਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਗਹਕਾਰੋ। વਿਸਯਗ੍ਗਹਣਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਕਤਂ। ਨ વਿਸਯવਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਨ વਿਸਯਸ੍ਸ વਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ। ਯਤੋ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਰੂਪਾਯਤਨਮੇવ વਿਸਯੋਤਿ વਿਸਯਸ੍ਸ ਸਦਿਸਤਂ ਅવਿਸੇਸਂ ਆਹ, ਸਦਿਸਸ੍ਸ વਾ વਿਸੇਸਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ।
373. Visinoti visesena bandhati visayīnaṃ attapaṭibandhaṃ karotīti visayo, ārammaṇaṃ , anubhavati etenāti ānubhāvo, sāmatthiyaṃ, balanti attho, gocarakaraṇaṃ gocaro, visaye ānubhāvagocarā visaya…pe… carāti. Tehi yathā visiṭṭhaṃ visesaṃ hoti, tathā paccayabhūtena jhānadhammena āhitabalaṃ katabalādhānaṃ. Visayaggahaṇañcettha ānubhāvagocarakaraṇānaṃ pavattiṭṭhānadassanaṃ yatthassa tehi upatthaddhattā balādhānaṃ pākaṭaṃ hoti. Tenāha ‘‘yādise visaye’’tiādi. Balādhānañca uttarimanussadhammato mahaggatadhammavisesato uppannehi paṇītehi cittajarūpehi visesāpatti. Yaṃ nissāya parāvuttīti eke vadanti. Purimaṃ maṃsacakkhumattamevāti yathāvuttabalādhānato purimaṃ maṃsacakkhumattameva. Vadanto saṅgahakāro. Visayaggahaṇaṃ pāḷiyaṃ kataṃ. Na visayavisesadassanatthanti na visayassa visesadassanatthaṃ. Yato ubhinnampi rūpāyatanameva visayoti visayassa sadisataṃ avisesaṃ āha, sadisassa vā visesaṃ dīpetīti yojanā.
ਧਮ੍ਮੁਪਤ੍ਥਦ੍ਧ …ਪੇ॰… ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਲਦ੍ਧਿਯੇવ ਨ ਸਿਯਾਤਿ ਭਾવੋ। ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਉਪਾਯੋ, ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਕਤਿਚਕ੍ਖੁਮਤੋ ਏવ ਹਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਕਸਿਣਾਲੋਕਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਨਂ, ਸੋ ਚ ਕਸਿਣਮਣ੍ਡਲੇ ਉਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ વਿਨਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਪਚ੍ਚਯਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮੇવ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਤਿ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ વਚਨੇਨ। ਰੂਪਾવਚਰਜ੍ਝਾਨਪਚ੍ਚਯੇਨਾਤਿ ਰੂਪਾવਚਰਜ੍ਝਾਨੇਨ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਰੂਪਾવਚਰਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾਨਿ। ਝਾਨਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਸੁ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ। ਤਸ੍ਸ ਹੇਸਾ ਲਦ੍ਧਿ।
Dhammupatthaddha…pe… adhippāyo, aññathā laddhiyeva na siyāti bhāvo. Maggoti upāyo, kāraṇanti attho. Pakaticakkhumato eva hi dibbacakkhu uppajjati. Kasmā? Kasiṇālokaṃ vaḍḍhetvā dibbacakkhuñāṇassa uppādanaṃ, so ca kasiṇamaṇḍale uggahanimittena vinā natthi, tasmā vuttaṃ ‘‘maṃsacakkhupaccayatādassanatthameva vutta’’nti. Tenāti ‘‘maggo’’ti vacanena. Rūpāvacarajjhānapaccayenāti rūpāvacarajjhānena paccayabhūtena uppannāni rūpāvacarajjhānacittasamuṭṭhitāni. Jhānakammasamuṭṭhitesu vattabbameva natthi. Tassa hesā laddhi.
੩੭੪. ਯੇਨ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨੋ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਭਾવਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਨੇਨ ਪਟਿਜਾਨਨੇਨ। ਤੀਣਿ ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਮਂਸਦਿਬ੍ਬਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੂਨਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਰਭਾવਂ વਦਤੋ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
374. Yena dibbacakkhuno paññācakkhubhāvassa icchanena paṭijānanena. Tīṇi cakkhūni maṃsadibbapaññācakkhūni cakkhuntarabhāvaṃ vadato bhaveyyuṃ, tasmā taṃ na icchatīti attho.
ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dibbacakkhukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Kathāvatthupāḷi / (੨੭) ੭. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਥਾ • (27) 7. Dibbacakkhukathā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ੭. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੭. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
