Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya

    ३. दोणपाकसुत्तं

    3. Doṇapākasuttaṃ

    १२४ . सावत्थिनिदानं। तेन खो पन समयेन राजा पसेनदि कोसलो दोणपाककुरं 1 भुञ्‍जति। अथ खो राजा पसेनदि कोसलो भुत्तावी महस्सासी येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि।

    124. Sāvatthinidānaṃ. Tena kho pana samayena rājā pasenadi kosalo doṇapākakuraṃ 2 bhuñjati. Atha kho rājā pasenadi kosalo bhuttāvī mahassāsī yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.

    अथ खो भगवा राजानं पसेनदिं कोसलं भुत्ताविं महस्सासिं विदित्वा तायं वेलायं इमं गाथं अभासि –

    Atha kho bhagavā rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ bhuttāviṃ mahassāsiṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ gāthaṃ abhāsi –

    ‘‘मनुजस्स सदा सतीमतो,

    ‘‘Manujassa sadā satīmato,

    मत्तं जानतो लद्धभोजने।

    Mattaṃ jānato laddhabhojane;

    तनुकस्स 3 भवन्ति वेदना,

    Tanukassa 4 bhavanti vedanā,

    सणिकं जीरति आयुपालय’’न्ति॥

    Saṇikaṃ jīrati āyupālaya’’nti.

    तेन खो पन समयेन सुदस्सनो माणवो रञ्‍ञो पसेनदिस्स कोसलस्स पिट्ठितो ठितो होति। अथ खो राजा पसेनदि कोसलो सुदस्सनं माणवं आमन्तेसि – ‘‘एहि त्वं, तात सुदस्सन, भगवतो सन्तिके इमं गाथं परियापुणित्वा मम भत्ताभिहारे (भत्ताभिहारे) 5 भास। अहञ्‍च ते देवसिकं कहापणसतं (कहापणसतं) 6 निच्‍चं भिक्खं पवत्तयिस्सामी’’ति। ‘‘एवं देवा’’ति खो सुदस्सनो माणवो रञ्‍ञो पसेनदिस्स कोसलस्स पटिस्सुत्वा भगवतो सन्तिके इमं गाथं परियापुणित्वा रञ्‍ञो पसेनदिस्स कोसलस्स भत्ताभिहारे सुदं भासति –

    Tena kho pana samayena sudassano māṇavo rañño pasenadissa kosalassa piṭṭhito ṭhito hoti. Atha kho rājā pasenadi kosalo sudassanaṃ māṇavaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, tāta sudassana, bhagavato santike imaṃ gāthaṃ pariyāpuṇitvā mama bhattābhihāre (bhattābhihāre) 7 bhāsa. Ahañca te devasikaṃ kahāpaṇasataṃ (kahāpaṇasataṃ) 8 niccaṃ bhikkhaṃ pavattayissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ devā’’ti kho sudassano māṇavo rañño pasenadissa kosalassa paṭissutvā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ pariyāpuṇitvā rañño pasenadissa kosalassa bhattābhihāre sudaṃ bhāsati –

    ‘‘मनुजस्स सदा सतीमतो,

    ‘‘Manujassa sadā satīmato,

    मत्तं जानतो लद्धभोजने।

    Mattaṃ jānato laddhabhojane;

    तनुकस्स भवन्ति वेदना,

    Tanukassa bhavanti vedanā,

    सणिकं जीरति आयुपालय’’न्ति॥

    Saṇikaṃ jīrati āyupālaya’’nti.

    अथ खो राजा पसेनदि कोसलो अनुपुब्बेन नाळिकोदनपरमताय 9 सण्ठासि। अथ खो राजा पसेनदि कोसलो अपरेन समयेन सुसल्‍लिखितगत्तो पाणिना गत्तानि अनुमज्‍जन्तो तायं वेलायं इमं उदानं उदानेसि – ‘‘उभयेन वत मं सो भगवा अत्थेन अनुकम्पि – दिट्ठधम्मिकेन चेव अत्थेन सम्परायिकेन चा’’ति।

    Atha kho rājā pasenadi kosalo anupubbena nāḷikodanaparamatāya 10 saṇṭhāsi. Atha kho rājā pasenadi kosalo aparena samayena susallikhitagatto pāṇinā gattāni anumajjanto tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi – ‘‘ubhayena vata maṃ so bhagavā atthena anukampi – diṭṭhadhammikena ceva atthena samparāyikena cā’’ti.







    Footnotes:
    1. दोणपाकसुदं (सी॰), दोणपाकं सुदं (पी॰)
    2. doṇapākasudaṃ (sī.), doṇapākaṃ sudaṃ (pī.)
    3. तनु तस्स (सी॰ पी॰)
    4. tanu tassa (sī. pī.)
    5. ( ) सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰ पोत्थकेसु नत्थि
    6. ( ) सी॰ स्या॰ कं॰ पोत्थकेसु नत्थि
    7. ( ) sī. syā. kaṃ. pī. potthakesu natthi
    8. ( ) sī. syā. kaṃ. potthakesu natthi
    9. नाळिकोदनमत्ताय (क॰)
    10. nāḷikodanamattāya (ka.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३. दोणपाकसुत्तवण्णना • 3. Doṇapākasuttavaṇṇanā

    टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ३. दोणपाकसुत्तवण्णना • 3. Doṇapākasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact