| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
5. දීපිකඞ්‌ගපඤ්‌හො
5. Dīpikaṅgapañho
5. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, ‘දීපිකස්‌ස ද්‌වෙ අඞ්‌ගානි ගහෙතබ්‌බානී’ති යං වදෙසි, කතමානි තානි ද්‌වෙ අඞ්‌ගානි ගහෙතබ්‌බානී’’ති? ‘‘යථා, මහාරාජ, දීපිකො අරඤ්‌ඤෙ තිණගහනං වා වනගහනං වා පබ්‌බතගහනං වා නිස්‌සාය නිලීයිත්‌වා මිගෙ ගණ්‌හාති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන විවෙකං සෙවිතබ්‌බං අරඤ්‌ඤං රුක්‌ඛමූලං පබ්‌බතං කන්‌දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්‌ථං අබ්‌භොකාසං පලාලපුඤ්‌ජං අප්‌පසද්‌දං අප්‌පනිග්‌ඝොසං විජනවාතං මනුස්‌සරාහසෙය්‍යකං පටිසල්‌ලානසාරුප්‌පං; විවෙකං සෙවමානො හි, මහාරාජ, යොගී යොගාවචරො නචිරස්‌සෙව ඡළභිඤ්‌ඤාසු ච වසිභාවං පාපුණාති. ඉදං, මහාරාජ, දීපිකස්‌ස පඨමං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං. භාසිතම්‌පෙතං, මහාරාජ, ථෙරෙහි ධම්‌මසඞ්‌ගාහකෙහි –
5. ‘‘Bhante nāgasena, ‘dīpikassa dve aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni dve aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, dīpiko araññe tiṇagahanaṃ vā vanagahanaṃ vā pabbatagahanaṃ vā nissāya nilīyitvā mige gaṇhāti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vivekaṃ sevitabbaṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ appasaddaṃ appanigghosaṃ vijanavātaṃ manussarāhaseyyakaṃ paṭisallānasāruppaṃ; vivekaṃ sevamāno hi, mahārāja, yogī yogāvacaro nacirasseva chaḷabhiññāsu ca vasibhāvaṃ pāpuṇāti. Idaṃ, mahārāja, dīpikassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therehi dhammasaṅgāhakehi –
තථෙවායං බුද්‌ධපුත්‌තො, යුත්‌තයොගො විපස්‌සකො;
Tathevāyaṃ buddhaputto, yuttayogo vipassako;
අරඤ්‌ඤං පවිසිත්‌වාන, ගණ්‌හාති ඵලමුත්‌තම’න්‌ති.
Araññaṃ pavisitvāna, gaṇhāti phalamuttama’nti.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, දීපිකො යං කිඤ්‌චි පසුං වධිත්‌වා වාමෙන පස්‌සෙන පතිතං න භක්‌ඛෙති. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන වෙළුදානෙන වා පත්‌තදානෙන වා පුප්‌ඵදානෙන වා ඵලදානෙන වා සිනානදානෙන වා මත්‌තිකාදානෙන වා චුණ්‌ණදානෙන වා දන්‌තකට්‌ඨදානෙන වා මුඛොදකදානෙන වා චාතුකම්‍යතාය වා මුග්‌ගසුප්‍යතාය 3 වා පාරිභට 4 යතාය වා ජඞ්‌ඝපෙසනීයෙන වා වෙජ්‌ජකම්‌මෙන වා දූතකම්‌මෙන වා පහිණගමනෙන වා පිණ්‌ඩපටිපිණ්‌ඩෙන වා දානානුප්‌පදානෙන වා වත්‌ථුවිජ්‌ජාය වා නක්‌ඛත්‌තවිජ්‌ජාය වා අඞ්‌ගවිජ්‌ජාය 5 වා අඤ්‌ඤතරඤ්‌ඤතරෙන වා බුද්‌ධප්‌පටිකුට්‌ඨෙන මිච්‌ඡාජීවෙන නිප්‌ඵාදිතං භොජනං න භුඤ්‌ජිතබ්‌බං 6 වාමෙන පස්‌සෙන පතිතං පසුං විය දීපිකො. ඉදං, මහාරාජ, දීපිකස්‌ස දුතියං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං. භාසිතම්‌පෙතං, මහාරාජ, ථෙරෙන සාරිපුත්‌තෙන ධම්‌මසෙනාපතිනා –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, dīpiko yaṃ kiñci pasuṃ vadhitvā vāmena passena patitaṃ na bhakkheti. Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena veḷudānena vā pattadānena vā pupphadānena vā phaladānena vā sinānadānena vā mattikādānena vā cuṇṇadānena vā dantakaṭṭhadānena vā mukhodakadānena vā cātukamyatāya vā muggasupyatāya 7 vā pāribhaṭa 8 yatāya vā jaṅghapesanīyena vā vejjakammena vā dūtakammena vā pahiṇagamanena vā piṇḍapaṭipiṇḍena vā dānānuppadānena vā vatthuvijjāya vā nakkhattavijjāya vā aṅgavijjāya 9 vā aññataraññatarena vā buddhappaṭikuṭṭhena micchājīvena nipphāditaṃ bhojanaṃ na bhuñjitabbaṃ 10 vāmena passena patitaṃ pasuṃ viya dīpiko. Idaṃ, mahārāja, dīpikassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā –
‘‘‘වචීවිඤ්‌ඤත්‌තිවිප්‌ඵාරා, උප්‌පන්‌නං මධුපායසං;
‘‘‘Vacīviññattivipphārā, uppannaṃ madhupāyasaṃ;
සචෙ භුත්‌තො භවෙය්‍යාහං, සාජීවො ගරහිතො මම.
Sace bhutto bhaveyyāhaṃ, sājīvo garahito mama.
‘‘‘යදිපි මෙ අන්‌තගුණං, නික්‌ඛමිත්‌වා බහී චරෙ;
‘‘‘Yadipi me antaguṇaṃ, nikkhamitvā bahī care;
නෙව භින්‌දෙය්‍යමාජීවං, චජමානොපි ජීවිත’’’න්‌ති.
Neva bhindeyyamājīvaṃ, cajamānopi jīvita’’’nti.
දීපිකඞ්‌ගපඤ්‌හො පඤ්‌චමො.
Dīpikaṅgapañho pañcamo.
Footnotes:
