| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
දිට්‌ඨාවිකම්‌මවග්‌ගවණ්‌ණනා
Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
425. දිට්‌ඨාවිකම්‌මවග්‌ගෙ දිට්‌ඨාවිකම්‌මාති එත්‌ථ ආවි කරීයතෙ ආවිකම්‌මං, දිට්‌ඨීනං ආවිකම්‌මං දිට්‌ඨාවිකම්‌මන්‌ති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘දිට්‌ඨීනං ආවිකම්‌මානී’’ති. ‘‘ලද්‌ධිපකාසනාන’’න්‌ති ඉමිනා දිට්‌ඨිසද්‌දො ලද්‌ධිපරියායො, ආවිකම්‌මසද්‌දො පකාසනපරියායොති දස්‌සෙති. එතන්‌ති ‘‘දිට්‌ඨාවිකම්‌මා’’ති නාමං. අදෙසනාගාමිනී නාම අත්‌ථතො ගරුකන්‌ති ආහ ‘‘ගරුකාපත්‌තියා’’ති. ලහුකායපීති පිසද්‌දො ගරහත්‌ථො. ලහුකායපි දෙසිතාය දිට්‌ඨාවිකම්‌මං අධම්‌මිකං හොති, පගෙව ගරුකායාති අත්‌ථො.
425. Diṭṭhāvikammavagge diṭṭhāvikammāti ettha āvi karīyate āvikammaṃ, diṭṭhīnaṃ āvikammaṃ diṭṭhāvikammanti dassento āha ‘‘diṭṭhīnaṃ āvikammānī’’ti. ‘‘Laddhipakāsanāna’’nti iminā diṭṭhisaddo laddhipariyāyo, āvikammasaddo pakāsanapariyāyoti dasseti. Etanti ‘‘diṭṭhāvikammā’’ti nāmaṃ. Adesanāgāminī nāma atthato garukanti āha ‘‘garukāpattiyā’’ti. Lahukāyapīti pisaddo garahattho. Lahukāyapi desitāya diṭṭhāvikammaṃ adhammikaṃ hoti, pageva garukāyāti attho.
යථා …පෙ.… හොතීති යථා ආවිකතෙ චතූහි පඤ්‌චහි එකීභූතෙහි ආවිකතා හොතීති යොජනා. චතූහි පඤ්‌චහීති අන්‌තිමපරිච්‌ඡෙදදස්‌සනං. තතො අතිරෙකෙහිපි එකතො දෙසෙතුං න වට්‌ටති, දෙසිතා ච ආපත්‌ති න වුට්‌ඨාති, දෙසනාපච්‌චයා දුක්‌කටඤ්‌ච හොති. ‘‘චතූහි පඤ්‌චහී’’ති අන්‌තිමපරිච්‌ඡෙදස්‌ස දස්‌සිතත්‌තා ද්‌වීහි තීහි පන එකතො දෙසෙතුං වට්‌ටතීති දට්‌ඨබ්‌බං. මනොමානසෙනාති එත්‌ථ මනොසද්‌දෙන මානසසද්‌දස්‌ස රාගඅරහත්‌තෙසුපි පවත්‌තනතො තදත්‌ථෙ පටික්‌ඛිපිත්‌වා චිත්‌තෙ එව වත්‌තතීති දස්‌සෙති. තෙන වුත්‌තං ‘‘මනසඞ්‌ඛාතෙන මානසෙනා’’ති. ඉමිනා මනභූතං මානසං මනොමානසන්‌ති වචනත්‌ථං දස්‌සෙති.
Yathā…pe… hotīti yathā āvikate catūhi pañcahi ekībhūtehi āvikatā hotīti yojanā. Catūhi pañcahīti antimaparicchedadassanaṃ. Tato atirekehipi ekato desetuṃ na vaṭṭati, desitā ca āpatti na vuṭṭhāti, desanāpaccayā dukkaṭañca hoti. ‘‘Catūhi pañcahī’’ti antimaparicchedassa dassitattā dvīhi tīhi pana ekato desetuṃ vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ. Manomānasenāti ettha manosaddena mānasasaddassa rāgaarahattesupi pavattanato tadatthe paṭikkhipitvā citte eva vattatīti dasseti. Tena vuttaṃ ‘‘manasaṅkhātena mānasenā’’ti. Iminā manabhūtaṃ mānasaṃ manomānasanti vacanatthaṃ dasseti.
සමානසංවාසකස්‌සාපීති පිසද්‌දො සමානසංවාසකස්‌සපි නානාසීමාය ඨිතස්‌ස සන්‌තිකෙ ආවිකම්‌මං අධම්‌මිකං හොති, පගෙව නානාසංවාසකස්‌සාති දස්‌සෙති. මාළකසීමායාති ඛණ්‌ඩසීමාය අඞ්‌ගණෙ. අවිප්‌පවාසසීමායාති මහාසීමාය, ඨිතස්‌සාපි සන්‌තිකෙති සම්‌බන්‌ධො. පිසද්‌දෙන ‘‘ඛණ්‌ඩසීමාය ඨිතස්‌සපී’’ති අත්‌ථං සම්‌පිණ්‌ඩෙති.
Samānasaṃvāsakassāpīti pisaddo samānasaṃvāsakassapi nānāsīmāya ṭhitassa santike āvikammaṃ adhammikaṃ hoti, pageva nānāsaṃvāsakassāti dasseti. Māḷakasīmāyāti khaṇḍasīmāya aṅgaṇe. Avippavāsasīmāyāti mahāsīmāya, ṭhitassāpi santiketi sambandho. Pisaddena ‘‘khaṇḍasīmāya ṭhitassapī’’ti atthaṃ sampiṇḍeti.
430. න පරියත්‌තන්‌ති න සමත්‌ථං. ඉමිනා නාලන්‌ති එත්‌ථ අලංසද්‌දො පරියත්‌තත්‌ථොව, නාරහභූසනවාරණත්‌ථොති දස්‌සෙති. ඉධාපීති පඤ්‌චකෙපි. පිසද්‌දෙන පුරිමපඤ්‌චකං අපෙක්‌ඛති. ‘‘සාසනතො’’ති ඉමිනා චුධාතුයා අපාදානං දස්‌සෙති. ‘‘කාමො’’ති ඉමිනා අධිප්‌පායසද්‌දො කාමපරියායොති දස්‌සෙති.
430.Na pariyattanti na samatthaṃ. Iminā nālanti ettha alaṃsaddo pariyattatthova, nārahabhūsanavāraṇatthoti dasseti. Idhāpīti pañcakepi. Pisaddena purimapañcakaṃ apekkhati. ‘‘Sāsanato’’ti iminā cudhātuyā apādānaṃ dasseti. ‘‘Kāmo’’ti iminā adhippāyasaddo kāmapariyāyoti dasseti.
432. මන්‌දත්‌තා මොමූහත්‌තාති එත්‌ථ ත්‌තපච්‌චයස්‌ස භාවත්‌ථෙ, පඤ්‌චමීවිභත්‌තියා ච කාරණත්‌ථෙ පවත්‌තභාවං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘මන්‌දභාවෙන මොමූහභාවෙනා’’ති. පරිභවාති එත්‌ථ පරිභවකාමාති අත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘පරිභවං ආරොපෙතුකාමො හුත්‌වා’’ති. අඤ්‌ඤබ්‍යාකරණෙසුපීති අරහත්‌තබ්‍යාකරණෙසුපි. සබ්‌බත්‌ථාති දිට්‌ඨාවිකම්‌මවග්‌ගෙ. යන්‌ති වචනං.
432.Mandattā momūhattāti ettha ttapaccayassa bhāvatthe, pañcamīvibhattiyā ca kāraṇatthe pavattabhāvaṃ dassento āha ‘‘mandabhāvena momūhabhāvenā’’ti. Paribhavāti ettha paribhavakāmāti atthaṃ dassento āha ‘‘paribhavaṃ āropetukāmo hutvā’’ti. Aññabyākaraṇesupīti arahattabyākaraṇesupi. Sabbatthāti diṭṭhāvikammavagge. Yanti vacanaṃ.
ඉති දිට්‌ඨාවිකම්‌මවග්‌ගවණ්‌ණනාය යොජනා සමත්‌තා.
Iti diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi / 4. දිට්‌ඨාවිකම්‌මවග්‌ගො • 4. Diṭṭhāvikammavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්‌ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / දිට්‌ඨාවිකම්‌මවග්‌ගවණ්‌ණනා • Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / දිට්‌ඨාවිකම්‌මවග්‌ගවණ්‌ණනා • Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / දිට්‌ඨාවිකම්‌මවග්‌ගවණ්‌ණනා • Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / වොහාරවග්‌ගාදිවණ්‌ණනා • Vohāravaggādivaṇṇanā
