Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ദീഘാവുവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ
Dīghāvuvatthukathāvaṇṇanā
൪൫൮. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസീതിആദീസു ഭൂതപുബ്ബന്തി ഇദം ഭഗവാ പഥവീഗതം നിധിം ഉദ്ധരിത്വാ പുരതോ രാസിം കരോന്തോ വിയ ഭവപടിച്ഛന്നം പുരാവുത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ. അഡ്ഢോതി ഇസ്സരോ. യോ കോചി അത്തനോ സന്തകേന വിഭവേന അഡ്ഢോ ഹോതി, അയം പന ന കേവലം അഡ്ഢോയേവ, മഹദ്ധനോ മഹതാ അപരിമാണസങ്ഖേന ധനേന സമന്നാഗതോതി ആഹ ‘‘മഹദ്ധനോ’’തി. ഭുഞ്ജിതബ്ബതോ പരിഭുഞ്ജിതബ്ബതോ വിസേസതോ കാമാ ഭോഗാ നാമ, തസ്മാ പഞ്ചകാമഗുണവസേന മഹന്താ ഉളാരാ ഭോഗാ അസ്സാതി മഹാഭോഗോ. മഹന്തം സേനാബലഞ്ചേവ ഥാമബലഞ്ച ഏതസ്സാതി മഹബ്ബലോ. മഹന്തോ ഹത്ഥിഅസ്സാദിവാഹനോ ഏതസ്സാതി മഹാവാഹനോ. മഹന്തം വിജിതം രട്ഠം ഏതസ്സാതി മഹാവിജിതോ. പരിപുണ്ണകോസകോട്ഠാഗാരോതി കോസോ വുച്ചതി ഭണ്ഡാഗാരസാരഗബ്ഭോ, കോട്ഠം വുച്ചതി ധഞ്ഞസ്സ ആഠപനട്ഠാനം, കോട്ഠഭൂതം അഗാരം കോട്ഠാഗാരം, നിദഹിത്വാ ഠപിതേന ധനേന പരിപുണ്ണകോസോ ധഞ്ഞാനഞ്ച പരിപുണ്ണകോട്ഠാഗാരോതി അത്ഥോ.
458.Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesītiādīsu bhūtapubbanti idaṃ bhagavā pathavīgataṃ nidhiṃ uddharitvā purato rāsiṃ karonto viya bhavapaṭicchannaṃ purāvutthaṃ dassento āha. Aḍḍhoti issaro. Yo koci attano santakena vibhavena aḍḍho hoti, ayaṃ pana na kevalaṃ aḍḍhoyeva, mahaddhano mahatā aparimāṇasaṅkhena dhanena samannāgatoti āha ‘‘mahaddhano’’ti. Bhuñjitabbato paribhuñjitabbato visesato kāmā bhogā nāma, tasmā pañcakāmaguṇavasena mahantā uḷārā bhogā assāti mahābhogo. Mahantaṃ senābalañceva thāmabalañca etassāti mahabbalo. Mahanto hatthiassādivāhano etassāti mahāvāhano. Mahantaṃ vijitaṃ raṭṭhaṃ etassāti mahāvijito. Paripuṇṇakosakoṭṭhāgāroti koso vuccati bhaṇḍāgārasāragabbho, koṭṭhaṃ vuccati dhaññassa āṭhapanaṭṭhānaṃ, koṭṭhabhūtaṃ agāraṃ koṭṭhāgāraṃ, nidahitvā ṭhapitena dhanena paripuṇṇakoso dhaññānañca paripuṇṇakoṭṭhāgāroti attho.
അഥ വാ ചതുബ്ബിധോ കോസോ ഹത്ഥീ അസ്സാ രഥാ പത്തീതി. യഥാ ഹി അസിനോ തിക്ഖഭാവപരിപാലകോ പരിച്ഛദോ ‘‘കോസോ’’തി വുച്ചതി, ഏവം രഞ്ഞോ തിക്ഖഭാവപരിപാലകത്താ ചതുരങ്ഗിനീ സേനാ ‘‘കോസോ’’തി വുച്ചതി. തിവിധം കോട്ഠാഗാരം ധനകോട്ഠാഗാരം ധഞ്ഞകോട്ഠാഗാരം വത്ഥകോട്ഠാഗാരന്തി. തം സബ്ബമ്പി പരിപുണ്ണമസ്സാതി പരിപുണ്ണകോസകോട്ഠാഗാരോ. ചതുരങ്ഗിനിം സേനന്തി ഹത്ഥിഅസ്സരഥപത്തിസങ്ഖാതേഹി ചതൂഹി അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതം സേനം. സന്നയ്ഹിത്വാതി ചമ്മപടിമുഞ്ചനാദീഹി സന്നാഹം കാരേത്വാ. അബ്ഭുയ്യാസീതി അഭിഉയ്യാസി, അഭിമുഖോ ഹുത്വാ നിക്ഖമീതി അത്ഥോ. ഏകസങ്ഘാതമ്പീതി ഏകപ്പഹാരമ്പി. ധോവനന്തി ധോവനുദകം. പരിനേത്വാതി നീഹരിത്വാ. ‘‘അനത്ഥദോ’’തി വത്തബ്ബേ ദ-കാരസ്സ ത-കാരം കത്വാ ‘‘അനത്ഥതോ’’തി വുത്തന്തി ആഹ ‘‘അഥ വാ’’തിആദി.
Atha vā catubbidho koso hatthī assā rathā pattīti. Yathā hi asino tikkhabhāvaparipālako paricchado ‘‘koso’’ti vuccati, evaṃ rañño tikkhabhāvaparipālakattā caturaṅginī senā ‘‘koso’’ti vuccati. Tividhaṃ koṭṭhāgāraṃ dhanakoṭṭhāgāraṃ dhaññakoṭṭhāgāraṃ vatthakoṭṭhāgāranti. Taṃ sabbampi paripuṇṇamassāti paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro. Caturaṅginiṃ senanti hatthiassarathapattisaṅkhātehi catūhi aṅgehi samannāgataṃ senaṃ. Sannayhitvāti cammapaṭimuñcanādīhi sannāhaṃ kāretvā. Abbhuyyāsīti abhiuyyāsi, abhimukho hutvā nikkhamīti attho. Ekasaṅghātampīti ekappahārampi. Dhovananti dhovanudakaṃ. Parinetvāti nīharitvā. ‘‘Anatthado’’ti vattabbe da-kārassa ta-kāraṃ katvā ‘‘anatthato’’ti vuttanti āha ‘‘atha vā’’tiādi.
൪൬൪. വഗ്ഗഭാവേന വാ പുഥു നാനാ സദ്ദോ അസ്സാതി പുഥുസദ്ദോ. സമജനോതി ഭണ്ഡനേ സമജ്ഝാസയോ ജനോ. തത്ഥാതി തസ്മിം ജനകായേ. അഹം ബാലോതി ന മഞ്ഞിത്ഥാതി ബാലലക്ഖണേ ഠിതോപി ‘‘അഹം ബാലോ’’തി ന മഞ്ഞി. ഭിയ്യോ ചാതി അത്തനോ ബാലഭാവസ്സ അജാനനതോ ഭിയ്യോ ച ഭണ്ഡനസ്സ ഉപരിഫോടോ വിയ സങ്ഘഭേദസ്സ അത്തനോ കാരണഭാവമ്പി ഉപ്പജ്ജമാനം ന മഞ്ഞിത്ഥ നാഞ്ഞാസി.
464. Vaggabhāvena vā puthu nānā saddo assāti puthusaddo. Samajanoti bhaṇḍane samajjhāsayo jano. Tatthāti tasmiṃ janakāye. Ahaṃ bāloti na maññitthāti bālalakkhaṇe ṭhitopi ‘‘ahaṃ bālo’’ti na maññi. Bhiyyo cāti attano bālabhāvassa ajānanato bhiyyo ca bhaṇḍanassa upariphoṭo viya saṅghabhedassa attano kāraṇabhāvampi uppajjamānaṃ na maññittha nāññāsi.
കലഹവസേന പവത്തവാചായേവ ഗോചരാ ഏതേസന്തി വാചാഗോചരാ. മുഖായാമന്തി വിവദനവസേന മുഖം ആയാമേത്വാ ഭാണിനോ. ന തം ജാനന്തീതി തം കലഹം ന ജാനന്തി. കലഹം കരോന്തോ ച തം ന ജാനന്തോ നാമ നത്ഥി. യഥാ പന ന ജാനന്തി, തം ദസ്സേതും ആഹ ‘‘ഏവം സാദീനവോ അയ’’ന്തി, അയം കലഹോ നാമ അത്തനോ പരേസഞ്ച അത്ഥഹാപനതോ അനത്ഥുപ്പാദനതോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സമ്പരായേ ച സാദീനവോ സദോസോതി അത്ഥോ. തം ന ജാനന്തീതി തം കലഹം ന ജാനന്തി. കഥം ന ജാനന്തീതി ആഹ ‘‘ഏവം സാദീനവോ അയ’’ന്തി, ‘‘ഏവം സാദീനവോ അയം കലഹോ’’തി ഏവം തം കലഹം ന ജാനന്തീതി അത്ഥോ.
Kalahavasena pavattavācāyeva gocarā etesanti vācāgocarā. Mukhāyāmanti vivadanavasena mukhaṃ āyāmetvā bhāṇino. Na taṃ jānantīti taṃ kalahaṃ na jānanti. Kalahaṃ karonto ca taṃ na jānanto nāma natthi. Yathā pana na jānanti, taṃ dassetuṃ āha ‘‘evaṃ sādīnavo aya’’nti, ayaṃ kalaho nāma attano paresañca atthahāpanato anatthuppādanato diṭṭheva dhamme samparāye ca sādīnavo sadosoti attho. Taṃ na jānantīti taṃ kalahaṃ na jānanti. Kathaṃ na jānantīti āha ‘‘evaṃ sādīnavo aya’’nti, ‘‘evaṃ sādīnavo ayaṃ kalaho’’ti evaṃ taṃ kalahaṃ na jānantīti attho.
അക്കോച്ഛി മന്തിആദീസു അക്കോച്ഛീതി അക്കോസി. അവധീതി പഹരി. അജിനീതി കൂടസക്ഖിഓതാരണേന വാ വാദപടിവാദേന വാ കരണുത്തരിയകരണേന വാ അജേസി. അഹാസീതി മമ സന്തകം പത്താദീസു കിഞ്ചിദേവ അവഹരി . യേ ച തന്തി യേ കേചി ദേവാ വാ മനുസ്സാ വാ ഗഹട്ഠാ വാ പബ്ബജിതാ വാ തം ‘‘അക്കോച്ഛി മ’’ന്തിആദിവത്ഥുകം കോധം സകടധുരം വിയ നദ്ധിനാ പൂതിമച്ഛാദീനി വിയ ച കുസാദീഹി പുനപ്പുനം വേഠേന്താ ഉപനയ്ഹന്തി ഉപനാഹവസേന അനുബന്ധന്തി, തേസം സകിം ഉപ്പന്നം വേരം ന സമ്മതീതി അത്ഥോ.
Akkocchi mantiādīsu akkocchīti akkosi. Avadhīti pahari. Ajinīti kūṭasakkhiotāraṇena vā vādapaṭivādena vā karaṇuttariyakaraṇena vā ajesi. Ahāsīti mama santakaṃ pattādīsu kiñcideva avahari . Ye ca tanti ye keci devā vā manussā vā gahaṭṭhā vā pabbajitā vā taṃ ‘‘akkocchi ma’’ntiādivatthukaṃ kodhaṃ sakaṭadhuraṃ viya naddhinā pūtimacchādīni viya ca kusādīhi punappunaṃ veṭhentā upanayhanti upanāhavasena anubandhanti, tesaṃ sakiṃ uppannaṃ veraṃ na sammatīti attho.
യേ ച തം നുപനയ്ഹന്തീതി അസ്സതിയാ അമനസികാരവസേന വാ കമ്മപച്ചവേക്ഖണാദിവസേന വാ യേ തം അക്കോസാദിവത്ഥുകം കോധം ‘‘തയാപി കോചി നിദ്ദോസോ പുരിമഭവേ അക്കുട്ഠോ ഭവിസ്സതി, പഹടോ ഭവിസ്സതി, കൂടസക്ഖിം ഓതാരേത്വാ ജിതോ ഭവിസ്സതി, കസ്സചി തേ പസയ്ഹ കിഞ്ചി അച്ഛിന്നം ഭവിസ്സതി, തസ്മാ നിദ്ദോസോ ഹുത്വാപി അക്കോസാദീനി പാപുണാസീ’’തി ഏവം ന ഉപനയ്ഹന്തി , തേസു പമാദേന ഉപ്പന്നമ്പി വേരം ഇമിനാ അനുപനയ്ഹനേന നിരിന്ധനോ വിയ ജാതവേദോ ഉപസമ്മതി.
Ye ca taṃ nupanayhantīti assatiyā amanasikāravasena vā kammapaccavekkhaṇādivasena vā ye taṃ akkosādivatthukaṃ kodhaṃ ‘‘tayāpi koci niddoso purimabhave akkuṭṭho bhavissati, pahaṭo bhavissati, kūṭasakkhiṃ otāretvā jito bhavissati, kassaci te pasayha kiñci acchinnaṃ bhavissati, tasmā niddoso hutvāpi akkosādīni pāpuṇāsī’’ti evaṃ na upanayhanti , tesu pamādena uppannampi veraṃ iminā anupanayhanena nirindhano viya jātavedo upasammati.
ന ഹി വേരേന വേരാനീതി യഥാ ഹി ഖേളസിങ്ഘാണികാദിഅസുചിമക്ഖിതം ഠാനം തേഹേവ അസുചീഹി ധോവന്തോ സുദ്ധം നിഗ്ഗന്ധം കാതും ന സക്കോതി, അഥ ഖോ തം ഠാനം ഭിയ്യോസോ മത്തായ അസുദ്ധതരഞ്ച ദുഗ്ഗന്ധതരഞ്ച ഹോതി, ഏവമേവ അക്കോസന്തം പച്ചക്കോസന്തോ പഹരന്തം പടിപഹരന്തോ വേരേന വേരം വൂപസമേതും ന സക്കോതി, അഥ ഖോ ഭിയ്യോ വേരമേവ കരോതി. ഇതി വേരാനി നാമ വേരേന കിസ്മിഞ്ചിപി കാലേ ന സമ്മന്തി, അഥ ഖോ വഡ്ഢന്തിയേവ. അവേരേന ച സമ്മന്തീതി യഥാ പന താനി ഖേളാദീനി അസുചീനി വിപ്പസന്നേന ഉദകേന ധോവിയമാനാനി നസ്സന്തി, തം ഠാനം സുദ്ധം ഹോതി നിഗ്ഗന്ധം, ഏവമേവ അവേരേന ഖന്തിമേത്തോദകേന യോനിസോമനസികാരേന പടിസങ്ഖാനേന പച്ചവേക്ഖണേന വേരാനി വൂപസമ്മന്തി പടിപ്പസ്സമ്ഭന്തി അഭാവം ഗച്ഛന്തി. ഏസ ധമ്മോ സനന്തനോതി ഏസ അവേരേന വേരൂപസമനസങ്ഖാതോ പോരാണകോ ധമ്മോ സബ്ബേസം ബുദ്ധപച്ചേകബുദ്ധഖീണാസവാനം ഗതമഗ്ഗോ.
Na hi verena verānīti yathā hi kheḷasiṅghāṇikādiasucimakkhitaṃ ṭhānaṃ teheva asucīhi dhovanto suddhaṃ niggandhaṃ kātuṃ na sakkoti, atha kho taṃ ṭhānaṃ bhiyyoso mattāya asuddhatarañca duggandhatarañca hoti, evameva akkosantaṃ paccakkosanto paharantaṃ paṭipaharanto verena veraṃ vūpasametuṃ na sakkoti, atha kho bhiyyo verameva karoti. Iti verāni nāma verena kismiñcipi kāle na sammanti, atha kho vaḍḍhantiyeva. Averena ca sammantīti yathā pana tāni kheḷādīni asucīni vippasannena udakena dhoviyamānāni nassanti, taṃ ṭhānaṃ suddhaṃ hoti niggandhaṃ, evameva averena khantimettodakena yonisomanasikārena paṭisaṅkhānena paccavekkhaṇena verāni vūpasammanti paṭippassambhanti abhāvaṃ gacchanti. Esa dhammo sanantanoti esa averena verūpasamanasaṅkhāto porāṇako dhammo sabbesaṃ buddhapaccekabuddhakhīṇāsavānaṃ gatamaggo.
ന ജാനന്തീതി അനിച്ചസഞ്ഞം ന പച്ചുപട്ഠാപേന്തീതി അധിപ്പായോ. തതോ സമ്മന്തി മേധഗാതി തതോ തസ്മാ കാരണാ മേധഗാ കലഹാ സമ്മന്തി വൂപസമം ഗച്ഛന്തി. കഥം തേ സമ്മന്തീതി ആഹ ‘‘ഏവഞ്ഹീ’’തിആദി. തത്ഥ ഏവഞ്ഹി തേ ജാനന്താതി തേ പണ്ഡിതാ ‘‘മയം മച്ചുസമീപം ഗച്ഛാമാ’’തി ഏവം ജാനന്താ യോനിസോമനസികാരം ഉപ്പാദേത്വാ മേധഗാനം കലഹാനം വൂപസമായ പടിപജ്ജന്തി, അഥ നേസം തായ പടിപത്തിയാ തേ മേധഗാ സമ്മന്തീതി അധിപ്പായോ.
Na jānantīti aniccasaññaṃ na paccupaṭṭhāpentīti adhippāyo. Tato sammanti medhagāti tato tasmā kāraṇā medhagā kalahā sammanti vūpasamaṃ gacchanti. Kathaṃ te sammantīti āha ‘‘evañhī’’tiādi. Tattha evañhi te jānantāti te paṇḍitā ‘‘mayaṃ maccusamīpaṃ gacchāmā’’ti evaṃ jānantā yonisomanasikāraṃ uppādetvā medhagānaṃ kalahānaṃ vūpasamāya paṭipajjanti, atha nesaṃ tāya paṭipattiyā te medhagā sammantīti adhippāyo.
തേസമ്പി ഹോതി സങ്ഗതീതി യേ മാതാപിതൂനം അട്ഠീനി ഛിന്ദന്തി, പാണേ ഹരന്തി, ഗവാദീനി ച പസയ്ഹ ഗണ്ഹന്തി, ഏവം രട്ഠം വിലുമ്പമാനാനം തേസമ്പി സങ്ഗതി ഹോതി, കിമങ്ഗം പന തുമ്ഹാകം ന സിയാതി അധിപ്പായോ.
Tesampi hoti saṅgatīti ye mātāpitūnaṃ aṭṭhīni chindanti, pāṇe haranti, gavādīni ca pasayha gaṇhanti, evaṃ raṭṭhaṃ vilumpamānānaṃ tesampi saṅgati hoti, kimaṅgaṃ pana tumhākaṃ na siyāti adhippāyo.
വണ്ണാവണ്ണദീപനത്ഥം വുത്താതി ‘‘ബാലസഹായതായ ഇമേ ഭിക്ഖൂ കലഹപസുതാ, പണ്ഡിതസഹായാനം പന ഇദം ന സിയാ’’തി പണ്ഡിതസഹായസ്സ ബാലസഹായസ്സ ച വണ്ണാവണ്ണദീപനത്ഥം വുത്താ. നിപകന്തി നേപക്കപഞ്ഞായ സമന്നാഗതം. സാധുവിഹാരി ധീരന്തി ഭദ്ദകവിഹാരിം പണ്ഡിതം. പാകടപരിസ്സയേ ച പടിച്ഛന്നപരിസ്സയേ ച അഭിഭവിത്വാതി സീഹബ്യഗ്ഘാദയോ പാകടപരിസ്സയേ ച രാഗഭയദോസഭയാദയോ പടിച്ഛന്നപരിസ്സയേ ചാതി സബ്ബേവ പരിസ്സയേ അഭിഭവിത്വാ.
Vaṇṇāvaṇṇadīpanatthaṃ vuttāti ‘‘bālasahāyatāya ime bhikkhū kalahapasutā, paṇḍitasahāyānaṃ pana idaṃ na siyā’’ti paṇḍitasahāyassa bālasahāyassa ca vaṇṇāvaṇṇadīpanatthaṃ vuttā. Nipakanti nepakkapaññāya samannāgataṃ. Sādhuvihāri dhīranti bhaddakavihāriṃ paṇḍitaṃ. Pākaṭaparissaye ca paṭicchannaparissaye ca abhibhavitvāti sīhabyagghādayo pākaṭaparissaye ca rāgabhayadosabhayādayo paṭicchannaparissaye cāti sabbeva parissaye abhibhavitvā.
ഏകകാ ചരിംസൂതി ‘‘ഇദം രജ്ജം നാമ മഹന്തം പമാദട്ഠാനം, കിം അമ്ഹാകം രജ്ജേന കാരിതേനാ’’തി രട്ഠം പഹായ തതോ മഹാഅരഞ്ഞം പവിസിത്വാ താപസപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ ചതൂസു ഇരിയാപഥേസു ഏകകാ ചരിംസൂതി അത്ഥോ.
Ekakācariṃsūti ‘‘idaṃ rajjaṃ nāma mahantaṃ pamādaṭṭhānaṃ, kiṃ amhākaṃ rajjena kāritenā’’ti raṭṭhaṃ pahāya tato mahāaraññaṃ pavisitvā tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā catūsu iriyāpathesu ekakā cariṃsūti attho.
ഏകസ്സ ചരിതം സേയ്യോതി പബ്ബജിതസ്സ പബ്ബജിതകാലതോ പട്ഠായ ഏകീഭാവാഭിരതസ്സ ഏകകസ്സേവ ചരിതം സേയ്യോതി അത്ഥോ. നത്ഥി ബാലേ സഹായതാതി ചൂളസീലം മജ്ഝിമസീലം മഹാസീലം ദസ കഥാവത്ഥൂനി തേരസ ധുതഗുണാ വിപസ്സനാഞാണം ചത്താരോ മഗ്ഗാ ചത്താരി ഫലാനി തിസ്സോ വിജ്ജാ ഛ അഭിഞ്ഞാ അമതമഹാനിബ്ബാനന്തി അയം സഹായതാ നാമ, സാ ബാലം നിസ്സായ അധിഗന്തും ന സക്കാതി നത്ഥി ബാലേ സഹായതാ. മാതങ്ഗോ അരഞ്ഞേ മാതങ്ഗരഞ്ഞേതി സരലോപേന സന്ധി. ‘‘മാതങ്ഗരഞ്ഞോ’’തിപി പാഠോ, അരഞ്ഞകോ മാതങ്ഗോ വിയാതി അത്ഥോ. മാതങ്ഗ-സദ്ദേനേവ ഹത്ഥിഭാവസ്സ വുത്തത്താ നാഗവചനം തസ്സ മഹത്തവിഭാവനത്ഥന്തി ആഹ ‘‘നാഗോതി മഹന്താധിവചനമേത’’ന്തി. മഹന്തപരിയായോ ഹി നാഗ-സദ്ദോ ഹോതി ‘‘ഏതം നാഗസ്സ നാഗേന, ഈസാദന്തസ്സ ഹത്ഥിനോ’’തിആദീസു (ഉദാ॰ ൩൫).
Ekassa caritaṃ seyyoti pabbajitassa pabbajitakālato paṭṭhāya ekībhāvābhiratassa ekakasseva caritaṃ seyyoti attho. Natthi bāle sahāyatāti cūḷasīlaṃ majjhimasīlaṃ mahāsīlaṃ dasa kathāvatthūni terasa dhutaguṇā vipassanāñāṇaṃ cattāro maggā cattāri phalāni tisso vijjā cha abhiññā amatamahānibbānanti ayaṃ sahāyatā nāma, sā bālaṃ nissāya adhigantuṃ na sakkāti natthi bāle sahāyatā. Mātaṅgo araññe mātaṅgaraññeti saralopena sandhi. ‘‘Mātaṅgarañño’’tipi pāṭho, araññako mātaṅgo viyāti attho. Mātaṅga-saddeneva hatthibhāvassa vuttattā nāgavacanaṃ tassa mahattavibhāvanatthanti āha ‘‘nāgoti mahantādhivacanameta’’nti. Mahantapariyāyo hi nāga-saddo hoti ‘‘etaṃ nāgassa nāgena, īsādantassa hatthino’’tiādīsu (udā. 35).
ദീഘാവുവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dīghāvuvatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൨൭൨. ദീഘാവുവത്ഥു • 272. Dīghāvuvatthu
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / കോസമ്ബകവിവാദകഥാ • Kosambakavivādakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ദീഘാവുവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Dīghāvuvatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / കോസമ്ബകവിവാദകഥാവണ്ണനാ • Kosambakavivādakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൨൭൧. കോസമ്ബകവിവാദകഥാ • 271. Kosambakavivādakathā