| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
੪੨੫. ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮવਗ੍ਗੇ ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆવਿ ਕਰੀਯਤੇ ਆવਿਕਮ੍ਮਂ, ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਆવਿਕਮ੍ਮਂ ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਆવਿਕਮ੍ਮਾਨੀ’’ਤਿ। ‘‘ਲਦ੍ਧਿਪਕਾਸਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਦ੍ਦੋ ਲਦ੍ਧਿਪਰਿਯਾਯੋ, ਆવਿਕਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਪਕਾਸਨਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਨਾਮਂ। ਅਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨੀ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਤੋ ਗਰੁਕਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ। ਲਹੁਕਾਯਪੀਤਿ ਪਿਸਦ੍ਦੋ ਗਰਹਤ੍ਥੋ। ਲਹੁਕਾਯਪਿ ਦੇਸਿਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਪਗੇવ ਗਰੁਕਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
425. Diṭṭhāvikammavagge diṭṭhāvikammāti ettha āvi karīyate āvikammaṃ, diṭṭhīnaṃ āvikammaṃ diṭṭhāvikammanti dassento āha ‘‘diṭṭhīnaṃ āvikammānī’’ti. ‘‘Laddhipakāsanāna’’nti iminā diṭṭhisaddo laddhipariyāyo, āvikammasaddo pakāsanapariyāyoti dasseti. Etanti ‘‘diṭṭhāvikammā’’ti nāmaṃ. Adesanāgāminī nāma atthato garukanti āha ‘‘garukāpattiyā’’ti. Lahukāyapīti pisaddo garahattho. Lahukāyapi desitāya diṭṭhāvikammaṃ adhammikaṃ hoti, pageva garukāyāti attho.
ਯਥਾ …ਪੇ॰… ਹੋਤੀਤਿ ਯਥਾ ਆવਿਕਤੇ ਚਤੂਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਏਕੀਭੂਤੇਹਿ ਆવਿਕਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਚਤੂਹਿ ਪਞ੍ਚਹੀਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਂ। ਤਤੋ ਅਤਿਰੇਕੇਹਿਪਿ ਏਕਤੋ ਦੇਸੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਦੇਸਿਤਾ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਦੇਸਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ ਹੋਤਿ। ‘‘ਚਤੂਹਿ ਪਞ੍ਚਹੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਦ੍વੀਹਿ ਤੀਹਿ ਪਨ ਏਕਤੋ ਦੇਸੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਮਨੋਮਾਨਸੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਨੋਸਦ੍ਦੇਨ ਮਾਨਸਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰਾਗਅਰਹਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ਤਦਤ੍ਥੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਏવ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਮਾਨਸੇਨਾ’’ਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਮਨਭੂਤਂ ਮਾਨਸਂ ਮਨੋਮਾਨਸਨ੍ਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Yathā…pe… hotīti yathā āvikate catūhi pañcahi ekībhūtehi āvikatā hotīti yojanā. Catūhi pañcahīti antimaparicchedadassanaṃ. Tato atirekehipi ekato desetuṃ na vaṭṭati, desitā ca āpatti na vuṭṭhāti, desanāpaccayā dukkaṭañca hoti. ‘‘Catūhi pañcahī’’ti antimaparicchedassa dassitattā dvīhi tīhi pana ekato desetuṃ vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ. Manomānasenāti ettha manosaddena mānasasaddassa rāgaarahattesupi pavattanato tadatthe paṭikkhipitvā citte eva vattatīti dasseti. Tena vuttaṃ ‘‘manasaṅkhātena mānasenā’’ti. Iminā manabhūtaṃ mānasaṃ manomānasanti vacanatthaṃ dasseti.
ਸਮਾਨਸਂવਾਸਕਸ੍ਸਾਪੀਤਿ ਪਿਸਦ੍ਦੋ ਸਮਾਨਸਂવਾਸਕਸ੍ਸਪਿ ਨਾਨਾਸੀਮਾਯ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆવਿਕਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਪਗੇવ ਨਾਨਾਸਂવਾਸਕਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਮਾਲ਼ਕਸੀਮਾਯਾਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਅਙ੍ਗਣੇ। ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸੀਮਾਯਾਤਿ ਮਹਾਸੀਮਾਯ, ਠਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਿਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਠਿਤਸ੍ਸਪੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ।
Samānasaṃvāsakassāpīti pisaddo samānasaṃvāsakassapi nānāsīmāya ṭhitassa santike āvikammaṃ adhammikaṃ hoti, pageva nānāsaṃvāsakassāti dasseti. Māḷakasīmāyāti khaṇḍasīmāya aṅgaṇe. Avippavāsasīmāyāti mahāsīmāya, ṭhitassāpi santiketi sambandho. Pisaddena ‘‘khaṇḍasīmāya ṭhitassapī’’ti atthaṃ sampiṇḍeti.
੪੩੦. ਨ ਪਰਿਯਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨ ਸਮਤ੍ਥਂ। ਇਮਿਨਾ ਨਾਲਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਲਂਸਦ੍ਦੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਤ੍ਥੋવ, ਨਾਰਹਭੂਸਨવਾਰਣਤ੍ਥੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਧਾਪੀਤਿ ਪਞ੍ਚਕੇਪਿ। ਪਿਸਦ੍ਦੇਨ ਪੁਰਿਮਪਞ੍ਚਕਂ ਅਪੇਕ੍ਖਤਿ। ‘‘ਸਾਸਨਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚੁਧਾਤੁਯਾ ਅਪਾਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਕਾਮੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਸਦ੍ਦੋ ਕਾਮਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
430.Na pariyattanti na samatthaṃ. Iminā nālanti ettha alaṃsaddo pariyattatthova, nārahabhūsanavāraṇatthoti dasseti. Idhāpīti pañcakepi. Pisaddena purimapañcakaṃ apekkhati. ‘‘Sāsanato’’ti iminā cudhātuyā apādānaṃ dasseti. ‘‘Kāmo’’ti iminā adhippāyasaddo kāmapariyāyoti dasseti.
੪੩੨. ਮਨ੍ਦਤ੍ਤਾ ਮੋਮੂਹਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਭਾવਤ੍ਥੇ, ਪਞ੍ਚਮੀવਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਕਾਰਣਤ੍ਥੇ ਪવਤ੍ਤਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਮਨ੍ਦਭਾવੇਨ ਮੋਮੂਹਭਾવੇਨਾ’’ਤਿ। ਪਰਿਭવਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਭવਕਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਰਿਭવਂ ਆਰੋਪੇਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਅਞ੍ਞਬ੍ਯਾਕਰਣੇਸੁਪੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਬ੍ਯਾਕਰਣੇਸੁਪਿ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮવਗ੍ਗੇ। ਯਨ੍ਤਿ વਚਨਂ।
432.Mandattā momūhattāti ettha ttapaccayassa bhāvatthe, pañcamīvibhattiyā ca kāraṇatthe pavattabhāvaṃ dassento āha ‘‘mandabhāvena momūhabhāvenā’’ti. Paribhavāti ettha paribhavakāmāti atthaṃ dassento āha ‘‘paribhavaṃ āropetukāmo hutvā’’ti. Aññabyākaraṇesupīti arahattabyākaraṇesupi. Sabbatthāti diṭṭhāvikammavagge. Yanti vacanaṃ.
ਇਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾਯ ਯੋਜਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Iti diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਪਰਿવਾਰਪਾਲ਼ਿ • Parivārapāḷi / ੪. ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮવਗ੍ਗੋ • 4. Diṭṭhāvikammavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਰਿવਾਰ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Parivāra-aṭṭhakathā / ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਦਿਟ੍ਠਾવਿਕਮ੍ਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / વੋਹਾਰવਗ੍ਗਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Vohāravaggādivaṇṇanā
