Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၂. ဒောဏဗ္ရာဟ္မဏသုတ္တံ
2. Doṇabrāhmaṇasuttaṃ
၁၉၂. အထ ခော ဒောဏော ဗ္ရာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော ဒောဏော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ –
192. Atha kho doṇo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho doṇo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘သုတံ မေတံ, ဘော ဂောတမ – ‘န သမဏော ဂောတမော ဗ္ရာဟ္မဏေ ဇိဏ္ဏေ ဝုဍ္ဎေ မဟလ္လကေ အဒ္ဓဂတေ ဝယောအနုပ္ပတ္တေ အဘိဝာဒေတိ ဝာ ပစ္စုဋ္ဌေတိ ဝာ အာသနေန ဝာ နိမန္တေတီ’တိ။ တယိဒံ, ဘော ဂောတမ, တထေဝ။ န ဟိ ဘဝံ ဂောတမော ဗ္ရာဟ္မဏေ ဇိဏ္ဏေ ဝုဍ္ဎေ မဟလ္လကေ အဒ္ဓဂတေ ဝယောအနုပ္ပတ္တေ အဘိဝာဒေတိ ဝာ ပစ္စုဋ္ဌေတိ ဝာ အာသနေန ဝာ နိမန္တေတိ။ တယိဒံ, ဘော ဂောတမ, န သမ္ပန္နမေဝာ’’တိ။ ‘‘တ္ဝမ္ပိ နော, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ပဋိဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ယဉ္ဟိ တံ, ဘော ဂောတမ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယ – ‘ဗ္ရာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန, အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ ပာရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒာနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော ဝေယ္ယာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော’တိ, မမေဝ တံ, ဘော ဂောတမ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယ။ အဟဉ္ဟိ, ဘော ဂောတမ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန, အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ ပာရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒာနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော ဝေယ္ယာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော’’တိ။
‘‘Sutaṃ metaṃ, bho gotama – ‘na samaṇo gotamo brāhmaṇe jiṇṇe vuḍḍhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimantetī’ti. Tayidaṃ, bho gotama, tatheva. Na hi bhavaṃ gotamo brāhmaṇe jiṇṇe vuḍḍhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimanteti. Tayidaṃ, bho gotama, na sampannamevā’’ti. ‘‘Tvampi no, doṇa, brāhmaṇo paṭijānāsī’’ti? ‘‘Yañhi taṃ, bho gotama, sammā vadamāno vadeyya – ‘brāhmaṇo ubhato sujāto – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhito anupakkuṭṭho jātivādena, ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ, padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo’ti, mameva taṃ, bho gotama, sammā vadamāno vadeyya. Ahañhi, bho gotama, brāhmaṇo ubhato sujāto – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ, padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo’’ti.
‘‘ယေ ခော, တေ ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော, ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗ္ရာဟ္မဏာ ပောရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမိဟိတံ တဒနုဂာယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ ဘာသိတမနုဘာသန္တိ သဇ္ဈာယိတမနုသဇ္ဈာယန္တိ ဝာစိတမနုဝာစေန္တိ, သေယ္ယထိဒံ – အဋ္ဌကော, ဝာမကော, ဝာမဒေဝော, ဝေသ္သာမိတ္တော, ယမဒဂ္ဂိ 1, အင္ဂီရသော, ဘာရဒ္ဝာဇော, ဝာသေဋ္ဌော, ကသ္သပော, ဘဂု; တ္ယာသ္သု’မေ ပဉ္စ ဗ္ရာဟ္မဏေ ပညာပေန္တိ – ဗ္ရဟ္မသမံ, ဒေဝသမံ, မရိယာဒံ, သမ္ဘိန္နမရိယာဒံ, ဗ္ရာဟ္မဏစဏ္ဍာလံယေဝ ပဉ္စမံ။ တေသံ တ္ဝံ ဒောဏ, ကတမော’’တိ?
‘‘Ye kho, te doṇa, brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro, yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ tadanugāyanti tadanubhāsanti bhāsitamanubhāsanti sajjhāyitamanusajjhāyanti vācitamanuvācenti, seyyathidaṃ – aṭṭhako, vāmako, vāmadevo, vessāmitto, yamadaggi 2, aṅgīraso, bhāradvājo, vāseṭṭho, kassapo, bhagu; tyāssu’me pañca brāhmaṇe paññāpenti – brahmasamaṃ, devasamaṃ, mariyādaṃ, sambhinnamariyādaṃ, brāhmaṇacaṇḍālaṃyeva pañcamaṃ. Tesaṃ tvaṃ doṇa, katamo’’ti?
‘‘န ခော မယံ, ဘော ဂောတမ, ပဉ္စ ဗ္ရာဟ္မဏေ ဇာနာမ, အထ ခော မယံ ဗ္ရာဟ္မဏာတ္ဝေဝ ဇာနာမ။ သာဓု မေ ဘဝံ ဂောတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတု ယထာ အဟံ ဣမေ ပဉ္စ ဗ္ရာဟ္မဏေ ဇာနေယ္ယ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဗ္ရာဟ္မဏ, သုဏောဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ; ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘော’’တိ ခော ဒောဏော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
‘‘Na kho mayaṃ, bho gotama, pañca brāhmaṇe jānāma, atha kho mayaṃ brāhmaṇātveva jānāma. Sādhu me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetu yathā ahaṃ ime pañca brāhmaṇe jāneyya’’nti. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, suṇohi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ bho’’ti kho doṇo brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘ကထဉ္စ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဗ္ရဟ္မသမော ဟောတိ? ဣဓ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန။ သော အဋ္ဌစတ္တာလီသဝသ္သာနိ ကောမာရဗ္ရဟ္မစရိယံ 3 စရတိ မန္တေ အဓီယမာနော။ အဋ္ဌစတ္တာလီသဝသ္သာနိ ကောမာရဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတ္ဝာ မန္တေ အဓီယိတ္ဝာ အာစရိယသ္သ အာစရိယဓနံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။
‘‘Kathañca, doṇa, brāhmaṇo brahmasamo hoti? Idha, doṇa, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. So aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ 4 carati mante adhīyamāno. Aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā mante adhīyitvā ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena.
‘‘တတ္ထ စ, ဒောဏ, ကော ဓမ္မော? နေဝ ကသိယာ န ဝဏိဇ္ဇာယ န ဂောရက္ခေန န ဣသ္သတ္ထေန 5 န ရာဇပောရိသေန န သိပ္ပညတရေန, ကေဝလံ ဘိက္ခာစရိယာယ ကပာလံ အနတိမညမာနော။ သော အာစရိယသ္သ အာစရိယဓနံ နိယ္ယာဒေတ္ဝာ 6 ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ 7, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗ္ယာပဇ္ဇေန 8 ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ ကရုဏာ။ပေ.။ မုဒိတာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ , ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗ္ယာပဇ္ဇေန ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ သော ဣမေ စတ္တာရော ဗ္ရဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတ္ဝာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ ဗ္ရဟ္မလောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခော, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဗ္ရဟ္မသမော ဟောတိ။
‘‘Tattha ca, doṇa, ko dhammo? Neva kasiyā na vaṇijjāya na gorakkhena na issatthena 9 na rājaporisena na sippaññatarena, kevalaṃ bhikkhācariyāya kapālaṃ anatimaññamāno. So ācariyassa ācariyadhanaṃ niyyādetvā 10 kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. So evaṃ pabbajito samāno mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ 11, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena 12 pharitvā viharati. Karuṇā…pe… muditā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ , iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So ime cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ brahmalokaṃ upapajjati. Evaṃ kho, doṇa, brāhmaṇo brahmasamo hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဒေဝသမော ဟောတိ? ဣဓ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန ။ သော အဋ္ဌစတ္တာလီသဝသ္သာနိ ကောမာရဗ္ရဟ္မစရိယံ စရတိ မန္တေ အဓီယမာနော။ အဋ္ဌစတ္တာလီသဝသ္သာနိ ကောမာရဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတ္ဝာ မန္တေ အဓီယိတ္ဝာ အာစရိယသ္သ အာစရိယဓနံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။ တတ္ထ စ, ဒောဏ, ကော ဓမ္မော? နေဝ ကသိယာ န ဝဏိဇ္ဇာယ န ဂောရက္ခေန န ဣသ္သတ္ထေန န ရာဇပောရိသေန န သိပ္ပညတရေန, ကေဝလံ ဘိက္ခာစရိယာယ ကပာလံ အနတိမညမာနော။ သော အာစရိယသ္သ အာစရိယဓနံ နိယ္ယာဒေတ္ဝာ ဒာရံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။
‘‘Kathañca, doṇa, brāhmaṇo devasamo hoti? Idha, doṇa, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena . So aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ carati mante adhīyamāno. Aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā mante adhīyitvā ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena. Tattha ca, doṇa, ko dhammo? Neva kasiyā na vaṇijjāya na gorakkhena na issatthena na rājaporisena na sippaññatarena, kevalaṃ bhikkhācariyāya kapālaṃ anatimaññamāno. So ācariyassa ācariyadhanaṃ niyyādetvā dāraṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena.
‘‘တတ္ထ စ, ဒောဏ, ကော ဓမ္မော? နေဝ ကယေန န ဝိက္ကယေန, ဗ္ရာဟ္မဏိံယေဝ ဥဒကူပသ္သဋ္ဌံ။ သော ဗ္ရာဟ္မဏိံယေဝ ဂစ္ဆတိ, န ခတ္တိယိံ န ဝေသ္သိံ န သုဒ္ဒိံ န စဏ္ဍာလိံ န နေသာဒိံ န ဝေနိံ 13 န ရထကာရိံ န ပုက္ကုသိံ ဂစ္ဆတိ, န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ, န ပာယမာနံ ဂစ္ဆတိ, န အနုတုနိံ ဂစ္ဆတိ။ ကသ္မာ စ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ? သစေ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ, အတိမီဠ္ဟဇော နာမ သော ဟောတိ မာဏဝကော ဝာ မာဏဝိကာ 14 ဝာ ။ တသ္မာ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ။ ကသ္မာ စ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော န ပာယမာနံ ဂစ္ဆတိ? သစေ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ပာယမာနံ ဂစ္ဆတိ, အသုစိပဋိပီဠိတော နာမ သော ဟောတိ မာဏဝကော ဝာ မာဏဝိကာ ဝာ။ တသ္မာ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော န ပာယမာနံ ဂစ္ဆတိ။ တသ္သ သာ ဟောတိ ဗ္ရာဟ္မဏီ နေဝ ကာမတ္ထာ န ဒဝတ္ထာ န ရတတ္ထာ, ပဇတ္ထာဝ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏီ ဟောတိ။ သော မေထုနံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတ္ဝာ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမေ စတ္တာရော ဈာနေ ဘာဝေတ္ဝာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခော, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဒေဝသမော ဟောတိ။
‘‘Tattha ca, doṇa, ko dhammo? Neva kayena na vikkayena, brāhmaṇiṃyeva udakūpassaṭṭhaṃ. So brāhmaṇiṃyeva gacchati, na khattiyiṃ na vessiṃ na suddiṃ na caṇḍāliṃ na nesādiṃ na veniṃ 15 na rathakāriṃ na pukkusiṃ gacchati, na gabbhiniṃ gacchati, na pāyamānaṃ gacchati, na anutuniṃ gacchati. Kasmā ca, doṇa, brāhmaṇo na gabbhiniṃ gacchati? Sace, doṇa, brāhmaṇo gabbhiniṃ gacchati, atimīḷhajo nāma so hoti māṇavako vā māṇavikā 16 vā . Tasmā, doṇa, brāhmaṇo na gabbhiniṃ gacchati. Kasmā ca, doṇa, brāhmaṇo na pāyamānaṃ gacchati? Sace, doṇa, brāhmaṇo pāyamānaṃ gacchati, asucipaṭipīḷito nāma so hoti māṇavako vā māṇavikā vā. Tasmā, doṇa, brāhmaṇo na pāyamānaṃ gacchati. Tassa sā hoti brāhmaṇī neva kāmatthā na davatthā na ratatthā, pajatthāva brāhmaṇassa brāhmaṇī hoti. So methunaṃ uppādetvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. So evaṃ pabbajito samāno vivicceva kāmehi…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So ime cattāro jhāne bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Evaṃ kho, doṇa, brāhmaṇo devasamo hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော မရိယာဒော ဟောတိ? ဣဓ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန။ သော အဋ္ဌစတ္တာလီသဝသ္သာနိ ကောမာရဗ္ရဟ္မစရိယံ စရတိ မန္တေ အဓီယမာနော။ အဋ္ဌစတ္တာလီသဝသ္သာနိ ကောမာရဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတ္ဝာ မန္တေ အဓီယိတ္ဝာ အာစရိယသ္သ အာစရိယဓနံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန ။ တတ္ထ စ, ဒောဏ, ကော ဓမ္မော? နေဝ ကသိယာ န ဝဏိဇ္ဇာယ န ဂောရက္ခေန န ဣသ္သတ္ထေန န ရာဇပောရိသေန န သိပ္ပညတရေန, ကေဝလံ ဘိက္ခာစရိယာယ ကပာလံ အနတိမညမာနော။ သော အာစရိယသ္သ အာစရိယဓနံ နိယ္ယာဒေတ္ဝာ ဒာရံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။
‘‘Kathañca, doṇa, brāhmaṇo mariyādo hoti? Idha, doṇa, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. So aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ carati mante adhīyamāno. Aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā mante adhīyitvā ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena . Tattha ca, doṇa, ko dhammo? Neva kasiyā na vaṇijjāya na gorakkhena na issatthena na rājaporisena na sippaññatarena, kevalaṃ bhikkhācariyāya kapālaṃ anatimaññamāno. So ācariyassa ācariyadhanaṃ niyyādetvā dāraṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena.
‘‘တတ္ထ စ, ဒောဏ , ကော ဓမ္မော? နေဝ ကယေန န ဝိက္ကယေန, ဗ္ရာဟ္မဏိံယေဝ ဥဒကူပသ္သဋ္ဌံ။ သော ဗ္ရာဟ္မဏိံယေဝ ဂစ္ဆတိ, န ခတ္တိယိံ န ဝေသ္သိံ န သုဒ္ဒိံ န စဏ္ဍာလိံ န နေသာဒိံ န ဝေနိံ န ရထကာရိံ န ပုက္ကုသိံ ဂစ္ဆတိ, န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ, န ပာယမာနံ ဂစ္ဆတိ, န အနုတုနိံ ဂစ္ဆတိ။ ကသ္မာ စ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ? သစေ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ, အတိမီဠ္ဟဇော နာမ သော ဟောတိ မာဏဝကော ဝာ မာဏဝိကာ ဝာ။ တသ္မာ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော န ဂဗ္ဘိနိံ ဂစ္ဆတိ။ ကသ္မာ စ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော န ပာယမာနံ ဂစ္ဆတိ? သစေ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ပာယမာနံ ဂစ္ဆတိ, အသုစိပဋိပီဠိတော နာမ သော ဟောတိ မာဏဝကော ဝာ မာဏဝိကာ ဝာ။ တသ္မာ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော န ပာယမာနံ ဂစ္ဆတိ။ တသ္သ သာ ဟောတိ ဗ္ရာဟ္မဏီ နေဝ ကာမတ္ထာ န ဒဝတ္ထာ န ရတတ္ထာ, ပဇတ္ထာဝ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏီ ဟောတိ။ သော မေထုနံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ တမေဝ ပုတ္တသ္သာဒံ နိကာမယမာနော ကုဋုမ္ဗံ အဇ္ဈာဝသတိ, န အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ ယာဝ ပောရာဏာနံ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ မရိယာဒော တတ္ထ တိဋ္ဌတိ, တံ န ဝီတိက္ကမတိ။ ‘ယာဝ ပောရာဏာနံ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ မရိယာဒော တတ္ထ ဗ္ရာဟ္မဏော ဌိတော တံ န ဝီတိက္ကမတီ’တိ, ခော, ဒောဏ, တသ္မာ ဗ္ရာဟ္မဏော မရိယာဒောတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခော, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော မရိယာဒော ဟောတိ။
‘‘Tattha ca, doṇa , ko dhammo? Neva kayena na vikkayena, brāhmaṇiṃyeva udakūpassaṭṭhaṃ. So brāhmaṇiṃyeva gacchati, na khattiyiṃ na vessiṃ na suddiṃ na caṇḍāliṃ na nesādiṃ na veniṃ na rathakāriṃ na pukkusiṃ gacchati, na gabbhiniṃ gacchati, na pāyamānaṃ gacchati, na anutuniṃ gacchati. Kasmā ca, doṇa, brāhmaṇo na gabbhiniṃ gacchati? Sace, doṇa, brāhmaṇo gabbhiniṃ gacchati, atimīḷhajo nāma so hoti māṇavako vā māṇavikā vā. Tasmā, doṇa, brāhmaṇo na gabbhiniṃ gacchati. Kasmā ca, doṇa, brāhmaṇo na pāyamānaṃ gacchati? Sace, doṇa, brāhmaṇo pāyamānaṃ gacchati, asucipaṭipīḷito nāma so hoti māṇavako vā māṇavikā vā. Tasmā, doṇa, brāhmaṇo na pāyamānaṃ gacchati. Tassa sā hoti brāhmaṇī neva kāmatthā na davatthā na ratatthā, pajatthāva brāhmaṇassa brāhmaṇī hoti. So methunaṃ uppādetvā tameva puttassādaṃ nikāmayamāno kuṭumbaṃ ajjhāvasati, na agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Yāva porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ mariyādo tattha tiṭṭhati, taṃ na vītikkamati. ‘Yāva porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ mariyādo tattha brāhmaṇo ṭhito taṃ na vītikkamatī’ti, kho, doṇa, tasmā brāhmaṇo mariyādoti vuccati. Evaṃ kho, doṇa, brāhmaṇo mariyādo hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော သမ္ဘိန္နမရိယာဒော ဟောတိ? ဣဓ , ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန ။ သော အဋ္ဌစတ္တာလီသဝသ္သာနိ ကောမာရဗ္ရဟ္မစရိယံ စရတိ မန္တေ အဓီယမာနော။ အဋ္ဌစတ္တာလီသဝသ္သာနိ ကောမာရဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတ္ဝာ မန္တေ အဓီယိတ္ဝာ အာစရိယသ္သ အာစရိယဓနံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။
‘‘Kathañca, doṇa, brāhmaṇo sambhinnamariyādo hoti? Idha , doṇa, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena . So aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ carati mante adhīyamāno. Aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā mante adhīyitvā ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesati dhammeneva, no adhammena.
‘‘တတ္ထ စ, ဒောဏ, ကော ဓမ္မော? နေဝ ကသိယာ န ဝဏိဇ္ဇာယ န ဂောရက္ခေန န ဣသ္သတ္ထေန န ရာဇပောရိသေန န သိပ္ပညတရေန, ကေဝလံ ဘိက္ခာစရိယာယ ကပာလံ အနတိမညမာနော။ သော အာစရိယသ္သ အာစရိယဓနံ နိယ္ယာဒေတ္ဝာ ဒာရံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနပိ အဓမ္မေနပိ ကယေနပိ ဝိက္ကယေနပိ ဗ္ရာဟ္မဏိမ္ပိ ဥဒကူပသ္သဋ္ဌံ။ သော ဗ္ရာဟ္မဏိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ခတ္တိယိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဝေသ္သိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ သုဒ္ဒိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ စဏ္ဍာလိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ နေသာဒိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဝေနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ရထကာရိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပုက္ကုသိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဂဗ္ဘိနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပာယမာနမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဥတုနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ အနုတုနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ။ တသ္သ သာ ဟောတိ ဗ္ရာဟ္မဏီ ကာမတ္ထာပိ ဒဝတ္ထာပိ ရတတ္ထာပိ ပဇတ္ထာပိ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏီ ဟောတိ။ ယာဝ ပောရာဏာနံ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ မရိယာဒော တတ္ထ န တိဋ္ဌတိ, တံ ဝီတိက္ကမတိ။ ‘ယာဝ ပောရာဏာနံ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ မရိယာဒော တတ္ထ ဗ္ရာဟ္မဏော န ဌိတော တံ ဝီတိက္ကမတီ’တိ ခော, ဒောဏ, တသ္မာ ဗ္ရာဟ္မဏော သမ္ဘိန္နမရိယာဒောတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခော, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော သမ္ဘိန္နမရိယာဒော ဟောတိ။
‘‘Tattha ca, doṇa, ko dhammo? Neva kasiyā na vaṇijjāya na gorakkhena na issatthena na rājaporisena na sippaññatarena, kevalaṃ bhikkhācariyāya kapālaṃ anatimaññamāno. So ācariyassa ācariyadhanaṃ niyyādetvā dāraṃ pariyesati dhammenapi adhammenapi kayenapi vikkayenapi brāhmaṇimpi udakūpassaṭṭhaṃ. So brāhmaṇimpi gacchati khattiyimpi gacchati vessimpi gacchati suddimpi gacchati caṇḍālimpi gacchati nesādimpi gacchati venimpi gacchati rathakārimpi gacchati pukkusimpi gacchati gabbhinimpi gacchati pāyamānampi gacchati utunimpi gacchati anutunimpi gacchati. Tassa sā hoti brāhmaṇī kāmatthāpi davatthāpi ratatthāpi pajatthāpi brāhmaṇassa brāhmaṇī hoti. Yāva porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ mariyādo tattha na tiṭṭhati, taṃ vītikkamati. ‘Yāva porāṇānaṃ brāhmaṇānaṃ mariyādo tattha brāhmaṇo na ṭhito taṃ vītikkamatī’ti kho, doṇa, tasmā brāhmaṇo sambhinnamariyādoti vuccati. Evaṃ kho, doṇa, brāhmaṇo sambhinnamariyādo hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဗ္ရာဟ္မဏစဏ္ဍာလော ဟောတိ? ဣဓ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ – မာတိတော စ ပိတိတော စ, သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေန။ သော အဋ္ဌစတ္တာလီသဝသ္သာနိ ကောမာရဗ္ရဟ္မစရိယံ စရတိ မန္တေ အဓီယမာနော။ အဋ္ဌစတ္တာလီသဝသ္သာနိ ကောမာရဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတ္ဝာ မန္တေ အဓီယိတ္ဝာ အာစရိယသ္သ အာစရိယဓနံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနပိ အဓမ္မေနပိ ကသိယာပိ ဝဏိဇ္ဇာယပိ ဂောရက္ခေနပိ ဣသ္သတ္ထေနပိ ရာဇပောရိသေနပိ သိပ္ပညတရေနပိ, ကေဝလမ္ပိ ဘိက္ခာစရိယာယ, ကပာလံ အနတိမညမာနော။
‘‘Kathañca, doṇa, brāhmaṇo brāhmaṇacaṇḍālo hoti? Idha, doṇa, brāhmaṇo ubhato sujāto hoti – mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. So aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ carati mante adhīyamāno. Aṭṭhacattālīsavassāni komārabrahmacariyaṃ caritvā mante adhīyitvā ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesati dhammenapi adhammenapi kasiyāpi vaṇijjāyapi gorakkhenapi issatthenapi rājaporisenapi sippaññatarenapi, kevalampi bhikkhācariyāya, kapālaṃ anatimaññamāno.
‘‘သော အာစရိယသ္သ အာစရိယဓနံ နိယ္ယာဒေတ္ဝာ ဒာရံ ပရိယေသတိ ဓမ္မေနပိ အဓမ္မေနပိ ကယေနပိ ဝိက္ကယေနပိ ဗ္ရာဟ္မဏိမ္ပိ ဥဒကူပသ္သဋ္ဌံ။ သော ဗ္ရာဟ္မဏိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ခတ္တိယိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဝေသ္သိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ သုဒ္ဒိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ စဏ္ဍာလိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ နေသာဒိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဝေနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ရထကာရိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပုက္ကုသိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဂဗ္ဘိနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ပာယမာနမ္ပိ ဂစ္ဆတိ ဥတုနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ အနုတုနိမ္ပိ ဂစ္ဆတိ။ တသ္သ သာ ဟောတိ ဗ္ရာဟ္မဏီ ကာမတ္ထာပိ ဒဝတ္ထာပိ ရတတ္ထာပိ ပဇတ္ထာပိ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏီ ဟောတိ။ သော သဗ္ဗကမ္မေဟိ ဇီဝိကံ 17 ကပ္ပေတိ။ တမေနံ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု – ‘ကသ္မာ ဘဝံ ဗ္ရာဟ္မဏော ပဋိဇာနမာနော သဗ္ဗကမ္မေဟိ ဇီဝိကံ ကပ္ပေတီ’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘သေယ္ယထာပိ, ဘော, အဂ္ဂိ သုစိမ္ပိ ဍဟတိ အသုစိမ္ပိ ဍဟတိ, န စ တေန အဂ္ဂိ ဥပလိပ္ပတိ 18; ဧဝမေဝံ ခော, ဘော, သဗ္ဗကမ္မေဟိ စေပိ ဗ္ရာဟ္မဏော ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ, န စ တေန ဗ္ရာဟ္မဏော ဥပလိပ္ပတိ’။ ‘သဗ္ဗကမ္မေဟိ ဇီဝိကံ ကပ္ပေတီ’တိ ခော, ဒောဏ , တသ္မာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဗ္ရာဟ္မဏစဏ္ဍာလောတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခော, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏော ဗ္ရာဟ္မဏစဏ္ဍာလော ဟောတိ။
‘‘So ācariyassa ācariyadhanaṃ niyyādetvā dāraṃ pariyesati dhammenapi adhammenapi kayenapi vikkayenapi brāhmaṇimpi udakūpassaṭṭhaṃ. So brāhmaṇimpi gacchati khattiyimpi gacchati vessimpi gacchati suddimpi gacchati caṇḍālimpi gacchati nesādimpi gacchati venimpi gacchati rathakārimpi gacchati pukkusimpi gacchati gabbhinimpi gacchati pāyamānampi gacchati utunimpi gacchati anutunimpi gacchati. Tassa sā hoti brāhmaṇī kāmatthāpi davatthāpi ratatthāpi pajatthāpi brāhmaṇassa brāhmaṇī hoti. So sabbakammehi jīvikaṃ 19 kappeti. Tamenaṃ brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘kasmā bhavaṃ brāhmaṇo paṭijānamāno sabbakammehi jīvikaṃ kappetī’ti? So evamāha – ‘seyyathāpi, bho, aggi sucimpi ḍahati asucimpi ḍahati, na ca tena aggi upalippati 20; evamevaṃ kho, bho, sabbakammehi cepi brāhmaṇo jīvikaṃ kappeti, na ca tena brāhmaṇo upalippati’. ‘Sabbakammehi jīvikaṃ kappetī’ti kho, doṇa , tasmā brāhmaṇo brāhmaṇacaṇḍāloti vuccati. Evaṃ kho, doṇa, brāhmaṇo brāhmaṇacaṇḍālo hoti.
‘‘ယေ ခော တေ, ဒောဏ, ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗ္ရာဟ္မဏာ ပောရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမီဟိတံ တဒနုဂာယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ ဘာသိတမနုဘာသန္တိ သဇ္ဈာယိတမနုသဇ္ဈာယန္တိ ဝာစိမနုဝာစေန္တိ, သေယ္ယထိဒံ – အဋ္ဌကော, ဝာမကော, ဝာမဒေဝော, ဝေသ္သာမိတ္တော, ယမဒဂ္ဂိ, အင္ဂီရသော, ဘာရဒ္ဝာဇော, ဝာသေဋ္ဌော , ကသ္သပော, ဘဂု; တ္ယာသ္သုမေ ပဉ္စ ဗ္ရာဟ္မဏေ ပညာပေန္တိ – ဗ္ရဟ္မသမံ, ဒေဝသမံ, မရိယာဒံ, သမ္ဘိန္နမရိယာဒံ, ဗ္ရာဟ္မဏစဏ္ဍာလံယေဝ ပဉ္စမံ။ တေသံ တ္ဝံ, ဒောဏ, ကတမော’’တိ?
‘‘Ye kho te, doṇa, brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samīhitaṃ tadanugāyanti tadanubhāsanti bhāsitamanubhāsanti sajjhāyitamanusajjhāyanti vācimanuvācenti, seyyathidaṃ – aṭṭhako, vāmako, vāmadevo, vessāmitto, yamadaggi, aṅgīraso, bhāradvājo, vāseṭṭho , kassapo, bhagu; tyāssume pañca brāhmaṇe paññāpenti – brahmasamaṃ, devasamaṃ, mariyādaṃ, sambhinnamariyādaṃ, brāhmaṇacaṇḍālaṃyeva pañcamaṃ. Tesaṃ tvaṃ, doṇa, katamo’’ti?
‘‘ဧဝံ သန္တေ မယံ, ဘော ဂောတမ, ဗ္ရာဟ္မဏစဏ္ဍာလမ္ပိ န ပူရေမ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂောတမ။ပေ.။ ဥပာသကံ မံ ဘဝံ ဂောတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ဒုတိယံ။
‘‘Evaṃ sante mayaṃ, bho gotama, brāhmaṇacaṇḍālampi na pūrema. Abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၂. ဒောဏဗ္ရာဟ္မဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Doṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၂. ဒောဏဗ္ရာဟ္မဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Doṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā