| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
२. दोणब्राह्मणसुत्तवण्णना
2. Doṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
१९२. दुतिये त्वम्पि नोति त्वम्पि नु। पवत्तारोति पवत्तयितारो। येसन्ति येसं सन्तकं। मन्तपदन्ति वेदसङ्खातं मन्तमेव। गीतन्ति अट्ठकादीहि दसहि पोराणकब्राह्मणेहि सरसम्पत्तिवसेन सज्झायितं। पवुत्तन्ति अञ्ञेसं वुत्तं, वाचितन्ति अत्थो। समीहितन्ति समुपब्यूळ्हं रासिकतं, पिण्डं कत्वा ठपितन्ति अत्थो। तदनुगायन्तीति एतरहि ब्राह्मणा तं तेहि पुब्बेहि गीतं अनुगायन्ति अनुसज्झायन्ति। तदनुभासन्तीति तं अनुभासन्ति। इदं पुरिमस्सेव वेवचनं। भासितमनुभासन्तीति तेहि भासितं अनुभासन्ति। सज्झायितमनुसज्झायन्तीति तेहि सज्झायितं अनुसज्झायन्ति। वाचितमनुवाचेन्तीति तेहि अञ्ञेसं वाचितं अनुवाचेन्ति। सेय्यथिदन्ति ते कतमेति अत्थो। अट्ठकोतिआदीनि तेसं नामानि। ते किर दिब्बेन चक्खुना ओलोकेत्वा परूपघातं अकत्वा कस्सपसम्मासम्बुद्धस्स भगवतो पावचनेन सह संसन्देत्वा मन्ते गन्थेसुं। अपरापरे पन ब्राह्मणा पाणातिपातादीनि पक्खिपित्वा तयो वेदे भिन्दित्वा बुद्धवचनेन सद्धिं विरुद्धे अकंसु। त्यास्सु’मेति एत्थ अस्सूति निपातमत्तं, ते ब्राह्मणा इमे पञ्च ब्राह्मणे पञ्ञापेन्तीति अत्थो।
192. Dutiye tvampi noti tvampi nu. Pavattāroti pavattayitāro. Yesanti yesaṃ santakaṃ. Mantapadanti vedasaṅkhātaṃ mantameva. Gītanti aṭṭhakādīhi dasahi porāṇakabrāhmaṇehi sarasampattivasena sajjhāyitaṃ. Pavuttanti aññesaṃ vuttaṃ, vācitanti attho. Samīhitanti samupabyūḷhaṃ rāsikataṃ, piṇḍaṃ katvā ṭhapitanti attho. Tadanugāyantīti etarahi brāhmaṇā taṃ tehi pubbehi gītaṃ anugāyanti anusajjhāyanti. Tadanubhāsantīti taṃ anubhāsanti. Idaṃ purimasseva vevacanaṃ. Bhāsitamanubhāsantīti tehi bhāsitaṃ anubhāsanti. Sajjhāyitamanusajjhāyantīti tehi sajjhāyitaṃ anusajjhāyanti. Vācitamanuvācentīti tehi aññesaṃ vācitaṃ anuvācenti. Seyyathidanti te katameti attho. Aṭṭhakotiādīni tesaṃ nāmāni. Te kira dibbena cakkhunā oloketvā parūpaghātaṃ akatvā kassapasammāsambuddhassa bhagavato pāvacanena saha saṃsandetvā mante ganthesuṃ. Aparāpare pana brāhmaṇā pāṇātipātādīni pakkhipitvā tayo vede bhinditvā buddhavacanena saddhiṃ viruddhe akaṃsu. Tyāssu’meti ettha assūti nipātamattaṃ, te brāhmaṇā ime pañca brāhmaṇe paññāpentīti attho.
मन्ते अधीयमानोति वेदे सज्झायन्तो गण्हन्तो। आचरियधनन्ति आचरियदक्खिणं आचरियभागं। न इस्सत्थेनाति न योधाजीवकम्मेन उप्पादेति। न राजपोरिसेनाति न राजुपट्ठाकभावेन। केवलं भिक्खाचरियायाति सुद्धाय भिक्खाचरियाय एव। कपालं अनतिमञ्ञमानोति तं भिक्खाभाजनं अनतिमञ्ञमानो। सो हि पुण्णपत्तं आदाय सीसं न्हातो कुलद्वारेसु ठत्वा ‘‘अहं अट्ठचत्तालीस वस्सानि कोमारब्रह्मचरियं चरिं, मन्तापि मे गहिता, आचरियस्स आचरियधनं दस्सामि, धनं मे देथा’’ति याचति। तं सुत्वा मनुस्सा यथासत्ति यथाबलं अट्ठपि सोळसपि सतम्पि सहस्सम्पि देन्ति। एवं सकलगामं चरित्वा लद्धधनं आचरियस्स निय्यादेति। तं सन्धायेतं वुत्तं। एवं खो दोण ब्राह्मणो ब्रह्मसमो होतीति एवं ब्रह्मविहारेहि समन्नागतत्ता ब्राह्मणो ब्रह्मसमो नाम होति।
Mante adhīyamānoti vede sajjhāyanto gaṇhanto. Ācariyadhananti ācariyadakkhiṇaṃ ācariyabhāgaṃ. Na issatthenāti na yodhājīvakammena uppādeti. Na rājaporisenāti na rājupaṭṭhākabhāvena. Kevalaṃ bhikkhācariyāyāti suddhāya bhikkhācariyāya eva. Kapālaṃanatimaññamānoti taṃ bhikkhābhājanaṃ anatimaññamāno. So hi puṇṇapattaṃ ādāya sīsaṃ nhāto kuladvāresu ṭhatvā ‘‘ahaṃ aṭṭhacattālīsa vassāni komārabrahmacariyaṃ cariṃ, mantāpi me gahitā, ācariyassa ācariyadhanaṃ dassāmi, dhanaṃ me dethā’’ti yācati. Taṃ sutvā manussā yathāsatti yathābalaṃ aṭṭhapi soḷasapi satampi sahassampi denti. Evaṃ sakalagāmaṃ caritvā laddhadhanaṃ ācariyassa niyyādeti. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Evaṃ kho doṇa brāhmaṇo brahmasamo hotīti evaṃ brahmavihārehi samannāgatattā brāhmaṇo brahmasamo nāma hoti.
नेव कयेन न विक्कयेनाति नेव अत्तना कयं कत्वा गण्हाति, न परेन विक्कयं कत्वा दिन्नं। उदकूपस्सट्ठन्ति उदकेन उपस्सट्ठं परिच्चत्तं। सो हि यस्मिं कुले वयप्पत्ता दारिका अत्थि, गन्त्वा तस्स द्वारे तिट्ठति। ‘‘कस्मा ठितोसी’’ति वुत्ते ‘‘अहं अट्ठचत्तालीस वस्सानि कोमारब्रह्मचरियं चरिं, तं सब्बं तुम्हाकं देमि, तुम्हे मय्हं दारिकं देथा’’ति वदति। ते दारिकं आनेत्वा तस्स हत्थे उदकं पातेत्वा देन्ति। सो तं उदकूपस्सट्ठं भरियं गण्हित्वा गच्छति। अतिमीळ्हजोति अतिमीळ्हे महागूथरासिम्हि जातो। तस्स साति तस्स एसा। न दवत्थाति न कीळनत्था। न रतत्थाति न कामरतिअत्था। मेथुनं उप्पादेत्वाति धीतरं वा पुत्तं वा उप्पादेत्वा ‘‘इदानि पवेणि घटीयिस्सती’’ति निक्खमित्वा पब्बजति। सुगतिं सग्गं लोकन्ति ब्रह्मलोकमेव सन्धायेतं वुत्तं। देवसमो होतीति दिब्बविहारेहि समन्नागतत्ता देवसमो नाम होति।
Nevakayena na vikkayenāti neva attanā kayaṃ katvā gaṇhāti, na parena vikkayaṃ katvā dinnaṃ. Udakūpassaṭṭhanti udakena upassaṭṭhaṃ pariccattaṃ. So hi yasmiṃ kule vayappattā dārikā atthi, gantvā tassa dvāre tiṭṭhati. ‘‘Kasmā ṭhitosī’’ti vutte ‘‘ahaṃ aṭṭhacattālīsa vassāni komārabrahmacariyaṃ cariṃ, taṃ sabbaṃ tumhākaṃ demi, tumhe mayhaṃ dārikaṃ dethā’’ti vadati. Te dārikaṃ ānetvā tassa hatthe udakaṃ pātetvā denti. So taṃ udakūpassaṭṭhaṃ bhariyaṃ gaṇhitvā gacchati. Atimīḷhajoti atimīḷhe mahāgūtharāsimhi jāto. Tassa sāti tassa esā. Na davatthāti na kīḷanatthā. Na ratatthāti na kāmaratiatthā. Methunaṃuppādetvāti dhītaraṃ vā puttaṃ vā uppādetvā ‘‘idāni paveṇi ghaṭīyissatī’’ti nikkhamitvā pabbajati. Sugatiṃ saggaṃ lokanti brahmalokameva sandhāyetaṃ vuttaṃ. Devasamo hotīti dibbavihārehi samannāgatattā devasamo nāma hoti.
तमेव पुत्तस्सादं निकामयमानोति य्वास्स धीतरं वा पुत्तं वा जातं दिस्वा पुत्तपेमं पुत्तस्सादो उप्पज्जति, तं पत्थयमानो इच्छमानो। कुटुम्बं अज्झावसतीति कुटुम्बं सण्ठपेत्वा कुटुम्बमज्झे वसति। सेसमेत्थ उत्तानमेवाति।
Tameva puttassādaṃ nikāmayamānoti yvāssa dhītaraṃ vā puttaṃ vā jātaṃ disvā puttapemaṃ puttassādo uppajjati, taṃ patthayamāno icchamāno. Kuṭumbaṃ ajjhāvasatīti kuṭumbaṃ saṇṭhapetvā kuṭumbamajjhe vasati. Sesamettha uttānamevāti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / २. दोणब्राह्मणसुत्तं • 2. Doṇabrāhmaṇasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / २. दोणब्राह्मणसुत्तवण्णना • 2. Doṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
