Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൫. ദീപികങ്ഗപഞ്ഹോ
5. Dīpikaṅgapañho
൫. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ‘ദീപികസ്സ ദ്വേ അങ്ഗാനി ഗഹേതബ്ബാനീ’തി യം വദേസി, കതമാനി താനി ദ്വേ അങ്ഗാനി ഗഹേതബ്ബാനീ’’തി? ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, ദീപികോ അരഞ്ഞേ തിണഗഹനം വാ വനഗഹനം വാ പബ്ബതഗഹനം വാ നിസ്സായ നിലീയിത്വാ മിഗേ ഗണ്ഹാതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന വിവേകം സേവിതബ്ബം അരഞ്ഞം രുക്ഖമൂലം പബ്ബതം കന്ദരം ഗിരിഗുഹം സുസാനം വനപത്ഥം അബ്ഭോകാസം പലാലപുഞ്ജം അപ്പസദ്ദം അപ്പനിഗ്ഘോസം വിജനവാതം മനുസ്സരാഹസേയ്യകം പടിസല്ലാനസാരുപ്പം; വിവേകം സേവമാനോ ഹി, മഹാരാജ, യോഗീ യോഗാവചരോ നചിരസ്സേവ ഛളഭിഞ്ഞാസു ച വസിഭാവം പാപുണാതി. ഇദം, മഹാരാജ, ദീപികസ്സ പഠമം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം. ഭാസിതമ്പേതം, മഹാരാജ, ഥേരേഹി ധമ്മസങ്ഗാഹകേഹി –
5. ‘‘Bhante nāgasena, ‘dīpikassa dve aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni dve aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, dīpiko araññe tiṇagahanaṃ vā vanagahanaṃ vā pabbatagahanaṃ vā nissāya nilīyitvā mige gaṇhāti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vivekaṃ sevitabbaṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ appasaddaṃ appanigghosaṃ vijanavātaṃ manussarāhaseyyakaṃ paṭisallānasāruppaṃ; vivekaṃ sevamāno hi, mahārāja, yogī yogāvacaro nacirasseva chaḷabhiññāsu ca vasibhāvaṃ pāpuṇāti. Idaṃ, mahārāja, dīpikassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therehi dhammasaṅgāhakehi –
തഥേവായം ബുദ്ധപുത്തോ, യുത്തയോഗോ വിപസ്സകോ;
Tathevāyaṃ buddhaputto, yuttayogo vipassako;
അരഞ്ഞം പവിസിത്വാന, ഗണ്ഹാതി ഫലമുത്തമ’ന്തി.
Araññaṃ pavisitvāna, gaṇhāti phalamuttama’nti.
‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, ദീപികോ യം കിഞ്ചി പസും വധിത്വാ വാമേന പസ്സേന പതിതം ന ഭക്ഖേതി. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന വേളുദാനേന വാ പത്തദാനേന വാ പുപ്ഫദാനേന വാ ഫലദാനേന വാ സിനാനദാനേന വാ മത്തികാദാനേന വാ ചുണ്ണദാനേന വാ ദന്തകട്ഠദാനേന വാ മുഖോദകദാനേന വാ ചാതുകമ്യതായ വാ മുഗ്ഗസുപ്യതായ 3 വാ പാരിഭട 4 യതായ വാ ജങ്ഘപേസനീയേന വാ വേജ്ജകമ്മേന വാ ദൂതകമ്മേന വാ പഹിണഗമനേന വാ പിണ്ഡപടിപിണ്ഡേന വാ ദാനാനുപ്പദാനേന വാ വത്ഥുവിജ്ജായ വാ നക്ഖത്തവിജ്ജായ വാ അങ്ഗവിജ്ജായ 5 വാ അഞ്ഞതരഞ്ഞതരേന വാ ബുദ്ധപ്പടികുട്ഠേന മിച്ഛാജീവേന നിപ്ഫാദിതം ഭോജനം ന ഭുഞ്ജിതബ്ബം 6 വാമേന പസ്സേന പതിതം പസും വിയ ദീപികോ. ഇദം, മഹാരാജ, ദീപികസ്സ ദുതിയം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം. ഭാസിതമ്പേതം, മഹാരാജ, ഥേരേന സാരിപുത്തേന ധമ്മസേനാപതിനാ –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, dīpiko yaṃ kiñci pasuṃ vadhitvā vāmena passena patitaṃ na bhakkheti. Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena veḷudānena vā pattadānena vā pupphadānena vā phaladānena vā sinānadānena vā mattikādānena vā cuṇṇadānena vā dantakaṭṭhadānena vā mukhodakadānena vā cātukamyatāya vā muggasupyatāya 7 vā pāribhaṭa 8 yatāya vā jaṅghapesanīyena vā vejjakammena vā dūtakammena vā pahiṇagamanena vā piṇḍapaṭipiṇḍena vā dānānuppadānena vā vatthuvijjāya vā nakkhattavijjāya vā aṅgavijjāya 9 vā aññataraññatarena vā buddhappaṭikuṭṭhena micchājīvena nipphāditaṃ bhojanaṃ na bhuñjitabbaṃ 10 vāmena passena patitaṃ pasuṃ viya dīpiko. Idaṃ, mahārāja, dīpikassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā –
‘‘‘വചീവിഞ്ഞത്തിവിപ്ഫാരാ, ഉപ്പന്നം മധുപായസം;
‘‘‘Vacīviññattivipphārā, uppannaṃ madhupāyasaṃ;
സചേ ഭുത്തോ ഭവേയ്യാഹം, സാജീവോ ഗരഹിതോ മമ.
Sace bhutto bhaveyyāhaṃ, sājīvo garahito mama.
‘‘‘യദിപി മേ അന്തഗുണം, നിക്ഖമിത്വാ ബഹീ ചരേ;
‘‘‘Yadipi me antaguṇaṃ, nikkhamitvā bahī care;
നേവ ഭിന്ദേയ്യമാജീവം, ചജമാനോപി ജീവിത’’’ന്തി.
Neva bhindeyyamājīvaṃ, cajamānopi jīvita’’’nti.
ദീപികങ്ഗപഞ്ഹോ പഞ്ചമോ.
Dīpikaṅgapañho pañcamo.
Footnotes: