| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပရိဝာရပာဠိ • Parivārapāḷi |
၄. ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂော
4. Diṭṭhāvikammavaggo
၄၂၅. ‘‘ကတိ နု ခော, ဘန္တေ, အဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, အဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။ ကတမေ ပဉ္စ? အနာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, အဒေသနာဂာမိနိယာ အာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, ဒေသိတာယ အာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, မနော မာနသေန ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ – ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။
425. ‘‘Kati nu kho, bhante, adhammikā diṭṭhāvikammā’’ti? ‘‘Pañcime, upāli, adhammikā diṭṭhāvikammā. Katame pañca? Anāpattiyā diṭṭhiṃ āvi karoti, adesanāgāminiyā āpattiyā diṭṭhiṃ āvi karoti, desitāya āpattiyā diṭṭhiṃ āvi karoti, catūhi pañcahi diṭṭhiṃ āvi karoti, mano mānasena diṭṭhiṃ āvi karoti – ime kho, upāli, pañca adhammikā diṭṭhāvikammā.
‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, ဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။ ကတမေ ပဉ္စ? အာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, ဒေသနာဂာမိနိယာ အာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, အဒေသိတာယ အာပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, န စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, န မနော မာနသေန ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ – ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ ဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။
‘‘Pañcime, upāli, dhammikā diṭṭhāvikammā. Katame pañca? Āpattiyā diṭṭhiṃ āvi karoti, desanāgāminiyā āpattiyā diṭṭhiṃ āvi karoti, adesitāya āpattiyā diṭṭhiṃ āvi karoti, na catūhi pañcahi diṭṭhiṃ āvi karoti, na mano mānasena diṭṭhiṃ āvi karoti – ime kho, upāli, pañca dhammikā diṭṭhāvikammā.
‘‘အပရေပိ , ဥပာလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။ ကတမေ ပဉ္စ? နာနာသံဝာသကသ္သ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, နာနာသီမာယ ဌိတသ္သ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, အပကတတ္တသ္သ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, မနော မာနသေန ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ – ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။
‘‘Aparepi , upāli, pañca adhammikā diṭṭhāvikammā. Katame pañca? Nānāsaṃvāsakassa santike diṭṭhiṃ āvi karoti, nānāsīmāya ṭhitassa santike diṭṭhiṃ āvi karoti, apakatattassa santike diṭṭhiṃ āvi karoti, catūhi pañcahi diṭṭhiṃ āvi karoti, mano mānasena diṭṭhiṃ āvi karoti – ime kho, upāli, pañca adhammikā diṭṭhāvikammā.
‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, ဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သမာနသံဝာသကသ္သ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, သမာနသီမာယ ဌိတသ္သ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, ပကတတ္တသ္သ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, န စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ, န မနော မာနသေန ဒိဋ္ဌိံ အာဝိ ကရောတိ – ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ ဓမ္မိကာ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာတိ။
‘‘Pañcime, upāli, dhammikā diṭṭhāvikammā. Katame pañca? Samānasaṃvāsakassa santike diṭṭhiṃ āvi karoti, samānasīmāya ṭhitassa santike diṭṭhiṃ āvi karoti, pakatattassa santike diṭṭhiṃ āvi karoti, na catūhi pañcahi diṭṭhiṃ āvi karoti, na mano mānasena diṭṭhiṃ āvi karoti – ime kho, upāli, pañca dhammikā diṭṭhāvikammāti.
၄၂၆. ‘‘ကတိ နု ခော, ဘန္တေ, အဓမ္မိကာ ပဋိဂ္ဂဟာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, အဓမ္မိကာ ပဋိဂ္ဂဟာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ကာယေန ဒိယ္ယမာနံ ကာယေန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယေန ဒိယ္ယမာနံ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဒိယ္ယမာနံ ကာယေန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဒိယ္ယမာနံ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ, နိသ္သဂ္ဂိယေန ဒိယ္ယမာနံ ကာယေန ဝာ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဝာ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ပဋိဂ္ဂဟာ။
426. ‘‘Kati nu kho, bhante, adhammikā paṭiggahā’’ti? ‘‘Pañcime, upāli, adhammikā paṭiggahā. Katame pañca? Kāyena diyyamānaṃ kāyena appaṭiggahitaṃ, kāyena diyyamānaṃ kāyappaṭibaddhena appaṭiggahitaṃ, kāyappaṭibaddhena diyyamānaṃ kāyena appaṭiggahitaṃ, kāyappaṭibaddhena diyyamānaṃ kāyappaṭibaddhena appaṭiggahitaṃ, nissaggiyena diyyamānaṃ kāyena vā kāyappaṭibaddhena vā appaṭiggahitaṃ – ime kho, upāli, pañca adhammikā paṭiggahā.
‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, ဓမ္မိကာ ပဋိဂ္ဂဟာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ကာယေန ဒိယ္ယမာနံ ကာယေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယေန ဒိယ္ယမာနံ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဒိယ္ယမာနံ ကာယေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဒိယ္ယမာနံ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, နိသ္သဂ္ဂိယေန ဒိယ္ယမာနံ ကာယေန ဝာ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဝာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ ဓမ္မိကာ ပဋိဂ္ဂဟာ’’တိ။
‘‘Pañcime, upāli, dhammikā paṭiggahā. Katame pañca? Kāyena diyyamānaṃ kāyena paṭiggahitaṃ, kāyena diyyamānaṃ kāyappaṭibaddhena paṭiggahitaṃ, kāyappaṭibaddhena diyyamānaṃ kāyena paṭiggahitaṃ, kāyappaṭibaddhena diyyamānaṃ kāyappaṭibaddhena paṭiggahitaṃ, nissaggiyena diyyamānaṃ kāyena vā kāyappaṭibaddhena vā paṭiggahitaṃ – ime kho, upāli, pañca dhammikā paṭiggahā’’ti.
၄၂၇. ‘‘ကတိ နု ခော, ဘန္တေ, အနတိရိတ္တာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, အနတိရိတ္တာ။ ကတမေ ပဉ္စ? 1 အကပ္ပိယကတံ ဟောတိ, အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကတံ ဟောတိ အနုစ္စာရိတကတံ ဟောတိ, အဟတ္ထပာသေ ကတံ ဟောတိ, အလမေတံ သဗ္ဗန္တိ အဝုတ္တံ ဟောတိ – ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ အနတိရိတ္တာ။
427. ‘‘Kati nu kho, bhante, anatirittā’’ti? ‘‘Pañcime, upāli, anatirittā. Katame pañca? 2 Akappiyakataṃ hoti, appaṭiggahitakataṃ hoti anuccāritakataṃ hoti, ahatthapāse kataṃ hoti, alametaṃ sabbanti avuttaṃ hoti – ime kho, upāli, pañca anatirittā.
‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, အတိရိတ္တာ။ ကတမေ ပဉ္စ? 3 ကပ္ပိယကတံ ဟောတိ, ပဋိဂ္ဂဟိတကတံ ဟောတိ, ဥစ္စာရိတကတံ ဟောတိ, ဟတ္ထပာသေ ကတံ ဟောတိ, အလမေတံ သဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ အတိရိတ္တာ’’တိ။
‘‘Pañcime, upāli, atirittā. Katame pañca? 4 Kappiyakataṃ hoti, paṭiggahitakataṃ hoti, uccāritakataṃ hoti, hatthapāse kataṃ hoti, alametaṃ sabbanti vuttaṃ hoti – ime kho, upāli, pañca atirittā’’ti.
၄၂၈. ‘‘ကတိဟိ နု ခော, ဘန္တေ, အာကာရေဟိ ပဝာရဏာ ပညာယတီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပာလိ, အာကာရေဟိ ပဝာရဏာ ပညာယတိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? 5 အသနံ ပညာယတိ, ဘောဇနံ ပညာယတိ, ဟတ္ထပာသေ ဌိတော အဘိဟရတိ, ပဋိက္ခေပော ပညာယတိ – ဣမေဟိ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စဟာကာရေဟိ ပဝာရဏာ ပညာယတီ’’တိ။
428. ‘‘Katihi nu kho, bhante, ākārehi pavāraṇā paññāyatī’’ti? ‘‘Pañcahupāli, ākārehi pavāraṇā paññāyati. Katamehi pañcahi? 6 Asanaṃ paññāyati, bhojanaṃ paññāyati, hatthapāse ṭhito abhiharati, paṭikkhepo paññāyati – imehi kho, upāli, pañcahākārehi pavāraṇā paññāyatī’’ti.
၄၂၉. ‘‘ကတိ နု ခော, ဘန္တေ, အဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, အဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဘိက္ခု ပာရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ, ပာရာဇိကေန စောဒိယမာနော သင္ဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ, တံ သင္ဃော သင္ဃာဒိသေသေန ကာရေတိ, အဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ ။ ဘိက္ခု ပာရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ, ပာရာဇိကေန စောဒိယမာနော ပာစိတ္တိယံ။ပေ.။ ပာဋိဒေသနီယံ။ ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ, တံ သင္ဃော ဒုက္ကဋေန ကာရေတိ, အဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ။ ဘိက္ခု သင္ဃာဒိသေသံ။ပေ.။ ပာစိတ္တိယံ။ ပာဋိဒေသနီယံ။ ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ။ ဒုက္ကဋေန စောဒိယမာနော ပာရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ, တံ သင္ဃော ပာရာဇိကေန ကာရေတိ, အဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ။ ဘိက္ခု ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ, ဒုက္ကဋေန စောဒိယမာနော သင္ဃာဒိသေသံ။ပေ.။ ပာစိတ္တိယံ။ ပာဋိဒေသနီယံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ, တံ သင္ဃော ပာဋိဒေသနီယေန ကာရေတိ – အဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ။ ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ အဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာ။
429. ‘‘Kati nu kho, bhante, adhammikā paṭiññātakaraṇā’’ti? ‘‘Pañcime, upāli, adhammikā paṭiññātakaraṇā. Katame pañca? Bhikkhu pārājikaṃ ajjhāpanno hoti, pārājikena codiyamāno saṅghādisesaṃ ajjhāpanno paṭijānāti, taṃ saṅgho saṅghādisesena kāreti, adhammikaṃ paṭiññātakaraṇaṃ . Bhikkhu pārājikaṃ ajjhāpanno hoti, pārājikena codiyamāno pācittiyaṃ…pe… pāṭidesanīyaṃ… dukkaṭaṃ ajjhāpanno paṭijānāti, taṃ saṅgho dukkaṭena kāreti, adhammikaṃ paṭiññātakaraṇaṃ. Bhikkhu saṅghādisesaṃ…pe… pācittiyaṃ… pāṭidesanīyaṃ… dukkaṭaṃ ajjhāpanno hoti. Dukkaṭena codiyamāno pārājikaṃ ajjhāpanno paṭijānāti, taṃ saṅgho pārājikena kāreti, adhammikaṃ paṭiññātakaraṇaṃ. Bhikkhu dukkaṭaṃ ajjhāpanno hoti, dukkaṭena codiyamāno saṅghādisesaṃ…pe… pācittiyaṃ… pāṭidesanīyaṃ ajjhāpanno paṭijānāti, taṃ saṅgho pāṭidesanīyena kāreti – adhammikaṃ paṭiññātakaraṇaṃ. Ime kho, upāli, pañca adhammikā paṭiññātakaraṇā.
‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, ဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဘိက္ခု ပာရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ, ပာရာဇိကေန စောဒိယမာနော ပာရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ, တံ သင္ဃော ပာရာဇိကေန ကာရေတိ, ဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ။ ဘိက္ခု သင္ဃာဒိသေသံ။ပေ.။ ပာစိတ္တိယံ။ ပာဋိဒေသနီယံ။ ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ, ဒုက္ကဋေန စောဒိယမာနော ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ပဋိဇာနာတိ , တံ သင္ဃော ဒုက္ကဋေန ကာရေတိ, ဓမ္မိကံ ပဋိညာတကရဏံ။ ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ ဓမ္မိကာ ပဋိညာတကရဏာ’’တိ။
‘‘Pañcime, upāli, dhammikā paṭiññātakaraṇā. Katame pañca? Bhikkhu pārājikaṃ ajjhāpanno hoti, pārājikena codiyamāno pārājikaṃ ajjhāpanno paṭijānāti, taṃ saṅgho pārājikena kāreti, dhammikaṃ paṭiññātakaraṇaṃ. Bhikkhu saṅghādisesaṃ…pe… pācittiyaṃ… pāṭidesanīyaṃ… dukkaṭaṃ ajjhāpanno hoti, dukkaṭena codiyamāno dukkaṭaṃ ajjhāpanno paṭijānāti , taṃ saṅgho dukkaṭena kāreti, dhammikaṃ paṭiññātakaraṇaṃ. Ime kho, upāli, pañca dhammikā paṭiññātakaraṇā’’ti.
၄၃၀. ‘‘ကတိဟိ နု ခော, ဘန္တေ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတသ္သ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တသ္သ နာလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပာလိ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတသ္သ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တသ္သ နာလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ, ဗာလော စ, အပကတတ္တော စ, စာဝနာဓိပ္ပာယော ဝတ္တာ ဟောတိ, နော ဝုဋ္ဌာနာဓိပ္ပာယော – ဣမေဟိ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတသ္သ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တသ္သ နာလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတုံ။
430. ‘‘Katihi nu kho, bhante, aṅgehi samannāgatassa bhikkhuno okāsakammaṃ kārāpentassa nālaṃ okāsakammaṃ kātu’’nti? ‘‘Pañcahupāli, aṅgehi samannāgatassa bhikkhuno okāsakammaṃ kārāpentassa nālaṃ okāsakammaṃ kātuṃ. Katamehi pañcahi? Alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca, cāvanādhippāyo vattā hoti, no vuṭṭhānādhippāyo – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno okāsakammaṃ kārāpentassa nālaṃ okāsakammaṃ kātuṃ.
‘‘ပဉ္စဟုပာလိ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတသ္သ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တသ္သ အလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? လဇ္ဇီ စ ဟောတိ, ပဏ္ဍိတော စ, ပကတတ္တော စ, ဝုဋ္ဌာနာဓိပ္ပာယော ဝတ္တာ ဟောတိ, နော စာဝနာဓိပ္ပာယော – ဣမေဟိ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတသ္သ ဘိက္ခုနော ဩကာသကမ္မံ ကာရာပေန္တသ္သ အလံ ဩကာသကမ္မံ ကာတု’’န္တိ။
‘‘Pañcahupāli, aṅgehi samannāgatassa bhikkhuno okāsakammaṃ kārāpentassa alaṃ okāsakammaṃ kātuṃ. Katamehi pañcahi? Lajjī ca hoti, paṇḍito ca, pakatatto ca, vuṭṭhānādhippāyo vattā hoti, no cāvanādhippāyo – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno okāsakammaṃ kārāpentassa alaṃ okāsakammaṃ kātu’’nti.
၄၃၁. ‘‘ကတိဟိ နု ခော, ဘန္တေ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝိနယော န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ပဉ္စဟုပာလိ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝိနယော န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ န ဇာနာတိ, နိဒာနံ န ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ န ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ န ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝိနယော န သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။
431. ‘‘Katihi nu kho, bhante, aṅgehi samannāgatena bhikkhunā saddhiṃ vinayo na sākacchitabbo’’ti? ‘‘Pañcahupāli, aṅgehi samannāgatena bhikkhunā saddhiṃ vinayo na sākacchitabbo. Katamehi pañcahi? Vatthuṃ na jānāti, nidānaṃ na jānāti, paññattiṃ na jānāti, padapaccābhaṭṭhaṃ na jānāti, anusandhivacanapathaṃ na jānāti – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā saddhiṃ vinayo na sākacchitabbo.
‘‘ပဉ္စဟုပာလိ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝိနယော သာကစ္ဆိတဗ္ဗော။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဝတ္ထုံ ဇာနာတိ, နိဒာနံ ဇာနာတိ, ပညတ္တိံ ဇာနာတိ, ပဒပစ္စာဘဋ္ဌံ ဇာနာတိ, အနုသန္ဓိဝစနပထံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝိနယော သာကစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ။
‘‘Pañcahupāli, aṅgehi samannāgatena bhikkhunā saddhiṃ vinayo sākacchitabbo. Katamehi pañcahi? Vatthuṃ jānāti, nidānaṃ jānāti, paññattiṃ jānāti, padapaccābhaṭṭhaṃ jānāti, anusandhivacanapathaṃ jānāti – imehi kho, upāli, pañcahaṅgehi samannāgatena bhikkhunā saddhiṃ vinayo sākacchitabbo’’ti.
၄၃၂. ‘‘ကတိ နု ခော, ဘန္တေ, ပဉ္ဟာပုစ္ဆာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမာ, ဥပာလိ, ပဉ္ဟာပုစ္ဆာ။ ကတမာ ပဉ္စ? မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ, ပာပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ, ပရိဘဝာ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ , အညာတုကာမော ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ, သစေ မေ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမ္မဒေဝ ဗ္ယာကရိသ္သတိ ဣစ္စေတံ ကုသလံ နော စေ ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သမ္မဒေဝ ဗ္ယာကရိသ္သတိ အဟမသ္သ သမ္မဒေဝ ဗ္ယာကရိသ္သာမီတိ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆတိ – ဣမာ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ ပဉ္ဟာပုစ္ဆာ’’တိ။
432. ‘‘Kati nu kho, bhante, pañhāpucchā’’ti? ‘‘Pañcimā, upāli, pañhāpucchā. Katamā pañca? Mandattā momūhattā pañhaṃ pucchati, pāpiccho icchāpakato pañhaṃ pucchati, paribhavā pañhaṃ pucchati , aññātukāmo pañhaṃ pucchati, sace me pañhaṃ puṭṭho sammadeva byākarissati iccetaṃ kusalaṃ no ce pañhaṃ puṭṭho sammadeva byākarissati ahamassa sammadeva byākarissāmīti pañhaṃ pucchati – imā kho, upāli, pañca pañhāpucchā’’ti.
၄၃၃. ‘‘ကတိ နု ခော, ဘန္တေ, အညဗ္ယာကရဏာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, အညဗ္ယာကရဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ အညံ ဗ္ယာကရောတိ, ပာပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော အညံ ဗ္ယာကရောတိ, ဥမ္မာဒာ စိတ္တက္ခေပာ အညံ ဗ္ယာကရောတိ , အဓိမာနေန အညံ ဗ္ယာကရောတိ, ဘူတံ အညံ ဗ္ယာကရောတိ – ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ အညဗ္ယာကရဏာ’’တိ။
433. ‘‘Kati nu kho, bhante, aññabyākaraṇā’’ti? ‘‘Pañcime, upāli, aññabyākaraṇā. Katame pañca? Mandattā momūhattā aññaṃ byākaroti, pāpiccho icchāpakato aññaṃ byākaroti, ummādā cittakkhepā aññaṃ byākaroti , adhimānena aññaṃ byākaroti, bhūtaṃ aññaṃ byākaroti – ime kho, upāli, pañca aññabyākaraṇā’’ti.
၄၃၄. ‘‘ကတိ နု ခော, ဘန္တေ, ဝိသုဒ္ဓိယော’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမာ, ဥပာလိ, ဝိသုဒ္ဓိယော။ ကတမာ ပဉ္စ? နိဒာနံ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ အယံ ပဌမာ ဝိသုဒ္ဓိ, နိဒာနံ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ စတ္တာရိ ပာရာဇိကာနိ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ အယံ ဒုတိယာ ဝိသုဒ္ဓိ, နိဒာနံ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ စတ္တာရိ ပာရာဇိကာနိ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ တေရသ သင္ဃာဒိသေသေ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ အယံ တတိယာ ဝိသုဒ္ဓိ, နိဒာနံ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ စတ္တာရိ ပာရာဇိကာနိ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ တေရသ သင္ဃာဒိသေသေ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ ဒ္ဝေ အနိယတေ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ အယံ စတုတ္ထာ ဝိသုဒ္ဓိ, ဝိတ္ထာရေနေဝ ပဉ္စမီ – ဣမာ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိယော’’တိ။
434. ‘‘Kati nu kho, bhante, visuddhiyo’’ti? ‘‘Pañcimā, upāli, visuddhiyo. Katamā pañca? Nidānaṃ uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ ayaṃ paṭhamā visuddhi, nidānaṃ uddisitvā cattāri pārājikāni uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ ayaṃ dutiyā visuddhi, nidānaṃ uddisitvā cattāri pārājikāni uddisitvā terasa saṅghādisese uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ ayaṃ tatiyā visuddhi, nidānaṃ uddisitvā cattāri pārājikāni uddisitvā terasa saṅghādisese uddisitvā dve aniyate uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ ayaṃ catutthā visuddhi, vitthāreneva pañcamī – imā kho, upāli, pañca visuddhiyo’’ti.
၄၃၅. ‘‘ကတိ နု ခော, ဘန္တေ, ဘောဇနာ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, ဥပာလိ, ဘောဇနာ ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ – ဣမေ ခော, ဥပာလိ, ပဉ္စ ဘောဇနာ’’တိ။
435. ‘‘Kati nu kho, bhante, bhojanā’’ti? ‘‘Pañcime, upāli, bhojanā . Katame pañca? Odano, kummāso, sattu, maccho, maṃsaṃ – ime kho, upāli, pañca bhojanā’’ti.
ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂော နိဋ္ဌိတော စတုတ္ထော။
Diṭṭhāvikammavaggo niṭṭhito catuttho.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ အပရေ၊ ပဋိဂ္ဂဟာနတိရိတ္တာ။
Diṭṭhāvikammā apare, paṭiggahānatirittā;
ပဝာရဏာ ပဋိညာတံ၊ ဩကာသံ သာကစ္ဆေန စ။
Pavāraṇā paṭiññātaṃ, okāsaṃ sākacchena ca;
ပဉ္ဟံ အညဗ္ယာကရဏာ၊ ဝိသုဒ္ဓိ စာပိ ဘောဇနာတိ။
Pañhaṃ aññabyākaraṇā, visuddhi cāpi bhojanāti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ပရိဝာရ-အဋ္ဌကထာ • Parivāra-aṭṭhakathā / ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဝောဟာရဝဂ္ဂာဒိဝဏ္ဏနာ • Vohāravaggādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • Diṭṭhāvikammavaggavaṇṇanā
