| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
८६. दिसंगमिकादिवत्थुकथा
86. Disaṃgamikādivatthukathā
१६३. संगहेतब्बोतिआदीनं चतुन्नं किरियापदानं विसेसं दस्सेन्तो आह ‘‘संगहेतब्बो’’तिआदि। संगहसद्दस्स सङ्खेपगहणेसुपि वत्तनतो इध ‘‘अनुग्गहत्थे’’ति दस्सेतुं पाळियं वुत्तं ‘‘अनुग्गहेतब्बो’’ति। तेन वुत्तं ‘‘तथाकरणवसेना’’ति। उपलापेतब्बोति सङ्घेन बहुस्सुतो भिक्खु भिक्खूहि उपगन्त्वा लापेतब्बो कथापेतब्बो। उपट्ठापेतब्बोति सङ्घेन बहुस्सुतो भिक्खु भिक्खूहि उप अच्चनेन पूजनेन ठापेतब्बो। ‘‘सब्बेसं दुक्कट’’न्ति वत्वा तदेव समत्थेतुं वुत्तं ‘‘इध नेव थेरा, न दहरा मुच्चन्ती’’ति। तेनाति बहुस्सुतेन भिक्खुना। एवम्पि सतीति एवं असादियनेपि सति। सायं पातन्ति सायञ्च पातो च सायंपातं। उपट्ठानन्ति उपट्ठानट्ठानं, उपट्ठानत्थाय वा। तेनाति बहुस्सुतेन भिक्खुना। तेसन्ति महाथेरानं। अस्साति बहुस्सुतस्स भिक्खुनो। सद्धिंचराति अत्तना सद्धिं चरन्तीति सद्धिंचरा। अथापीति यदिपि। एको वा वत्तसम्पन्नो वदतीति योजना। एसो च अहञ्चाति मयं। नामतुम्हअम्हसद्देसु हि एकसेसेन कत्तब्बेसु परोव गहेतब्बो। विहरन्तूति वदन्तीति योजना।
163.Saṃgahetabbotiādīnaṃ catunnaṃ kiriyāpadānaṃ visesaṃ dassento āha ‘‘saṃgahetabbo’’tiādi. Saṃgahasaddassa saṅkhepagahaṇesupi vattanato idha ‘‘anuggahatthe’’ti dassetuṃ pāḷiyaṃ vuttaṃ ‘‘anuggahetabbo’’ti. Tena vuttaṃ ‘‘tathākaraṇavasenā’’ti. Upalāpetabboti saṅghena bahussuto bhikkhu bhikkhūhi upagantvā lāpetabbo kathāpetabbo. Upaṭṭhāpetabboti saṅghena bahussuto bhikkhu bhikkhūhi upa accanena pūjanena ṭhāpetabbo. ‘‘Sabbesaṃ dukkaṭa’’nti vatvā tadeva samatthetuṃ vuttaṃ ‘‘idha neva therā, na daharā muccantī’’ti. Tenāti bahussutena bhikkhunā. Evampi satīti evaṃ asādiyanepi sati. Sāyaṃ pātanti sāyañca pāto ca sāyaṃpātaṃ. Upaṭṭhānanti upaṭṭhānaṭṭhānaṃ, upaṭṭhānatthāya vā. Tenāti bahussutena bhikkhunā. Tesanti mahātherānaṃ. Assāti bahussutassa bhikkhuno. Saddhiṃcarāti attanā saddhiṃ carantīti saddhiṃcarā. Athāpīti yadipi. Eko vā vattasampanno vadatīti yojanā. Eso ca ahañcāti mayaṃ. Nāmatumhaamhasaddesu hi ekasesena kattabbesu parova gahetabbo. Viharantūti vadantīti yojanā.
सो आवासो गन्तब्बोति एत्थ किमत्थाय गन्तब्बो, किं अनुदिवसं गन्तब्बोति आह ‘‘उपोसथकरणत्थाय अन्वद्धमासं गन्तब्बो’’ति। सो च खोति आवासो। उतुवस्सेयेवाति हेमन्तगिम्हेयेव। उतुवस्सेयेव गन्तब्बोति अत्थस्स ञातब्बभावं दस्सेन्तो आह ‘‘वस्साने पना’’तिआदि। यन्ति कम्मं। तत्थाति ‘‘वस्सं वसन्ती’’तिआदिवचने। सोति पातिमोक्खुद्देसको भिक्खु। अञ्ञस्मिन्ति अपरस्मिं पातिमोक्खुद्देसके। मासद्वयन्ति सावणमासपुण्णमितो याव अस्सयुजपुण्णमी, ताव मासद्वयं वसितब्बं। इदं पुरिमवस्सं उपगन्त्वा पच्छिमिकाय पक्कमनादिं सन्धाय वुत्तं। सचे पच्छिमिकं उपगन्त्वा अनन्तरमेव पक्कमनादिं करोति, मासत्तयम्पि वसितब्बं।
So āvāso gantabboti ettha kimatthāya gantabbo, kiṃ anudivasaṃ gantabboti āha ‘‘uposathakaraṇatthāya anvaddhamāsaṃ gantabbo’’ti. So ca khoti āvāso. Utuvasseyevāti hemantagimheyeva. Utuvasseyeva gantabboti atthassa ñātabbabhāvaṃ dassento āha ‘‘vassāne panā’’tiādi. Yanti kammaṃ. Tatthāti ‘‘vassaṃ vasantī’’tiādivacane. Soti pātimokkhuddesako bhikkhu. Aññasminti aparasmiṃ pātimokkhuddesake. Māsadvayanti sāvaṇamāsapuṇṇamito yāva assayujapuṇṇamī, tāva māsadvayaṃ vasitabbaṃ. Idaṃ purimavassaṃ upagantvā pacchimikāya pakkamanādiṃ sandhāya vuttaṃ. Sace pacchimikaṃ upagantvā anantarameva pakkamanādiṃ karoti, māsattayampi vasitabbaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / ८६. दिसंगमिकादिवत्थु • 86. Disaṃgamikādivatthu
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / दिसंगमिकादिवत्थुकथा • Disaṃgamikādivatthukathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / दिसंगमिकादिवत्थुकथावण्णना • Disaṃgamikādivatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / दिसंगमिकादिवत्थुकथावण्णना • Disaṃgamikādivatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / पक्खगणनादिउग्गहणानुजाननकथादिवण्णना • Pakkhagaṇanādiuggahaṇānujānanakathādivaṇṇanā
