Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Aṅguttara Nikāya, English translation |
អង្គុត្តរ និកាយ ៨។៥៤
Numbered Discourses 8.54
៦។ គោតមីវគ្គ
6. Gotamī
ទីឃជាណុសុត្ត
With Dīghajāṇu
ឯកំ សមយំ ភគវា កោលិយេសុ វិហរតិ កក្ករបត្តំ នាម កោលិយានំ និគមោ។ អថ ខោ ទីឃជាណុ កោលិយបុត្តោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ទីឃជាណុ កោលិយបុត្តោ ភគវន្តំ ឯតទវោច:
At one time the Buddha was staying in the land of the Koliyans, where they have a town named Kakkarapatta. Then Dīghajāṇu the Koliyan went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to the Buddha:
“មយំ, ភន្តេ, គិហី កាមភោគិនោ បុត្តសម្ពាធសយនំ អជ្ឈាវសាម, កាសិកចន្ទនំ បច្ចនុភោម, មាលាគន្ធវិលេបនំ ធារយាម, ជាតរូបរជតំ សាទយាម។ តេសំ នោ, ភន្តេ, ភគវា អម្ហាកំ តថា ធម្មំ ទេសេតុ យេ អម្ហាកំ អស្សុ ធម្មា ទិដ្ឋធម្មហិតាយ ទិដ្ឋធម្មសុខាយ, សម្បរាយហិតាយ សម្បរាយសុខាយា”តិ។
“Sir, we are laypeople who enjoy sensual pleasures and living at home with our children. We use sandalwood imported from Kāsi, we wear garlands, perfumes, and makeup, and we accept gold and money. May the Buddha please teach us the Dhamma in a way that leads to our welfare and happiness in this life and in future lives.”
“ចត្តារោមេ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ធម្មា កុលបុត្តស្ស ទិដ្ឋធម្មហិតាយ សំវត្តន្តិ ទិដ្ឋធម្មសុខាយ។ កតមេ ចត្តារោ?
“Byagghapajja, these four things lead to the welfare and happiness of a gentleman in this life. What four?
ឧដ្ឋានសម្បទា, អារក្ខសម្បទា, កល្យាណមិត្តតា, សមជីវិតា។ កតមា ច, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ឧដ្ឋានសម្បទា? ឥធ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ យេន កម្មដ្ឋានេន ជីវិកំ កប្បេតិ—យទិ កសិយា, យទិ វណិជ្ជាយ, យទិ គោរក្ខេន, យទិ ឥស្សត្តេន, យទិ រាជបោរិសេន, យទិ សិប្បញ្ញតរេន—តត្ថ ទក្ខោ ហោតិ អនលសោ, តត្រុបាយាយ វីមំសាយ សមន្នាគតោ, អលំ កាតុំ អលំ សំវិធាតុំ។ អយំ វុច្ចតិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ឧដ្ឋានសម្បទា។
Accomplishment in initiative, protection, good friendship, and balanced finances. And what is accomplishment in initiative? It’s when a gentleman earns a living by means such as farming, trade, raising cattle, archery, government service, or one of the professions. He understands how to go about these things in order to complete and organize the work. This is called accomplishment in initiative.
កតមា ច, ព្យគ្ឃបជ្ជ, អារក្ខសម្បទា? ឥធ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តស្ស ភោគា ហោន្តិ ឧដ្ឋានវីរិយាធិគតា ពាហាពលបរិចិតា, សេទាវក្ខិត្តា, ធម្មិកា ធម្មលទ្ធា។ តេ អារក្ខេន គុត្តិយា សម្បាទេតិ: ‘កិន្តិ មេ ឥមេ ភោគេ នេវ រាជានោ ហរេយ្យុំ, ន ចោរា ហរេយ្យុំ, ន អគ្គិ ឌហេយ្យ, ន ឧទកំ វហេយ្យ, ន អប្បិយា ទាយាទា ហរេយ្យុន៑ៜតិ។ អយំ វុច្ចតិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, អារក្ខសម្បទា។
And what is accomplishment in protection? It’s when a gentleman owns legitimate wealth that he has earned by his own efforts and initiative, built up with his own hands, gathered by the sweat of the brow. He ensures it is guarded and protected, thinking: ‘How can I prevent my wealth from being taken by rulers or bandits, consumed by fire, swept away by flood, or taken by unloved heirs?’ This is called accomplishment in protection.
កតមា ច, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កល្យាណមិត្តតា? ឥធ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ យស្មិំ គាមេ វា និគមេ វា បដិវសតិ, តត្ថ យេ តេ ហោន្តិ—គហបតី វា គហបតិបុត្តា វា ទហរា វា វុទ្ធសីលិនោ, វុទ្ធា វា វុទ្ធសីលិនោ, សទ្ធាសម្បន្នា, សីលសម្បន្នា, ចាគសម្បន្នា, បញ្ញាសម្បន្នា—តេហិ សទ្ធិំ សន្តិដ្ឋតិ សល្លបតិ សាកច្ឆំ សមាបជ្ជតិ; យថារូបានំ សទ្ធាសម្បន្នានំ សទ្ធាសម្បទំ អនុសិក្ខតិ, យថារូបានំ សីលសម្បន្នានំ សីលសម្បទំ អនុសិក្ខតិ, យថារូបានំ ចាគសម្បន្នានំ ចាគសម្បទំ អនុសិក្ខតិ, យថារូបានំ បញ្ញាសម្បន្នានំ បញ្ញាសម្បទំ អនុសិក្ខតិ។ អយំ វុច្ចតិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កល្យាណមិត្តតា។
And what is accomplishment in good friendship? It’s when a gentleman resides in a town or village. And in that place there are householders or their children who may be young or old, but are mature in conduct, accomplished in faith, ethics, generosity, and wisdom. He associates with them, converses and engages in discussion. And he emulates the same kind of accomplishment in faith, ethics, generosity, and wisdom. This is called accomplishment in good friendship.
កតមា ច, ព្យគ្ឃបជ្ជ, សមជីវិតា? ឥធ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ អាយញ្ច ភោគានំ វិទិត្វា, វយញ្ច ភោគានំ វិទិត្វា, សមំ ជីវិកំ កប្បេតិ នាច្ចោគាឡ្ហំ នាតិហីនំ: ‘ឯវំ មេ អាយោ វយំ បរិយាទាយ ឋស្សតិ, ន ច មេ វយោ អាយំ បរិយាទាយ ឋស្សតីៜតិ។ សេយ្យថាបិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, តុលាធារោ វា តុលាធារន្តេវាសី វា តុលំ បគ្គហេត្វា ជានាតិ: ‘ឯត្តកេន វា ឱនតំ, ឯត្តកេន វា ឧន្នតន៑ៜតិ; ឯវមេវំ ខោ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ អាយញ្ច ភោគានំ វិទិត្វា, វយញ្ច ភោគានំ វិទិត្វា, សមំ ជីវិកំ កប្បេតិ នាច្ចោគាឡ្ហំ នាតិហីនំ: ‘ឯវំ មេ អាយោ វយំ បរិយាទាយ ឋស្សតិ, ន ច មេ វយោ អាយំ បរិយាទាយ ឋស្សតីៜតិ។ សចាយំ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ អប្បាយោ សមានោ ឧឡារំ ជីវិកំ កប្បេតិ, តស្ស ភវន្តិ វត្តារោ: ‘ឧទុម្ពរខាទីវាយំ កុលបុត្តោ ភោគេ ខាទតីៜតិ។ សចេ បនាយំ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ មហាយោ សមានោ កសិរំ ជីវិកំ កប្បេតិ, តស្ស ភវន្តិ វត្តារោ: ‘អជេដ្ឋមរណំវាយំ កុលបុត្តោ មរិស្សតីៜតិ។ យតោ ច ខោយំ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ អាយញ្ច ភោគានំ វិទិត្វា, វយញ្ច ភោគានំ វិទិត្វា, សមំ ជីវិកំ កប្បេតិ នាច្ចោគាឡ្ហំ នាតិហីនំ: ‘ឯវំ មេ អាយោ វយំ បរិយាទាយ ឋស្សតិ, ន ច មេ វយោ អាយំ បរិយាទាយ ឋស្សតីៜតិ។ អយំ វុច្ចតិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, សមជីវិតា។
And what is accomplishment in balanced finances? It’s when a gentleman, knowing his income and expenditure, balances his finances, being neither too extravagant nor too frugal. He thinks, ‘In this way my income will exceed my expenditure, not the reverse.’ It’s like an appraiser or their apprentice who, holding up the scales, knows that it’s low by this much or high by this much. In the same way, a gentleman, knowing his income and expenditure, balances his finances, being neither too extravagant nor too frugal. He thinks, ‘In this way my income will exceed my expenditure, not the reverse.’ If a gentleman has little income but an opulent life, people will say: ‘This gentleman eats their wealth like a fig-eater!’ If a gentleman has a large income but a spartan life, people will say: ‘This gentleman is starving themselves to death!’ But a gentleman, knowing his income and expenditure, leads a balanced life, neither too extravagant nor too frugal, thinking, ‘In this way my income will exceed my expenditure, not the reverse.’ This is called accomplishment in balanced finances.
ឯវំ សមុប្បន្នានំ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ភោគានំ ចត្តារិ អបាយមុខានិ ហោន្តិ—ឥត្ថិធុត្តោ, សុរាធុត្តោ, អក្ខធុត្តោ, បាបមិត្តោ បាបសហាយោ បាបសម្បវង្កោ។ សេយ្យថាបិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, មហតោ តឡាកស្ស ចត្តារិ ចេវ អាយមុខានិ, ចត្តារិ ច អបាយមុខានិ។ តស្ស បុរិសោ យានិ ចេវ អាយមុខានិ តានិ បិទហេយ្យ, យានិ ច អបាយមុខានិ តានិ វិវរេយ្យ; ទេវោ ច ន សម្មា ធារំ អនុប្បវេច្ឆេយ្យ។ ឯវញ្ហិ តស្ស, ព្យគ្ឃបជ្ជ, មហតោ តឡាកស្ស បរិហានិយេវ បាដិកង្ខា, នោ វុទ្ធិ; ឯវមេវំ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ឯវំ សមុប្បន្នានំ ភោគានំ ចត្តារិ អបាយមុខានិ ហោន្តិ—ឥត្ថិធុត្តោ, សុរាធុត្តោ, អក្ខធុត្តោ, បាបមិត្តោ បាបសហាយោ បាបសម្បវង្កោ។
There are four drains on wealth that has been gathered in this way. Womanizing, drinking, gambling, and having bad friends, companions, and associates. Suppose there was a large reservoir with four inlets and four drains. And someone was to open up the drains and close off the inlets, and the heavens don’t provide enough rain. You’d expect that large reservoir to dwindle, not expand. In the same way, there are four drains on wealth that has been gathered in this way. Womanizing, drinking, gambling, and having bad friends, companions, and associates.
ឯវំ សមុប្បន្នានំ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ភោគានំ ចត្តារិ អាយមុខានិ ហោន្តិ—ន ឥត្ថិធុត្តោ, ន សុរាធុត្តោ, ន អក្ខធុត្តោ, កល្យាណមិត្តោ កល្យាណសហាយោ កល្យាណសម្បវង្កោ។ សេយ្យថាបិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, មហតោ តឡាកស្ស ចត្តារិ ចេវ អាយមុខានិ, ចត្តារិ ច អបាយមុខានិ។ តស្ស បុរិសោ យានិ ចេវ អាយមុខានិ តានិ វិវរេយ្យ, យានិ ច អបាយមុខានិ តានិ បិទហេយ្យ; ទេវោ ច សម្មា ធារំ អនុប្បវេច្ឆេយ្យ។ ឯវញ្ហិ តស្ស, ព្យគ្ឃបជ្ជ, មហតោ តឡាកស្ស វុទ្ធិយេវ បាដិកង្ខា, នោ បរិហានិ; ឯវមេវំ ខោ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ឯវំ សមុប្បន្នានំ ភោគានំ ចត្តារិ អាយមុខានិ ហោន្តិ—ន ឥត្ថិធុត្តោ, ន សុរាធុត្តោ, ន អក្ខធុត្តោ, កល្យាណមិត្តោ កល្យាណសហាយោ កល្យាណសម្បវង្កោ។
There are four inlets for wealth that has been gathered in this way. Not womanizing, drinking, or gambling, and having good friends, companions, and associates. Suppose there was a large reservoir with four inlets and four drains. And someone was to open up the inlets and close off the drains, and the heavens provide plenty of rain. You’d expect that large reservoir to expand, not dwindle. In the same way, there are four inlets for wealth that has been gathered in this way. Not womanizing, drinking, or gambling, and having good friends, companions, and associates.
ឥមេ ខោ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ចត្តារោ ធម្មា កុលបុត្តស្ស ទិដ្ឋធម្មហិតាយ សំវត្តន្តិ ទិដ្ឋធម្មសុខាយ។
These are the four things that lead to the welfare and happiness of a gentleman in this life.
ចត្តារោមេ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ធម្មា កុលបុត្តស្ស សម្បរាយហិតាយ សំវត្តន្តិ សម្បរាយសុខាយ។ កតមេ ចត្តារោ? សទ្ធាសម្បទា, សីលសម្បទា, ចាគសម្បទា, បញ្ញាសម្បទា។
These four things lead to the welfare and happiness of a gentleman in future lives. What four? Accomplishment in faith, ethics, generosity, and wisdom.
កតមា ច, ព្យគ្ឃបជ្ជ, សទ្ធាសម្បទា? ឥធ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ សទ្ធោ ហោតិ, សទ្ទហតិ តថាគតស្ស ពោធិំ: ‘ឥតិបិ សោ ភគវា …បេ… សត្ថា ទេវមនុស្សានំ ពុទ្ធោ ភគវាៜតិ។ អយំ វុច្ចតិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, សទ្ធាសម្បទា។
And what is accomplishment in faith? It’s when a gentleman has faith in the Realized One’s awakening: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ This is called accomplishment in faith.
កតមា ច, ព្យគ្ឃបជ្ជ, សីលសម្បទា? ឥធ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ បាណាតិបាតា បដិវិរតោ ហោតិ …បេ… សុរាមេរយមជ្ជបមាទដ្ឋានា បដិវិរតោ ហោតិ។ អយំ វុច្ចតិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, សីលសម្បទា។
And what is accomplishment in ethics? It’s when a gentleman doesn’t kill living creatures, steal, commit sexual misconduct, lie, or consume alcoholic drinks that cause negligence. This is called accomplishment in ethics.
កតមា ច, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ចាគសម្បទា? ឥធ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ វិគតមលមច្ឆេរេន ចេតសា អគារំ អជ្ឈាវសតិ មុត្តចាគោ បយតបាណិ វោស្សគ្គរតោ យាចយោគោ ទានសំវិភាគរតោ។ អយំ វុច្ចតិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ចាគសម្បទា។
And what is accomplishment in generosity? It’s when a gentleman lives at home rid of the stain of stinginess, freely generous, open-handed, loving to let go, committed to charity, loving to give and to share. This is called accomplishment in generosity.
កតមា ច, ព្យគ្ឃបជ្ជ, បញ្ញាសម្បទា? ឥធ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, កុលបុត្តោ បញ្ញវា ហោតិ, ឧទយត្ថគាមិនិយា បញ្ញាយ សមន្នាគតោ អរិយាយ និព្ពេធិកាយ សម្មា ទុក្ខក្ខយគាមិនិយា។ អយំ វុច្ចតិ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, បញ្ញាសម្បទា។
And what is accomplishment in wisdom? It’s when a gentleman is wise. He has the wisdom of arising and passing away which is noble, penetrative, and leads to the complete ending of suffering. This is called accomplishment in wisdom.
ឥមេ ខោ, ព្យគ្ឃបជ្ជ, ចត្តារោ ធម្មា កុលបុត្តស្ស សម្បរាយហិតាយ សំវត្តន្តិ សម្បរាយសុខាយាតិ។
These are the four things that lead to the welfare and happiness of a gentleman in future lives.
ឧដ្ឋាតា កម្មធេយ្យេសុ, អប្បមត្តោ វិធានវា; សមំ កប្បេតិ ជីវិកំ, សម្ភតំ អនុរក្ខតិ។
They’re enterprising in the workplace, diligent in managing things, they balance their finances, and preserve their wealth.
សទ្ធោ សីលេន សម្បន្នោ, វទញ្ញូ វីតមច្ឆរោ; និច្ចំ មគ្គំ វិសោធេតិ, សោត្ថានំ សម្បរាយិកំ។
Faithful, accomplished in ethics, bountiful, rid of stinginess, they always purify the path to well-being in lives to come.
ឥច្ចេតេ អដ្ឋ ធម្មា ច, សទ្ធស្ស ឃរមេសិនោ; អក្ខាតា សច្ចនាមេន, ឧភយត្ថ សុខាវហា។
And so these eight qualities of a faithful householder are declared by the one who is truly named to lead to happiness in both spheres,
ទិដ្ឋធម្មហិតត្ថាយ, សម្បរាយសុខាយ ច; ឯវមេតំ គហដ្ឋានំ, ចាគោ បុញ្ញំ បវឌ្ឍតី”តិ។
welfare and benefit in this life, and happiness in the future lives. This is how, for a householder, merit grows by generosity.”
ចតុត្ថំ។
The authoritative text of the Aṅguttara Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]