| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi |
१२. दिट्ठिगतसुत्तं
12. Diṭṭhigatasuttaṃ
४९. वुत्तञ्हेतं भगवता, वुत्तमरहताति मे सुतं –
49. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘द्वीहि, भिक्खवे, दिट्ठिगतेहि परियुट्ठिता देवमनुस्सा ओलीयन्ति एके, अतिधावन्ति एके; चक्खुमन्तो च पस्सन्ति।
‘‘Dvīhi, bhikkhave, diṭṭhigatehi pariyuṭṭhitā devamanussā olīyanti eke, atidhāvanti eke; cakkhumanto ca passanti.
‘‘कथञ्च, भिक्खवे, ओलीयन्ति एके? भवारामा, भिक्खवे, देवमनुस्सा भवरता भवसम्मुदिता तेसं भवनिरोधाय धम्मे देसियमाने चित्तं न पक्खन्दति न पसीदति न सन्तिट्ठति नाधिमुच्चति। एवं खो, भिक्खवे, ओलीयन्ति एके।
‘‘Kathañca, bhikkhave, olīyanti eke? Bhavārāmā, bhikkhave, devamanussā bhavaratā bhavasammuditā tesaṃ bhavanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati nādhimuccati. Evaṃ kho, bhikkhave, olīyanti eke.
‘‘कथञ्च , भिक्खवे, अतिधावन्ति एके? भवेनेव खो पनेके अट्टीयमाना हरायमाना जिगुच्छमाना विभवं अभिनन्दन्ति – यतो किर, भो, अयं अत्ता 1 कायस्स भेदा परं मरणा उच्छिज्जति विनस्सति न होति परं मरणा; एतं सन्तं एतं पणीतं एतं याथावन्ति। एवं खो, भिक्खवे, अतिधावन्ति एके।
‘‘Kathañca , bhikkhave, atidhāvanti eke? Bhaveneva kho paneke aṭṭīyamānā harāyamānā jigucchamānā vibhavaṃ abhinandanti – yato kira, bho, ayaṃ attā 2 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā; etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ etaṃ yāthāvanti. Evaṃ kho, bhikkhave, atidhāvanti eke.
‘‘कथञ्च, भिक्खवे, चक्खुमन्तो पस्सन्ति? इध भिक्खु भूतं भूततो पस्सति; भूतं भूततो दिस्वा भूतस्स निब्बिदाय विरागाय निरोधाय पटिपन्नो होति। एवं खो, भिक्खवे, चक्खुमन्तो पस्सन्ती’’ति। एतमत्थं भगवा अवोच। तत्थेतं इति वुच्चति –
‘‘Kathañca, bhikkhave, cakkhumanto passanti? Idha bhikkhu bhūtaṃ bhūtato passati; bhūtaṃ bhūtato disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, cakkhumanto passantī’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
यथाभूते विमुच्चन्ति, भवतण्हा परिक्खया॥
Yathābhūte vimuccanti, bhavataṇhā parikkhayā.
भूतस्स विभवा भिक्खु, नागच्छति पुनब्भव’’न्ति॥
Bhūtassa vibhavā bhikkhu, nāgacchati punabbhava’’nti.
अयम्पि अत्थो वुत्तो भगवता, इति मे सुतन्ति। द्वादसमं।
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Dvādasamaṃ.
दुतियो वग्गो निट्ठितो।
Dutiyo vaggo niṭṭhito.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
द्वे इन्द्रिया द्वे तपनीया, सीलेन अपरे दुवे।
Dve indriyā dve tapanīyā, sīlena apare duve;
अनोत्तापी कुहना द्वे च, संवेजनीयेन ते दस॥
Anottāpī kuhanā dve ca, saṃvejanīyena te dasa.
वितक्का देसना विज्जा, पञ्ञा धम्मेन पञ्चमं।
Vitakkā desanā vijjā, paññā dhammena pañcamaṃ;
अजातं धातुसल्लानं, सिक्खा जागरियेन च।
Ajātaṃ dhātusallānaṃ, sikkhā jāgariyena ca;
दुकनिपातो निट्ठितो।
Dukanipāto niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā / १२. दिट्ठिगतसुत्तवण्णना • 12. Diṭṭhigatasuttavaṇṇanā
