| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
๒. ทิฎฺฐิกถา
2. Diṭṭhikathā
๑๒๒. กา ทิฎฺฐิ, กติ ทิฎฺฐิฎฺฐานานิ, กติ ทิฎฺฐิปริยุฎฺฐานานิ, กติ ทิฎฺฐิโย, กติ ทิฎฺฐาภินิเวสา, กตโม ทิฎฺฐิฎฺฐานสมุคฺฆาโตติ?
122. Kā diṭṭhi, kati diṭṭhiṭṭhānāni, kati diṭṭhipariyuṭṭhānāni, kati diṭṭhiyo, kati diṭṭhābhinivesā, katamo diṭṭhiṭṭhānasamugghātoti?
[๑] กา ทิฎฺฐีติ อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ [๒] กติ ทิฎฺฐิฎฺฐานานีติ อฎฺฐ ทิฎฺฐิฎฺฐานานิฯ [๓] กติ ทิฎฺฐิปริยุฎฺฐานานีติ อฎฺฐารส ทิฎฺฐิปริยุฎฺฐานานิฯ [๔] กติ ทิฎฺฐิโยติ โสฬส ทิฎฺฐิโยฯ [๕] กติ ทิฎฺฐาภินิเวสาติ ตีณิ สตํ ทิฎฺฐาภินิเวสาฯ [๖] กตโม ทิฎฺฐิฎฺฐานสมุคฺฆาโตติ โสตาปตฺติมโคฺค ทิฎฺฐิฎฺฐานสมุคฺฆาโต ฯ
[1] Kā diṭṭhīti abhinivesaparāmāso diṭṭhi. [2] Kati diṭṭhiṭṭhānānīti aṭṭha diṭṭhiṭṭhānāni. [3] Kati diṭṭhipariyuṭṭhānānīti aṭṭhārasa diṭṭhipariyuṭṭhānāni. [4] Kati diṭṭhiyoti soḷasa diṭṭhiyo. [5] Kati diṭṭhābhinivesāti tīṇi sataṃ diṭṭhābhinivesā. [6] Katamo diṭṭhiṭṭhānasamugghātoti sotāpattimaggo diṭṭhiṭṭhānasamugghāto .
๑๒๓. กถํ อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิ? 1 รูปํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ เวทนํ เอตํ มม…เป.… สญฺญํ เอตํ มม… สงฺขาเร เอตํ มม… วิญฺญาณํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ จกฺขุํ เอตํ มม…เป.… โสตํ เอตํ มม… ฆานํ เอตํ มม… ชิวฺหํ เอตํ มม… กายํ เอตํ มม… มนํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ รูเป 2 เอตํ มม…เป.… สเทฺท เอตํ มม… คเนฺธ เอตํ มม… รเส เอตํ มม… โผฎฺฐเพฺพ เอตํ มม… ธเมฺม เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ จกฺขุวิญฺญาณํ เอตํ มม…เป.… โสตวิญฺญาณํ เอตํ มม… ฆานวิญฺญาณํ เอตํ มม… ชิวฺหาวิญฺญาณํ เอตํ มม… กายวิญฺญาณํ เอตํ มม… มโนวิญฺญาณํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ จกฺขุสมฺผสฺสํ เอตํ มม…เป.… โสตสมฺผสฺสํ เอตํ มม… ฆานสมฺผสฺสํ เอตํ มม… ชิวฺหาสมฺผสฺสํ เอตํ มม… กายสมฺผสฺสํ เอตํ มม… มโนสมฺผสฺสํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ จกฺขุสมฺผสฺสชํ เวทนํ…เป.… โสตสมฺผสฺสชํ เวทนํ… ฆานสมฺผสฺสชํ เวทนํ… ชิวฺหาสมฺผสฺสชํ เวทนํ… กายสมฺผสฺสชํ เวทนํ… มโนสมฺผสฺสชํ เวทนํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ
123. Kathaṃ abhinivesaparāmāso diṭṭhi?3 Rūpaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Vedanaṃ etaṃ mama…pe… saññaṃ etaṃ mama… saṅkhāre etaṃ mama… viññāṇaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Cakkhuṃ etaṃ mama…pe… sotaṃ etaṃ mama… ghānaṃ etaṃ mama… jivhaṃ etaṃ mama… kāyaṃ etaṃ mama… manaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Rūpe 4 etaṃ mama…pe… sadde etaṃ mama… gandhe etaṃ mama… rase etaṃ mama… phoṭṭhabbe etaṃ mama… dhamme etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Cakkhuviññāṇaṃ etaṃ mama…pe… sotaviññāṇaṃ etaṃ mama… ghānaviññāṇaṃ etaṃ mama… jivhāviññāṇaṃ etaṃ mama… kāyaviññāṇaṃ etaṃ mama… manoviññāṇaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Cakkhusamphassaṃ etaṃ mama…pe… sotasamphassaṃ etaṃ mama… ghānasamphassaṃ etaṃ mama… jivhāsamphassaṃ etaṃ mama… kāyasamphassaṃ etaṃ mama… manosamphassaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Cakkhusamphassajaṃ vedanaṃ…pe… sotasamphassajaṃ vedanaṃ… ghānasamphassajaṃ vedanaṃ… jivhāsamphassajaṃ vedanaṃ… kāyasamphassajaṃ vedanaṃ… manosamphassajaṃ vedanaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi.
รูปสญฺญํ เอตํ มม…เป.… สทฺทสญฺญํ เอตํ มม… คนฺธสญฺญํ เอตํ มม… รสสญฺญํ เอตํ มม… โผฎฺฐพฺพสญฺญํ เอตํ มม… ธมฺมสญฺญํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ รูปสเญฺจตนํ เอตํ มม…เป.… สทฺทสเญฺจตนํ เอตํ มม… คนฺธสเญฺจตนํ เอตํ มม… รสสเญฺจตนํ เอตํ มม… โผฎฺฐพฺพสเญฺจตนํ เอตํ มม… ธมฺมสเญฺจตนํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ รูปตณฺหํ เอตํ มม…เป.… สทฺทตณฺหํ เอตํ มม… คนฺธตณฺหํ เอตํ มม… รสตณฺหํ เอตํ มม… โผฎฺฐพฺพตณฺหํ เอตํ มม… ธมฺมตณฺหํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ รูปวิตกฺกํ เอตํ มม…เป.… สทฺทวิตกฺกํ เอตํ มม… คนฺธวิตกฺกํ เอตํ มม… รสวิตกฺกํ เอตํ มม… โผฎฺฐพฺพวิตกฺกํ เอตํ มม… ธมฺมวิตกฺกํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ รูปวิจารํ เอตํ มม…เป.… สทฺทวิจารํ เอตํ มม… คนฺธวิจารํ เอตํ มม… รสวิจารํ เอตํ มม… โผฎฺฐพฺพวิจารํ เอตํ มม… ธมฺมวิจารํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ
Rūpasaññaṃ etaṃ mama…pe… saddasaññaṃ etaṃ mama… gandhasaññaṃ etaṃ mama… rasasaññaṃ etaṃ mama… phoṭṭhabbasaññaṃ etaṃ mama… dhammasaññaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Rūpasañcetanaṃ etaṃ mama…pe… saddasañcetanaṃ etaṃ mama… gandhasañcetanaṃ etaṃ mama… rasasañcetanaṃ etaṃ mama… phoṭṭhabbasañcetanaṃ etaṃ mama… dhammasañcetanaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Rūpataṇhaṃ etaṃ mama…pe… saddataṇhaṃ etaṃ mama… gandhataṇhaṃ etaṃ mama… rasataṇhaṃ etaṃ mama… phoṭṭhabbataṇhaṃ etaṃ mama… dhammataṇhaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Rūpavitakkaṃ etaṃ mama…pe… saddavitakkaṃ etaṃ mama… gandhavitakkaṃ etaṃ mama… rasavitakkaṃ etaṃ mama… phoṭṭhabbavitakkaṃ etaṃ mama… dhammavitakkaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Rūpavicāraṃ etaṃ mama…pe… saddavicāraṃ etaṃ mama… gandhavicāraṃ etaṃ mama… rasavicāraṃ etaṃ mama… phoṭṭhabbavicāraṃ etaṃ mama… dhammavicāraṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi.
ปถวีธาตุํ เอตํ มม…เป.… อาโปธาตุํ เอตํ มม… เตโชธาตุํ เอตํ มม… วาโยธาตุํ เอตํ มม… อากาสธาตุํ เอตํ มม… วิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ปถวีกสิณํ เอตํ มม…เป.… อาโปกสิณํ… เตโชกสิณํ… วาโยกสิณํ … นีลกสิณํ… ปีตกสิณํ… โลหิตกสิณํ… โอทาตกสิณํ… อากาสกสิณํ… วิญฺญาณกสิณํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ
Pathavīdhātuṃ etaṃ mama…pe… āpodhātuṃ etaṃ mama… tejodhātuṃ etaṃ mama… vāyodhātuṃ etaṃ mama… ākāsadhātuṃ etaṃ mama… viññāṇadhātuṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Pathavīkasiṇaṃ etaṃ mama…pe… āpokasiṇaṃ… tejokasiṇaṃ… vāyokasiṇaṃ … nīlakasiṇaṃ… pītakasiṇaṃ… lohitakasiṇaṃ… odātakasiṇaṃ… ākāsakasiṇaṃ… viññāṇakasiṇaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi.
เกสํ เอตํ มม…เป.… โลมํ เอตํ มม… นขํ เอตํ มม… ทนฺตํ เอตํ มม… ตจํ เอตํ มม… มํสํ เอตํ มม… นฺหารุํ เอตํ มม… อฎฺฐิํ เอตํ มม… อฎฺฐิมิญฺชํ เอตํ มม… วกฺกํ เอตํ มม… หทยํ เอตํ มม… ยกนํ เอตํ มม… กิโลมกํ เอตํ มม… ปิหกํ เอตํ มม… ปปฺผาสํ เอตํ มม… อนฺตํ เอตํ มม… อนฺตคุณํ เอตํ มม… อุทริยํ เอตํ มม… กรีสํ เอตํ มม… ปิตฺตํ เอตํ มม… เสมฺหํ เอตํ มม… ปุพฺพํ เอตํ มม … โลหิตํ เอตํ มม… เสทํ เอตํ มม… เมทํ เอตํ มม… อสฺสุํ เอตํ มม… วสํ เอตํ มม … เขฬํ เอตํ มม… สิงฺฆาณิกํ เอตํ มม… ลสิกํ เอตํ มม… มุตฺตํ เอตํ มม… มตฺถลุงฺคํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ
Kesaṃ etaṃ mama…pe… lomaṃ etaṃ mama… nakhaṃ etaṃ mama… dantaṃ etaṃ mama… tacaṃ etaṃ mama… maṃsaṃ etaṃ mama… nhāruṃ etaṃ mama… aṭṭhiṃ etaṃ mama… aṭṭhimiñjaṃ etaṃ mama… vakkaṃ etaṃ mama… hadayaṃ etaṃ mama… yakanaṃ etaṃ mama… kilomakaṃ etaṃ mama… pihakaṃ etaṃ mama… papphāsaṃ etaṃ mama… antaṃ etaṃ mama… antaguṇaṃ etaṃ mama… udariyaṃ etaṃ mama… karīsaṃ etaṃ mama… pittaṃ etaṃ mama… semhaṃ etaṃ mama… pubbaṃ etaṃ mama … lohitaṃ etaṃ mama… sedaṃ etaṃ mama… medaṃ etaṃ mama… assuṃ etaṃ mama… vasaṃ etaṃ mama … kheḷaṃ etaṃ mama… siṅghāṇikaṃ etaṃ mama… lasikaṃ etaṃ mama… muttaṃ etaṃ mama… matthaluṅgaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi.
จกฺขายตนํ เอตํ มม…เป.… รูปายตนํ เอตํ มม… โสตายตนํ เอตํ มม… สทฺทายตนํ เอตํ มม… ฆานายตนํ เอตํ มม… คนฺธายตนํ เอตํ มม… ชิวฺหายตนํ เอตํ มม… รสายตนํ เอตํ มม… กายายตนํ เอตํ มม… โผฎฺฐพฺพายตนํ เอตํ มม… มนายตนํ เอตํ มม… ธมฺมายตนํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ
Cakkhāyatanaṃ etaṃ mama…pe… rūpāyatanaṃ etaṃ mama… sotāyatanaṃ etaṃ mama… saddāyatanaṃ etaṃ mama… ghānāyatanaṃ etaṃ mama… gandhāyatanaṃ etaṃ mama… jivhāyatanaṃ etaṃ mama… rasāyatanaṃ etaṃ mama… kāyāyatanaṃ etaṃ mama… phoṭṭhabbāyatanaṃ etaṃ mama… manāyatanaṃ etaṃ mama… dhammāyatanaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi.
จกฺขุธาตุํ เอตํ มม…เป.… รูปธาตุํ เอตํ มม… จกฺขุวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม… โสตธาตุํ เอตํ มม… สทฺทธาตุํ เอตํ มม… โสตวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม… ฆานธาตุํ เอตํ มม… คนฺธธาตุํ เอตํ มม… ฆานวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม… ชิวฺหาธาตุํ เอตํ มม… รสธาตุํ เอตํ มม… ชิวฺหาวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม… กายธาตุํ เอตํ มม… โผฎฺฐพฺพธาตุํ เอตํ มม… กายวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม… มโนธาตุํ เอตํ มม… ธมฺมธาตุํ เอตํ มม… มโนวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ
Cakkhudhātuṃ etaṃ mama…pe… rūpadhātuṃ etaṃ mama… cakkhuviññāṇadhātuṃ etaṃ mama… sotadhātuṃ etaṃ mama… saddadhātuṃ etaṃ mama… sotaviññāṇadhātuṃ etaṃ mama… ghānadhātuṃ etaṃ mama… gandhadhātuṃ etaṃ mama… ghānaviññāṇadhātuṃ etaṃ mama… jivhādhātuṃ etaṃ mama… rasadhātuṃ etaṃ mama… jivhāviññāṇadhātuṃ etaṃ mama… kāyadhātuṃ etaṃ mama… phoṭṭhabbadhātuṃ etaṃ mama… kāyaviññāṇadhātuṃ etaṃ mama… manodhātuṃ etaṃ mama… dhammadhātuṃ etaṃ mama… manoviññāṇadhātuṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi.
จกฺขุนฺทฺริยํ เอตํ มม…เป.… โสตินฺทฺริยํ เอตํ มม… ฆานินฺทฺริยํ เอตํ มม… ชิวฺหินฺทฺริยํ เอตํ มม… กายินฺทฺริยํ เอตํ มม… มนินฺทฺริยํ เอตํ มม… ชีวิตินฺทฺริยํ เอตํ มม… อิตฺถินฺทฺริยํ เอตํ มม… ปุริสินฺทฺริยํ เอตํ มม… สุขินฺทฺริยํ เอตํ มม… ทุกฺขินฺทฺริยํ เอตํ มม… โสมนสฺสินฺทฺริยํ เอตํ มม… โทมนสฺสินฺทฺริยํ เอตํ มม… อุเปกฺขินฺทฺริยํ เอตํ มม… สทฺธินฺทฺริยํ เอตํ มม… วีริยินฺทฺริยํ เอตํ มม… สตินฺทฺริยํ เอตํ มม… สมาธินฺทฺริยํ เอตํ มม… ปญฺญินฺทฺริยํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ
Cakkhundriyaṃ etaṃ mama…pe… sotindriyaṃ etaṃ mama… ghānindriyaṃ etaṃ mama… jivhindriyaṃ etaṃ mama… kāyindriyaṃ etaṃ mama… manindriyaṃ etaṃ mama… jīvitindriyaṃ etaṃ mama… itthindriyaṃ etaṃ mama… purisindriyaṃ etaṃ mama… sukhindriyaṃ etaṃ mama… dukkhindriyaṃ etaṃ mama… somanassindriyaṃ etaṃ mama… domanassindriyaṃ etaṃ mama… upekkhindriyaṃ etaṃ mama… saddhindriyaṃ etaṃ mama… vīriyindriyaṃ etaṃ mama… satindriyaṃ etaṃ mama… samādhindriyaṃ etaṃ mama… paññindriyaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi.
กามธาตุํ เอตํ มม…เป.… รูปธาตุํ เอตํ มม… อรูปธาตุํ เอตํ มม… กามภวํ เอตํ มม… รูปภวํ เอตํ มม… อรูปภวํ เอตํ มม… สญฺญาภวํ เอตํ มม… อสญฺญาภวํ เอตํ มม… เนวสญฺญานาสญฺญาภวํ เอตํ มม… เอกโวการภวํ เอตํ มม… จตุโวการภวํ เอตํ มม… ปญฺจโวการภวํ เอตํ มม… ปฐมชฺฌานํ เอตํ มม… ทุติยชฺฌานํ เอตํ มม… ตติยชฺฌานํ เอตํ มม… จตุตฺถชฺฌานํ เอตํ มม… เมตฺตํ เจโตวิมุตฺติํ เอตํ มม… กรุณํ เจโตวิมุตฺติํ เอตํ มม… มุทิตํ เจโตวิมุตฺติํ เอตํ มม… อุเปกฺขํ เจโตวิมุตฺติํ เอตํ มม… อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติํ เอตํ มม… วิญฺญาณญฺจายตนสมาปตฺติํ เอตํ มม… อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติํ เอตํ มม… เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ
Kāmadhātuṃ etaṃ mama…pe… rūpadhātuṃ etaṃ mama… arūpadhātuṃ etaṃ mama… kāmabhavaṃ etaṃ mama… rūpabhavaṃ etaṃ mama… arūpabhavaṃ etaṃ mama… saññābhavaṃ etaṃ mama… asaññābhavaṃ etaṃ mama… nevasaññānāsaññābhavaṃ etaṃ mama… ekavokārabhavaṃ etaṃ mama… catuvokārabhavaṃ etaṃ mama… pañcavokārabhavaṃ etaṃ mama… paṭhamajjhānaṃ etaṃ mama… dutiyajjhānaṃ etaṃ mama… tatiyajjhānaṃ etaṃ mama… catutthajjhānaṃ etaṃ mama… mettaṃ cetovimuttiṃ etaṃ mama… karuṇaṃ cetovimuttiṃ etaṃ mama… muditaṃ cetovimuttiṃ etaṃ mama… upekkhaṃ cetovimuttiṃ etaṃ mama… ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ etaṃ mama… viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ etaṃ mama… ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ etaṃ mama… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi.
อวิชฺชํ เอตํ มม…เป.… สงฺขาเร เอตํ มม… วิญฺญาณํ เอตํ มม… นามรูปํ เอตํ มม… สฬายตนํ เอตํ มม… ผสฺสํ เอตํ มม… เวทนํ เอตํ มม… ตณฺหํ เอตํ มม… อุปาทานํ เอตํ มม… ภวํ เอตํ มม … ชาติํ เอตํ มม… ชรามรณํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ เอวํ อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ
Avijjaṃ etaṃ mama…pe… saṅkhāre etaṃ mama… viññāṇaṃ etaṃ mama… nāmarūpaṃ etaṃ mama… saḷāyatanaṃ etaṃ mama… phassaṃ etaṃ mama… vedanaṃ etaṃ mama… taṇhaṃ etaṃ mama… upādānaṃ etaṃ mama… bhavaṃ etaṃ mama … jātiṃ etaṃ mama… jarāmaraṇaṃ etaṃ mama, esohamasmi, eso me attāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Evaṃ abhinivesaparāmāso diṭṭhi.
๑๒๔. กตมานิ อฎฺฐ ทิฎฺฐิฎฺฐานานิ? ขนฺธาปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํ, อวิชฺชาปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํ, ผโสฺสปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํ, สญฺญาปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํ, วิตโกฺกปิ 5 ทิฎฺฐิฎฺฐานํ, อโยนิโส มนสิกาโรปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํ, ปาปมิโตฺตปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํ, ปรโตโฆโสปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํฯ
124. Katamāni aṭṭha diṭṭhiṭṭhānāni? Khandhāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ, avijjāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ, phassopi diṭṭhiṭṭhānaṃ, saññāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ, vitakkopi 6 diṭṭhiṭṭhānaṃ, ayoniso manasikāropi diṭṭhiṭṭhānaṃ, pāpamittopi diṭṭhiṭṭhānaṃ, paratoghosopi diṭṭhiṭṭhānaṃ.
ขนฺธา เหตุ ขนฺธา ปจฺจโย ทิฎฺฐิฎฺฐานํ อุปาทาย สมุฎฺฐานเฎฺฐน – เอวํ ขนฺธาปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํฯ อวิชฺชา เหตุ อวิชฺชา ปจฺจโย ทิฎฺฐิฎฺฐานํ อุปาทาย สมุฎฺฐานเฎฺฐน – เอวํ อวิชฺชาปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํฯ ผโสฺส เหตุ ผโสฺส ปจฺจโย ทิฎฺฐิฎฺฐานํ อุปาทาย สมุฎฺฐานเฎฺฐน – เอวํ ผโสฺสปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํฯ สญฺญา เหตุ สญฺญา ปจฺจโย ทิฎฺฐิฎฺฐานํ อุปาทาย สมุฎฺฐานเฎฺฐน – เอวํ สญฺญาปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํฯ วิตโกฺก เหตุ วิตโกฺก ปจฺจโย ทิฎฺฐิฎฺฐานํ อุปาทาย, สมุฎฺฐานเฎฺฐน – เอวํ วิตโกฺกปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํฯ อโยนิโส มนสิกาโร เหตุ อโยนิโส มนสิกาโร ปจฺจโย ทิฎฺฐิฎฺฐานํ อุปาทาย สมุฎฺฐานเฎฺฐน – เอวํ อโยนิโส มนสิกาโรปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํฯ ปาปมิโตฺต เหตุ ปาปมิโตฺต ปจฺจโย ทิฎฺฐิฎฺฐานํ อุปาทาย, สมุฎฺฐานเฎฺฐน – เอวํ ปาปมิโตฺตปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํฯ ปรโตโฆโส เหตุ ปรโตโฆโส ปจฺจโย ทิฎฺฐิฎฺฐานํ อุปาทาย สมุฎฺฐานเฎฺฐน – เอวํ ปรโตโฆโสปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํฯ อิมานิ อฎฺฐ ทิฎฺฐิฎฺฐานานิฯ
Khandhā hetu khandhā paccayo diṭṭhiṭṭhānaṃ upādāya samuṭṭhānaṭṭhena – evaṃ khandhāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Avijjā hetu avijjā paccayo diṭṭhiṭṭhānaṃ upādāya samuṭṭhānaṭṭhena – evaṃ avijjāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Phasso hetu phasso paccayo diṭṭhiṭṭhānaṃ upādāya samuṭṭhānaṭṭhena – evaṃ phassopi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Saññā hetu saññā paccayo diṭṭhiṭṭhānaṃ upādāya samuṭṭhānaṭṭhena – evaṃ saññāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Vitakko hetu vitakko paccayo diṭṭhiṭṭhānaṃ upādāya, samuṭṭhānaṭṭhena – evaṃ vitakkopi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Ayoniso manasikāro hetu ayoniso manasikāro paccayo diṭṭhiṭṭhānaṃ upādāya samuṭṭhānaṭṭhena – evaṃ ayoniso manasikāropi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Pāpamitto hetu pāpamitto paccayo diṭṭhiṭṭhānaṃ upādāya, samuṭṭhānaṭṭhena – evaṃ pāpamittopi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Paratoghoso hetu paratoghoso paccayo diṭṭhiṭṭhānaṃ upādāya samuṭṭhānaṭṭhena – evaṃ paratoghosopi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Imāni aṭṭha diṭṭhiṭṭhānāni.
๑๒๕. กตมานิ อฎฺฐารส ทิฎฺฐิปริยุฎฺฐานานิ? ยา ทิฎฺฐิ ทิฎฺฐิคตํ, ทิฎฺฐิคหนํ, ทิฎฺฐิกนฺตารํ, ทิฎฺฐิวิสูกํ, ทิฎฺฐิวิปฺผนฺทิตํ, ทิฎฺฐิสโญฺญชนํ, ทิฎฺฐิสลฺลํ, ทิฎฺฐิสมฺพาโธ, ทิฎฺฐิปลิโพโธ, ทิฎฺฐิพนฺธนํ, ทิฎฺฐิปปาโต, ทิฎฺฐานุสโย, ทิฎฺฐิสนฺตาโป, ทิฎฺฐิปริฬาโห , ทิฎฺฐิคโนฺถ, ทิฎฺฐุปาทานํ, ทิฎฺฐาภินิเวโส, ทิฎฺฐิปรามาโส – อิมานิ อฎฺฐารส ทิฎฺฐิปริยุฎฺฐานานิฯ
125. Katamāni aṭṭhārasa diṭṭhipariyuṭṭhānāni? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ, diṭṭhigahanaṃ, diṭṭhikantāraṃ, diṭṭhivisūkaṃ, diṭṭhivipphanditaṃ, diṭṭhisaññojanaṃ, diṭṭhisallaṃ, diṭṭhisambādho, diṭṭhipalibodho, diṭṭhibandhanaṃ, diṭṭhipapāto, diṭṭhānusayo, diṭṭhisantāpo, diṭṭhipariḷāho , diṭṭhigantho, diṭṭhupādānaṃ, diṭṭhābhiniveso, diṭṭhiparāmāso – imāni aṭṭhārasa diṭṭhipariyuṭṭhānāni.
๑๒๖. กตมา โสฬส ทิฎฺฐิโย? อสฺสาททิฎฺฐิ, อตฺตานุทิฎฺฐิ, มิจฺฉาทิฎฺฐิ, สกฺกายทิฎฺฐิ, สกฺกายวตฺถุกา สสฺสตทิฎฺฐิ, สกฺกายวตฺถุกา อุเจฺฉททิฎฺฐิ, อนฺตคฺคาหิกาทิฎฺฐิ, ปุพฺพนฺตานุทิฎฺฐิ, อปรนฺตานุทิฎฺฐิ, สโญฺญชนิกา ทิฎฺฐิ, อหนฺติ มานวินิพนฺธา ทิฎฺฐิ, มมนฺติ มานวินิพนฺธา ทิฎฺฐิ, อตฺตวาทปฎิสํยุตฺตา ทิฎฺฐิ, โลกวาทปฎิสํยุตฺตา ทิฎฺฐิ, ภวทิฎฺฐิ, วิภวทิฎฺฐิ – อิมา โสฬส ทิฎฺฐิโยฯ
126. Katamā soḷasa diṭṭhiyo? Assādadiṭṭhi, attānudiṭṭhi, micchādiṭṭhi, sakkāyadiṭṭhi, sakkāyavatthukā sassatadiṭṭhi, sakkāyavatthukā ucchedadiṭṭhi, antaggāhikādiṭṭhi, pubbantānudiṭṭhi, aparantānudiṭṭhi, saññojanikā diṭṭhi, ahanti mānavinibandhā diṭṭhi, mamanti mānavinibandhā diṭṭhi, attavādapaṭisaṃyuttā diṭṭhi, lokavādapaṭisaṃyuttā diṭṭhi, bhavadiṭṭhi, vibhavadiṭṭhi – imā soḷasa diṭṭhiyo.
๑๒๗. กตเม ตีณิ สตํ ทิฎฺฐาภินิเวสา? อสฺสาททิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อตฺตานุทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? มิจฺฉาทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? สกฺกายทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? สกฺกายวตฺถุกาย สสฺสตทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? สกฺกายวตฺถุกาย อุเจฺฉททิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? ปุพฺพนฺตานุทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อปรนฺตานุทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? สโญฺญชนิกาย ทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อหนฺติ มานวินิพนฺธาย ทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? มมนฺติ มานวินิพนฺธาย ทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อตฺตวาทปฎิสํยุตฺตาย ทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? โลกวาทปฎิสํยุตฺตาย ทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? ภวทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? วิภวทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ?
127. Katame tīṇi sataṃ diṭṭhābhinivesā? Assādadiṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Attānudiṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Micchādiṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Sakkāyadiṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Sakkāyavatthukāya sassatadiṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Sakkāyavatthukāya ucchedadiṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Antaggāhikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Pubbantānudiṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Aparantānudiṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Saññojanikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Ahanti mānavinibandhāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Mamanti mānavinibandhāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Attavādapaṭisaṃyuttāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Lokavādapaṭisaṃyuttāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Bhavadiṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? Vibhavadiṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti?
อสฺสาททิฎฺฐิยา ปญฺจติํสาย อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ อตฺตานุทิฎฺฐิยา วีสติยา อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ มิจฺฉาทิฎฺฐิยา ทสหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ สกฺกายทิฎฺฐิยา วีสติยา อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ สกฺกายวตฺถุกาย สสฺสตทิฎฺฐิยา ปนฺนรสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ สกฺกายวตฺถุกาย อุเจฺฉททิฎฺฐิยา ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา ปญฺญาสาย อากาเรหิ อภินิเวโส โหติ ฯ ปุพฺพนฺตานุทิฎฺฐิยา อฎฺฐารสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ อปรนฺตานุทิฎฺฐิยา จตุจตฺตาลีสาย อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ สโญฺญชนิกาย ทิฎฺฐิยา อฎฺฐารสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ อหนฺติ มานวินิพนฺธาย ทิฎฺฐิยา อฎฺฐารสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ มมนฺติ มานวินิพนฺธาย ทิฎฺฐิยา อฎฺฐารสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ อตฺตวาทปฎิสํยุตฺตาย ทิฎฺฐิยา วีสติยา อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ โลกวาทปฎิสํยุตฺตาย ทิฎฺฐิยา อฎฺฐหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ ภวทิฎฺฐิยา เอเกน อากาเรน 7 อภินิเวโส โหติฯ วิภวทิฎฺฐิยา เอเกน อากาเรน อภินิเวโส โหติฯ
Assādadiṭṭhiyā pañcatiṃsāya ākārehi abhiniveso hoti. Attānudiṭṭhiyā vīsatiyā ākārehi abhiniveso hoti. Micchādiṭṭhiyā dasahākārehi abhiniveso hoti. Sakkāyadiṭṭhiyā vīsatiyā ākārehi abhiniveso hoti. Sakkāyavatthukāya sassatadiṭṭhiyā pannarasahi ākārehi abhiniveso hoti. Sakkāyavatthukāya ucchedadiṭṭhiyā pañcahākārehi abhiniveso hoti. Antaggāhikāya diṭṭhiyā paññāsāya ākārehi abhiniveso hoti . Pubbantānudiṭṭhiyā aṭṭhārasahi ākārehi abhiniveso hoti. Aparantānudiṭṭhiyā catucattālīsāya ākārehi abhiniveso hoti. Saññojanikāya diṭṭhiyā aṭṭhārasahi ākārehi abhiniveso hoti. Ahanti mānavinibandhāya diṭṭhiyā aṭṭhārasahi ākārehi abhiniveso hoti. Mamanti mānavinibandhāya diṭṭhiyā aṭṭhārasahi ākārehi abhiniveso hoti. Attavādapaṭisaṃyuttāya diṭṭhiyā vīsatiyā ākārehi abhiniveso hoti. Lokavādapaṭisaṃyuttāya diṭṭhiyā aṭṭhahi ākārehi abhiniveso hoti. Bhavadiṭṭhiyā ekena ākārena 8 abhiniveso hoti. Vibhavadiṭṭhiyā ekena ākārena abhiniveso hoti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ๑. อสฺสาททิฎฺฐินิเทฺทสวณฺณนา • 1. Assādadiṭṭhiniddesavaṇṇanā
