Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ൧൨. ദിട്ഠിഗതസുത്തവണ്ണനാ

    12. Diṭṭhigatasuttavaṇṇanā

    ൪൯. ദ്വാദസമേ ദ്വീഹി ദിട്ഠിഗതേഹീതി ഏത്ഥ ദിട്ഠിയോവ ദിട്ഠിഗതാനി ‘‘ഗൂഥഗതം മുത്തഗത’’ന്തിആദീസു (അ॰ നി॰ ൯.൧൧) വിയ. ഗഹിതാകാരസുഞ്ഞതായ വാ ദിട്ഠീനം ഗതമത്താനീതി ദിട്ഠിഗതാനി, തേഹി ദിട്ഠിഗതേഹി. പരിയുട്ഠിതാതി അഭിഭൂതാ പലിബുദ്ധാ വാ. പലിബോധത്ഥോ വാപി ഹി പരിയുട്ഠാനസദ്ദോ ‘‘ചോരാ മഗ്ഗേ പരിയുട്ഠിംസൂ’’തിആദീസു (ചൂളവ॰ ൪൩൦) വിയ. ദേവാതി ഉപപത്തിദേവാ. തേ ഹി ദിബ്ബന്തി ഉളാരതമേഹി കാമഗുണേഹി ഝാനാദീഹി ച കീളന്തി, ഇദ്ധാനുഭാവേന വാ യഥിച്ഛിതമത്ഥം ഗച്ഛന്തി അധിഗച്ഛന്തീതി ച ദേവാതി വുച്ചന്തി. മനസ്സ ഉസ്സന്നത്താ മനുസ്സാ, ഉക്കട്ഠനിദ്ദേസവസേന ചേതം വുത്തം യഥാ ‘‘സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാന’’ന്തി. ഓലീയന്തി ഏകേതി ‘‘സസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ചാ’’തി ഭവേസു ഓലീയനാഭിനിവേസഭൂതേന സസ്സതഭാവേന ഏകച്ചേ ദേവാ മനുസ്സാ ച അവലീയന്തി അല്ലീയന്തി സങ്കോചം ആപജ്ജന്തി, ന തതോ നിസ്സരന്തി. അതിധാവന്തീതി പരമത്ഥതോ ഭിന്നസഭാവാനമ്പി സഭാവധമ്മാനം യ്വായം ഹേതുഫലഭാവേന സമ്ബന്ധോ, തം അഗ്ഗഹേത്വാ നാനത്തനയസ്സപി ഗഹണേന തത്ഥ തത്ഥേവ ധാവന്തി, തസ്മാ ‘‘ഉച്ഛിജ്ജതി അത്താ ച ലോകോ ച, ന ഹോതി പരം മരണാ’’തി ഉച്ഛേദേ വാ ഭവനിരോധപടിപത്തിയാ പടിക്ഖേപധമ്മതം അതിധാവന്തി അതിക്കമന്തി. ചക്ഖുമന്തോ ച പസ്സന്തീതി ചസദ്ദോ ബ്യതിരേകേ. പുബ്ബയോഗസമ്പത്തിയാ ഞാണപരിപാകേന പഞ്ഞാചക്ഖുമന്തോ പന ദേവമനുസ്സാ തേനേവ പഞ്ഞാചക്ഖുനാ സസ്സതം ഉച്ഛേദഞ്ച അന്തദ്വയം അനുപഗമ്മ മജ്ഝിമപടിപത്തിദസ്സനേന പച്ചക്ഖം കരോന്തി. തേ ഹി ‘‘നാമരൂപമത്തമിദം പടിച്ചസമുപ്പന്നം, തസ്മാ ന സസ്സതം, നാപി ഉച്ഛിജ്ജതീ’’തി അവിപരീതതോ പസ്സന്തി.

    49. Dvādasame dvīhi diṭṭhigatehīti ettha diṭṭhiyova diṭṭhigatāni ‘‘gūthagataṃ muttagata’’ntiādīsu (a. ni. 9.11) viya. Gahitākārasuññatāya vā diṭṭhīnaṃ gatamattānīti diṭṭhigatāni, tehi diṭṭhigatehi. Pariyuṭṭhitāti abhibhūtā palibuddhā vā. Palibodhattho vāpi hi pariyuṭṭhānasaddo ‘‘corā magge pariyuṭṭhiṃsū’’tiādīsu (cūḷava. 430) viya. Devāti upapattidevā. Te hi dibbanti uḷāratamehi kāmaguṇehi jhānādīhi ca kīḷanti, iddhānubhāvena vā yathicchitamatthaṃ gacchanti adhigacchantīti ca devāti vuccanti. Manassa ussannattā manussā, ukkaṭṭhaniddesavasena cetaṃ vuttaṃ yathā ‘‘satthā devamanussāna’’nti. Olīyanti eketi ‘‘sassato attā ca loko cā’’ti bhavesu olīyanābhinivesabhūtena sassatabhāvena ekacce devā manussā ca avalīyanti allīyanti saṅkocaṃ āpajjanti, na tato nissaranti. Atidhāvantīti paramatthato bhinnasabhāvānampi sabhāvadhammānaṃ yvāyaṃ hetuphalabhāvena sambandho, taṃ aggahetvā nānattanayassapi gahaṇena tattha tattheva dhāvanti, tasmā ‘‘ucchijjati attā ca loko ca, na hoti paraṃ maraṇā’’ti ucchede vā bhavanirodhapaṭipattiyā paṭikkhepadhammataṃ atidhāvanti atikkamanti. Cakkhumanto ca passantīti casaddo byatireke. Pubbayogasampattiyā ñāṇaparipākena paññācakkhumanto pana devamanussā teneva paññācakkhunā sassataṃ ucchedañca antadvayaṃ anupagamma majjhimapaṭipattidassanena paccakkhaṃ karonti. Te hi ‘‘nāmarūpamattamidaṃ paṭiccasamuppannaṃ, tasmā na sassataṃ, nāpi ucchijjatī’’ti aviparītato passanti.

    ഏവം ഓലീയനാദികേ പുഗ്ഗലാധിട്ഠാനേന ഉദ്ദിസിതും ‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ ഭവാതി കാമഭവോ, രൂപഭവോ, അരൂപഭവോ. അപരേപി തയോ ഭവാ സഞ്ഞീഭവോ, അസഞ്ഞീഭവോ, നേവസഞ്ഞീനാസഞ്ഞീഭവോ. അപരേപി തയോ ഭവാ ഏകവോകാരഭവോ, ചതുവോകാരഭവോ, പഞ്ചവോകാരഭവോതി. ഏതേഹി ഭവേഹി ആരമന്തി അഭിനന്ദന്തീതി ഭവാരാമാ. ഭവേസു രതാ അഭിരതാതി ഭവരതാ. ഭവേസു സുട്ഠു മുദിതാതി ഭവസമ്മുദിതാ. ഭവനിരോധായാതി തേസം ഭവാനം അച്ചന്തനിരോധായ അനുപ്പാദനത്ഥായ. ധമ്മേ ദേസിയമാനേതി തഥാഗതപ്പവേദിതേ നിയ്യാനികധമ്മേ വുച്ചമാനേ. ന പക്ഖന്ദതീതി സസ്സതാഭിനിവിട്ഠത്താ സംഖിത്തധമ്മത്താ ന പവിസതി ന ഓഗാഹതി. ന പസീദതീതി പസാദം നാപജ്ജതി ന തം സദ്ദഹതി. ന സന്തിട്ഠതീതി തസ്സം ദേസനായം ന തിട്ഠതി നാധിമുച്ചതി. ഏവം സസ്സതതോ അഭിനിവിസനേന ഭവേസു ഓലീയന്തി.

    Evaṃ olīyanādike puggalādhiṭṭhānena uddisituṃ ‘‘kathañca, bhikkhave’’tiādi vuttaṃ. Tattha bhavāti kāmabhavo, rūpabhavo, arūpabhavo. Aparepi tayo bhavā saññībhavo, asaññībhavo, nevasaññīnāsaññībhavo. Aparepi tayo bhavā ekavokārabhavo, catuvokārabhavo, pañcavokārabhavoti. Etehi bhavehi āramanti abhinandantīti bhavārāmā. Bhavesu ratā abhiratāti bhavaratā. Bhavesu suṭṭhu muditāti bhavasammuditā. Bhavanirodhāyāti tesaṃ bhavānaṃ accantanirodhāya anuppādanatthāya. Dhamme desiyamāneti tathāgatappavedite niyyānikadhamme vuccamāne. Na pakkhandatīti sassatābhiniviṭṭhattā saṃkhittadhammattā na pavisati na ogāhati. Na pasīdatīti pasādaṃ nāpajjati na taṃ saddahati. Na santiṭṭhatīti tassaṃ desanāyaṃ na tiṭṭhati nādhimuccati. Evaṃ sassatato abhinivisanena bhavesu olīyanti.

    അട്ടീയമാനാതി ഭവേ ജരാരോഗമരണാദീനി വധബന്ധനച്ഛേദനാദീനി ച ദിസ്വാ സംവിജ്ജനേന തേഹി സമങ്ഗിഭാവേന ഭവേന പീളിയമാനാ ദുക്ഖാപിയമാനാ. ഹരായമാനാതി ലജ്ജമാനാ ജിഗുച്ഛമാനാതി പടികൂലതോ ദഹന്താ. വിഭവന്തി ഉച്ഛേദം. അഭിനന്ദന്തീതി തണ്ഹാദിട്ഠാഭിനന്ദനാഹി അജ്ഝോസായ നന്ദന്തി. യതോ കിര ഭോതിആദി തേസം അഭിനന്ദനാകാരദസ്സനം. തത്ഥ യതോതി യദാ. ഭോതി ആലപനം. അയം അത്താതി കാരകാദിഭാവേന അത്തനാ പരികപ്പിതം സന്ധായ വദതി. ഉച്ഛിജ്ജതീതി ഉപച്ഛിജ്ജതി. വിനസ്സതീതി ന ദിസ്സതി, വിനാസം അഭാവം ഗച്ഛതി. ന ഹോതി പരം മരണാതി മരണേന ഉദ്ധം ന ഭവതി. ഏതം സന്തന്തി യദേതം അത്തനോ ഉച്ഛേദാദി, ഏതം സബ്ബഭവവൂപസമതോ സബ്ബസന്താപവൂപസമതോ ച സന്തം, സന്തത്താ ഏവ പണീതം, തച്ഛാവിപരീതഭാവതോ യാഥാവം. തത്ഥ ‘‘സന്തം പണീത’’ന്തി ഇദം ദ്വയം തണ്ഹാഭിനന്ദനായ വദന്തി, ‘‘യാഥാവ’’ന്തി ദിട്ഠാഭിനന്ദനായ. ഏവന്തി ഏവം യഥാവുത്തഉച്ഛേദാഭിനിവേസനേന.

    Aṭṭīyamānāti bhave jarārogamaraṇādīni vadhabandhanacchedanādīni ca disvā saṃvijjanena tehi samaṅgibhāvena bhavena pīḷiyamānā dukkhāpiyamānā. Harāyamānāti lajjamānā jigucchamānāti paṭikūlato dahantā. Vibhavanti ucchedaṃ. Abhinandantīti taṇhādiṭṭhābhinandanāhi ajjhosāya nandanti. Yatokirabhotiādi tesaṃ abhinandanākāradassanaṃ. Tattha yatoti yadā. Bhoti ālapanaṃ. Ayaṃ attāti kārakādibhāvena attanā parikappitaṃ sandhāya vadati. Ucchijjatīti upacchijjati. Vinassatīti na dissati, vināsaṃ abhāvaṃ gacchati. Na hoti paraṃ maraṇāti maraṇena uddhaṃ na bhavati. Etaṃ santanti yadetaṃ attano ucchedādi, etaṃ sabbabhavavūpasamato sabbasantāpavūpasamato ca santaṃ, santattā eva paṇītaṃ, tacchāviparītabhāvato yāthāvaṃ. Tattha ‘‘santaṃ paṇīta’’nti idaṃ dvayaṃ taṇhābhinandanāya vadanti, ‘‘yāthāva’’nti diṭṭhābhinandanāya. Evanti evaṃ yathāvuttaucchedābhinivesanena.

    ഭൂതന്തി ഖന്ധപഞ്ചകം. തഞ്ഹി പച്ചയസമ്ഭൂതത്താ പരമത്ഥതോ വിജ്ജമാനത്താ ച ഭൂതന്തി വുച്ചതി. തേനാഹ ‘‘ഭൂതമിദം, ഭിക്ഖവേ, സമനുപസ്സഥാ’’തി (മ॰ നി॰ ൧.൪൦൧). ഭൂതതോ അവിപരീതസഭാവതോ സലക്ഖണതോ സാമഞ്ഞലക്ഖണതോ ച പസ്സതി. ഇദഞ്ഹി ഖന്ധപഞ്ചകം നാമരൂപമത്തം. തത്ഥ ‘‘ഇമേ പഥവീആദയോ ധമ്മാ രൂപം, ഇമേ ഫസ്സാദയോ ധമ്മാ നാമം, ഇമാനി നേസം ലക്ഖണാദീനി, ഇമേ നേസം അവിജ്ജാദയോ പച്ചയാ’’തി ഏവം സപച്ചയനാമരൂപദസ്സനവസേന ചേവ, ‘‘സബ്ബേപിമേ ധമ്മാ അഹുത്വാ സമ്ഭോന്തി, ഹുത്വാ പടിവേന്തി, തസ്മാ അനിച്ചാ, അനിച്ചത്താ ദുക്ഖാ, ദുക്ഖത്താ അനത്താ’’തി ഏവം അനിച്ചാനുപസ്സനാദിവസേന ച പസ്സതീതി അത്ഥോ. ഏത്താവതാ തരുണവിപസ്സനാപരിയോസാനാ വിപസ്സനാഭൂമി ദസ്സിതാ. നിബ്ബിദായാതി ഭൂതസങ്ഖാതസ്സ തേഭൂമകധമ്മജാതസ്സ നിബ്ബിന്ദനത്ഥായ, ഏതേന ബലവവിപസ്സനം ദസ്സേതി. വിരാഗായാതി വിരാഗത്ഥം വിരജ്ജനത്ഥം, ഇമിനാ മഗ്ഗം ദസ്സേതി. നിരോധായാതി നിരുജ്ഝനത്ഥം, ഇമിനാപി മഗ്ഗമേവ ദസ്സേതി. നിരോധായാതി വാ പടിപ്പസ്സദ്ധിനിരോധേന സദ്ധിം അനുപാദിസേസനിബ്ബാനം ദസ്സേതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ചക്ഖുമന്തോ പസ്സന്തീതി ഏവം പഞ്ഞാചക്ഖുമന്തോ സപുബ്ബഭാഗേന മഗ്ഗപഞ്ഞാചക്ഖുനാ ചതുസച്ചധമ്മം പസ്സന്തി.

    Bhūtanti khandhapañcakaṃ. Tañhi paccayasambhūtattā paramatthato vijjamānattā ca bhūtanti vuccati. Tenāha ‘‘bhūtamidaṃ, bhikkhave, samanupassathā’’ti (ma. ni. 1.401). Bhūtato aviparītasabhāvato salakkhaṇato sāmaññalakkhaṇato ca passati. Idañhi khandhapañcakaṃ nāmarūpamattaṃ. Tattha ‘‘ime pathavīādayo dhammā rūpaṃ, ime phassādayo dhammā nāmaṃ, imāni nesaṃ lakkhaṇādīni, ime nesaṃ avijjādayo paccayā’’ti evaṃ sapaccayanāmarūpadassanavasena ceva, ‘‘sabbepime dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventi, tasmā aniccā, aniccattā dukkhā, dukkhattā anattā’’ti evaṃ aniccānupassanādivasena ca passatīti attho. Ettāvatā taruṇavipassanāpariyosānā vipassanābhūmi dassitā. Nibbidāyāti bhūtasaṅkhātassa tebhūmakadhammajātassa nibbindanatthāya, etena balavavipassanaṃ dasseti. Virāgāyāti virāgatthaṃ virajjanatthaṃ, iminā maggaṃ dasseti. Nirodhāyāti nirujjhanatthaṃ, imināpi maggameva dasseti. Nirodhāyāti vā paṭippassaddhinirodhena saddhiṃ anupādisesanibbānaṃ dasseti. Evaṃ kho, bhikkhave, cakkhumanto passantīti evaṃ paññācakkhumanto sapubbabhāgena maggapaññācakkhunā catusaccadhammaṃ passanti.

    ഗാഥാസു യേ ഭൂതം ഭൂതതോ ദിസ്വാതി യേ അരിയസാവകാ ഭൂതം ഖന്ധപഞ്ചകം ഭൂതതോ അവിപരീതസഭാവതോ വിപസ്സനാപഞ്ഞാസഹിതായ മഗ്ഗപഞ്ഞായ ദിസ്വാ. ഏതേന പരിഞ്ഞാഭിസമയം ദസ്സേതി. ഭൂതസ്സ ച അതിക്കമന്തി ഭാവനാഭിസമയം. അരിയമഗ്ഗോ ഹി ഭൂതം അതിക്കമതി ഏതേനാതി ‘‘ഭൂതസ്സ അതിക്കമോ’’തി വുത്തോ. യഥാഭൂതേതി അവിപരീതസച്ചസഭാവേ നിബ്ബാനേ. വിമുച്ചന്തി അധിമുച്ചന്തി, ഏതേന സച്ഛികിരിയാഭിസമയം ദസ്സേതി. ഭവതണ്ഹാപരിക്ഖയാതി ഭവതണ്ഹായ സബ്ബസോ ഖേപനാ സമുച്ഛിന്ദനതോ, ഏതേന സമുദയപ്പഹാനം ദസ്സേതി.

    Gāthāsu ye bhūtaṃ bhūtato disvāti ye ariyasāvakā bhūtaṃ khandhapañcakaṃ bhūtato aviparītasabhāvato vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya disvā. Etena pariññābhisamayaṃ dasseti. Bhūtassa ca atikkamanti bhāvanābhisamayaṃ. Ariyamaggo hi bhūtaṃ atikkamati etenāti ‘‘bhūtassa atikkamo’’ti vutto. Yathābhūteti aviparītasaccasabhāve nibbāne. Vimuccanti adhimuccanti, etena sacchikiriyābhisamayaṃ dasseti. Bhavataṇhāparikkhayāti bhavataṇhāya sabbaso khepanā samucchindanato, etena samudayappahānaṃ dasseti.

    സവേ ഭൂതപരിഞ്ഞോ സോതി ഏത്ഥ പന സവേതി നിപാതമത്തം. സോ ഭൂതപരിഞ്ഞോ ഭൂതസ്സ അതിക്കമനൂപായേന മഗ്ഗേന ഭവതണ്ഹാപരിക്ഖയാ പരിഞ്ഞാതക്ഖന്ധോ തതോ ഏവ യഥാഭൂതേ നിബ്ബാനേ അധിമുത്തോ. ഭവാഭവേതി ഖുദ്ദകേ ചേവ മഹന്തേ ച, ഉച്ഛേദാദിദസ്സനേ വാ വീതതണ്ഹോ ഭിന്നകിലേസോ. ഭിക്ഖു ഭൂതസ്സ ഉപാദാനക്ഖന്ധസങ്ഖാതസ്സ അത്തഭാവസ്സ വിഭവാ, ആയതിം അനുപ്പാദാ പുനബ്ഭവം നാഗച്ഛതി, അപഞ്ഞത്തികഭാവമേവ ഗച്ഛതീതി അനുപാദിസേസായ നിബ്ബാനധാതുയാ ദേസനം നിട്ഠാപേസി.

    Save bhūtapariñño soti ettha pana saveti nipātamattaṃ. So bhūtapariñño bhūtassa atikkamanūpāyena maggena bhavataṇhāparikkhayā pariññātakkhandho tato eva yathābhūte nibbāne adhimutto. Bhavābhaveti khuddake ceva mahante ca, ucchedādidassane vā vītataṇho bhinnakileso. Bhikkhu bhūtassa upādānakkhandhasaṅkhātassa attabhāvassa vibhavā, āyatiṃ anuppādā punabbhavaṃ nāgacchati, apaññattikabhāvameva gacchatīti anupādisesāya nibbānadhātuyā desanaṃ niṭṭhāpesi.

    ഇതി ഇമസ്മിം വഗ്ഗേ ഏകാദസമേ വട്ടം കഥിതം, തതിയചതുത്ഥപഞ്ചമേസു പരിയോസാനസുത്തേ ച വട്ടവിവട്ടം കഥിതം, സേസേസു വിവട്ടമേവാതി വേദിതബ്ബം.

    Iti imasmiṃ vagge ekādasame vaṭṭaṃ kathitaṃ, tatiyacatutthapañcamesu pariyosānasutte ca vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitaṃ, sesesu vivaṭṭamevāti veditabbaṃ.

    ദ്വാദസമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Dvādasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    പരമത്ഥദീപനിയാ ഖുദ്ദകനികായ-അട്ഠകഥായ

    Paramatthadīpaniyā khuddakanikāya-aṭṭhakathāya

    ഇതിവുത്തകസ്സ ദുകനിപാതവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Itivuttakassa dukanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൧൨. ദിട്ഠിഗതസുത്തം • 12. Diṭṭhigatasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact