Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அபதா³ன-அட்ட²கதா² • Apadāna-aṭṭhakathā

    தீ³பங்கரோ பு³த்³தோ⁴

    Dīpaṅkaro buddho

    ஏவங் அபி⁴ஞ்ஞாப³லங் பத்வா ஸுமேத⁴தாபஸே ஸமாபத்திஸுகே²ன வீதினாமெந்தே தீ³பங்கரோ நாம ஸத்தா² லோகே உத³பாதி³. தஸ்ஸ படிஸந்தி⁴ஜாதிபோ³தி⁴ த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனேஸு ஸகலாபி த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴து ஸங்கம்பி ஸம்பகம்பி ஸம்பவேதி⁴, மஹாவிரவங் ரவி, த்³வத்திங்ஸ புப்³ப³னிமித்தானி பாதுரஹேஸுங். ஸுமேத⁴தாபஸோ ஸமாபத்திஸுகே²ன வீதினாமெந்தோ நேவ தங் ஸத்³த³மஸ்ஸோஸி, ந ச தானி நிமித்தானி அத்³த³ஸ. தேன வுத்தங் –

    Evaṃ abhiññābalaṃ patvā sumedhatāpase samāpattisukhena vītināmente dīpaṅkaro nāma satthā loke udapādi. Tassa paṭisandhijātibodhi dhammacakkappavattanesu sakalāpi dasasahassilokadhātu saṅkampi sampakampi sampavedhi, mahāviravaṃ ravi, dvattiṃsa pubbanimittāni pāturahesuṃ. Sumedhatāpaso samāpattisukhena vītināmento neva taṃ saddamassosi, na ca tāni nimittāni addasa. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ஏவங் மே ஸித்³தி⁴ப்பத்தஸ்ஸ, வஸீபூ⁴தஸ்ஸ ஸாஸனே;

    ‘‘Evaṃ me siddhippattassa, vasībhūtassa sāsane;

    தீ³பங்கரோ நாம ஜினோ, உப்பஜ்ஜி லோகனாயகோ.

    Dīpaṅkaro nāma jino, uppajji lokanāyako.

    ‘‘உப்பஜ்ஜந்தே ச ஜாயந்தே, பு³ஜ்ஜ²ந்தே த⁴ம்மதே³ஸனே;

    ‘‘Uppajjante ca jāyante, bujjhante dhammadesane;

    சதுரோ நிமித்தே நாத்³த³ஸங், ஜா²னரதிஸமப்பிதோ’’தி.

    Caturo nimitte nāddasaṃ, jhānaratisamappito’’ti.

    தஸ்மிங் காலே தீ³பங்கரத³ஸப³லோ சதூஹி கீ²ணாஸவஸதஸஹஸ்ஸேஹி பரிவுதோ அனுபுப்³பே³ன சாரிகங் சரமானோ ரம்மங் நாம நக³ரங் பத்வா ஸுத³ஸ்ஸனமஹாவிஹாரே படிவஸதி. ரம்மனக³ரவாஸினோ ‘‘தீ³பங்கரோ கிர ஸமணிஸ்ஸரோ பரமாபி⁴ஸம்போ³தி⁴ங் பத்வா பவத்தவரத⁴ம்மசக்கோ அனுபுப்³பே³ன சாரிகங் சரமானோ அம்ஹாகங் ரம்மனக³ரங் பத்வா ஸுத³ஸ்ஸனமஹாவிஹாரே படிவஸதீ’’தி ஸுத்வா ஸப்பினவனீதாதீ³னி சேவ பே⁴ஸஜ்ஜானி வத்த²ச்சா²த³னானி ச கா³ஹாபெத்வா க³ந்த⁴மாலாதி³ஹத்தா² யேன பு³த்³தோ⁴, யேன த⁴ம்மோ, யேன ஸங்கோ⁴, தன்னின்னா தப்போணா தப்பப்³பா⁴ரா ஹுத்வா ஸத்தா²ரங் உபஸங்கமித்வா வந்தி³த்வா க³ந்த⁴மாலாதீ³ஹி பூஜெத்வா ஏகமந்தங் நிஸின்னா த⁴ம்மதே³ஸனங் ஸுத்வா ஸ்வாதனாய நிமந்தெத்வா உட்டா²யாஸனா பக்கமிங்ஸு.

    Tasmiṃ kāle dīpaṅkaradasabalo catūhi khīṇāsavasatasahassehi parivuto anupubbena cārikaṃ caramāno rammaṃ nāma nagaraṃ patvā sudassanamahāvihāre paṭivasati. Rammanagaravāsino ‘‘dīpaṅkaro kira samaṇissaro paramābhisambodhiṃ patvā pavattavaradhammacakko anupubbena cārikaṃ caramāno amhākaṃ rammanagaraṃ patvā sudassanamahāvihāre paṭivasatī’’ti sutvā sappinavanītādīni ceva bhesajjāni vatthacchādanāni ca gāhāpetvā gandhamālādihatthā yena buddho, yena dhammo, yena saṅgho, tanninnā tappoṇā tappabbhārā hutvā satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā gandhamālādīhi pūjetvā ekamantaṃ nisinnā dhammadesanaṃ sutvā svātanāya nimantetvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu.

    தே புனதி³வஸே மஹாதா³னங் ஸஜ்ஜெத்வா நக³ரங் அலங்கரித்வா த³ஸப³லஸ்ஸ ஆக³மனமக்³க³ங் அலங்கரொந்தா உத³கபி⁴ன்னட்டா²னேஸு பங்ஸுங் பக்கி²பித்வா ஸமங் பூ⁴மிதலங் கத்வா ரஜதபட்டவண்ணங் வாலுகங் ஆகிரந்தி, லாஜே சேவ புப்பா²னி ச விகிரந்தி, நானாவிராகே³ஹி வத்தே²ஹி த⁴ஜபடாகே உஸ்ஸாபெந்தி, கத³லியோ சேவ புண்ணக⁴டபந்தியோ ச பதிட்டா²பெந்தி. தஸ்மிங் காலே ஸுமேத⁴தாபஸோ அத்தனோ அஸ்ஸமபதா³ ஆகாஸங் உக்³க³ந்த்வா, தேஸங் மனுஸ்ஸானங் உபரிபா⁴கே³ன ஆகாஸேன க³ச்ச²ந்தோ தே ஹட்ட²துட்டே² மனுஸ்ஸே தி³ஸ்வா ‘‘கிங் நு கோ² காரண’’ந்தி ஆகாஸதோ ஓருய்ஹ ஏகமந்தங் டி²தோ மனுஸ்ஸே புச்சி² – ‘‘அம்போ⁴, கஸ்ஸ தும்ஹே இத⁴ விஸமங் மக்³க³ங் அலங்கரோதா²’’தி? தேன வுத்தங் –

    Te punadivase mahādānaṃ sajjetvā nagaraṃ alaṅkaritvā dasabalassa āgamanamaggaṃ alaṅkarontā udakabhinnaṭṭhānesu paṃsuṃ pakkhipitvā samaṃ bhūmitalaṃ katvā rajatapaṭṭavaṇṇaṃ vālukaṃ ākiranti, lāje ceva pupphāni ca vikiranti, nānāvirāgehi vatthehi dhajapaṭāke ussāpenti, kadaliyo ceva puṇṇaghaṭapantiyo ca patiṭṭhāpenti. Tasmiṃ kāle sumedhatāpaso attano assamapadā ākāsaṃ uggantvā, tesaṃ manussānaṃ uparibhāgena ākāsena gacchanto te haṭṭhatuṭṭhe manusse disvā ‘‘kiṃ nu kho kāraṇa’’nti ākāsato oruyha ekamantaṃ ṭhito manusse pucchi – ‘‘ambho, kassa tumhe idha visamaṃ maggaṃ alaṅkarothā’’ti? Tena vuttaṃ –

    ‘‘பச்சந்ததே³ஸவிஸயே , நிமந்தெத்வா ததா²க³தங்;

    ‘‘Paccantadesavisaye , nimantetvā tathāgataṃ;

    தஸ்ஸ ஆக³மனங் மக்³க³ங், ஸோதெ⁴ந்தி துட்ட²மானஸா.

    Tassa āgamanaṃ maggaṃ, sodhenti tuṭṭhamānasā.

    ‘‘அஹங் தேன ஸமயேன, நிக்க²மித்வா ஸகஸ்ஸமா;

    ‘‘Ahaṃ tena samayena, nikkhamitvā sakassamā;

    து⁴னந்தோ வாகசீரானி, க³ச்சா²மி அம்ப³ரே ததா³.

    Dhunanto vākacīrāni, gacchāmi ambare tadā.

    ‘‘வேத³ஜாதங் ஜனங் தி³ஸ்வா, துட்ட²ஹட்ட²ங் பமோதி³தங்;

    ‘‘Vedajātaṃ janaṃ disvā, tuṭṭhahaṭṭhaṃ pamoditaṃ;

    ஓரோஹித்வான க³க³னா, மனுஸ்ஸே புச்சி² தாவதே³.

    Orohitvāna gaganā, manusse pucchi tāvade.

    ‘‘‘துட்ட²ஹட்டோ² பமுதி³தோ, வேத³ஜாதோ மஹாஜனோ;

    ‘‘‘Tuṭṭhahaṭṭho pamudito, vedajāto mahājano;

    கஸ்ஸ ஸோதீ⁴யதி மக்³கோ³, அஞ்ஜஸங் வடுமாயன’’’ந்தி.

    Kassa sodhīyati maggo, añjasaṃ vaṭumāyana’’’nti.

    மனுஸ்ஸா ஆஹங்ஸு – ‘‘ப⁴ந்தே ஸுமேத⁴, ந த்வங் ஜானாஸி, தீ³பங்கரோ த³ஸப³லோ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ ஸம்போ³தி⁴ங் பத்வா பவத்தவரத⁴ம்மசக்கோ சாரிகங் சரமானோ அம்ஹாகங் நக³ரங் பத்வா ஸுத³ஸ்ஸனமஹாவிஹாரே படிவஸதி. மயங் தங் ப⁴க³வந்தங் நிமந்தயிம்ஹ, தஸ்ஸேதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஆக³மனமக்³க³ங் அலங்கரோமா’’தி. அத² ஸுமேத⁴தாபஸோ சிந்தேஸி – ‘‘பு³த்³தோ⁴தி கோ² கோ⁴ஸமத்தகம்பி லோகே து³ல்லப⁴ங், பகே³வ பு³த்³து⁴ப்பாதோ³, மயாபி இமேஹி மனுஸ்ஸேஹி ஸத்³தி⁴ங் த³ஸப³லஸ்ஸ மக்³க³ங் அலங்கரிதுங் வட்டதீ’’தி. ஸோ தே மனுஸ்ஸே ஆஹ – ‘‘ஸசே, போ⁴, தும்ஹே ஏதங் மக்³க³ங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ அலங்கரோத², மய்ஹம்பி ஏகங் ஓகாஸங் தே³த², அஹம்பி தும்ஹேஹி ஸத்³தி⁴ங் மக்³க³ங் அலங்கரிஸ்ஸாமீ’’தி. தே ‘‘ஸாதூ⁴’’தி ஸம்படிச்சி²த்வா ‘‘ஸுமேத⁴தாபஸோ இத்³தி⁴மா’’தி ஜானந்தா உத³கபி⁴ன்னோகாஸங் ஸல்லக்கெ²த்வா – ‘‘த்வங் இமங் டா²னங் அலங்கரோஹீ’’தி அத³ங்ஸு. ஸுமேதோ⁴ பு³த்³தா⁴ரம்மணங் பீதிங் க³ஹெத்வா சிந்தேஸி – ‘‘அஹங் இமங் ஓகாஸங் இத்³தி⁴யா அலங்கரிதுங் பஹோமி, ஏவங் அலங்கதோ ந மங் பரிதோஸெஸ்ஸதி, அஜ்ஜ மயா காயவெய்யாவச்சங் காதுங் வட்டதீ’’தி பங்ஸுங் ஆஹரித்வா தஸ்மிங் பதே³ஸே பக்கி²பி.

    Manussā āhaṃsu – ‘‘bhante sumedha, na tvaṃ jānāsi, dīpaṅkaro dasabalo sammāsambuddho sambodhiṃ patvā pavattavaradhammacakko cārikaṃ caramāno amhākaṃ nagaraṃ patvā sudassanamahāvihāre paṭivasati. Mayaṃ taṃ bhagavantaṃ nimantayimha, tassetaṃ buddhassa bhagavato āgamanamaggaṃ alaṅkaromā’’ti. Atha sumedhatāpaso cintesi – ‘‘buddhoti kho ghosamattakampi loke dullabhaṃ, pageva buddhuppādo, mayāpi imehi manussehi saddhiṃ dasabalassa maggaṃ alaṅkarituṃ vaṭṭatī’’ti. So te manusse āha – ‘‘sace, bho, tumhe etaṃ maggaṃ buddhassa alaṅkarotha, mayhampi ekaṃ okāsaṃ detha, ahampi tumhehi saddhiṃ maggaṃ alaṅkarissāmī’’ti. Te ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā ‘‘sumedhatāpaso iddhimā’’ti jānantā udakabhinnokāsaṃ sallakkhetvā – ‘‘tvaṃ imaṃ ṭhānaṃ alaṅkarohī’’ti adaṃsu. Sumedho buddhārammaṇaṃ pītiṃ gahetvā cintesi – ‘‘ahaṃ imaṃ okāsaṃ iddhiyā alaṅkarituṃ pahomi, evaṃ alaṅkato na maṃ paritosessati, ajja mayā kāyaveyyāvaccaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti paṃsuṃ āharitvā tasmiṃ padese pakkhipi.

    தஸ்ஸ தஸ்மிங் பதே³ஸே அனிட்டி²தேயேவ தீ³பங்கரத³ஸப³லோ மஹானுபா⁴வானங் ச²ளபி⁴ஞ்ஞானங் கீ²ணாஸவானங் சதூஹி ஸதஸஹஸ்ஸேஹி பரிவுதோ தே³வதாஸு தி³ப்³ப³க³ந்த⁴மாலாதீ³ஹி பூஜயந்தாஸு தி³ப்³ப³துரியேஹி வஜ்ஜந்தாஸு தி³ப்³ப³ஸங்கீ³தேஸு பவத்தெந்தேஸு மனுஸ்ஸேஸு மானுஸகேஹி க³ந்த⁴மாலாதீ³ஹி சேவ துரியேஹி ச பூஜயந்தேஸு அனோபமாய பு³த்³த⁴லீலாய மனோஸிலாதலே விஜம்ப⁴மானோ ஸீஹோ விய தங் அலங்கதபடியத்தங் மக்³க³ங் படிபஜ்ஜி. ஸுமேத⁴தாபஸோ அக்கீ²னி உம்மீலெத்வா அலங்கதமக்³கே³ன ஆக³ச்ச²ந்தஸ்ஸ த³ஸப³லஸ்ஸ த்³வத்திங்ஸமஹாபுரிஸலக்க²ணபடிமண்டி³தங் அஸீதியா அனுப்³யஞ்ஜனேஹி அனுரஞ்ஜிதங் ப்³யாமப்பபா⁴ய ஸம்பரிவாரிதங் மணிவண்ணக³க³னதலே நானப்பகாரா விஜ்ஜுலதா விய ஆவேளாவேளபூ⁴தா சேவ யுக³ளயுக³ளபூ⁴தா ச ச²ப்³ப³ண்ணக⁴னபு³த்³த⁴ரஸ்மியோ விஸ்ஸஜ்ஜெந்தங் ரூபஸோப⁴க்³க³ப்பத்தங் அத்தபா⁴வங் ஓலோகெத்வா – ‘‘அஜ்ஜ மயா த³ஸப³லஸ்ஸ ஜீவிதபரிச்சாக³ங் காதுங் வட்டதி, மா ப⁴க³வா கலலங் அக்கமி, மணிப²லகஸேதுங் பன அக்கமந்தோ விய ஸத்³தி⁴ங் சதூஹி கீ²ணாஸவஸதஸஹஸ்ஸேஹி மம பிட்டி²ங் மத்³த³மானோ க³ச்ச²து, தங் மே ப⁴விஸ்ஸதி தீ³க⁴ரத்தங் ஹிதாய ஸுகா²யா’’தி கேஸே மோசெத்வா அஜினசம்மஜடாமண்ட³லவாகசீரானி காளவண்ணே கலலே பத்த²ரித்வா மணிப²லகஸேது விய கலலபிட்டே² நிபஜ்ஜி. தேன வுத்தங் –

    Tassa tasmiṃ padese aniṭṭhiteyeva dīpaṅkaradasabalo mahānubhāvānaṃ chaḷabhiññānaṃ khīṇāsavānaṃ catūhi satasahassehi parivuto devatāsu dibbagandhamālādīhi pūjayantāsu dibbaturiyehi vajjantāsu dibbasaṅgītesu pavattentesu manussesu mānusakehi gandhamālādīhi ceva turiyehi ca pūjayantesu anopamāya buddhalīlāya manosilātale vijambhamāno sīho viya taṃ alaṅkatapaṭiyattaṃ maggaṃ paṭipajji. Sumedhatāpaso akkhīni ummīletvā alaṅkatamaggena āgacchantassa dasabalassa dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇapaṭimaṇḍitaṃ asītiyā anubyañjanehi anurañjitaṃ byāmappabhāya samparivāritaṃ maṇivaṇṇagaganatale nānappakārā vijjulatā viya āveḷāveḷabhūtā ceva yugaḷayugaḷabhūtā ca chabbaṇṇaghanabuddharasmiyo vissajjentaṃ rūpasobhaggappattaṃ attabhāvaṃ oloketvā – ‘‘ajja mayā dasabalassa jīvitapariccāgaṃ kātuṃ vaṭṭati, mā bhagavā kalalaṃ akkami, maṇiphalakasetuṃ pana akkamanto viya saddhiṃ catūhi khīṇāsavasatasahassehi mama piṭṭhiṃ maddamāno gacchatu, taṃ me bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti kese mocetvā ajinacammajaṭāmaṇḍalavākacīrāni kāḷavaṇṇe kalale pattharitvā maṇiphalakasetu viya kalalapiṭṭhe nipajji. Tena vuttaṃ –

    ‘‘தே மே புட்டா² வியாகங்ஸு, ‘பு³த்³தோ⁴ லோகே அனுத்தரோ;

    ‘‘Te me puṭṭhā viyākaṃsu, ‘buddho loke anuttaro;

    தீ³பங்கரோ நாம ஜினோ, உப்பஜ்ஜி லோகனாயகோ;

    Dīpaṅkaro nāma jino, uppajji lokanāyako;

    தஸ்ஸ ஸோதீ⁴யதி மக்³கோ³, அஞ்ஜஸங் வடுமாயனங்’.

    Tassa sodhīyati maggo, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ’.

    ‘‘பு³த்³தோ⁴திவசனங் ஸுத்வான, பீதி உப்பஜ்ஜி தாவதே³;

    ‘‘Buddhotivacanaṃ sutvāna, pīti uppajji tāvade;

    பு³த்³தோ⁴ பு³த்³தோ⁴தி கத²யந்தோ, ஸோமனஸ்ஸங் பவேத³யிங்.

    Buddho buddhoti kathayanto, somanassaṃ pavedayiṃ.

    ‘‘தத்த² ட²த்வா விசிந்தேஸிங், துட்டோ² ஸங்விக்³க³மானஸோ;

    ‘‘Tattha ṭhatvā vicintesiṃ, tuṭṭho saṃviggamānaso;

    ‘இத⁴ பீ³ஜானி ரோபிஸ்ஸங், க²ணோ வே மா உபச்சகா³’.

    ‘Idha bījāni ropissaṃ, khaṇo ve mā upaccagā’.

    ‘‘யதி³ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸோதே⁴த², ஏகோகாஸங் த³தா³த² மே;

    ‘‘Yadi buddhassa sodhetha, ekokāsaṃ dadātha me;

    அஹம்பி ஸோத⁴யிஸ்ஸாமி, அஞ்ஜஸங் வடுமாயனங்.

    Ahampi sodhayissāmi, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ.

    ‘‘அத³ங்ஸு தே மமோகாஸங், ஸோதே⁴துங் அஞ்ஜஸங் ததா³;

    ‘‘Adaṃsu te mamokāsaṃ, sodhetuṃ añjasaṃ tadā;

    பு³த்³தோ⁴ பு³த்³தோ⁴தி சிந்தெந்தோ, மக்³க³ங் ஸோதே⁴மஹங் ததா³.

    Buddho buddhoti cintento, maggaṃ sodhemahaṃ tadā.

    ‘‘அனிட்டி²தே மமோகாஸே, தீ³பங்கரோ மஹாமுனி;

    ‘‘Aniṭṭhite mamokāse, dīpaṅkaro mahāmuni;

    சதூஹி ஸதஸஹஸ்ஸேஹி, ச²ளபி⁴ஞ்ஞேஹி தாதி³ஹி;

    Catūhi satasahassehi, chaḷabhiññehi tādihi;

    கீ²ணாஸவேஹி விமலேஹி, படிபஜ்ஜி அஞ்ஜஸங் ஜினோ.

    Khīṇāsavehi vimalehi, paṭipajji añjasaṃ jino.

    ‘‘பச்சுக்³க³மனா வத்தந்தி, வஜ்ஜந்தி பே⁴ரியோ ப³ஹூ;

    ‘‘Paccuggamanā vattanti, vajjanti bheriyo bahū;

    ஆமோதி³தா நரமரூ, ஸாது⁴காரங் பவத்தயுங்.

    Āmoditā naramarū, sādhukāraṃ pavattayuṃ.

    ‘‘தே³வா மனுஸ்ஸே பஸ்ஸந்தி, மனுஸ்ஸாபி ச தே³வதா;

    ‘‘Devā manusse passanti, manussāpi ca devatā;

    உபோ⁴பி தே பஞ்ஜலிகா, அனுயந்தி ததா²க³தங்.

    Ubhopi te pañjalikā, anuyanti tathāgataṃ.

    ‘‘தே³வா தி³ப்³பே³ஹி துரியேஹி, மனுஸ்ஸா மானுஸேஹி ச;

    ‘‘Devā dibbehi turiyehi, manussā mānusehi ca;

    உபோ⁴பி தே வஜ்ஜயந்தா, அனுயந்தி ததா²க³தங்.

    Ubhopi te vajjayantā, anuyanti tathāgataṃ.

    ‘‘தி³ப்³ப³ங் மந்தா³ரவங் புப்ப²ங், பது³மங் பாரிச²த்தகங்;

    ‘‘Dibbaṃ mandāravaṃ pupphaṃ, padumaṃ pārichattakaṃ;

    தி³ஸோதி³ஸங் ஓகிரந்தி, ஆகாஸனப⁴க³தா மரூ.

    Disodisaṃ okiranti, ākāsanabhagatā marū.

    ‘‘தி³ப்³ப³ங் சந்த³னசுண்ணஞ்ச, வரக³ந்த⁴ஞ்ச கேவலங்;

    ‘‘Dibbaṃ candanacuṇṇañca, varagandhañca kevalaṃ;

    தி³ஸோதி³ஸங் ஓகிரந்தி, ஆகாஸனப⁴க³தா மரூ.

    Disodisaṃ okiranti, ākāsanabhagatā marū.

    ‘‘சம்பகங் ஸலலங் நீபங், நாக³புன்னாக³கேதகங்;

    ‘‘Campakaṃ salalaṃ nīpaṃ, nāgapunnāgaketakaṃ;

    தி³ஸோதி³ஸங் உக்கி²பந்தி, பூ⁴மிதலக³தா நரா.

    Disodisaṃ ukkhipanti, bhūmitalagatā narā.

    ‘‘கேஸே முஞ்சித்வாஹங் தத்த², வாகசீரஞ்ச சம்மகங்;

    ‘‘Kese muñcitvāhaṃ tattha, vākacīrañca cammakaṃ;

    கலலே பத்த²ரித்வான, அவகுஜ்ஜோ நிபஜ்ஜஹங்.

    Kalale pattharitvāna, avakujjo nipajjahaṃ.

    ‘‘அக்கமித்வான மங் பு³த்³தோ⁴, ஸஹ ஸிஸ்ஸேஹி க³ச்ச²து;

    ‘‘Akkamitvāna maṃ buddho, saha sissehi gacchatu;

    மா நங் கலலே அக்கமித்த², ஹிதாய மே ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி.

    Mā naṃ kalale akkamittha, hitāya me bhavissatī’’ti.

    ஸோ பன கலலபிட்டே² நிபன்னகோவ புன அக்கீ²னி உம்மீலெத்வா தீ³பங்கரத³ஸப³லஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸிரிங் ஸம்பஸ்ஸமானோ ஏவங் சிந்தேஸி – ‘‘ஸசே அஹங் இச்செ²ய்யங், ஸப்³ப³கிலேஸே ஜா²பெத்வா ஸங்க⁴னவகோ ஹுத்வா ரம்மனக³ரங் பவிஸெய்யங், அஞ்ஞாதகவேஸேன பன மே கிலேஸே ஜா²பெத்வா நிப்³பா³னப்பத்தியா கிச்சங் நத்தி², யங்னூனாஹங் தீ³பங்கரத³ஸப³லோ விய பரமாபி⁴ஸம்போ³தி⁴ங் பத்வா த⁴ம்மனாவங் ஆரோபெத்வா மஹாஜனங் ஸங்ஸாரஸாக³ரா உத்தாரெத்வா பச்சா² பரினிப்³பா³யெய்யங், இத³ங் மய்ஹங் பதிரூப’’ந்தி. ததோ அட்ட² த⁴ம்மே ஸமோதா⁴னெத்வா பு³த்³த⁴பா⁴வாய அபி⁴னீஹாரங் கத்வா நிபஜ்ஜி. தேன வுத்தங் –

    So pana kalalapiṭṭhe nipannakova puna akkhīni ummīletvā dīpaṅkaradasabalassa buddhasiriṃ sampassamāno evaṃ cintesi – ‘‘sace ahaṃ iccheyyaṃ, sabbakilese jhāpetvā saṅghanavako hutvā rammanagaraṃ paviseyyaṃ, aññātakavesena pana me kilese jhāpetvā nibbānappattiyā kiccaṃ natthi, yaṃnūnāhaṃ dīpaṅkaradasabalo viya paramābhisambodhiṃ patvā dhammanāvaṃ āropetvā mahājanaṃ saṃsārasāgarā uttāretvā pacchā parinibbāyeyyaṃ, idaṃ mayhaṃ patirūpa’’nti. Tato aṭṭha dhamme samodhānetvā buddhabhāvāya abhinīhāraṃ katvā nipajji. Tena vuttaṃ –

    ‘‘பத²வியங் நிபன்னஸ்ஸ, ஏவங் மே ஆஸி சேதஸோ;

    ‘‘Pathaviyaṃ nipannassa, evaṃ me āsi cetaso;

    ‘இச்ச²மானோ அஹங் அஜ்ஜ, கிலேஸே ஜா²பயே மம.

    ‘Icchamāno ahaṃ ajja, kilese jhāpaye mama.

    ‘‘‘கிங் மே அஞ்ஞாதவேஸேன, த⁴ம்மங் ஸச்சி²கதேனித⁴;

    ‘‘‘Kiṃ me aññātavesena, dhammaṃ sacchikatenidha;

    ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பாபுணித்வா, பு³த்³தோ⁴ ஹெஸ்ஸங் ஸதே³வகே.

    Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, buddho hessaṃ sadevake.

    ‘‘‘கிங் மே ஏகேன திண்ணேன, புரிஸேன தா²மத³ஸ்ஸினா;

    ‘‘‘Kiṃ me ekena tiṇṇena, purisena thāmadassinā;

    ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பாபுணித்வா, ஸந்தாரெஸ்ஸங் ஸதே³வகங்.

    Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, santāressaṃ sadevakaṃ.

    ‘‘‘இமினா மே அதி⁴காரேன, கதேன புரிஸுத்தமே;

    ‘‘‘Iminā me adhikārena, katena purisuttame;

    ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பாபுணித்வா, தாரேமி ஜனதங் ப³ஹுங்.

    Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, tāremi janataṃ bahuṃ.

    ‘‘‘ஸங்ஸாரஸோதங் சி²ந்தி³த்வா, வித்³த⁴ங்ஸெத்வா தயோ ப⁴வே;

    ‘‘‘Saṃsārasotaṃ chinditvā, viddhaṃsetvā tayo bhave;

    த⁴ம்மனாவங் ஸமாருய்ஹ, ஸந்தாரெஸ்ஸங் ஸதே³வக’’’ந்தி.

    Dhammanāvaṃ samāruyha, santāressaṃ sadevaka’’’nti.

    யஸ்மா பன பு³த்³த⁴த்தங் பத்தெ²ந்தஸ்ஸ –

    Yasmā pana buddhattaṃ patthentassa –

    ‘‘மனுஸ்ஸத்தங் லிங்க³ஸம்பத்தி, ஹேது ஸத்தா²ரத³ஸ்ஸனங்;

    ‘‘Manussattaṃ liṅgasampatti, hetu satthāradassanaṃ;

    பப்³ப³ஜ்ஜா கு³ணஸம்பத்தி, அதி⁴காரோ ச ச²ந்த³தா;

    Pabbajjā guṇasampatti, adhikāro ca chandatā;

    அட்ட²த⁴ம்மஸமோதா⁴னா, அபி⁴னீஹாரோ ஸமிஜ்ஜ²தீ’’தி.

    Aṭṭhadhammasamodhānā, abhinīhāro samijjhatī’’ti.

    மனுஸ்ஸத்தபா⁴வஸ்மிங்யேவ ஹி ட²த்வா பு³த்³த⁴த்தங் பத்தெ²ந்தஸ்ஸ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி, நாக³ஸ்ஸ வா ஸுபண்ணஸ்ஸ வா தே³வதாய வா ஸக்கஸ்ஸ வா பத்த²னா நோ ஸமிஜ்ஜ²தி. மனுஸ்ஸத்தபா⁴வேபி புரிஸலிங்கே³ டி²தஸ்ஸேவ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி, இத்தி²யா வா பண்ட³கனபுங்ஸகஉப⁴தொப்³யஞ்ஜனகானங் வா நோ ஸமிஜ்ஜ²தி. புரிஸஸ்ஸபி தஸ்மிங் அத்தபா⁴வே அரஹத்தப்பத்தியா ஹேதுஸம்பன்னஸ்ஸேவ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி, நோ இதரஸ்ஸ. ஹேதுஸம்பன்னஸ்ஸாபி ஜீவமானபு³த்³த⁴ஸ்ஸேவ ஸந்திகே பத்தெ²ந்தஸ்ஸேவ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி, பரினிப்³பு³தே பு³த்³தே⁴ சேதியஸந்திகே வா போ³தி⁴மூலே வா பத்தெ²ந்தஸ்ஸ ந ஸமிஜ்ஜ²தி. பு³த்³தா⁴னங் ஸந்திகே பத்தெ²ந்தஸ்ஸபி பப்³ப³ஜ்ஜாலிங்கே³ டி²தஸ்ஸேவ ஸமிஜ்ஜ²தி, நோ கி³ஹிலிங்கே³ டி²தஸ்ஸ. பப்³ப³ஜிதஸ்ஸபி பஞ்சாபி⁴ஞ்ஞாஅட்ட²ஸமாபத்திலாபி⁴னோயேவ ஸமிஜ்ஜ²தி, ந இமாய கு³ணஸம்பத்தியா விரஹிதஸ்ஸ. கு³ணஸம்பன்னேனபி யேன அத்தனோ ஜீவிதங் பு³த்³தா⁴னங் பரிச்சத்தங் ஹோதி, தஸ்ஸேவ இமினா அதி⁴காரேன அதி⁴காரஸம்பன்னஸ்ஸ ஸமிஜ்ஜ²தி, ந இதரஸ்ஸ. அதி⁴காரஸம்பன்னஸ்ஸாபி யஸ்ஸ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மானங் அத்தா²ய மஹந்தோ ச²ந்தோ³ ச உஸ்ஸாஹோ ச வாயாமோ ச பரியெட்டி² ச, தஸ்ஸேவ ஸமிஜ்ஜ²தி, ந இதரஸ்ஸ.

    Manussattabhāvasmiṃyeva hi ṭhatvā buddhattaṃ patthentassa patthanā samijjhati, nāgassa vā supaṇṇassa vā devatāya vā sakkassa vā patthanā no samijjhati. Manussattabhāvepi purisaliṅge ṭhitasseva patthanā samijjhati, itthiyā vā paṇḍakanapuṃsakaubhatobyañjanakānaṃ vā no samijjhati. Purisassapi tasmiṃ attabhāve arahattappattiyā hetusampannasseva patthanā samijjhati, no itarassa. Hetusampannassāpi jīvamānabuddhasseva santike patthentasseva patthanā samijjhati, parinibbute buddhe cetiyasantike vā bodhimūle vā patthentassa na samijjhati. Buddhānaṃ santike patthentassapi pabbajjāliṅge ṭhitasseva samijjhati, no gihiliṅge ṭhitassa. Pabbajitassapi pañcābhiññāaṭṭhasamāpattilābhinoyeva samijjhati, na imāya guṇasampattiyā virahitassa. Guṇasampannenapi yena attano jīvitaṃ buddhānaṃ pariccattaṃ hoti, tasseva iminā adhikārena adhikārasampannassa samijjhati, na itarassa. Adhikārasampannassāpi yassa buddhakārakadhammānaṃ atthāya mahanto chando ca ussāho ca vāyāmo ca pariyeṭṭhi ca, tasseva samijjhati, na itarassa.

    தத்ரித³ங் ச²ந்த³மஹந்ததாய ஓபம்மங் – ஸசே ஹி ஏவமஸ்ஸ யோ ஸகலசக்கவாளக³ப்³ப⁴ங் ஏகோத³கீபூ⁴தங் அத்தனோ பா³ஹுப³லேன உத்தரித்வா பாரங் க³ந்துங் ஸமத்தோ², ஸோ பு³த்³த⁴த்தங் பாபுணாதி. யோ வா பன ஸகலசக்கவாளக³ப்³ப⁴ங் வேளுகு³ம்ப³ஸஞ்ச²ன்னங் வியூஹித்வா மத்³தி³த்வா பத³ஸா க³ச்ச²ந்தோ பாரங் க³ந்துங் ஸமத்தோ², ஸோ பு³த்³த⁴த்தங் பாபுணாதி. யோ வா பன ஸகலசக்கவாளக³ப்³ப⁴ங் ஸத்தியோ ஆகோடெத்வா நிரந்தரங் ஸத்திப²லஸமாகிண்ணங் பத³ஸா அக்கமமானோ பாரங் க³ந்துங் ஸமத்தோ², ஸோ பு³த்³த⁴த்தங் பாபுணாதி. யோ வா பன ஸகலசக்கவாளக³ப்³ப⁴ங் வீதச்சிதங்கா³ரப⁴ரிதங் பாதே³ஹி மத்³த³மானோ பாரங் க³ந்துங் ஸமத்தோ², ஸோ பு³த்³த⁴த்தங் பாபுணாதீதி. யோ ஏதேஸு ஏகம்பி அத்தனோ து³க்கரங் ந மஞ்ஞதி, ‘‘அஹங் ஏதம்பி தரித்வா வா க³ந்த்வா வா பாரங் க³மிஸ்ஸாமீ’’தி ஏவங் மஹந்தேன ச²ந்தே³ன ச உஸ்ஸாஹேன ச வாயாமேன ச பரியெட்டி²யா ச ஸமன்னாக³தோ ஹோதி, ஏதஸ்ஸேவ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி, ந இதரஸ்ஸ. தஸ்மா ஸுமேத⁴தாபஸோ இமே அட்ட² த⁴ம்மே ஸமோதா⁴னெத்வாவ பு³த்³த⁴பா⁴வாய அபி⁴னீஹாரங் கத்வா நிபஜ்ஜி.

    Tatridaṃ chandamahantatāya opammaṃ – sace hi evamassa yo sakalacakkavāḷagabbhaṃ ekodakībhūtaṃ attano bāhubalena uttaritvā pāraṃ gantuṃ samattho, so buddhattaṃ pāpuṇāti. Yo vā pana sakalacakkavāḷagabbhaṃ veḷugumbasañchannaṃ viyūhitvā madditvā padasā gacchanto pāraṃ gantuṃ samattho, so buddhattaṃ pāpuṇāti. Yo vā pana sakalacakkavāḷagabbhaṃ sattiyo ākoṭetvā nirantaraṃ sattiphalasamākiṇṇaṃ padasā akkamamāno pāraṃ gantuṃ samattho, so buddhattaṃ pāpuṇāti. Yo vā pana sakalacakkavāḷagabbhaṃ vītaccitaṅgārabharitaṃ pādehi maddamāno pāraṃ gantuṃ samattho, so buddhattaṃ pāpuṇātīti. Yo etesu ekampi attano dukkaraṃ na maññati, ‘‘ahaṃ etampi taritvā vā gantvā vā pāraṃ gamissāmī’’ti evaṃ mahantena chandena ca ussāhena ca vāyāmena ca pariyeṭṭhiyā ca samannāgato hoti, etasseva patthanā samijjhati, na itarassa. Tasmā sumedhatāpaso ime aṭṭha dhamme samodhānetvāva buddhabhāvāya abhinīhāraṃ katvā nipajji.

    தீ³பங்கரோபி ப⁴க³வா ஆக³ந்த்வா ஸுமேத⁴தாபஸஸ்ஸ ஸீஸபா⁴கே³ ட²த்வா மணிஸீஹபஞ்ஜரங் உக்³கா⁴டெந்தோ விய பஞ்சவண்ணபஸாத³ஸம்பன்னானி அக்கீ²னி உம்மீலெத்வா கலலபிட்டே² நிபன்னங் ஸுமேத⁴தாபஸங் தி³ஸ்வா ‘‘அயங் தாபஸோ பு³த்³த⁴த்தாய அபி⁴னீஹாரங் கத்வா நிபன்னோ, ஸமிஜ்ஜி²ஸ்ஸதி நு கோ² ஏதஸ்ஸ பத்த²னா, உதா³ஹு நோ’’தி அனாக³தங்ஸஞாணங் பேஸெத்வா உபதா⁴ரெந்தோ – ‘‘இதோ கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி சத்தாரி அஸங்க்²யெய்யானி அதிக்கமித்வா அயங் கோ³தமோ நாம பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஞத்வா டி²தகோவ பரிஸமஜ்ஜே² ப்³யாகாஸி – ‘‘பஸ்ஸத² நோ தும்ஹே இமங் உக்³க³தபங் தாபஸங் கலலபிட்டே² நிபன்ன’’ந்தி? ‘‘ஏவங், ப⁴ந்தே’’தி. அயங் பு³த்³த⁴த்தாய அபி⁴னீஹாரங் கத்வா நிபன்னோ, ஸமிஜ்ஜி²ஸ்ஸதி இமஸ்ஸ பத்த²னா. அயஞ்ஹி இதோ கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானங் சதுன்னங் அஸங்க²யெய்யானங் மத்த²கே கோ³தமோ நாம பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதி. தஸ்மிங் பனஸ்ஸ அத்தபா⁴வே கபிலவத்து² நாம நக³ரங் நிவாஸோ ப⁴விஸ்ஸதி, மாயா நாம தே³வீ மாதா, ஸுத்³தோ⁴த³னோ நாம ராஜா பிதா, அக்³க³ஸாவகோ உபதிஸ்ஸோ நாம தே²ரோ, து³தியஸாவகோ கோலிதோ நாம, பு³த்³து⁴பட்டா²கோ ஆனந்தோ³ நாம, அக்³க³ஸாவிகா கே²மா நாம தே²ரீ, து³தியஸாவிகா உப்பலவண்ணா நாம தே²ரீ ப⁴விஸ்ஸதி. அயங் பரிபக்கஞாணோ மஹாபி⁴னிக்க²மனங் கத்வா மஹாபதா⁴னங் பத³ஹித்வா நிக்³ரோத⁴ருக்க²மூலே பாயாஸங் படிக்³க³ஹெத்வா நேரஞ்ஜராய தீரே பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா போ³தி⁴மண்ட³ங் ஆருய்ஹ அஸ்ஸத்த²ருக்க²மூலே அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜி²ஸ்ஸதீதி. தேன வுத்தங் –

    Dīpaṅkaropi bhagavā āgantvā sumedhatāpasassa sīsabhāge ṭhatvā maṇisīhapañjaraṃ ugghāṭento viya pañcavaṇṇapasādasampannāni akkhīni ummīletvā kalalapiṭṭhe nipannaṃ sumedhatāpasaṃ disvā ‘‘ayaṃ tāpaso buddhattāya abhinīhāraṃ katvā nipanno, samijjhissati nu kho etassa patthanā, udāhu no’’ti anāgataṃsañāṇaṃ pesetvā upadhārento – ‘‘ito kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkhyeyyāni atikkamitvā ayaṃ gotamo nāma buddho bhavissatī’’ti ñatvā ṭhitakova parisamajjhe byākāsi – ‘‘passatha no tumhe imaṃ uggatapaṃ tāpasaṃ kalalapiṭṭhe nipanna’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’ti. Ayaṃ buddhattāya abhinīhāraṃ katvā nipanno, samijjhissati imassa patthanā. Ayañhi ito kappasatasahassādhikānaṃ catunnaṃ asaṅkhayeyyānaṃ matthake gotamo nāma buddho bhavissati. Tasmiṃ panassa attabhāve kapilavatthu nāma nagaraṃ nivāso bhavissati, māyā nāma devī mātā, suddhodano nāma rājā pitā, aggasāvako upatisso nāma thero, dutiyasāvako kolito nāma, buddhupaṭṭhāko ānando nāma, aggasāvikā khemā nāma therī, dutiyasāvikā uppalavaṇṇā nāma therī bhavissati. Ayaṃ paripakkañāṇo mahābhinikkhamanaṃ katvā mahāpadhānaṃ padahitvā nigrodharukkhamūle pāyāsaṃ paṭiggahetvā nerañjarāya tīre paribhuñjitvā bodhimaṇḍaṃ āruyha assattharukkhamūle abhisambujjhissatīti. Tena vuttaṃ –

    ‘‘தீ³பங்கரோ லோகவிதூ³, ஆஹுதீனங் படிக்³க³ஹோ;

    ‘‘Dīpaṅkaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    உஸ்ஸீஸகே மங் ட²த்வான, இத³ங் வசனமப்³ரவி.

    Ussīsake maṃ ṭhatvāna, idaṃ vacanamabravi.

    ‘‘‘பஸ்ஸத² இமங் தாபஸங், ஜடிலங் உக்³க³தாபனங்;

    ‘‘‘Passatha imaṃ tāpasaṃ, jaṭilaṃ uggatāpanaṃ;

    அபரிமெய்யே இதோ கப்பே, பு³த்³தோ⁴ லோகே ப⁴விஸ்ஸதி.

    Aparimeyye ito kappe, buddho loke bhavissati.

    ‘‘‘அஹு கபிலவ்ஹயா ரம்மா, நிக்க²மித்வா ததா²க³தோ;

    ‘‘‘Ahu kapilavhayā rammā, nikkhamitvā tathāgato;

    பதா⁴னங் பத³ஹித்வான, கத்வா து³க்கரகாரிகங்.

    Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ.

    ‘‘‘அஜபாலருக்க²மூலே, நிஸீதி³த்வா ததா²க³தோ;

    ‘‘‘Ajapālarukkhamūle, nisīditvā tathāgato;

    தத்த² பாயாஸங் பக்³க³ய்ஹ, நேரஞ்ஜரமுபேஹிதி.

    Tattha pāyāsaṃ paggayha, nerañjaramupehiti.

    ‘‘‘நேரஞ்ஜராய தீரம்ஹி, பாயாஸங் அத³ ஸோ ஜினோ;

    ‘‘‘Nerañjarāya tīramhi, pāyāsaṃ ada so jino;

    படியத்தவரமக்³கே³ன, போ³தி⁴மூலமுபேஹிதி.

    Paṭiyattavaramaggena, bodhimūlamupehiti.

    ‘‘‘ததோ பத³க்கி²ணங் கத்வா, போ³தி⁴மண்ட³ங் அனுத்தரோ;

    ‘‘‘Tato padakkhiṇaṃ katvā, bodhimaṇḍaṃ anuttaro;

    அஸ்ஸத்த²ருக்க²மூலம்ஹி, பு³ஜ்ஜி²ஸ்ஸதி மஹாயஸோ.

    Assattharukkhamūlamhi, bujjhissati mahāyaso.

    ‘‘‘இமஸ்ஸ ஜனிகா மாதா, மாயா நாம ப⁴விஸ்ஸதி;

    ‘‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;

    பிதா ஸுத்³தோ⁴த³னோ நாம, அயங் ஹெஸ்ஸதி கோ³தமோ.

    Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.

    ‘‘‘அனாஸவா வீதராகா³, ஸந்தசித்தா ஸமாஹிதா;

    ‘‘‘Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;

    கோலிதோ உபதிஸ்ஸோ ச, அக்³கா³ ஹெஸ்ஸந்தி ஸாவகா;

    Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;

    ஆனந்தோ³ நாமுபட்டா²கோ, உபட்டி²ஸ்ஸதி தங் ஜினங்.

    Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissati taṃ jinaṃ.

    ‘‘‘கே²மா உப்பலவண்ணா ச, அக்³கா³ ஹெஸ்ஸந்தி ஸாவிகா;

    ‘‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;

    அனாஸவா வீதராகா³, ஸந்தசித்தா ஸமாஹிதா;

    Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;

    போ³தி⁴ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ, அஸ்ஸத்தோ²தி பவுச்சதீ’’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.60-68);

    Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccatī’’’ti. (bu. vaṃ. 2.60-68);

    தங் ஸுத்வா ஸுமேத⁴தாபஸோ – ‘‘மய்ஹங் கிர பத்த²னா ஸமிஜ்ஜி²ஸ்ஸதீ’’தி ஸோமனஸ்ஸப்பத்தோ அஹோஸி. மஹாஜனோ தீ³பங்கரத³ஸப³லஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா ‘‘ஸுமேத⁴தாபஸோ கிர பு³த்³த⁴பீ³ஜங் பு³த்³த⁴ங்குரோ’’தி ஹட்ட²துட்டோ² அஹோஸி. ஏவஞ்சஸ்ஸ அஹோஸி – ‘‘யதா² நாம மனுஸ்ஸா நதி³ங் தரந்தா உஜுகேன தித்தே²ன உத்தரிதுங் அஸக்கொந்தா ஹெட்டா²தித்தே²ன உத்தரந்தி, ஏவமேவ மயம்பி தீ³பங்கரத³ஸப³லஸ்ஸ ஸாஸனே மக்³க³ப²லங் அலப⁴மானா அனாக³தே யதா³ த்வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி, ததா³ தவ ஸம்முகா² மக்³க³ப²லங் ஸச்சி²காதுங் ஸமத்தா² ப⁴வெய்யாமா’’தி பத்த²னங் ட²பயிங்ஸு. தீ³பங்கரத³ஸப³லோபி போ³தி⁴ஸத்தங் பஸங்ஸித்வா அட்ட²புப்ப²முட்டீ²ஹி பூஜெத்வா பத³க்கி²ணங் கத்வா பக்காமி. தேபி சதுஸதஸஹஸ்ஸஸங்கா² கீ²ணாஸவா போ³தி⁴ஸத்தங் க³ந்தே⁴ஹி ச மாலாஹி ச பூஜெத்வா பத³க்கி²ணங் கத்வா பக்கமிங்ஸு. தே³வமனுஸ்ஸா பன ததே²வ பூஜெத்வா வந்தி³த்வா பக்கந்தா.

    Taṃ sutvā sumedhatāpaso – ‘‘mayhaṃ kira patthanā samijjhissatī’’ti somanassappatto ahosi. Mahājano dīpaṅkaradasabalassa vacanaṃ sutvā ‘‘sumedhatāpaso kira buddhabījaṃ buddhaṅkuro’’ti haṭṭhatuṭṭho ahosi. Evañcassa ahosi – ‘‘yathā nāma manussā nadiṃ tarantā ujukena titthena uttarituṃ asakkontā heṭṭhātitthena uttaranti, evameva mayampi dīpaṅkaradasabalassa sāsane maggaphalaṃ alabhamānā anāgate yadā tvaṃ buddho bhavissasi, tadā tava sammukhā maggaphalaṃ sacchikātuṃ samatthā bhaveyyāmā’’ti patthanaṃ ṭhapayiṃsu. Dīpaṅkaradasabalopi bodhisattaṃ pasaṃsitvā aṭṭhapupphamuṭṭhīhi pūjetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Tepi catusatasahassasaṅkhā khīṇāsavā bodhisattaṃ gandhehi ca mālāhi ca pūjetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu. Devamanussā pana tatheva pūjetvā vanditvā pakkantā.

    போ³தி⁴ஸத்தோ ஸப்³பே³ஸங் படிக்கந்தகாலே ஸயனா வுட்டா²ய ‘‘பாரமியோ விசினிஸ்ஸாமீ’’தி புப்ப²ராஸிமத்த²கே பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா நிஸீதி³. ஏவங் நிஸின்னே போ³தி⁴ஸத்தே ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளே தே³வதா ஸாது⁴காரங் த³த்வா ‘‘அய்ய ஸுமேத⁴தாபஸ, போராணகபோ³தி⁴ஸத்தானங் பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா ‘பாரமியோ விசினிஸ்ஸாமா’தி நிஸின்னகாலே யானி புப்³ப³னிமித்தானி நாம பஞ்ஞாயந்தி, தானி ஸப்³பா³னிபி அஜ்ஜ பாதுபூ⁴தானி, நிஸ்ஸங்ஸயேன த்வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி. மயமேதங் ஜானாம ‘யஸ்ஸேதானி நிமித்தானி பஞ்ஞாயந்தி, ஏகந்தேன ஸோ பு³த்³தோ⁴ ஹோதி’, த்வங் அத்தனோ வீரியங் த³ள்ஹங் கத்வா பக்³க³ண்ஹா’’தி போ³தி⁴ஸத்தங் நானப்பகாராஹி து²தீஹி அபி⁴த்த²விங்ஸு. தேன வுத்தங் –

    Bodhisatto sabbesaṃ paṭikkantakāle sayanā vuṭṭhāya ‘‘pāramiyo vicinissāmī’’ti puppharāsimatthake pallaṅkaṃ ābhujitvā nisīdi. Evaṃ nisinne bodhisatte sakaladasasahassacakkavāḷe devatā sādhukāraṃ datvā ‘‘ayya sumedhatāpasa, porāṇakabodhisattānaṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā ‘pāramiyo vicinissāmā’ti nisinnakāle yāni pubbanimittāni nāma paññāyanti, tāni sabbānipi ajja pātubhūtāni, nissaṃsayena tvaṃ buddho bhavissasi. Mayametaṃ jānāma ‘yassetāni nimittāni paññāyanti, ekantena so buddho hoti’, tvaṃ attano vīriyaṃ daḷhaṃ katvā paggaṇhā’’ti bodhisattaṃ nānappakārāhi thutīhi abhitthaviṃsu. Tena vuttaṃ –

    ‘‘இத³ங் ஸுத்வான வசனங், அஸமஸ்ஸ மஹேஸினோ;

    ‘‘Idaṃ sutvāna vacanaṃ, asamassa mahesino;

    ஆமோதி³தா நரமரூ, பு³த்³த⁴பீ³ஜங் கிர அயங்.

    Āmoditā naramarū, buddhabījaṃ kira ayaṃ.

    ‘‘உக்குட்டி²ஸத்³தா³ வத்தந்தி, அப்போ²டெந்தி ஹஸந்தி ச;

    ‘‘Ukkuṭṭhisaddā vattanti, apphoṭenti hasanti ca;

    கதஞ்ஜலீ நமஸ்ஸந்தி, த³ஸஸஹஸ்ஸீ ஸதே³வகா.

    Katañjalī namassanti, dasasahassī sadevakā.

    ‘‘யதி³மஸ்ஸ லோகனாத²ஸ்ஸ, விரஜ்ஜி²ஸ்ஸாம ஸாஸனங்;

    ‘‘Yadimassa lokanāthassa, virajjhissāma sāsanaṃ;

    அனாக³தம்ஹி அத்³தா⁴னே, ஹெஸ்ஸாம ஸம்முகா² இமங்.

    Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.

    ‘‘யதா² மனுஸ்ஸா நதி³ங் தரந்தா, படிதித்த²ங் விரஜ்ஜி²ய;

    ‘‘Yathā manussā nadiṃ tarantā, paṭititthaṃ virajjhiya;

    ஹெட்டா² தித்தே² க³ஹெத்வான, உத்தரந்தி மஹானதி³ங்.

    Heṭṭhā titthe gahetvāna, uttaranti mahānadiṃ.

    ‘‘ஏவமேவ மயங் ஸப்³பே³, யதி³ முஞ்சாமிமங் ஜினங்;

    ‘‘Evameva mayaṃ sabbe, yadi muñcāmimaṃ jinaṃ;

    அனாக³தம்ஹி அத்³தா⁴னே, ஹெஸ்ஸாம ஸம்முகா² இமங்.

    Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.

    ‘‘தீ³பங்கரோ லோகவிதூ³, ஆஹுதீனங் படிக்³க³ஹோ;

    ‘‘Dīpaṅkaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    மம கம்மங் பகித்தெத்வா, த³க்கி²ணங் பாத³முத்³த⁴ரி.

    Mama kammaṃ pakittetvā, dakkhiṇaṃ pādamuddhari.

    ‘‘யே தத்தா²ஸுங் ஜினபுத்தா, ஸப்³பே³ பத³க்கி²ணமகங்ஸு மங்;

    ‘‘Ye tatthāsuṃ jinaputtā, sabbe padakkhiṇamakaṃsu maṃ;

    நரா நாகா³ ச க³ந்த⁴ப்³பா³, அபி⁴வாதெ³த்வான பக்கமுங்.

    Narā nāgā ca gandhabbā, abhivādetvāna pakkamuṃ.

    ‘‘த³ஸ்ஸனங் மே அதிக்கந்தே, ஸஸங்கே⁴ லோகனாயகே;

    ‘‘Dassanaṃ me atikkante, sasaṅghe lokanāyake;

    ஹட்ட²துட்டே²ன சித்தேன, ஆஸனா வுட்ட²ஹிங் ததா³.

    Haṭṭhatuṭṭhena cittena, āsanā vuṭṭhahiṃ tadā.

    ‘‘ஸுகே²ன ஸுகி²தோ ஹோமி, பாமோஜ்ஜேன பமோதி³தோ;

    ‘‘Sukhena sukhito homi, pāmojjena pamodito;

    பீதியா ச அபி⁴ஸ்ஸன்னோ, பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜிங் ததா³.

    Pītiyā ca abhissanno, pallaṅkaṃ ābhujiṃ tadā.

    ‘‘பல்லங்கேன நிஸீதி³த்வா, ஏவங் சிந்தேஸஹங் ததா³;

    ‘‘Pallaṅkena nisīditvā, evaṃ cintesahaṃ tadā;

    ‘வஸீபூ⁴தோ அஹங் ஜா²னே, அபி⁴ஞ்ஞாபாரமிங் க³தோ.

    ‘Vasībhūto ahaṃ jhāne, abhiññāpāramiṃ gato.

    ‘‘‘த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகம்ஹி, இஸயோ நத்தி² மே ஸமா;

    ‘‘‘Dasasahassilokamhi, isayo natthi me samā;

    அஸமோ இத்³தி⁴த⁴ம்மேஸு, அலபி⁴ங் ஈதி³ஸங் ஸுக²ங்’.

    Asamo iddhidhammesu, alabhiṃ īdisaṃ sukhaṃ’.

    ‘‘பல்லங்காபு⁴ஜனே மய்ஹங், த³ஸஸஹஸ்ஸாதி⁴வாஸினோ;

    ‘‘Pallaṅkābhujane mayhaṃ, dasasahassādhivāsino;

    மஹானாத³ங் பவத்தேஸுங், து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Mahānādaṃ pavattesuṃ, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘யா புப்³பே³ போ³தி⁴ஸத்தானங், பல்லங்கவரமாபு⁴ஜே;

    ‘‘Yā pubbe bodhisattānaṃ, pallaṅkavaramābhuje;

    நிமித்தானி பதி³ஸ்ஸந்தி, தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸரே.

    Nimittāni padissanti, tāni ajja padissare.

    ‘‘ஸீதங் ப்³யாபக³தங் ஹோதி, உண்ஹஞ்ச உபஸம்மதி;

    ‘‘Sītaṃ byāpagataṃ hoti, uṇhañca upasammati;

    தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘த³ஸஸஹஸ்ஸீ லோகதா⁴தூ, நிஸ்ஸத்³தா³ ஹொந்தி நிராகுலா;

    ‘‘Dasasahassī lokadhātū, nissaddā honti nirākulā;

    தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘மஹாவாதா ந வாயந்தி, ந ஸந்த³ந்தி ஸவந்தியோ;

    ‘‘Mahāvātā na vāyanti, na sandanti savantiyo;

    தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘த²லஜா த³கஜா புப்பா², ஸப்³பே³ புப்ப²ந்தி தாவதே³;

    ‘‘Thalajā dakajā pupphā, sabbe pupphanti tāvade;

    தேபஜ்ஜ புப்பி²தா ஸப்³பே³, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajja pupphitā sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘லதா வா யதி³ வா ருக்கா², ப²லபா⁴ரா ஹொந்தி தாவதே³;

    ‘‘Latā vā yadi vā rukkhā, phalabhārā honti tāvade;

    தேபஜ்ஜ ப²லிதா ஸப்³பே³, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajja phalitā sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘ஆகாஸட்டா² ச பூ⁴மட்டா², ரதனா ஜோதந்தி தாவதே³;

    ‘‘Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā, ratanā jotanti tāvade;

    தேபஜ்ஜ ரதனா ஜோதந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajja ratanā jotanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘மானுஸகா ச தி³ப்³பா³ ச, துரியா வஜ்ஜந்தி தாவதே³;

    ‘‘Mānusakā ca dibbā ca, turiyā vajjanti tāvade;

    தேபஜ்ஜுபோ⁴ அபி⁴ரவந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajjubho abhiravanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘விசித்தபுப்பா² க³க³னா, அபி⁴வஸ்ஸந்தி தாவதே³;

    ‘‘Vicittapupphā gaganā, abhivassanti tāvade;

    தேபி அஜ்ஜ பவஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepi ajja pavassanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘மஹாஸமுத்³தோ³ ஆபு⁴ஜதி, த³ஸஸஹஸ்ஸீ பகம்பதி;

    ‘‘Mahāsamuddo ābhujati, dasasahassī pakampati;

    தேபஜ்ஜுபோ⁴ அபி⁴ரவந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajjubho abhiravanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘நிரயேபி த³ஸஸஹஸ்ஸே, அக்³கீ³ நிப்³ப³ந்தி தாவதே³;

    ‘‘Nirayepi dasasahasse, aggī nibbanti tāvade;

    தேபஜ்ஜ நிப்³பு³தா அக்³கீ³, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajja nibbutā aggī, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘விமலோ ஹோதி ஸூரியோ, ஸப்³பா³ தி³ஸ்ஸந்தி தாரகா;

    ‘‘Vimalo hoti sūriyo, sabbā dissanti tārakā;

    தேபி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepi ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘அனோவட்டே²ன உத³கங், மஹியா உப்³பி⁴ஜ்ஜி தாவதே³;

    ‘‘Anovaṭṭhena udakaṃ, mahiyā ubbhijji tāvade;

    தம்பஜ்ஜுப்³பி⁴ஜ்ஜதே மஹியா, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tampajjubbhijjate mahiyā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘தாராக³ணா விரோசந்தி, நக்க²த்தா க³க³னமண்ட³லே;

    ‘‘Tārāgaṇā virocanti, nakkhattā gaganamaṇḍale;

    விஸாகா² சந்தி³மாயுத்தா, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Visākhā candimāyuttā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘பி³லாஸயா த³ரீஸயா, நிக்க²மந்தி ஸகாஸயா;

    ‘‘Bilāsayā darīsayā, nikkhamanti sakāsayā;

    தேபஜ்ஜ ஆஸயா சு²த்³தா⁴, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajja āsayā chuddhā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘ந ஹோதி அரதி ஸத்தானங், ஸந்துட்டா² ஹொந்தி தாவதே³;

    ‘‘Na hoti arati sattānaṃ, santuṭṭhā honti tāvade;

    தேபஜ்ஜ ஸப்³பே³ ஸந்துட்டா², து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajja sabbe santuṭṭhā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘ரோகா³ தது³பஸம்மந்தி, ஜிக⁴ச்சா² ச வினஸ்ஸதி;

    ‘‘Rogā tadupasammanti, jighacchā ca vinassati;

    தானிபஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tānipajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘ராகோ³ ததா³ தனு ஹோதி, தோ³ஸோ மோஹோ வினஸ்ஸதி;

    ‘‘Rāgo tadā tanu hoti, doso moho vinassati;

    தேபஜ்ஜ விக³தா ஸப்³பே³, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajja vigatā sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘ப⁴யங் ததா³ ந ப⁴வதி, அஜ்ஜபேதங் பதி³ஸ்ஸதி;

    ‘‘Bhayaṃ tadā na bhavati, ajjapetaṃ padissati;

    தேன லிங்கே³ன ஜானாம, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tena liṅgena jānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘ரஜோ நுத்³த⁴ங்ஸதி உத்³த⁴ங், அஜ்ஜபேதங் பதி³ஸ்ஸதி;

    ‘‘Rajo nuddhaṃsati uddhaṃ, ajjapetaṃ padissati;

    தேன லிங்கே³ன ஜானாம, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tena liṅgena jānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘அனிட்ட²க³ந்தோ⁴ பக்கமதி, தி³ப்³ப³க³ந்தோ⁴ பவாயதி;

    ‘‘Aniṭṭhagandho pakkamati, dibbagandho pavāyati;

    ஸோபஜ்ஜ வாயதி க³ந்தோ⁴, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Sopajja vāyati gandho, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘ஸப்³பே³ தே³வா பதி³ஸ்ஸந்தி, ட²பயித்வா அரூபினோ;

    ‘‘Sabbe devā padissanti, ṭhapayitvā arūpino;

    தேபஜ்ஜ ஸப்³பே³ தி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajja sabbe dissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘யாவதா நிரயா நாம, ஸப்³பே³ தி³ஸ்ஸந்தி தாவதே³;

    ‘‘Yāvatā nirayā nāma, sabbe dissanti tāvade;

    தேபஜ்ஜ ஸப்³பே³ தி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tepajja sabbe dissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘குட்டா கவாடா ஸேலா ச, ந ஹொந்தாவரணா ததா³;

    ‘‘Kuṭṭā kavāṭā selā ca, na hontāvaraṇā tadā;

    ஆகாஸபூ⁴தா தேபஜ்ஜ, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Ākāsabhūtā tepajja, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘சுதீ ச உபபத்தி ச, க²ணே தஸ்மிங் ந விஜ்ஜதி;

    ‘‘Cutī ca upapatti ca, khaṇe tasmiṃ na vijjati;

    தானிபஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.

    Tānipajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ‘‘த³ள்ஹங் பக்³க³ண்ஹ வீரியங், மா நிவத்த அபி⁴க்கம;

    ‘‘Daḷhaṃ paggaṇha vīriyaṃ, mā nivatta abhikkama;

    மயம்பேதங் விஜானாம, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.70-107);

    Mayampetaṃ vijānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasī’’ti. (bu. vaṃ. 2.70-107);

    போ³தி⁴ஸத்தோ தீ³பங்கரத³ஸப³லஸ்ஸ ச த³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளதே³வதானஞ்ச வசனங் ஸுத்வா பி⁴ய்யோஸோமத்தாய ஸஞ்ஜாதுஸ்ஸாஹோ ஹுத்வா சிந்தேஸி – ‘‘பு³த்³தா⁴ நாம அமோக⁴வசனா, நத்தி² பு³த்³தா⁴னங் கதா²ய அஞ்ஞத²த்தங். யதா² ஹி ஆகாஸே கி²த்தலெட்³டு³ஸ்ஸ பதனங் து⁴வங், ஜாதஸ்ஸ மரணங், ரத்திக்க²யே ஸூரியுக்³க³மனங், ஆஸயா நிக்க²ந்தஸீஹஸ்ஸ ஸீஹனாத³னத³னங், க³ருக³ப்³பா⁴ய இத்தி²யா பா⁴ரமோரோபனங் து⁴வங் அவஸ்ஸம்பா⁴வீ, ஏவமேவ பு³த்³தா⁴னங் வசனங் நாம து⁴வங் அமோக⁴ங், அத்³தா⁴ அஹங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸாமீ’’தி. தேன வுத்தங் –

    Bodhisatto dīpaṅkaradasabalassa ca dasasahassacakkavāḷadevatānañca vacanaṃ sutvā bhiyyosomattāya sañjātussāho hutvā cintesi – ‘‘buddhā nāma amoghavacanā, natthi buddhānaṃ kathāya aññathattaṃ. Yathā hi ākāse khittaleḍḍussa patanaṃ dhuvaṃ, jātassa maraṇaṃ, rattikkhaye sūriyuggamanaṃ, āsayā nikkhantasīhassa sīhanādanadanaṃ, garugabbhāya itthiyā bhāramoropanaṃ dhuvaṃ avassambhāvī, evameva buddhānaṃ vacanaṃ nāma dhuvaṃ amoghaṃ, addhā ahaṃ buddho bhavissāmī’’ti. Tena vuttaṃ –

    ‘‘பு³த்³த⁴ஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா, த³ஸஸஹஸ்ஸீன சூப⁴யங்;

    ‘‘Buddhassa vacanaṃ sutvā, dasasahassīna cūbhayaṃ;

    துட்ட²ஹட்டோ² பமோதி³தோ, ஏவங் சிந்தேஸஹங் ததா³.

    Tuṭṭhahaṭṭho pamodito, evaṃ cintesahaṃ tadā.

    ‘‘அத்³வெஜ்ஜ²வசனா பு³த்³தா⁴, அமோக⁴வசனா ஜினா;

    ‘‘Advejjhavacanā buddhā, amoghavacanā jinā;

    விதத²ங் நத்தி² பு³த்³தா⁴னங், து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴வாமஹங்.

    Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.

    ‘‘யதா² கி²த்தங் நபே⁴ லெட்³டு³, து⁴வங் பததி பூ⁴மியங்;

    ‘‘Yathā khittaṃ nabhe leḍḍu, dhuvaṃ patati bhūmiyaṃ;

    ததே²வ பு³த்³த⁴ஸெட்டா²னங், வசனங் து⁴வஸஸ்ஸதங்;

    Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;

    விதத²ங் நத்தி² பு³த்³தா⁴னங், து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴வாமஹங்.

    Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.

    ‘‘யதா²பி ஸப்³ப³ஸத்தானங், மரணங் து⁴வஸஸ்ஸதங்;

    ‘‘Yathāpi sabbasattānaṃ, maraṇaṃ dhuvasassataṃ;

    ததே²வ பு³த்³த⁴ஸெட்டா²னங், வசனங் து⁴வஸஸ்ஸதங்.

    Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ.

    ‘‘யதா² ரத்திக்க²யே பத்தே, ஸூரியுக்³க³மனங் து⁴வங்;

    ‘‘Yathā rattikkhaye patte, sūriyuggamanaṃ dhuvaṃ;

    ததே²வ பு³த்³த⁴ஸெட்டா²னங், வசனங் து⁴வஸஸ்ஸதங்.

    Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ.

    ‘‘யதா² நிக்க²ந்தஸயனஸ்ஸ, ஸீஹஸ்ஸ நத³னங் து⁴வங்;

    ‘‘Yathā nikkhantasayanassa, sīhassa nadanaṃ dhuvaṃ;

    ததே²வ பு³த்³த⁴ஸெட்டா²னங், வசனங் து⁴வஸஸ்ஸதங்.

    Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ.

    ‘‘யதா² ஆபன்னஸத்தானங், பா⁴ரமோரோபனங் து⁴வங்;

    ‘‘Yathā āpannasattānaṃ, bhāramoropanaṃ dhuvaṃ;

    ததே²வ பு³த்³த⁴ஸெட்டா²னங், வசனங் து⁴வஸஸ்ஸத’’ந்தி. (பு³॰ வங்॰ 2.108-114);

    Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassata’’nti. (bu. vaṃ. 2.108-114);

    ஸோ ‘‘து⁴வாஹங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸாமீ’’தி ஏவங் கதஸன்னிட்டா²னோ பு³த்³த⁴காரகே த⁴ம்மே உபதா⁴ரேதுங் – ‘‘கஹங் நு கோ² பு³த்³த⁴காரகா த⁴ம்மா, கிங் உத்³த⁴ங், உதா³ஹு அதோ⁴, தி³ஸாவிதி³ஸாஸூ’’தி அனுக்கமேன ஸகலங் த⁴ம்மதா⁴துங் விசினந்தோ போராணகபோ³தி⁴ஸத்தேஹி ஆஸேவிதனிஸேவிதங் பட²மங் தா³னபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏவங் அத்தானங் ஓவதி³ – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய பட²மங் தா³னபாரமிங் பூரெய்யாஸி. யதா² ஹி நிக்குஜ்ஜிதோ உத³ககும்போ⁴ நிஸ்ஸேஸங் கத்வா உத³கங் வமதியேவ, ந பச்சாஹரதி, ஏவமேவ த⁴னங் வா யஸங் வா புத்ததா³ரங் வா அங்க³பச்சங்க³ங் வா அனோலோகெத்வா ஸம்பத்தயாசகானங் ஸப்³ப³ங் இச்சி²திச்சி²தங் நிஸ்ஸேஸங் கத்வா த³த³மானோ போ³தி⁴மூலே நிஸீதி³த்வா பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி பட²மங் தா³னபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    So ‘‘dhuvāhaṃ buddho bhavissāmī’’ti evaṃ katasanniṭṭhāno buddhakārake dhamme upadhāretuṃ – ‘‘kahaṃ nu kho buddhakārakā dhammā, kiṃ uddhaṃ, udāhu adho, disāvidisāsū’’ti anukkamena sakalaṃ dhammadhātuṃ vicinanto porāṇakabodhisattehi āsevitanisevitaṃ paṭhamaṃ dānapāramiṃ disvā evaṃ attānaṃ ovadi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya paṭhamaṃ dānapāramiṃ pūreyyāsi. Yathā hi nikkujjito udakakumbho nissesaṃ katvā udakaṃ vamatiyeva, na paccāharati, evameva dhanaṃ vā yasaṃ vā puttadāraṃ vā aṅgapaccaṅgaṃ vā anoloketvā sampattayācakānaṃ sabbaṃ icchiticchitaṃ nissesaṃ katvā dadamāno bodhimūle nisīditvā buddho bhavissasī’’ti paṭhamaṃ dānapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ஹந்த³ பு³த்³த⁴கரே த⁴ம்மே, விசினாமி இதோ சிதோ;

    ‘‘Handa buddhakare dhamme, vicināmi ito cito;

    உத்³த⁴ங் அதோ⁴ த³ஸ தி³ஸா, யாவதா த⁴ம்மதா⁴துயா.

    Uddhaṃ adho dasa disā, yāvatā dhammadhātuyā.

    ‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், பட²மங் தா³னபாரமிங்;

    ‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, paṭhamaṃ dānapāramiṃ;

    புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, அனுசிண்ணங் மஹாபத²ங்.

    Pubbakehi mahesīhi, anuciṇṇaṃ mahāpathaṃ.

    ‘‘இமங் த்வங் பட²மங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ paṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    தா³னபாரமிதங் க³ச்ச², யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.

    Dānapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ‘‘யதா²பி கும்போ⁴ ஸம்புண்ணோ, யஸ்ஸ கஸ்ஸசி அதோ⁴கதோ;

    ‘‘Yathāpi kumbho sampuṇṇo, yassa kassaci adhokato;

    வமதேவுத³கங் நிஸ்ஸேஸங், ந தத்த² பரிரக்க²தி.

    Vamatevudakaṃ nissesaṃ, na tattha parirakkhati.

    ‘‘ததே²வ யாசகே தி³ஸ்வா, ஹீனமுக்கட்ட²மஜ்ஜி²மே;

    ‘‘Tatheva yācake disvā, hīnamukkaṭṭhamajjhime;

    த³தா³ஹி தா³னங் நிஸ்ஸேஸங், கும்போ⁴ விய அதோ⁴கதோ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.115-119);

    Dadāhi dānaṃ nissesaṃ, kumbho viya adhokato’’ti. (bu. vaṃ. 2.115-119);

    அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ து³தியங் ஸீலபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய ஸீலபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி. யதா² ஹி சமரீ மிகோ³ நாம ஜீவிதங் அனோலோகெத்வா அத்தனோ வாலமேவ ரக்க²தி, ஏவங் த்வம்பி இதோ பட்டா²ய ஜீவிதம்பி அனோலோகெத்வா ஸீலமேவ ரக்க²மானோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி து³தியங் ஸீலபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato dutiyaṃ sīlapāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya sīlapāramimpi pūreyyāsi. Yathā hi camarī migo nāma jīvitaṃ anoloketvā attano vālameva rakkhati, evaṃ tvampi ito paṭṭhāya jīvitampi anoloketvā sīlameva rakkhamāno buddho bhavissasī’’ti dutiyaṃ sīlapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;

    ‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.

    ‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், து³தியங் ஸீலபாரமிங்;

    ‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, dutiyaṃ sīlapāramiṃ;

    புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ‘‘இமங் த்வங் து³தியங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ dutiyaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    ஸீலபாரமிதங் க³ச்ச², யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.

    Sīlapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ‘‘யதா²பி சமரீ வாலங், கிஸ்மிஞ்சி படிலக்³கி³தங்;

    ‘‘Yathāpi camarī vālaṃ, kismiñci paṭilaggitaṃ;

    உபேதி மரணங் தத்த², ந விகோபேதி வாலதி⁴ங்.

    Upeti maraṇaṃ tattha, na vikopeti vāladhiṃ.

    ‘‘ததே²வ சதூஸு பூ⁴மீஸு, ஸீலானி பரிபூரய;

    ‘‘Tatheva catūsu bhūmīsu, sīlāni paripūraya;

    பரிரக்க² ஸதா³ ஸீலங், சமரீ விய வாலதி⁴’’ந்தி. (பு³॰ வங்॰ 2.120-124);

    Parirakkha sadā sīlaṃ, camarī viya vāladhi’’nti. (bu. vaṃ. 2.120-124);

    அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ ததியங் நெக்க²ம்மபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய நெக்க²ம்மபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி. யதா² ஹி சிரங் ப³ந்த⁴னாகா³ரே வஸமானோ புரிஸோ ந தத்த² ஸினேஹங் கரோதி, அத² கோ² உக்கண்ட²தியேவ, அவஸிதுகாமோ ஹோதி, ஏவமேவ த்வம்பி ஸப்³ப³ப⁴வே ப³ந்த⁴னாகா³ரஸதி³ஸே கத்வா ஸப்³ப³ப⁴வேஹி உக்கண்டி²தோ முச்சிதுகாமோ ஹுத்வா நெக்க²ம்மாபி⁴முகோ²வ ஹோஹி. ஏவங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி ததியங் நெக்க²ம்மபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato tatiyaṃ nekkhammapāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya nekkhammapāramimpi pūreyyāsi. Yathā hi ciraṃ bandhanāgāre vasamāno puriso na tattha sinehaṃ karoti, atha kho ukkaṇṭhatiyeva, avasitukāmo hoti, evameva tvampi sabbabhave bandhanāgārasadise katvā sabbabhavehi ukkaṇṭhito muccitukāmo hutvā nekkhammābhimukhova hohi. Evaṃ buddho bhavissasī’’ti tatiyaṃ nekkhammapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;

    ‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.

    ‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், ததியங் நெக்க²ம்மபாரமிங்;

    ‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, tatiyaṃ nekkhammapāramiṃ;

    புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ‘‘இமங் த்வங் ததியங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ tatiyaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    நெக்க²ம்மபாரமிதங் க³ச்ச², யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.

    Nekkhammapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ‘‘யதா² அந்து³க⁴ரே புரிஸோ, சிரவுத்தோ² து³க²ட்டிதோ;

    ‘‘Yathā andughare puriso, ciravuttho dukhaṭṭito;

    ந தத்த² ராக³ங் ஜனேதி, முத்திமேவ க³வேஸதி.

    Na tattha rāgaṃ janeti, muttimeva gavesati.

    ‘‘ததே²வ த்வங் ஸப்³ப³ப⁴வே, பஸ்ஸ அந்து³க⁴ரங் விய;

    ‘‘Tatheva tvaṃ sabbabhave, passa andugharaṃ viya;

    நெக்க²ம்மாபி⁴முகோ² ஹோஹி, ப⁴வதோ பரிமுத்தியா’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.125-129);

    Nekkhammābhimukho hohi, bhavato parimuttiyā’’ti. (bu. vaṃ. 2.125-129);

    அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ சதுத்த²ங் பஞ்ஞாபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய பஞ்ஞாபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி. ஹீனமஜ்ஜி²முக்கட்டே²ஸு கஞ்சி அவஜ்ஜெத்வா ஸப்³பே³பி பண்டி³தே உபஸங்கமித்வா பஞ்ஹங் புச்செ²ய்யாஸி. யதா² ஹி பிண்ட³பாதிகோ பி⁴க்கு² ஹீனாதி³பே⁴தே³ஸு குலேஸு கிஞ்சி அவஜ்ஜெத்வா படிபாடியா பிண்டா³ய சரந்தோ கி²ப்பங் யாபனங் லப⁴தி, ஏவங் த்வம்பி ஸப்³ப³பண்டி³தே உபஸங்கமித்வா பஞ்ஹங் புச்ச²ந்தோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி சதுத்த²ங் பஞ்ஞாபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato catutthaṃ paññāpāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya paññāpāramimpi pūreyyāsi. Hīnamajjhimukkaṭṭhesu kañci avajjetvā sabbepi paṇḍite upasaṅkamitvā pañhaṃ puccheyyāsi. Yathā hi piṇḍapātiko bhikkhu hīnādibhedesu kulesu kiñci avajjetvā paṭipāṭiyā piṇḍāya caranto khippaṃ yāpanaṃ labhati, evaṃ tvampi sabbapaṇḍite upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchanto buddho bhavissasī’’ti catutthaṃ paññāpāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;

    ‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.

    ‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், சதுத்த²ங் பஞ்ஞாபாரமிங்;

    ‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, catutthaṃ paññāpāramiṃ;

    புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ‘‘இமங் த்வங் சதுத்த²ங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ catutthaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    பஞ்ஞாபாரமிதங் க³ச்ச², யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.

    Paññāpāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ‘‘யதா²பி பி⁴க்கு² பி⁴க்க²ந்தோ, ஹீனமுக்கட்ட²மஜ்ஜி²மே;

    ‘‘Yathāpi bhikkhu bhikkhanto, hīnamukkaṭṭhamajjhime;

    குலானி ந விவஜ்ஜெந்தோ, ஏவங் லப⁴தி யாபனங்.

    Kulāni na vivajjento, evaṃ labhati yāpanaṃ.

    ‘‘ததே²வ த்வங் ஸப்³ப³காலங், பரிபுச்ச²ங் பு³த⁴ங் ஜனங்;

    ‘‘Tatheva tvaṃ sabbakālaṃ, paripucchaṃ budhaṃ janaṃ;

    பஞ்ஞாபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.130-134);

    Paññāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti. (bu. vaṃ. 2.130-134);

    அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ பஞ்சமங் வீரியபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய வீரியபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி, யதா² ஹி ஸீஹோ மிக³ராஜா ஸப்³பி³ரியாபதே²ஸு த³ள்ஹவீரியோ ஹோதி, ஏவங் த்வம்பி ஸப்³ப³ப⁴வேஸு ஸப்³பி³ரியாபதே²ஸு த³ள்ஹவீரியோ அனோலீனவீரியோ ஸமானோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி பஞ்சமங் வீரியபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato pañcamaṃ vīriyapāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya vīriyapāramimpi pūreyyāsi, yathā hi sīho migarājā sabbiriyāpathesu daḷhavīriyo hoti, evaṃ tvampi sabbabhavesu sabbiriyāpathesu daḷhavīriyo anolīnavīriyo samāno buddho bhavissasī’’ti pañcamaṃ vīriyapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;

    ‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.

    ‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், பஞ்சமங் வீரியபாரமிங்;

    ‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, pañcamaṃ vīriyapāramiṃ;

    புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ‘‘இமங் த்வங் பஞ்சமங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ pañcamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    வீரியபாரமிதங் க³ச்ச², யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.

    Vīriyapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ‘‘யதா²பி ஸீஹோ மிக³ராஜா, நிஸஜ்ஜட்டா²னசங்கமே;

    ‘‘Yathāpi sīho migarājā, nisajjaṭṭhānacaṅkame;

    அலீனவீரியோ ஹோதி, பக்³க³ஹிதமனோ ஸதா³.

    Alīnavīriyo hoti, paggahitamano sadā.

    ‘‘ததே²வ த்வங் ஸப்³ப³ப⁴வே, பக்³க³ண்ஹ வீரியங் த³ள்ஹங்;

    ‘‘Tatheva tvaṃ sabbabhave, paggaṇha vīriyaṃ daḷhaṃ;

    வீரியபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.135-139);

    Vīriyapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti. (bu. vaṃ. 2.135-139);

    அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ ச²ட்ட²ங் க²ந்திபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய க²ந்திபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி, ஸம்மானநேபி அவமானநேபி க²மோவ ப⁴வெய்யாஸி. யதா² ஹி பத²வியங் நாம ஸுசிம்பி நிக்கி²பந்தி அஸுசிம்பி, ந தேன பத²வீ ஸினேஹங் படிக⁴ங் கரோதி, க²மதி ஸஹதி அதி⁴வாஸேதியேவ, ஏவமேவ த்வம்பி ஸம்மானநேபி அவமானநேபி க²மோவ ஸமானோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி ச²ட்ட²ங் க²ந்திபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato chaṭṭhaṃ khantipāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya khantipāramimpi pūreyyāsi, sammānanepi avamānanepi khamova bhaveyyāsi. Yathā hi pathaviyaṃ nāma sucimpi nikkhipanti asucimpi, na tena pathavī sinehaṃ paṭighaṃ karoti, khamati sahati adhivāsetiyeva, evameva tvampi sammānanepi avamānanepi khamova samāno buddho bhavissasī’’ti chaṭṭhaṃ khantipāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;

    ‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.

    ‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், ச²ட்ட²மங் க²ந்திபாரமிங்;

    ‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, chaṭṭhamaṃ khantipāramiṃ;

    புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ‘‘இமங் த்வங் ச²ட்ட²மங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ chaṭṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    தத்த² அத்³வெஜ்ஜ²மானஸோ, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸி.

    Tattha advejjhamānaso, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ‘‘யதா²பி பத²வீ நாம, ஸுசிம்பி அஸுசிம்பி ச;

    ‘‘Yathāpi pathavī nāma, sucimpi asucimpi ca;

    ஸப்³ப³ங் ஸஹதி நிக்கே²பங், ந கரோதி படிக⁴ங் தயா.

    Sabbaṃ sahati nikkhepaṃ, na karoti paṭighaṃ tayā.

    ‘‘ததே²வ த்வம்பி ஸப்³பே³ஸங், ஸம்மானாவமானக்க²மோ;

    ‘‘Tatheva tvampi sabbesaṃ, sammānāvamānakkhamo;

    க²ந்திபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.140-144);

    Khantipāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti. (bu. vaṃ. 2.140-144);

    அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ ஸத்தமங் ஸச்சபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய ஸச்சபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி, அஸனியா மத்த²கே பதமானாயபி த⁴னாதீ³னங் அத்தா²ய ச²ந்தா³தீ³னங் வஸேன ஸம்பஜானமுஸாவாத³ங் நாம மா பா⁴ஸி. யதா² ஹி ஓஸதீ⁴ தாரகா நாம ஸப்³ப³உதூஸு அத்தனோ க³மனவீதி²ங் ஜஹித்வா அஞ்ஞாய வீதி²யா ந க³ச்ச²தி, ஸகவீதி²யாவ க³ச்ச²தி, ஏவமேவ த்வம்பி ஸச்சங் பஹாய முஸாவாத³ங் நாம அவத³ந்தோயேவ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி ஸத்தமங் ஸச்சபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato sattamaṃ saccapāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya saccapāramimpi pūreyyāsi, asaniyā matthake patamānāyapi dhanādīnaṃ atthāya chandādīnaṃ vasena sampajānamusāvādaṃ nāma mā bhāsi. Yathā hi osadhī tārakā nāma sabbautūsu attano gamanavīthiṃ jahitvā aññāya vīthiyā na gacchati, sakavīthiyāva gacchati, evameva tvampi saccaṃ pahāya musāvādaṃ nāma avadantoyeva buddho bhavissasī’’ti sattamaṃ saccapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;

    ‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.

    ‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், ஸத்தமங் ஸச்சபாரமிங்;

    ‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, sattamaṃ saccapāramiṃ;

    புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ‘‘இமங் த்வங் ஸத்தமங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ sattamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    தத்த² அத்³வெஜ்ஜ²வசனோ, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸி.

    Tattha advejjhavacano, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ‘‘யதா²பி ஓஸதீ⁴ நாம, துலாபூ⁴தா ஸதே³வகே;

    ‘‘Yathāpi osadhī nāma, tulābhūtā sadevake;

    ஸமயே உதுவஸ்ஸே வா, ந வோக்கமதி வீதி²தோ.

    Samaye utuvasse vā, na vokkamati vīthito.

    ‘‘ததே²வ த்வம்பி ஸச்சேஸு, மா வோக்கமஸி வீதி²தோ;

    ‘‘Tatheva tvampi saccesu, mā vokkamasi vīthito;

    ஸச்சபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.145-149);

    Saccapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti. (bu. vaṃ. 2.145-149);

    அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ அட்ட²மங் அதி⁴ட்டா²னபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய அதி⁴ட்டா²னபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி, யங் அதி⁴ட்டா²ஸி, தஸ்மிங் அதி⁴ட்டா²னே நிச்சலோவ ப⁴வெய்யாஸி. யதா² ஹி பப்³ப³தோ நாம ஸப்³பா³ஸு தி³ஸாஸு வாதேஹி பஹடோ ந கம்பதி ந சலதி, அத்தனோ டா²னேயேவ திட்ட²தி, ஏவமேவ த்வம்பி அத்தனோ அதி⁴ட்டா²னே நிச்சலோ ஹொந்தோவ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி அட்ட²மங் அதி⁴ட்டா²னபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato aṭṭhamaṃ adhiṭṭhānapāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya adhiṭṭhānapāramimpi pūreyyāsi, yaṃ adhiṭṭhāsi, tasmiṃ adhiṭṭhāne niccalova bhaveyyāsi. Yathā hi pabbato nāma sabbāsu disāsu vātehi pahaṭo na kampati na calati, attano ṭhāneyeva tiṭṭhati, evameva tvampi attano adhiṭṭhāne niccalo hontova buddho bhavissasī’’ti aṭṭhamaṃ adhiṭṭhānapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;

    ‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.

    ‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், அட்ட²மங் அதி⁴ட்டா²னபாரமிங்;

    ‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, aṭṭhamaṃ adhiṭṭhānapāramiṃ;

    புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ‘‘இமங் த்வங் அட்ட²மங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ aṭṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    தத்த² த்வங் அசலோ ஹுத்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸி.

    Tattha tvaṃ acalo hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ‘‘யதா²பி பப்³ப³தோ ஸேலோ, அசலோ ஸுப்பதிட்டி²தோ;

    ‘‘Yathāpi pabbato selo, acalo suppatiṭṭhito;

    ந கம்பதி பு⁴ஸவாதேஹி, ஸகட்டா²னேவ திட்ட²தி.

    Na kampati bhusavātehi, sakaṭṭhāneva tiṭṭhati.

    ‘‘ததே²வ த்வம்பி அதி⁴ட்டா²னே, ஸப்³ப³தா³ அசலோ ப⁴வ;

    ‘‘Tatheva tvampi adhiṭṭhāne, sabbadā acalo bhava;

    அதி⁴ட்டா²னபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.150-154);

    Adhiṭṭhānapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti. (bu. vaṃ. 2.150-154);

    அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ நவமங் மெத்தாபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய மெத்தாபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி, ஹிதேஸுபி அஹிதேஸுபி ஏகசித்தோ ப⁴வெய்யாஸி. யதா² ஹி உத³கங் நாம பாபஜனஸ்ஸபி கல்யாணஜனஸ்ஸபி ஸீதபா⁴வங் ஏகஸதி³ஸங் கத்வா ப²ரதி, ஏவமேவ த்வம்பி ஸப்³பே³ஸு ஸத்தேஸு மெத்தசித்தேன ஏகசித்தோவ ஹொந்தோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி நவமங் மெத்தாபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato navamaṃ mettāpāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya mettāpāramimpi pūreyyāsi, hitesupi ahitesupi ekacitto bhaveyyāsi. Yathā hi udakaṃ nāma pāpajanassapi kalyāṇajanassapi sītabhāvaṃ ekasadisaṃ katvā pharati, evameva tvampi sabbesu sattesu mettacittena ekacittova honto buddho bhavissasī’’ti navamaṃ mettāpāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;

    ‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.

    ‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், நவமங் மெத்தாபாரமிங்;

    ‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, navamaṃ mettāpāramiṃ;

    புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ‘‘இமங் த்வங் நவமங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ navamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    மெத்தாய அஸமோ ஹோஹி, யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.

    Mettāya asamo hohi, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ‘‘யதா²பி உத³கங் நாம, கல்யாணே பாபகே ஜனே;

    ‘‘Yathāpi udakaṃ nāma, kalyāṇe pāpake jane;

    ஸமங் ப²ரதி ஸீதேன, பவாஹேதி ரஜோமலங்.

    Samaṃ pharati sītena, pavāheti rajomalaṃ.

    ‘‘ததே²வ த்வம்பி ஹிதாஹிதே, ஸமங் மெத்தாய பா⁴வய;

    ‘‘Tatheva tvampi hitāhite, samaṃ mettāya bhāvaya;

    மெத்தாபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.155-159);

    Mettāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti. (bu. vaṃ. 2.155-159);

    அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ த³ஸமங் உபெக்கா²பாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய உபெக்கா²பாரமிம்பி பூரெய்யாஸி, ஸுகே²பி து³க்கே²பி மஜ்ஜ²த்தோவ ப⁴வெய்யாஸி. யதா² ஹி பத²வீ நாம ஸுசிம்பி அஸுசிம்பி பக்கி²பமானே மஜ்ஜ²த்தாவ ஹோதி, ஏவமேவ த்வம்பி ஸுக²து³க்கே²ஸு மஜ்ஜ²த்தோவ ஹொந்தோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி த³ஸமங் உபெக்கா²பாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato dasamaṃ upekkhāpāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya upekkhāpāramimpi pūreyyāsi, sukhepi dukkhepi majjhattova bhaveyyāsi. Yathā hi pathavī nāma sucimpi asucimpi pakkhipamāne majjhattāva hoti, evameva tvampi sukhadukkhesu majjhattova honto buddho bhavissasī’’ti dasamaṃ upekkhāpāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;

    ‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.

    ‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், த³ஸமங் உபெக்கா²பாரமிங்;

    ‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, dasamaṃ upekkhāpāramiṃ;

    புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ‘‘இமங் த்வங் த³ஸமங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ dasamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    துலாபூ⁴தோ த³ள்ஹோ ஹுத்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸி.

    Tulābhūto daḷho hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ‘‘யதா²பி பத²வீ நாம, நிக்கி²த்தங் அஸுசிங் ஸுசிங்;

    ‘‘Yathāpi pathavī nāma, nikkhittaṃ asuciṃ suciṃ;

    உபெக்க²தி உபோ⁴பேதே, கோபானுனயவஜ்ஜிதா.

    Upekkhati ubhopete, kopānunayavajjitā.

    ‘‘ததே²வ த்வம்பி ஸுக²து³க்கே², துலாபூ⁴தோ ஸதா³ ப⁴வ;

    ‘‘Tatheva tvampi sukhadukkhe, tulābhūto sadā bhava;

    உபெக்கா²பாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.160-164);

    Upekkhāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti. (bu. vaṃ. 2.160-164);

    ததோ சிந்தேஸி – ‘‘இமஸ்மிங் லோகே போ³தி⁴ஸத்தேஹி பூரேதப்³பா³ போ³தி⁴பரிபாசனா பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மா எத்தகாயேவ , த³ஸ பாரமியோ ட²பெத்வா அஞ்ஞே நத்தி². இமாபி த³ஸ பாரமியோ உத்³த⁴ங் ஆகாஸேபி நத்தி², ஹெட்டா² பத²வியம்பி, புரத்தி²மாதீ³ஸு தி³ஸாஸுபி நத்தி², மய்ஹங்யேவ பன ஹத³யப்³ப⁴ந்தரே பதிட்டி²தா’’தி. ஏவங் தாஸங் ஹத³யே பதிட்டி²தபா⁴வங் தி³ஸ்வா ஸப்³பா³பி தா த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ய புனப்புனங் ஸம்மஸந்தோ அனுலோமபடிலோமங் ஸம்மஸதி, பரியந்தே க³ஹெத்வா ஆதி³ங் பாபேதி, ஆதி³ம்ஹி க³ஹெத்வா பரியந்தங் பாபேதி, மஜ்ஜே² க³ஹெத்வா உப⁴தோ கோடிங் பாபெத்வா ஓஸாபேதி, உப⁴தோ கோடீஸு க³ஹெத்வா மஜ்ஜ²ங் பாபெத்வா ஓஸாபேதி. பா³ஹிரகப⁴ண்ட³பரிச்சாகோ³ தா³னபாரமீ நாம, அங்க³பரிச்சாகோ³ தா³னஉபபாரமீ நாம, ஜீவிதபரிச்சாகோ³ தா³னபரமத்த²பாரமீ நாமாதி த³ஸ பாரமியோ த³ஸ உபபாரமியோ த³ஸ பரமத்த²பாரமியோதி ஸமத்திங்ஸ பாரமியோ தேலயந்தங் வினிவட்டெந்தோ விய மஹாமேருங் மத்த²ங் கத்வா சக்கவாளமஹாஸமுத்³த³ங் ஆலுளெந்தோ விய ச ஸம்மஸதி. தஸ்ஸேவங் த³ஸ பாரமியோ ஸம்மஸந்தஸ்ஸ த⁴ம்மதேஜேன சதுனஹுதாதி⁴கத்³வியோஜனஸதஸஹஸ்ஸப³ஹலா அயங் மஹாபத²வீ ஹத்தி²னா அக்கந்தனளகலாபோ விய, பீளியமானங் உச்சு²யந்தங் விய ச மஹாவிரவங் விரவமானா ஸங்கம்பி ஸம்பகம்பி ஸம்பவேதி⁴. குலாலசக்கங் விய தேலயந்தசக்கங் விய ச பரிப்³ப⁴மி. தேன வுத்தங் –

    Tato cintesi – ‘‘imasmiṃ loke bodhisattehi pūretabbā bodhiparipācanā buddhakārakadhammā ettakāyeva , dasa pāramiyo ṭhapetvā aññe natthi. Imāpi dasa pāramiyo uddhaṃ ākāsepi natthi, heṭṭhā pathaviyampi, puratthimādīsu disāsupi natthi, mayhaṃyeva pana hadayabbhantare patiṭṭhitā’’ti. Evaṃ tāsaṃ hadaye patiṭṭhitabhāvaṃ disvā sabbāpi tā daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāya punappunaṃ sammasanto anulomapaṭilomaṃ sammasati, pariyante gahetvā ādiṃ pāpeti, ādimhi gahetvā pariyantaṃ pāpeti, majjhe gahetvā ubhato koṭiṃ pāpetvā osāpeti, ubhato koṭīsu gahetvā majjhaṃ pāpetvā osāpeti. Bāhirakabhaṇḍapariccāgo dānapāramī nāma, aṅgapariccāgo dānaupapāramī nāma, jīvitapariccāgo dānaparamatthapāramī nāmāti dasa pāramiyo dasa upapāramiyo dasa paramatthapāramiyoti samattiṃsa pāramiyo telayantaṃ vinivaṭṭento viya mahāmeruṃ matthaṃ katvā cakkavāḷamahāsamuddaṃ āluḷento viya ca sammasati. Tassevaṃ dasa pāramiyo sammasantassa dhammatejena catunahutādhikadviyojanasatasahassabahalā ayaṃ mahāpathavī hatthinā akkantanaḷakalāpo viya, pīḷiyamānaṃ ucchuyantaṃ viya ca mahāviravaṃ viravamānā saṅkampi sampakampi sampavedhi. Kulālacakkaṃ viya telayantacakkaṃ viya ca paribbhami. Tena vuttaṃ –

    ‘‘எத்தகாயேவ தே லோகே, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா;

    ‘‘Ettakāyeva te loke, ye dhammā bodhipācanā;

    தது³த்³த⁴ங் நத்தி² அஞ்ஞத்ர, த³ள்ஹங் தத்த² பதிட்ட²ஹ.

    Taduddhaṃ natthi aññatra, daḷhaṃ tattha patiṭṭhaha.

    ‘‘இமே த⁴ம்மே ஸம்மஸதோ, ஸபா⁴வரஸலக்க²ணே;

    ‘‘Ime dhamme sammasato, sabhāvarasalakkhaṇe;

    த⁴ம்மதேஜேன வஸுதா⁴, த³ஸஸஹஸ்ஸீ பகம்பத².

    Dhammatejena vasudhā, dasasahassī pakampatha.

    ‘‘சலதி ரவதி பத²வீ, உச்சு²யந்தங்வ பீளிதங்;

    ‘‘Calati ravati pathavī, ucchuyantaṃva pīḷitaṃ;

    தேலயந்தே யதா² சக்கங், ஏவங் கம்பதி மேத³னீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.165-167);

    Telayante yathā cakkaṃ, evaṃ kampati medanī’’ti. (bu. vaṃ. 2.165-167);

    மஹாபத²வியா கம்பமானாய ரம்மனக³ரவாஸினோ ஸண்டா²துங் அஸக்கொந்தா யுக³ந்தவாதப்³பா⁴ஹதா மஹாஸாலா விய முச்சி²தா பபதிங்ஸு. க⁴டாதீ³னி குலாலபா⁴ஜனானி பவட்டந்தானி அஞ்ஞமஞ்ஞங் பஹரந்தானி சுண்ணவிசுண்ணானி அஹேஸுங். மஹாஜனோ பீ⁴ததஸிதோ ஸத்தா²ரங் உபஸங்கமித்வா ‘‘கிங் நு கோ² ப⁴க³வா நாகா³வட்டோ அயங், பூ⁴தயக்க²தே³வதாஸு அஞ்ஞதராவட்டோ வாதி ந ஹி மயங் ஏதங் ஜானாம, அபிச கோ² ஸப்³போ³பி அயங் மஹாஜனோ உபத்³து³தோ, கிங் நு கோ² இமஸ்ஸ லோகஸ்ஸ பாபகங் ப⁴விஸ்ஸதி, உதா³ஹு கல்யாணங், கதே²த² நோ ஏதங் காரண’’ந்தி ஆஹ. அத² ஸத்தா² தேஸங் கத²ங் ஸுத்வா ‘‘தும்ஹே மா பா⁴யத², மா சிந்தயித்த², நத்தி² வோ இதோனிதா³னங் ப⁴யங். யோ ஸோ மயா அஜ்ஜ ‘ஸுமேத⁴பண்டி³தோ அனாக³தே கோ³தமோ நாம பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’தி ப்³யாகதோ, ஸோ இதா³னி த³ஸ பாரமியோ ஸம்மஸதி, தஸ்ஸ ஸம்மஸந்தஸ்ஸ விலோளெந்தஸ்ஸ த⁴ம்மதேஜேன ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸீ லோகதா⁴து ஏகப்பஹாரேன கம்பதி சேவ ரவதி சா’’தி ஆஹ. தேன வுத்தங் –

    Mahāpathaviyā kampamānāya rammanagaravāsino saṇṭhātuṃ asakkontā yugantavātabbhāhatā mahāsālā viya mucchitā papatiṃsu. Ghaṭādīni kulālabhājanāni pavaṭṭantāni aññamaññaṃ paharantāni cuṇṇavicuṇṇāni ahesuṃ. Mahājano bhītatasito satthāraṃ upasaṅkamitvā ‘‘kiṃ nu kho bhagavā nāgāvaṭṭo ayaṃ, bhūtayakkhadevatāsu aññatarāvaṭṭo vāti na hi mayaṃ etaṃ jānāma, apica kho sabbopi ayaṃ mahājano upadduto, kiṃ nu kho imassa lokassa pāpakaṃ bhavissati, udāhu kalyāṇaṃ, kathetha no etaṃ kāraṇa’’nti āha. Atha satthā tesaṃ kathaṃ sutvā ‘‘tumhe mā bhāyatha, mā cintayittha, natthi vo itonidānaṃ bhayaṃ. Yo so mayā ajja ‘sumedhapaṇḍito anāgate gotamo nāma buddho bhavissatī’ti byākato, so idāni dasa pāramiyo sammasati, tassa sammasantassa viloḷentassa dhammatejena sakaladasasahassī lokadhātu ekappahārena kampati ceva ravati cā’’ti āha. Tena vuttaṃ –

    ‘‘யாவதா பரிஸா ஆஸி, பு³த்³த⁴ஸ்ஸ பரிவேஸனே;

    ‘‘Yāvatā parisā āsi, buddhassa parivesane;

    பவேத⁴மானா ஸா தத்த², முச்சி²தா ஸேஸி பூ⁴மியா.

    Pavedhamānā sā tattha, mucchitā sesi bhūmiyā.

    ‘‘க⁴டானேகஸஹஸ்ஸானி, கும்பீ⁴னஞ்ச ஸதா ப³ஹூ;

    ‘‘Ghaṭānekasahassāni, kumbhīnañca satā bahū;

    ஸஞ்சுண்ணமதி²தா தத்த², அஞ்ஞமஞ்ஞங் பக⁴ட்டிதா.

    Sañcuṇṇamathitā tattha, aññamaññaṃ paghaṭṭitā.

    ‘‘உப்³பி³க்³கா³ தஸிதா பீ⁴தா, ப⁴ந்தா ப்³யதி²தமானஸா;

    ‘‘Ubbiggā tasitā bhītā, bhantā byathitamānasā;

    மஹாஜனா ஸமாக³ம்ம, தீ³பங்கரமுபாக³முங்.

    Mahājanā samāgamma, dīpaṅkaramupāgamuṃ.

    ‘‘கிங் ப⁴விஸ்ஸதி லோகஸ்ஸ, கல்யாணமத² பாபகங்;

    ‘‘Kiṃ bhavissati lokassa, kalyāṇamatha pāpakaṃ;

    ஸப்³போ³ உபத்³து³தோ லோகோ, தங் வினோதே³ஹி சக்கு²ம.

    Sabbo upadduto loko, taṃ vinodehi cakkhuma.

    ‘‘தேஸங் ததா³ ஸஞ்ஞாபேஸி, தீ³பங்கரோ மஹாமுனி;

    ‘‘Tesaṃ tadā saññāpesi, dīpaṅkaro mahāmuni;

    விஸ்ஸத்தா² ஹோத² மா பா⁴த², இமஸ்மிங் பத²விகம்பனே.

    Vissatthā hotha mā bhātha, imasmiṃ pathavikampane.

    ‘‘யமஹங் அஜ்ஜ ப்³யாகாஸிங், ‘பு³த்³தோ⁴ லோகே ப⁴விஸ்ஸதி’;

    ‘‘Yamahaṃ ajja byākāsiṃ, ‘buddho loke bhavissati’;

    ஏஸோ ஸம்மஸதி த⁴ம்மங், புப்³ப³கங் ஜினஸேவிதங்.

    Eso sammasati dhammaṃ, pubbakaṃ jinasevitaṃ.

    ‘‘தஸ்ஸ ஸம்மஸதோ த⁴ம்மங், பு³த்³த⁴பூ⁴மிங் அஸேஸதோ;

    ‘‘Tassa sammasato dhammaṃ, buddhabhūmiṃ asesato;

    தேனாயங் கம்பிதா பத²வீ, த³ஸஸஹஸ்ஸீ ஸதே³வகே’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.168-174);

    Tenāyaṃ kampitā pathavī, dasasahassī sadevake’’ti. (bu. vaṃ. 2.168-174);

    மஹாஜனோ ததா²க³தஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா ஹட்ட²துட்டோ² மாலாக³ந்த⁴விலேபனங் ஆதா³ய ரம்மனக³ரா நிக்க²மித்வா போ³தி⁴ஸத்தங் உபஸங்கமித்வா மாலாக³ந்தா⁴தீ³ஹி பூஜெத்வா வந்தி³த்வா பத³க்கி²ணங் கத்வா ரம்மனக³ரமேவ பாவிஸி. போ³தி⁴ஸத்தோபி த³ஸ பாரமியோ ஸம்மஸித்வா வீரியங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ய நிஸின்னாஸனா வுட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –

    Mahājano tathāgatassa vacanaṃ sutvā haṭṭhatuṭṭho mālāgandhavilepanaṃ ādāya rammanagarā nikkhamitvā bodhisattaṃ upasaṅkamitvā mālāgandhādīhi pūjetvā vanditvā padakkhiṇaṃ katvā rammanagarameva pāvisi. Bodhisattopi dasa pāramiyo sammasitvā vīriyaṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāya nisinnāsanā vuṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘பு³த்³த⁴ஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா, மனோ நிப்³பா³யி தாவதே³;

    ‘‘Buddhassa vacanaṃ sutvā, mano nibbāyi tāvade;

    ஸப்³பே³ மங் உபஸங்கம்ம, புனாபி அபி⁴வந்தி³ஸுங்.

    Sabbe maṃ upasaṅkamma, punāpi abhivandisuṃ.

    ‘‘ஸமாதி³யித்வா பு³த்³த⁴கு³ணங், த³ள்ஹங் கத்வான மானஸங்;

    ‘‘Samādiyitvā buddhaguṇaṃ, daḷhaṃ katvāna mānasaṃ;

    தீ³பங்கரங் நமஸ்ஸித்வா, ஆஸனா வுட்ட²ஹிங் ததா³’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.175-176);

    Dīpaṅkaraṃ namassitvā, āsanā vuṭṭhahiṃ tadā’’ti. (bu. vaṃ. 2.175-176);

    அத² போ³தி⁴ஸத்தங் ஆஸனா வுட்ட²ஹந்தங் ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளதே³வதா ஸன்னிபதித்வா தி³ப்³பே³ஹி மாலாக³ந்தே⁴ஹி பூஜெத்வா வந்தி³த்வா ‘‘அய்ய ஸுமேத⁴தாபஸ, தயா அஜ்ஜ தீ³பங்கரத³ஸப³லஸ்ஸ பாத³மூலே மஹதீ பத்த²னா பத்தி²தா, ஸா தே அனந்தராயேன ஸமிஜ்ஜ²து, மா தே ப⁴யங் வா ச²ம்பி⁴தத்தங் வா அஹோஸி, ஸரீரே அப்பமத்தகோபி ரோகோ³ மா உப்பஜ்ஜது, கி²ப்பங் பாரமியோ பூரெத்வா ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் படிவிஜ்ஜ². யதா² புப்பூ²பக³ப²லூபக³ருக்கா² ஸமயே புப்ப²ந்தி சேவ ப²லந்தி ச, ததே²வ த்வம்பி தங் ஸமயங் அனதிக்கமித்வா கி²ப்பங் ஸம்போ³தி⁴முத்தமங் பு²ஸஸ்ஸூ’’திஆதீ³னி து²திமங்க³லானி பயிருதா³ஹங்ஸு. ஏவஞ்ச பயிருதா³ஹித்வா அத்தனோ அத்தனோ தே³வட்டா²னமேவ அக³மங்ஸு. போ³தி⁴ஸத்தோபி தே³வதாஹி அபி⁴த்த²விதோ – ‘‘அஹங் த³ஸ பாரமியோ பூரெத்வா கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானங் சதுன்னங் அஸங்க்²யெய்யானங் மத்த²கே பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸாமீ’’தி வீரியங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ய நப⁴ங் அப்³பு⁴க்³க³ந்த்வா ஹிமவந்தமேவ அக³மாஸி. தேன வுத்தங் –

    Atha bodhisattaṃ āsanā vuṭṭhahantaṃ sakaladasasahassacakkavāḷadevatā sannipatitvā dibbehi mālāgandhehi pūjetvā vanditvā ‘‘ayya sumedhatāpasa, tayā ajja dīpaṅkaradasabalassa pādamūle mahatī patthanā patthitā, sā te anantarāyena samijjhatu, mā te bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā ahosi, sarīre appamattakopi rogo mā uppajjatu, khippaṃ pāramiyo pūretvā sammāsambodhiṃ paṭivijjha. Yathā pupphūpagaphalūpagarukkhā samaye pupphanti ceva phalanti ca, tatheva tvampi taṃ samayaṃ anatikkamitvā khippaṃ sambodhimuttamaṃ phusassū’’tiādīni thutimaṅgalāni payirudāhaṃsu. Evañca payirudāhitvā attano attano devaṭṭhānameva agamaṃsu. Bodhisattopi devatāhi abhitthavito – ‘‘ahaṃ dasa pāramiyo pūretvā kappasatasahassādhikānaṃ catunnaṃ asaṅkhyeyyānaṃ matthake buddho bhavissāmī’’ti vīriyaṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāya nabhaṃ abbhuggantvā himavantameva agamāsi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘தி³ப்³ப³ங் மானுஸகங் புப்ப²ங், தே³வா மானுஸகா உபோ⁴;

    ‘‘Dibbaṃ mānusakaṃ pupphaṃ, devā mānusakā ubho;

    ஸமோகிரந்தி புப்பே²ஹி, வுட்ட²ஹந்தஸ்ஸ ஆஸனா.

    Samokiranti pupphehi, vuṭṭhahantassa āsanā.

    ‘‘வேத³யந்தி ச தே ஸொத்தி²ங், தே³வா மானுஸகா உபோ⁴;

    ‘‘Vedayanti ca te sotthiṃ, devā mānusakā ubho;

    மஹந்தங் பத்தி²தங் துய்ஹங், தங் லப⁴ஸ்ஸு யதி²ச்சி²தங்.

    Mahantaṃ patthitaṃ tuyhaṃ, taṃ labhassu yathicchitaṃ.

    ‘‘ஸப்³பீ³தியோ விவஜ்ஜந்து, ஸோகோ ரோகோ³ வினஸ்ஸது;

    ‘‘Sabbītiyo vivajjantu, soko rogo vinassatu;

    மா தே ப⁴வந்த்வந்தராயா, பு²ஸ கி²ப்பங் போ³தி⁴முத்தமங்.

    Mā te bhavantvantarāyā, phusa khippaṃ bodhimuttamaṃ.

    ‘‘யதா²பி ஸமயே பத்தே, புப்ப²ந்தி புப்பி²னோ து³மா;

    ‘‘Yathāpi samaye patte, pupphanti pupphino dumā;

    ததே²வ த்வங் மஹாவீர, பு³த்³த⁴ஞாணேன புப்ப²ஸு.

    Tatheva tvaṃ mahāvīra, buddhañāṇena pupphasu.

    ‘‘யதா² யே கேசி ஸம்பு³த்³தா⁴, பூரயுங் த³ஸ பாரமீ;

    ‘‘Yathā ye keci sambuddhā, pūrayuṃ dasa pāramī;

    ததே²வ த்வங் மஹாவீர, பூரய த³ஸ பாரமீ.

    Tatheva tvaṃ mahāvīra, pūraya dasa pāramī.

    ‘‘யதா² யே கேசி ஸம்பு³த்³தா⁴, போ³தி⁴மண்ட³ம்ஹி பு³ஜ்ஜ²ரே;

    ‘‘Yathā ye keci sambuddhā, bodhimaṇḍamhi bujjhare;

    ததே²வ த்வங் மஹாவீர, பு³ஜ்ஜ²ஸ்ஸு ஜினபோ³தி⁴யங்.

    Tatheva tvaṃ mahāvīra, bujjhassu jinabodhiyaṃ.

    ‘‘யதா² யே கேசி ஸம்பு³த்³தா⁴, த⁴ம்மசக்கங் பவத்தயுங்;

    ‘‘Yathā ye keci sambuddhā, dhammacakkaṃ pavattayuṃ;

    ததே²வ த்வங் மஹாவீர, த⁴ம்மசக்கங் பவத்தய.

    Tatheva tvaṃ mahāvīra, dhammacakkaṃ pavattaya.

    ‘‘புண்ணமாயே யதா² சந்தோ³, பரிஸுத்³தோ⁴ விரோசதி;

    ‘‘Puṇṇamāye yathā cando, parisuddho virocati;

    ததே²வ த்வங் புண்ணமனோ, விரோச த³ஸஸஹஸ்ஸியங்.

    Tatheva tvaṃ puṇṇamano, viroca dasasahassiyaṃ.

    ‘‘ராஹுமுத்தோ யதா² ஸூரியோ, தாபேன அதிரோசதி;

    ‘‘Rāhumutto yathā sūriyo, tāpena atirocati;

    ததே²வ லோகா முச்சித்வா, விரோச ஸிரியா துவங்.

    Tatheva lokā muccitvā, viroca siriyā tuvaṃ.

    ‘‘யதா² யா காசி நதி³யோ, ஓஸரந்தி மஹோத³தி⁴ங்;

    ‘‘Yathā yā kāci nadiyo, osaranti mahodadhiṃ;

    ஏவங் ஸதே³வகா லோகா, ஓஸரந்து தவந்திகே.

    Evaṃ sadevakā lokā, osarantu tavantike.

    ‘‘தேஹி து²தப்பஸத்தோ² ஸோ, த³ஸ த⁴ம்மே ஸமாதி³ய;

    ‘‘Tehi thutappasattho so, dasa dhamme samādiya;

    தே த⁴ம்மே பரிபூரெந்தோ, பவனங் பாவிஸீ ததா³’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.177-187);

    Te dhamme paripūrento, pavanaṃ pāvisī tadā’’ti. (bu. vaṃ. 2.177-187);

    ஸுமேத⁴கதா² நிட்டி²தா.

    Sumedhakathā niṭṭhitā.

    ரம்மனக³ரவாஸினோபி கோ² நக³ரங் பவிஸித்வா பு³த்³த⁴ப்பமுக²ஸ்ஸ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ மஹாதா³னங் அத³ங்ஸு. ஸத்தா² தேஸங் த⁴ம்மங் தே³ஸெத்வா மஹாஜனங் ஸரணாதீ³ஸு பதிட்ட²பெத்வா ரம்மனக³ரா நிக்க²மி. ததோ உத்³த⁴ம்பி யாவதாயுகங் திட்ட²ந்தோ ஸப்³ப³ங் பு³த்³த⁴கிச்சங் கத்வா அனுக்கமேன அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பா³யி. தத்த² யங் வத்தப்³ப³ங், தங் ஸப்³ப³ங் பு³த்³த⁴வங்ஸே வுத்தனயேனேவ வித்தா²ரேதப்³ப³ங். வுத்தஞ்ஹி தத்த² –

    Rammanagaravāsinopi kho nagaraṃ pavisitvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ adaṃsu. Satthā tesaṃ dhammaṃ desetvā mahājanaṃ saraṇādīsu patiṭṭhapetvā rammanagarā nikkhami. Tato uddhampi yāvatāyukaṃ tiṭṭhanto sabbaṃ buddhakiccaṃ katvā anukkamena anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ sabbaṃ buddhavaṃse vuttanayeneva vitthāretabbaṃ. Vuttañhi tattha –

    ‘‘ததா³ தே போ⁴ஜயித்வான, ஸஸங்க⁴ங் லோகனாயகங்;

    ‘‘Tadā te bhojayitvāna, sasaṅghaṃ lokanāyakaṃ;

    உபக³ச்சு²ங் ஸரணங் தஸ்ஸ, தீ³பங்கரஸ்ஸ ஸத்து²னோ.

    Upagacchuṃ saraṇaṃ tassa, dīpaṅkarassa satthuno.

    ‘‘ஸரணக³மனே கஞ்சி, நிவேஸேஸி ததா²க³தோ;

    ‘‘Saraṇagamane kañci, nivesesi tathāgato;

    கஞ்சி பஞ்சஸு ஸீலேஸு, ஸீலே த³ஸவிதே⁴ பரங்.

    Kañci pañcasu sīlesu, sīle dasavidhe paraṃ.

    ‘‘கஸ்ஸசி தே³தி ஸாமஞ்ஞங், சதுரோ ப²லமுத்தமே;

    ‘‘Kassaci deti sāmaññaṃ, caturo phalamuttame;

    கஸ்ஸசி அஸமே த⁴ம்மே, தே³தி ஸோ படிஸம்பி⁴தா³.

    Kassaci asame dhamme, deti so paṭisambhidā.

    ‘‘கஸ்ஸசி வரஸமாபத்தியோ, அட்ட² தே³தி நராஸபோ⁴;

    ‘‘Kassaci varasamāpattiyo, aṭṭha deti narāsabho;

    திஸ்ஸோ கஸ்ஸசி விஜ்ஜாயோ, ச²ளபி⁴ஞ்ஞா பவெச்ச²தி.

    Tisso kassaci vijjāyo, chaḷabhiññā pavecchati.

    ‘‘தேன யோகே³ன ஜனகாயங், ஓவத³தி மஹாமுனி;

    ‘‘Tena yogena janakāyaṃ, ovadati mahāmuni;

    தேன வித்தா²ரிகங் ஆஸி, லோகனாத²ஸ்ஸ ஸாஸனங்.

    Tena vitthārikaṃ āsi, lokanāthassa sāsanaṃ.

    ‘‘மஹாஹனூஸப⁴க்க²ந்தோ⁴, தீ³பங்கரஸனாமகோ;

    ‘‘Mahāhanūsabhakkhandho, dīpaṅkarasanāmako;

    ப³ஹூ ஜனே தாரயதி, பரிமோசேதி து³க்³க³திங்.

    Bahū jane tārayati, parimoceti duggatiṃ.

    ‘‘போ³த⁴னெய்யங் ஜனங் தி³ஸ்வா, ஸதஸஹஸ்ஸேபி யோஜனே;

    ‘‘Bodhaneyyaṃ janaṃ disvā, satasahassepi yojane;

    க²ணேன உபக³ந்த்வான, போ³தே⁴தி தங் மஹாமுனி.

    Khaṇena upagantvāna, bodheti taṃ mahāmuni.

    ‘‘பட²மாபி⁴ஸமயே பு³த்³தோ⁴, கோடிஸதமபோ³த⁴யி;

    ‘‘Paṭhamābhisamaye buddho, koṭisatamabodhayi;

    து³தியாபி⁴ஸமயே நாதோ², நவுதிகோடிமபோ³த⁴யி.

    Dutiyābhisamaye nātho, navutikoṭimabodhayi.

    ‘‘யதா³ ச தே³வப⁴வனம்ஹி, பு³த்³தோ⁴ த⁴ம்மமதே³ஸயி;

    ‘‘Yadā ca devabhavanamhi, buddho dhammamadesayi;

    நவுதிகோடிஸஹஸ்ஸானங், ததியாபி⁴ஸமயோ அஹு.

    Navutikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.

    ‘‘ஸன்னிபாதா தயோ ஆஸுங், தீ³பங்கரஸ்ஸ ஸத்து²னோ;

    ‘‘Sannipātā tayo āsuṃ, dīpaṅkarassa satthuno;

    கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங், பட²மோ ஆஸி ஸமாக³மோ.

    Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo.

    ‘‘புன நாரத³கூடம்ஹி, பவிவேகக³தே ஜினே;

    ‘‘Puna nāradakūṭamhi, pavivekagate jine;

    கீ²ணாஸவா வீதமலா, ஸமிங்ஸு ஸதகோடியோ.

    Khīṇāsavā vītamalā, samiṃsu satakoṭiyo.

    ‘‘யம்ஹி காலே மஹாவீரோ, ஸுத³ஸ்ஸனஸிலுச்சயே;

    ‘‘Yamhi kāle mahāvīro, sudassanasiluccaye;

    நவுதிகோடிஸஹஸ்ஸேஹி, பவாரேஸி மஹாமுனி.

    Navutikoṭisahassehi, pavāresi mahāmuni.

    ‘‘அஹங் தேன ஸமயேன, ஜடிலோ உக்³க³தாபனோ;

    ‘‘Ahaṃ tena samayena, jaṭilo uggatāpano;

    அந்தலிக்க²ம்ஹி சரணோ, பஞ்சாபி⁴ஞ்ஞாஸு பாரகூ³.

    Antalikkhamhi caraṇo, pañcābhiññāsu pāragū.

    ‘‘த³ஸவீஸஸஹஸ்ஸானங், த⁴ம்மாபி⁴ஸமயோ அஹு;

    ‘‘Dasavīsasahassānaṃ, dhammābhisamayo ahu;

    ஏகத்³வின்னங் அபி⁴ஸமயா, க³ணனதோ அஸங்கி²யா.

    Ekadvinnaṃ abhisamayā, gaṇanato asaṅkhiyā.

    ‘‘வித்தா²ரிகங் பா³ஹுஜஞ்ஞங், இத்³த⁴ங் பீ²தங் அஹூ ததா³;

    ‘‘Vitthārikaṃ bāhujaññaṃ, iddhaṃ phītaṃ ahū tadā;

    தீ³பங்கரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ, ஸாஸரங் ஸுவிஸோதி⁴தங்.

    Dīpaṅkarassa bhagavato, sāsaraṃ suvisodhitaṃ.

    ‘‘சத்தாரி ஸதஸஹஸ்ஸானி, ச²ளபி⁴ஞ்ஞா மஹித்³தி⁴கா;

    ‘‘Cattāri satasahassāni, chaḷabhiññā mahiddhikā;

    தீ³பங்கரங் லோகவிது³ங் பரிவாரெந்தி ஸப்³ப³தா³.

    Dīpaṅkaraṃ lokaviduṃ parivārenti sabbadā.

    ‘‘யே கேசி தேன ஸமயேன, ஜஹந்தி மானுஸங் ப⁴வங்;

    ‘‘Ye keci tena samayena, jahanti mānusaṃ bhavaṃ;

    அப்பத்தமானஸா ஸேகா², க³ரஹிதா ப⁴வந்தி தே.

    Appattamānasā sekhā, garahitā bhavanti te.

    ‘‘ஸுபுப்பி²தங் பாவசனங், அரஹந்தேஹி தாதி³பி⁴;

    ‘‘Supupphitaṃ pāvacanaṃ, arahantehi tādibhi;

    கீ²ணாஸவேஹி விமலேஹி, உபஸோப⁴தி ஸப்³ப³தா³.

    Khīṇāsavehi vimalehi, upasobhati sabbadā.

    ‘‘நக³ரங் ரம்மவதீ நாம, ஸுதே³வோ நாம க²த்தியோ;

    ‘‘Nagaraṃ rammavatī nāma, sudevo nāma khattiyo;

    ஸுமேதா⁴ நாம ஜனிகா, தீ³பங்கரஸ்ஸ ஸத்து²னோ.

    Sumedhā nāma janikā, dīpaṅkarassa satthuno.

    ‘‘த³ஸவஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி, அகா³ரங் அஜ்ஜ² ஸோ வஸி;

    ‘‘Dasavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;

    ஹங்ஸா கோஞ்சா மயூரா ச, தயோ பாஸாத³முத்தமா.

    Haṃsā koñcā mayūrā ca, tayo pāsādamuttamā.

    ‘‘தீணி ஸதஸஹஸ்ஸானி, நாரியோ ஸமலங்கதா;

    ‘‘Tīṇi satasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;

    பது³மா நாம ஸா நாரீ, உஸப⁴க்க²ந்தோ⁴ அத்ரஜோ.

    Padumā nāma sā nārī, usabhakkhandho atrajo.

    ‘‘நிமித்தே சதுரோ தி³ஸ்வா, ஹத்தி²யானேன நிக்க²மி;

    ‘‘Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;

    அனூனத³ஸமாஸானி, பதா⁴னே பத³ஹீ ஜினோ.

    Anūnadasamāsāni, padhāne padahī jino.

    ‘‘பதா⁴னசாரங் சரித்வான, அபு³ஜ்ஜி² மானஸங் முனி;

    ‘‘Padhānacāraṃ caritvāna, abujjhi mānasaṃ muni;

    ப்³ரஹ்முனா யாசிதோ ஸந்தோ, தீ³பங்கரோ மஹாமுனி.

    Brahmunā yācito santo, dīpaṅkaro mahāmuni.

    ‘‘வத்தி சக்கங் மஹாவீரோ, நந்தா³ராமே ஸிரீக⁴ரே;

    ‘‘Vatti cakkaṃ mahāvīro, nandārāme sirīghare;

    நிஸின்னோ ஸிரீஸமூலம்ஹி, அகாஸி தித்தி²யமத்³த³னங்.

    Nisinno sirīsamūlamhi, akāsi titthiyamaddanaṃ.

    ‘‘ஸுமங்க³லோ ச திஸ்ஸோ ச, அஹேஸுங் அக்³க³ஸாவகா;

    ‘‘Sumaṅgalo ca tisso ca, ahesuṃ aggasāvakā;

    ஸாக³தோ நாமுபட்டா²கோ, தீ³பங்கரஸ்ஸ ஸத்து²னோ.

    Sāgato nāmupaṭṭhāko, dīpaṅkarassa satthuno.

    ஸுனந்தா³ ச‘‘நந்தா³ சேவ ஸுனந்தா³ ச, அஹேஸுங் அக்³க³ஸாவிகா;

    Sunandā ca‘‘nandā ceva sunandā ca, ahesuṃ aggasāvikā;

    போ³தி⁴ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ, பிப்ப²லீதி பவுச்சதி.

    Bodhi tassa bhagavato, pipphalīti pavuccati.

    ‘‘தபுஸ்ஸப⁴ல்லிகா நாம, அஹேஸுங் அக்³கு³பட்ட²கா;

    ‘‘Tapussabhallikā nāma, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;

    ஸிரிமா கோணா உபட்டி²கா, தீ³பங்கரஸ்ஸ ஸத்து²னோ.

    Sirimā koṇā upaṭṭhikā, dīpaṅkarassa satthuno.

    ‘‘அஸீதிஹத்த²முப்³பே³தோ⁴, தீ³பங்கரோ மஹாமுனி;

    ‘‘Asītihatthamubbedho, dīpaṅkaro mahāmuni;

    ஸோப⁴தி தீ³பருக்கோ²வ, ஸாலராஜாவ பு²ல்லிதோ.

    Sobhati dīparukkhova, sālarājāva phullito.

    ‘‘பபா⁴ விதா⁴வதி தஸ்ஸ, ஸமந்தா த்³வாத³ஸ யோஜனே;

    ‘‘Pabhā vidhāvati tassa, samantā dvādasa yojane;

    ஸதஸஹஸ்ஸவஸ்ஸானி, ஆயு தஸ்ஸ மஹேஸினோ;

    Satasahassavassāni, āyu tassa mahesino;

    தாவதா திட்ட²மானோ ஸோ, தாரேஸி ஜனதங் ப³ஹுங்.

    Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.

    ‘‘ஜோதயித்வான ஸத்³த⁴ம்மங், ஸந்தாரெத்வா மஹாஜனங்;

    ‘‘Jotayitvāna saddhammaṃ, santāretvā mahājanaṃ;

    ஜலித்வா அக்³கி³க²ந்தோ⁴வ, நிப்³பு³தோ ஸோ ஸஸாவகோ.

    Jalitvā aggikhandhova, nibbuto so sasāvako.

    ‘‘ஸா ச இத்³தி⁴ ஸோ ச யஸோ, தானி ச பாதே³ஸு சக்கரதனானி;

    ‘‘Sā ca iddhi so ca yaso, tāni ca pādesu cakkaratanāni;

    ஸப்³ப³ங் தமந்தரஹிதங், நனு ரித்தா ஸப்³ப³ஸங்கா²ராதி.

    Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārāti.

    ‘‘தீ³பங்கரோ ஜினோ ஸத்தா², நந்தா³ராமம்ஹி நிப்³பு³தோ;

    ‘‘Dīpaṅkaro jino satthā, nandārāmamhi nibbuto;

    தத்தே²தஸ்ஸ ஜினதூ²போ, ச²த்திங்ஸுப்³பே³த⁴யோஜனோ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 3.1-31);

    Tatthetassa jinathūpo, chattiṃsubbedhayojano’’ti. (bu. vaṃ. 3.1-31);





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact