| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
២. ទោណព្រាហ្មណសុត្តំ
2. Doṇabrāhmaṇasuttaṃ
១៩២. អថ ខោ ទោណោ ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ទោណោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច –
192. Atha kho doṇo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho doṇo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘សុតំ មេតំ, ភោ គោតម – ‘ន សមណោ គោតមោ ព្រាហ្មណេ ជិណ្ណេ វុឌ្ឍេ មហល្លកេ អទ្ធគតេ វយោអនុប្បត្តេ អភិវាទេតិ វា បច្ចុដ្ឋេតិ វា អាសនេន វា និមន្តេតី’តិ។ តយិទំ, ភោ គោតម, តថេវ។ ន ហិ ភវំ គោតមោ ព្រាហ្មណេ ជិណ្ណេ វុឌ្ឍេ មហល្លកេ អទ្ធគតេ វយោអនុប្បត្តេ អភិវាទេតិ វា បច្ចុដ្ឋេតិ វា អាសនេន វា និមន្តេតិ។ តយិទំ, ភោ គោតម, ន សម្បន្នមេវា’’តិ។ ‘‘ត្វម្បិ នោ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ បដិជានាសី’’តិ? ‘‘យញ្ហិ តំ, ភោ គោតម, សម្មា វទមានោ វទេយ្យ – ‘ព្រាហ្មណោ ឧភតោ សុជាតោ – មាតិតោ ច បិតិតោ ច, សំសុទ្ធគហណិកោ, យាវ សត្តមា បិតាមហយុគា អក្ខិតោ អនុបក្កុដ្ឋោ ជាតិវាទេន, អជ្ឈាយកោ មន្តធរោ, តិណ្ណំ វេទានំ បារគូ សនិឃណ្ឌុកេដុភានំ សាក្ខរប្បភេទានំ ឥតិហាសបញ្ចមានំ, បទកោ វេយ្យាករណោ លោកាយតមហាបុរិសលក្ខណេសុ អនវយោ’តិ, មមេវ តំ, ភោ គោតម, សម្មា វទមានោ វទេយ្យ។ អហញ្ហិ, ភោ គោតម, ព្រាហ្មណោ ឧភតោ សុជាតោ – មាតិតោ ច បិតិតោ ច, សំសុទ្ធគហណិកោ, យាវ សត្តមា បិតាមហយុគា អក្ខិត្តោ អនុបក្កុដ្ឋោ ជាតិវាទេន, អជ្ឈាយកោ មន្តធរោ, តិណ្ណំ វេទានំ បារគូ សនិឃណ្ឌុកេដុភានំ សាក្ខរប្បភេទានំ ឥតិហាសបញ្ចមានំ, បទកោ វេយ្យាករណោ លោកាយតមហាបុរិសលក្ខណេសុ អនវយោ’’តិ។
‘‘Sutaṃ metaṃ, bho gotama – ‘na samaṇo gotamo brāhmaṇe jiṇṇe vuḍḍhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimantetī’ti. Tayidaṃ, bho gotama, tatheva. Na hi bhavaṃ gotamo brāhmaṇe jiṇṇe vuḍḍhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimanteti. Tayidaṃ, bho gotama, na sampannamevā’’ti. ‘‘Tvampi no, doṇa, brāhmaṇo paṭijānāsī’’ti? ‘‘Yañhi taṃ, bho gotama, sammā vadamāno vadeyya – ‘brāhmaṇo ubhato sujāto – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhito anupakkuṭṭho jātivādena, ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ, padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo’ti, mameva taṃ, bho gotama, sammā vadamāno vadeyya. Ahañhi, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ, padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo’’ti.
‘‘យេ ខោ, តេ ទោណ, ព្រាហ្មណានំ បុព្ពកា ឥសយោ មន្តានំ កត្តារោ មន្តានំ បវត្តារោ, យេសមិទំ ឯតរហិ ព្រាហ្មណា បោរាណំ មន្តបទំ គីតំ បវុត្តំ សមិហិតំ តទនុគាយន្តិ តទនុភាសន្តិ ភាសិតមនុភាសន្តិ សជ្ឈាយិតមនុសជ្ឈាយន្តិ វាចិតមនុវាចេន្តិ, សេយ្យថិទំ – អដ្ឋកោ, វាមកោ, វាមទេវោ, វេស្សាមិត្តោ, យមទគ្គិ 1, អង្គីរសោ, ភារទ្វាជោ, វាសេដ្ឋោ, កស្សបោ, ភគុ; ត្យាស្សុ’មេ បញ្ច ព្រាហ្មណេ បញ្ញាបេន្តិ – ព្រហ្មសមំ, ទេវសមំ, មរិយាទំ, សម្ភិន្នមរិយាទំ, ព្រាហ្មណចណ្ឌាលំយេវ បញ្ចមំ។ តេសំ ត្វំ ទោណ, កតមោ’’តិ?
‘‘Ye kho, te doṇa, brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro, yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ tadanugāyanti tadanubhāsanti bhāsitamanubhāsanti sajjhāyitamanusajjhāyanti vācitamanuvācenti, seyyathidaṃ – aṭṭhako, vāmako, vāmadevo, vessāmitto, yamadaggi 2, aṅgīraso, bhāradvājo, vāseṭṭho, kassapo, bhagu; tyāssu’me pañca brāhmaṇe paññāpenti – brahmasamaṃ, devasamaṃ, mariyādaṃ, sambhinnamariyādaṃ, brāhmaṇacaṇḍālaṃyeva pañcamaṃ. Tesaṃ tvaṃ doṇa, katamo’’ti?
‘‘ន ខោ មយំ, ភោ គោតម, បញ្ច ព្រាហ្មណេ ជានាម, អថ ខោ មយំ ព្រាហ្មណាត្វេវ ជានាម។ សាធុ មេ ភវំ គោតមោ តថា ធម្មំ ទេសេតុ យថា អហំ ឥមេ បញ្ច ព្រាហ្មណេ ជានេយ្យ’’ន្តិ។ ‘‘តេន ហិ, ព្រាហ្មណ, សុណោហិ, សាធុកំ មនសិ ករោហិ; ភាសិស្សាមី’’តិ។ ‘‘ឯវំ ភោ’’តិ ខោ ទោណោ ព្រាហ្មណោ ភគវតោ បច្ចស្សោសិ។ ភគវា ឯតទវោច –
‘‘Na kho mayaṃ, bho gotama, pañca brāhmaṇe jānāma, atha kho mayaṃ brāhmaṇātveva jānāma. Sādhu me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetu yathā ahaṃ ime pañca brāhmaṇe jāneyya’’nti. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, suṇohi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ bho’’ti kho doṇo brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘កថញ្ច, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ព្រហ្មសមោ ហោតិ? ឥធ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ឧភតោ សុជាតោ ហោតិ – មាតិតោ ច បិតិតោ ច, សំសុទ្ធគហណិកោ, យាវ សត្តមា បិតាមហយុគា អក្ខិត្តោ អនុបក្កុដ្ឋោ ជាតិវាទេន។ សោ អដ្ឋចត្តាលីសវស្សានិ កោមារព្រហ្មចរិយំ 3 ចរតិ មន្តេ អធីយមានោ។ អដ្ឋចត្តាលីសវស្សានិ កោមារព្រហ្មចរិយំ ចរិត្វា មន្តេ អធីយិត្វា អាចរិយស្ស អាចរិយធនំ បរិយេសតិ ធម្មេនេវ, នោ អធម្មេន។
‘‘Kathañca, doṇa, brāhmaṇo brahmasamo hoti? Idha, doṇa, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. So aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ 4 carati mante adhīyamāno. Aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā mante adhīyitvā ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena.
‘‘តត្ថ ច, ទោណ, កោ ធម្មោ? នេវ កសិយា ន វណិជ្ជាយ ន គោរក្ខេន ន ឥស្សត្ថេន 5 ន រាជបោរិសេន ន សិប្បញ្ញតរេន, កេវលំ ភិក្ខាចរិយាយ កបាលំ អនតិមញ្ញមានោ។ សោ អាចរិយស្ស អាចរិយធនំ និយ្យាទេត្វា 6 កេសមស្សុំ ឱហារេត្វា កាសាយានិ វត្ថានិ អច្ឆាទេត្វា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជតិ។ សោ ឯវំ បព្ពជិតោ សមានោ មេត្តាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ តថា តតិយំ តថា ចតុត្ថំ 7, ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ មេត្តាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន 8 ផរិត្វា វិហរតិ។ ករុណា…បេ.… មុទិតា… ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ តថា តតិយំ តថា ចតុត្ថំ , ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ ឥមេ ចត្តារោ ព្រហ្មវិហារេ ភាវេត្វា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ ព្រហ្មលោកំ ឧបបជ្ជតិ។ ឯវំ ខោ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ព្រហ្មសមោ ហោតិ។
‘‘Tattha ca, doṇa, ko dhammo? Neva kasiyā na vaṇijjāya na gorakkhena na issatthena 9 na rājaporisena na sippaññatarena, kevalaṃ bhikkhācariyāya kapālaṃ anatimaññamāno. So ācariyassa ācariyadhanaṃ niyyādetvā 10 kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. So evaṃ pabbajito samāno mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ 11, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena 12 pharitvā viharati. Karuṇā…pe… muditā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ , iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So ime cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ brahmalokaṃ upapajjati. Evaṃ kho, doṇa, brāhmaṇo brahmasamo hoti.
‘‘កថញ្ច, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ទេវសមោ ហោតិ? ឥធ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ឧភតោ សុជាតោ ហោតិ – មាតិតោ ច បិតិតោ ច, សំសុទ្ធគហណិកោ, យាវ សត្តមា បិតាមហយុគា អក្ខិត្តោ អនុបក្កុដ្ឋោ ជាតិវាទេន ។ សោ អដ្ឋចត្តាលីសវស្សានិ កោមារព្រហ្មចរិយំ ចរតិ មន្តេ អធីយមានោ។ អដ្ឋចត្តាលីសវស្សានិ កោមារព្រហ្មចរិយំ ចរិត្វា មន្តេ អធីយិត្វា អាចរិយស្ស អាចរិយធនំ បរិយេសតិ ធម្មេនេវ, នោ អធម្មេន។ តត្ថ ច, ទោណ, កោ ធម្មោ? នេវ កសិយា ន វណិជ្ជាយ ន គោរក្ខេន ន ឥស្សត្ថេន ន រាជបោរិសេន ន សិប្បញ្ញតរេន, កេវលំ ភិក្ខាចរិយាយ កបាលំ អនតិមញ្ញមានោ។ សោ អាចរិយស្ស អាចរិយធនំ និយ្យាទេត្វា ទារំ បរិយេសតិ ធម្មេនេវ, នោ អធម្មេន។
‘‘Kathañca, doṇa, brāhmaṇo devasamo hoti? Idha, doṇa, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena . So aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ carati mante adhīyamāno. Aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā mante adhīyitvā ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena. Tattha ca, doṇa, ko dhammo? Neva kasiyā na vaṇijjāya na gorakkhena na issatthena na rājaporisena na sippaññatarena, kevalaṃ bhikkhācariyāya kapālaṃ anatimaññamāno. So ācariyassa ācariyadhanaṃ niyyādetvā dāraṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena.
‘‘តត្ថ ច, ទោណ, កោ ធម្មោ? នេវ កយេន ន វិក្កយេន, ព្រាហ្មណិំយេវ ឧទកូបស្សដ្ឋំ។ សោ ព្រាហ្មណិំយេវ គច្ឆតិ, ន ខត្តិយិំ ន វេស្សិំ ន សុទ្ទិំ ន ចណ្ឌាលិំ ន នេសាទិំ ន វេនិំ 13 ន រថការិំ ន បុក្កុសិំ គច្ឆតិ, ន គព្ភិនិំ គច្ឆតិ, ន បាយមានំ គច្ឆតិ, ន អនុតុនិំ គច្ឆតិ។ កស្មា ច, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ន គព្ភិនិំ គច្ឆតិ? សចេ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ គព្ភិនិំ គច្ឆតិ, អតិមីឡ្ហជោ នាម សោ ហោតិ មាណវកោ វា មាណវិកា 14 វា ។ តស្មា, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ន គព្ភិនិំ គច្ឆតិ។ កស្មា ច, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ន បាយមានំ គច្ឆតិ? សចេ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ បាយមានំ គច្ឆតិ, អសុចិបដិបីឡិតោ នាម សោ ហោតិ មាណវកោ វា មាណវិកា វា។ តស្មា, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ន បាយមានំ គច្ឆតិ។ តស្ស សា ហោតិ ព្រាហ្មណី នេវ កាមត្ថា ន ទវត្ថា ន រតត្ថា, បជត្ថាវ ព្រាហ្មណស្ស ព្រាហ្មណី ហោតិ។ សោ មេថុនំ ឧប្បាទេត្វា កេសមស្សុំ ឱហារេត្វា កាសាយានិ វត្ថានិ អច្ឆាទេត្វា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជតិ។ សោ ឯវំ បព្ពជិតោ សមានោ វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សោ ឥមេ ចត្តារោ ឈានេ ភាវេត្វា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជតិ។ ឯវំ ខោ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ទេវសមោ ហោតិ។
‘‘Tattha ca, doṇa, ko dhammo? Neva kayena na vikkayena, brāhmaṇiṃyeva udakūpassaṭṭhaṃ. So brāhmaṇiṃyeva gacchati, na khattiyiṃ na vessiṃ na suddiṃ na caṇḍāliṃ na nesādiṃ na veniṃ 15 na rathakāriṃ na pukkusiṃ gacchati, na gabbhiniṃ gacchati, na pāyamānaṃ gacchati, na anutuniṃ gacchati. Kasmā ca, doṇa, brāhmaṇo na gabbhiniṃ gacchati? Sace, doṇa, brāhmaṇo gabbhiniṃ gacchati, atimīḷhajo nāma so hoti māṇavako vā māṇavikā 16 vā . Tasmā, doṇa, brāhmaṇo na gabbhiniṃ gacchati. Kasmā ca, doṇa, brāhmaṇo na pāyamānaṃ gacchati? Sace, doṇa, brāhmaṇo pāyamānaṃ gacchati, asucipaṭipīḷito nāma so hoti māṇavako vā māṇavikā vā. Tasmā, doṇa, brāhmaṇo na pāyamānaṃ gacchati. Tassa sā hoti brāhmaṇī neva kāmatthā na davatthā na ratatthā, pajatthāva brāhmaṇassa brāhmaṇī hoti. So methunaṃ uppādetvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. So evaṃ pabbajito samāno vivicceva kāmehi…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So ime cattāro jhāne bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Evaṃ kho, doṇa, brāhmaṇo devasamo hoti.
‘‘កថញ្ច, ទោណ, ព្រាហ្មណោ មរិយាទោ ហោតិ? ឥធ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ឧភតោ សុជាតោ ហោតិ – មាតិតោ ច បិតិតោ ច, សំសុទ្ធគហណិកោ, យាវ សត្តមា បិតាមហយុគា អក្ខិត្តោ អនុបក្កុដ្ឋោ ជាតិវាទេន។ សោ អដ្ឋចត្តាលីសវស្សានិ កោមារព្រហ្មចរិយំ ចរតិ មន្តេ អធីយមានោ។ អដ្ឋចត្តាលីសវស្សានិ កោមារព្រហ្មចរិយំ ចរិត្វា មន្តេ អធីយិត្វា អាចរិយស្ស អាចរិយធនំ បរិយេសតិ ធម្មេនេវ, នោ អធម្មេន ។ តត្ថ ច, ទោណ, កោ ធម្មោ? នេវ កសិយា ន វណិជ្ជាយ ន គោរក្ខេន ន ឥស្សត្ថេន ន រាជបោរិសេន ន សិប្បញ្ញតរេន, កេវលំ ភិក្ខាចរិយាយ កបាលំ អនតិមញ្ញមានោ។ សោ អាចរិយស្ស អាចរិយធនំ និយ្យាទេត្វា ទារំ បរិយេសតិ ធម្មេនេវ, នោ អធម្មេន។
‘‘Kathañca, doṇa, brāhmaṇo mariyādo hoti? Idha, doṇa, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. So aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ carati mante adhīyamāno. Aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā mante adhīyitvā ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena . Tattha ca, doṇa, ko dhammo? Neva kasiyā na vaṇijjāya na gorakkhena na issatthena na rājaporisena na sippaññatarena, kevalaṃ bhikkhācariyāya kapālaṃ anatimaññamāno. So ācariyassa ācariyadhanaṃ niyyādetvā dāraṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena.
‘‘តត្ថ ច, ទោណ , កោ ធម្មោ? នេវ កយេន ន វិក្កយេន, ព្រាហ្មណិំយេវ ឧទកូបស្សដ្ឋំ។ សោ ព្រាហ្មណិំយេវ គច្ឆតិ, ន ខត្តិយិំ ន វេស្សិំ ន សុទ្ទិំ ន ចណ្ឌាលិំ ន នេសាទិំ ន វេនិំ ន រថការិំ ន បុក្កុសិំ គច្ឆតិ, ន គព្ភិនិំ គច្ឆតិ, ន បាយមានំ គច្ឆតិ, ន អនុតុនិំ គច្ឆតិ។ កស្មា ច, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ន គព្ភិនិំ គច្ឆតិ? សចេ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ គព្ភិនិំ គច្ឆតិ, អតិមីឡ្ហជោ នាម សោ ហោតិ មាណវកោ វា មាណវិកា វា។ តស្មា, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ន គព្ភិនិំ គច្ឆតិ។ កស្មា ច, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ន បាយមានំ គច្ឆតិ? សចេ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ បាយមានំ គច្ឆតិ, អសុចិបដិបីឡិតោ នាម សោ ហោតិ មាណវកោ វា មាណវិកា វា។ តស្មា, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ន បាយមានំ គច្ឆតិ។ តស្ស សា ហោតិ ព្រាហ្មណី នេវ កាមត្ថា ន ទវត្ថា ន រតត្ថា, បជត្ថាវ ព្រាហ្មណស្ស ព្រាហ្មណី ហោតិ។ សោ មេថុនំ ឧប្បាទេត្វា តមេវ បុត្តស្សាទំ និកាមយមានោ កុដុម្ពំ អជ្ឈាវសតិ, ន អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជតិ។ យាវ បោរាណានំ ព្រាហ្មណានំ មរិយាទោ តត្ថ តិដ្ឋតិ, តំ ន វីតិក្កមតិ។ ‘យាវ បោរាណានំ ព្រាហ្មណានំ មរិយាទោ តត្ថ ព្រាហ្មណោ ឋិតោ តំ ន វីតិក្កមតី’តិ, ខោ, ទោណ, តស្មា ព្រាហ្មណោ មរិយាទោតិ វុច្ចតិ។ ឯវំ ខោ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ មរិយាទោ ហោតិ។
‘‘Tattha ca, doṇa , ko dhammo? Neva kayena na vikkayena, brāhmaṇiṃyeva udakūpassaṭṭhaṃ. So brāhmaṇiṃyeva gacchati, na khattiyiṃ na vessiṃ na suddiṃ na caṇḍāliṃ na nesādiṃ na veniṃ na rathakāriṃ na pukkusiṃ gacchati, na gabbhiniṃ gacchati, na pāyamānaṃ gacchati, na anutuniṃ gacchati. Kasmā ca, doṇa, brāhmaṇo na gabbhiniṃ gacchati? Sace, doṇa, brāhmaṇo gabbhiniṃ gacchati, atimīḷhajo nāma so hoti māṇavako vā māṇavikā vā. Tasmā, doṇa, brāhmaṇo na gabbhiniṃ gacchati. Kasmā ca, doṇa, brāhmaṇo na pāyamānaṃ gacchati? Sace, doṇa, brāhmaṇo pāyamānaṃ gacchati, asucipaṭipīḷito nāma so hoti māṇavako vā māṇavikā vā. Tasmā, doṇa, brāhmaṇo na pāyamānaṃ gacchati. Tassa sā hoti brāhmaṇī neva kāmatthā na davatthā na ratatthā, pajatthāva brāhmaṇassa brāhmaṇī hoti. So methunaṃ uppādetvā tameva puttassādaṃ nikāmayamāno kuṭumbaṃ ajjhāvasati, na agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Yāva porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ mariyādo tattha tiṭṭhati, taṃ na vītikkamati. ‘Yāva porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ mariyādo tattha brāhmaṇo ṭhito taṃ na vītikkamatī’ti, kho, doṇa, tasmā brāhmaṇo mariyādoti vuccati. Evaṃ kho, doṇa, brāhmaṇo mariyādo hoti.
‘‘កថញ្ច, ទោណ, ព្រាហ្មណោ សម្ភិន្នមរិយាទោ ហោតិ? ឥធ , ទោណ, ព្រាហ្មណោ ឧភតោ សុជាតោ ហោតិ – មាតិតោ ច បិតិតោ ច, សំសុទ្ធគហណិកោ, យាវ សត្តមា បិតាមហយុគា អក្ខិត្តោ អនុបក្កុដ្ឋោ ជាតិវាទេន ។ សោ អដ្ឋចត្តាលីសវស្សានិ កោមារព្រហ្មចរិយំ ចរតិ មន្តេ អធីយមានោ។ អដ្ឋចត្តាលីសវស្សានិ កោមារព្រហ្មចរិយំ ចរិត្វា មន្តេ អធីយិត្វា អាចរិយស្ស អាចរិយធនំ បរិយេសតិ ធម្មេនេវ, នោ អធម្មេន។
‘‘Kathañca, doṇa, brāhmaṇo sambhinnamariyādo hoti? Idha , doṇa, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena . So aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ carati mante adhīyamāno. Aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā mante adhīyitvā ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena.
‘‘តត្ថ ច, ទោណ, កោ ធម្មោ? នេវ កសិយា ន វណិជ្ជាយ ន គោរក្ខេន ន ឥស្សត្ថេន ន រាជបោរិសេន ន សិប្បញ្ញតរេន, កេវលំ ភិក្ខាចរិយាយ កបាលំ អនតិមញ្ញមានោ។ សោ អាចរិយស្ស អាចរិយធនំ និយ្យាទេត្វា ទារំ បរិយេសតិ ធម្មេនបិ អធម្មេនបិ កយេនបិ វិក្កយេនបិ ព្រាហ្មណិម្បិ ឧទកូបស្សដ្ឋំ។ សោ ព្រាហ្មណិម្បិ គច្ឆតិ ខត្តិយិម្បិ គច្ឆតិ វេស្សិម្បិ គច្ឆតិ សុទ្ទិម្បិ គច្ឆតិ ចណ្ឌាលិម្បិ គច្ឆតិ នេសាទិម្បិ គច្ឆតិ វេនិម្បិ គច្ឆតិ រថការិម្បិ គច្ឆតិ បុក្កុសិម្បិ គច្ឆតិ គព្ភិនិម្បិ គច្ឆតិ បាយមានម្បិ គច្ឆតិ ឧតុនិម្បិ គច្ឆតិ អនុតុនិម្បិ គច្ឆតិ។ តស្ស សា ហោតិ ព្រាហ្មណី កាមត្ថាបិ ទវត្ថាបិ រតត្ថាបិ បជត្ថាបិ ព្រាហ្មណស្ស ព្រាហ្មណី ហោតិ។ យាវ បោរាណានំ ព្រាហ្មណានំ មរិយាទោ តត្ថ ន តិដ្ឋតិ, តំ វីតិក្កមតិ។ ‘យាវ បោរាណានំ ព្រាហ្មណានំ មរិយាទោ តត្ថ ព្រាហ្មណោ ន ឋិតោ តំ វីតិក្កមតី’តិ ខោ, ទោណ, តស្មា ព្រាហ្មណោ សម្ភិន្នមរិយាទោតិ វុច្ចតិ។ ឯវំ ខោ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ សម្ភិន្នមរិយាទោ ហោតិ។
‘‘Tattha ca, doṇa, ko dhammo? Neva kasiyā na vaṇijjāya na gorakkhena na issatthena na rājaporisena na sippaññatarena, kevalaṃ bhikkhācariyāya kapālaṃ anatimaññamāno. So ācariyassa ācariyadhanaṃ niyyādetvā dāraṃ pariyesati dhammenapi adhammenapi kayenapi vikkayenapi brāhmaṇimpi udakūpassaṭṭhaṃ. So brāhmaṇimpi gacchati khattiyimpi gacchati vessimpi gacchati suddimpi gacchati caṇḍālimpi gacchati nesādimpi gacchati venimpi gacchati rathakārimpi gacchati pukkusimpi gacchati gabbhinimpi gacchati pāyamānampi gacchati utunimpi gacchati anutunimpi gacchati. Tassa sā hoti brāhmaṇī kāmatthāpi davatthāpi ratatthāpi pajatthāpi brāhmaṇassa brāhmaṇī hoti. Yāva porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ mariyādo tattha na tiṭṭhati, taṃ vītikkamati. ‘Yāva porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ mariyādo tattha brāhmaṇo na ṭhito taṃ vītikkamatī’ti kho, doṇa, tasmā brāhmaṇo sambhinnamariyādoti vuccati. Evaṃ kho, doṇa, brāhmaṇo sambhinnamariyādo hoti.
‘‘កថញ្ច, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ព្រាហ្មណចណ្ឌាលោ ហោតិ? ឥធ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ឧភតោ សុជាតោ ហោតិ – មាតិតោ ច បិតិតោ ច, សំសុទ្ធគហណិកោ, យាវ សត្តមា បិតាមហយុគា អក្ខិត្តោ អនុបក្កុដ្ឋោ ជាតិវាទេន។ សោ អដ្ឋចត្តាលីសវស្សានិ កោមារព្រហ្មចរិយំ ចរតិ មន្តេ អធីយមានោ។ អដ្ឋចត្តាលីសវស្សានិ កោមារព្រហ្មចរិយំ ចរិត្វា មន្តេ អធីយិត្វា អាចរិយស្ស អាចរិយធនំ បរិយេសតិ ធម្មេនបិ អធម្មេនបិ កសិយាបិ វណិជ្ជាយបិ គោរក្ខេនបិ ឥស្សត្ថេនបិ រាជបោរិសេនបិ សិប្បញ្ញតរេនបិ, កេវលម្បិ ភិក្ខាចរិយាយ, កបាលំ អនតិមញ្ញមានោ។
‘‘Kathañca, doṇa, brāhmaṇo brāhmaṇacaṇḍālo hoti? Idha, doṇa, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. So aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ carati mante adhīyamāno. Aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā mante adhīyitvā ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesati dhammenapi adhammenapi kasiyāpi vaṇijjāyapi gorakkhenapi issatthenapi rājaporisenapi sippaññatarenapi, kevalampi bhikkhācariyāya, kapālaṃ anatimaññamāno.
‘‘សោ អាចរិយស្ស អាចរិយធនំ និយ្យាទេត្វា ទារំ បរិយេសតិ ធម្មេនបិ អធម្មេនបិ កយេនបិ វិក្កយេនបិ ព្រាហ្មណិម្បិ ឧទកូបស្សដ្ឋំ។ សោ ព្រាហ្មណិម្បិ គច្ឆតិ ខត្តិយិម្បិ គច្ឆតិ វេស្សិម្បិ គច្ឆតិ សុទ្ទិម្បិ គច្ឆតិ ចណ្ឌាលិម្បិ គច្ឆតិ នេសាទិម្បិ គច្ឆតិ វេនិម្បិ គច្ឆតិ រថការិម្បិ គច្ឆតិ បុក្កុសិម្បិ គច្ឆតិ គព្ភិនិម្បិ គច្ឆតិ បាយមានម្បិ គច្ឆតិ ឧតុនិម្បិ គច្ឆតិ អនុតុនិម្បិ គច្ឆតិ។ តស្ស សា ហោតិ ព្រាហ្មណី កាមត្ថាបិ ទវត្ថាបិ រតត្ថាបិ បជត្ថាបិ ព្រាហ្មណស្ស ព្រាហ្មណី ហោតិ។ សោ សព្ពកម្មេហិ ជីវិកំ 17 កប្បេតិ។ តមេនំ ព្រាហ្មណា ឯវមាហំសុ – ‘កស្មា ភវំ ព្រាហ្មណោ បដិជានមានោ សព្ពកម្មេហិ ជីវិកំ កប្បេតី’តិ? សោ ឯវមាហ – ‘សេយ្យថាបិ, ភោ, អគ្គិ សុចិម្បិ ឌហតិ អសុចិម្បិ ឌហតិ, ន ច តេន អគ្គិ ឧបលិប្បតិ 18; ឯវមេវំ ខោ, ភោ, សព្ពកម្មេហិ ចេបិ ព្រាហ្មណោ ជីវិកំ កប្បេតិ, ន ច តេន ព្រាហ្មណោ ឧបលិប្បតិ’។ ‘សព្ពកម្មេហិ ជីវិកំ កប្បេតី’តិ ខោ, ទោណ , តស្មា ព្រាហ្មណោ ព្រាហ្មណចណ្ឌាលោតិ វុច្ចតិ។ ឯវំ ខោ, ទោណ, ព្រាហ្មណោ ព្រាហ្មណចណ្ឌាលោ ហោតិ។
‘‘So ācariyassa ācariyadhanaṃ niyyādetvā dāraṃ pariyesati dhammenapi adhammenapi kayenapi vikkayenapi brāhmaṇimpi udakūpassaṭṭhaṃ. So brāhmaṇimpi gacchati khattiyimpi gacchati vessimpi gacchati suddimpi gacchati caṇḍālimpi gacchati nesādimpi gacchati venimpi gacchati rathakārimpi gacchati pukkusimpi gacchati gabbhinimpi gacchati pāyamānampi gacchati utunimpi gacchati anutunimpi gacchati. Tassa sā hoti brāhmaṇī kāmatthāpi davatthāpi ratatthāpi pajatthāpi brāhmaṇassa brāhmaṇī hoti. So sabbakammehi jīvikaṃ 19 kappeti. Tamenaṃ brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘kasmā bhavaṃ brāhmaṇo paṭijānamāno sabbakammehi jīvikaṃ kappetī’ti? So evamāha – ‘seyyathāpi, bho, aggi sucimpi ḍahati asucimpi ḍahati, na ca tena aggi upalippati 20; evamevaṃ kho, bho, sabbakammehi cepi brāhmaṇo jīvikaṃ kappeti, na ca tena brāhmaṇo upalippati’. ‘Sabbakammehi jīvikaṃ kappetī’ti kho, doṇa , tasmā brāhmaṇo brāhmaṇacaṇḍāloti vuccati. Evaṃ kho, doṇa, brāhmaṇo brāhmaṇacaṇḍālo hoti.
‘‘យេ ខោ តេ, ទោណ, ព្រាហ្មណានំ បុព្ពកា ឥសយោ មន្តានំ កត្តារោ មន្តានំ បវត្តារោ យេសមិទំ ឯតរហិ ព្រាហ្មណា បោរាណំ មន្តបទំ គីតំ បវុត្តំ សមីហិតំ តទនុគាយន្តិ តទនុភាសន្តិ ភាសិតមនុភាសន្តិ សជ្ឈាយិតមនុសជ្ឈាយន្តិ វាចិមនុវាចេន្តិ, សេយ្យថិទំ – អដ្ឋកោ, វាមកោ, វាមទេវោ, វេស្សាមិត្តោ, យមទគ្គិ, អង្គីរសោ, ភារទ្វាជោ, វាសេដ្ឋោ , កស្សបោ, ភគុ; ត្យាស្សុមេ បញ្ច ព្រាហ្មណេ បញ្ញាបេន្តិ – ព្រហ្មសមំ, ទេវសមំ, មរិយាទំ, សម្ភិន្នមរិយាទំ, ព្រាហ្មណចណ្ឌាលំយេវ បញ្ចមំ។ តេសំ ត្វំ, ទោណ, កតមោ’’តិ?
‘‘Ye kho te, doṇa, brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samīhitaṃ tadanugāyanti tadanubhāsanti bhāsitamanubhāsanti sajjhāyitamanusajjhāyanti vācimanuvācenti, seyyathidaṃ – aṭṭhako, vāmako, vāmadevo, vessāmitto, yamadaggi, aṅgīraso, bhāradvājo, vāseṭṭho , kassapo, bhagu; tyāssume pañca brāhmaṇe paññāpenti – brahmasamaṃ, devasamaṃ, mariyādaṃ, sambhinnamariyādaṃ, brāhmaṇacaṇḍālaṃyeva pañcamaṃ. Tesaṃ tvaṃ, doṇa, katamo’’ti?
‘‘ឯវំ សន្តេ មយំ, ភោ គោតម, ព្រាហ្មណចណ្ឌាលម្បិ ន បូរេម។ អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។ ទុតិយំ។
‘‘Evaṃ sante mayaṃ, bho gotama, brāhmaṇacaṇḍālampi na pūrema. Abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ២. ទោណព្រាហ្មណសុត្តវណ្ណនា • 2. Doṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ២. ទោណព្រាហ្មណសុត្តវណ្ណនា • 2. Doṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
