| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
៤. ទីឃជាណុសុត្តវណ្ណនា
4. Dīghajāṇusuttavaṇṇanā
៥៤. ចតុត្ថេ ព្យគ្ឃបជ្ជាតិ ឥទមស្ស បវេណិ នាម វសេន អាលបនំ។ តស្ស ហិ បុព្ពបុរិសា ព្យគ្ឃបថេ ជាតាតិ តស្មិំ កុលេ មនុស្សា ព្យគ្ឃបជ្ជាតិ វុច្ចន្តិ។ ឥស្សត្ថេនាតិ ឥស្សាសកម្មេន។ តត្រុបាយាយាតិ ‘‘ឥមស្មិំ កាលេ ឥទំ នាម កាតុំ វដ្ដតី’’តិ ជាននេ ឧបាយភូតាយ។ វុទ្ធសីលិនោតិ វឌ្ឍិតសីលា វុទ្ធសមាចារា។ អាយន្តិ អាគមនំ។ នាច្ចោគាឡ្ហន្តិ នាតិមហន្តំ។ នាតិហីនន្តិ នាតិកសិរំ។ បរិយាទាយាតិ គហេត្វា ខេបេត្វា។ តត្ថ យស្ស វយតោ ទិគុណោ អាយោ, តស្ស វយោ អាយំ បរិយាទាតុំ ន សក្កោតិ។
54. Catutthe byagghapajjāti idamassa paveṇi nāma vasena ālapanaṃ. Tassa hi pubbapurisā byagghapathe jātāti tasmiṃ kule manussā byagghapajjāti vuccanti. Issatthenāti issāsakammena. Tatrupāyāyāti ‘‘imasmiṃ kāle idaṃ nāma kātuṃ vaṭṭatī’’ti jānane upāyabhūtāya. Vuddhasīlinoti vaḍḍhitasīlā vuddhasamācārā. Āyanti āgamanaṃ. Nāccogāḷhanti nātimahantaṃ. Nātihīnanti nātikasiraṃ. Pariyādāyāti gahetvā khepetvā. Tattha yassa vayato diguṇo āyo, tassa vayo āyaṃ pariyādātuṃ na sakkoti.
‘‘ចតុធា វិភជេ ភោគេ, បណ្ឌិតោ ឃរមាវសំ;
‘‘Catudhā vibhaje bhoge, paṇḍito gharamāvasaṃ;
ឯកេន ភោគេ ភុញ្ជេយ្យ, ទ្វីហិ កម្មំ បយោជយេ;
Ekena bhoge bhuñjeyya, dvīhi kammaṃ payojaye;
ចតុត្ថញ្ច និធាបេយ្យ, អាបទាសុ ភវិស្សតី’’តិ។ (ទី. និ. ៣.២៦៥) –
Catutthañca nidhāpeyya, āpadāsu bhavissatī’’ti. (dī. ni. 3.265) –
ឯវំ បដិបជ្ជតោ បន វយោ អាយំ បរិយាទាតុំ ន សក្កោតិយេវ។
Evaṃ paṭipajjato pana vayo āyaṃ pariyādātuṃ na sakkotiyeva.
ឧទុម្ពរខាទីវាតិ យថា ឧទុម្ពរានិ ខាទិតុកាមេន បក្កេ ឧទុម្ពររុក្ខេ ចាលិតេ ឯកប្បហារេនេវ ពហូនិ ផលានិ បតន្តិ, សោ ខាទិតព្ពយុត្តកានិ ខាទិត្វា ឥតរានិ ពហុតរានិ បហាយ គច្ឆតិ, ឯវមេវំ យោ អាយតោ វយំ ពហុតរំ កត្វា វិប្បកិរន្តោ ភោគេ បរិភុញ្ជតិ, សោ ‘‘ឧទុម្ពរខាទិកំវាយំ កុលបុត្តោ ភោគេ ខាទតី’’តិ វុច្ចតិ។ អជេដ្ឋមរណន្តិ អនាយកមរណំ ។ សមំ ជីវិកំ កប្បេតីតិ សម្មា ជីវិកំ កប្បេតិ។ សមជីវិតាតិ សមជីវិតាយ ជីវិតា។ អបាយមុខានីតិ វិនាសស្ស ឋានានិ។
Udumbarakhādīvāti yathā udumbarāni khāditukāmena pakke udumbararukkhe cālite ekappahāreneva bahūni phalāni patanti, so khāditabbayuttakāni khāditvā itarāni bahutarāni pahāya gacchati, evamevaṃ yo āyato vayaṃ bahutaraṃ katvā vippakiranto bhoge paribhuñjati, so ‘‘udumbarakhādikaṃvāyaṃ kulaputto bhoge khādatī’’ti vuccati. Ajeṭṭhamaraṇanti anāyakamaraṇaṃ . Samaṃ jīvikaṃ kappetīti sammā jīvikaṃ kappeti. Samajīvitāti samajīvitāya jīvitā. Apāyamukhānīti vināsassa ṭhānāni.
ឧដ្ឋាតា កម្មធេយ្យេសូតិ កម្មករណដ្ឋានេសុ ឧដ្ឋានវីរិយសម្បន្នោ។ វិធានវាតិ វិទហនសម្បន្នោ។ សោត្ថានំ សម្បរាយិកន្តិ សោត្ថិភូតំ សម្បរាយិកំ។ សច្ចនាមេនាតិ ពុទ្ធត្តាយេវ ពុទ្ធោតិ ឯវំ អវិតថនាមេន។ ចាគោ បុញ្ញំ បវឌ្ឍតីតិ ចាគោ ច សេសបុញ្ញញ្ច បវឌ្ឍតិ។ ឥមស្មិំ សុត្តេ សទ្ធាទយោ មិស្សកា កថិតា។ បញ្ចមំ ឧត្តានមេវ។
Uṭṭhātā kammadheyyesūti kammakaraṇaṭṭhānesu uṭṭhānavīriyasampanno. Vidhānavāti vidahanasampanno. Sotthānaṃ samparāyikanti sotthibhūtaṃ samparāyikaṃ. Saccanāmenāti buddhattāyeva buddhoti evaṃ avitathanāmena. Cāgo puññaṃ pavaḍḍhatīti cāgo ca sesapuññañca pavaḍḍhati. Imasmiṃ sutte saddhādayo missakā kathitā. Pañcamaṃ uttānameva.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៤. ទីឃជាណុសុត្តំ • 4. Dīghajāṇusuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៤-៥. ទីឃជាណុសុត្តាទិវណ្ណនា • 4-5. Dīghajāṇusuttādivaṇṇanā
