| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੩. ਦੋਣਪਾਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Doṇapākasuttavaṇṇanā
੧੨੪. ਤਤਿਯੇ ਦੋਣਪਾਕਕੁਰਨ੍ਤਿ ਦੋਣਪਾਕਂ ਕੁਰਂ, ਦੋਣਸ੍ਸ ਤਣ੍ਡੁਲਾਨਂ ਪਕ੍ਕਭਤ੍ਤਂ ਤਦੂਪਿਯਞ੍ਚ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭੁਤ੍ਤਾવੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਭਤ੍ਤਸਮ੍ਮਦਂ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ વਿਸ੍ਸਮਿਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂਦਿવਸਂ ਪਨ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋવ ਦਸਬਲਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥੇ ਧੋવਿਤ੍વਾ ਅਗਮਾਸਿ। ਮਹਸ੍ਸਾਸੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਤੋ ਬਲવਾ ਭਤ੍ਤਪਰੀਲ਼ਾਹੋ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾਸੇਹਿ ਅਸ੍ਸਸਤਿ, ਗਤ੍ਤਤੋਪਿਸ੍ਸ ਸੇਦਬਿਨ੍ਦੂਨਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਠਤ੍વਾ ਯਮਕਤਾਲવਣ੍ਟੇਹਿ ਬੀਜਨ੍ਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਗਾਰવੇਨ ਪਨ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਉਸ੍ਸਹਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਮਹਸ੍ਸਾਸੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸੀਤਿ, ਰਾਜਾ ਭੋਜਨੇ ਅਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਕਿਲਮਤਿ, ਫਾਸੁ વਿਹਾਰਂ ਦਾਨਿਸ੍ਸ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਭਾਸਿ। ਮਨੁਜਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ। ਕਹਾਪਣਸਤਨ੍ਤਿ ਪਾਤਰਾਸੇ ਪਣ੍ਣਾਸਂ ਸਾਯਮਾਸੇ ਪਣ੍ਣਾਸਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਕਹਾਪਣਸਤਂ। ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍વਾਤਿ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਥੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਂ ਮਙ੍ਗਲਅਸਿਂ ਕਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਨਾਮ ਦੇਹੀਤਿ ਸੋ ਤਂ ਅਸਿਂ ਦਤ੍વਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮ੍ਮ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਠਿਤਕੋવ ‘‘ਗਾਥਂ વਦਥ, ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ વੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
124. Tatiye doṇapākakuranti doṇapākaṃ kuraṃ, doṇassa taṇḍulānaṃ pakkabhattaṃ tadūpiyañca sūpabyañjanaṃ bhuñjatīti attho. Bhuttāvīti pubbe bhattasammadaṃ vinodetvā muhuttaṃ vissamitvā buddhupaṭṭhānaṃ gacchati, taṃdivasaṃ pana bhuñjantova dasabalaṃ saritvā hatthe dhovitvā agamāsi. Mahassāsīti tassa gacchato balavā bhattaparīḷāho udapādi, tasmā mahantehi assāsehi assasati, gattatopissa sedabindūni muccanti, tamenaṃ ubhosu passesu ṭhatvā yamakatālavaṇṭehi bījanti, buddhagāravena pana nipajjituṃ na ussahatīti idaṃ sandhāya ‘‘mahassāsī’’ti vuttaṃ. Imaṃ gāthaṃ abhāsīti, rājā bhojane amattaññutāya kilamati, phāsu vihāraṃ dānissa karissāmīti cintetvā abhāsi. Manujassāti sattassa. Kahāpaṇasatanti pātarāse paṇṇāsaṃ sāyamāse paṇṇāsanti evaṃ kahāpaṇasataṃ. Pariyāpuṇitvāti raññā saddhiṃ thokaṃ gantvā ‘‘imaṃ maṅgalaasiṃ kassa dammi, mahārājā’’ti? Asukassa nāma dehīti so taṃ asiṃ datvā dasabalassa santikaṃ āgamma vanditvā ṭhitakova ‘‘gāthaṃ vadatha, bho gotamā’’ti vatvā bhagavatā vuttaṃ pariyāpuṇitvāti attho.
ਭਤ੍ਤਾਭਿਹਾਰੇ ਸੁਦਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਭਾਸਤਿ? ਭਗવਤਾ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਨਿਯਾਮੇਨ। ਭਗવਾ ਹਿ ਨਂ ਏવਂ ਅਨੁਸਾਸਿ – ‘‘ਮਾਣવ, ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਨਟੋ વਿਯ ਪਤ੍ਤਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਮਾ ਅવਚ, ਰਞ੍ਞੋ ਭੁਞ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਪਠਮਪਿਣ੍ਡਾਦੀਸੁਪਿ ਅવਤ੍વਾ વੋਸਾਨਪਿਣ੍ਡੇ ਗਹਿਤੇ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਰਾਜਾ ਸੁਤ੍વਾવ ਭਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡਂ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਤਿ। ਅਥ ਰਞ੍ਞੋ ਹਤ੍ਥੇਸੁ ਧੋਤੇਸੁ ਪਾਤਿਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਸਿਤ੍ਥਾਨਿ ਗਣੇਤ੍વਾ ਤਦੁਪਿਯਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਞਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਤਾવਤਕੇ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਹਾਰੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਪਾਤਰਾਸੇ ਚ વਤ੍વਾ ਸਾਯਮਾਸੇ ਮਾ વਦੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਸਾਧੂਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍વਾ ਤਂਦਿવਸਂ ਰਞ੍ਞੋ ਪਾਤਰਾਸਂ ਭੁਤ੍વਾ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸਾਯਮਾਸੇ ਭਗવਤੋ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਨਿਯਾਮੇਨ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ । ਰਾਜਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ਭਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡਂ ਪਾਤਿਯਂਯੇવ ਛਡ੍ਡੇਸਿ। ਰਞ੍ਞੋ ਹਤ੍ਥੇਸੁ ਧੋਤੇਸੁ ਪਾਤਿਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਸਿਤ੍ਥਾਨਿ ਗਣੇਤ੍વਾ ਤਦੁਪਿਯਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਞਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਤਤ੍ਤਕੇ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਹਰਿਂਸੁ।
Bhattābhihāresudaṃ bhāsatīti kathaṃ bhāsati? Bhagavatā anusiṭṭhiniyāmena. Bhagavā hi naṃ evaṃ anusāsi – ‘‘māṇava, imaṃ gāthaṃ naṭo viya pattapattaṭṭhāne mā avaca, rañño bhuñjanaṭṭhāne ṭhatvā paṭhamapiṇḍādīsupi avatvā vosānapiṇḍe gahite vadeyyāsi, rājā sutvāva bhattapiṇḍaṃ chaḍḍessati. Atha rañño hatthesu dhotesu pātiṃ apanetvā sitthāni gaṇetvā tadupiyaṃ byañjanaṃ ñatvā punadivase tāvatake taṇḍule hāreyyāsi, pātarāse ca vatvā sāyamāse mā vadeyyāsī’’ti. So sādhūti paṭissuṇitvā taṃdivasaṃ rañño pātarāsaṃ bhutvā gatattā sāyamāse bhagavato anusiṭṭhiniyāmena gāthaṃ abhāsi . Rājā dasabalassa vacanaṃ saritvā bhattapiṇḍaṃ pātiyaṃyeva chaḍḍesi. Rañño hatthesu dhotesu pātiṃ apanetvā sitthāni gaṇetvā tadupiyaṃ byañjanaṃ ñatvā punadivase tattake taṇḍule hariṃsu.
ਨਾਲ਼ਿਕੋਦਨਪਰਮਤਾਯ ਸਣ੍ਠਾਸੀਤਿ ਸੋ ਕਿਰ ਮਾਣવੋ ਦਿવਸੇ ਦਿવਸੇ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਦਸਬਲਸ੍ਸ વਿਸ੍ਸਾਸਿਕੋ ਅਹੋਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਏਕਦਿવਸਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਰਾਜਾ ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ਸੋ ‘‘ਨਾਲ਼ਿਕੋਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। વਟ੍ਟਿਸ੍ਸਤਿ ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਪੁਰਿਸਭਾਗੋ ਏਸ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਾਥਂ ਮਾ વਦੀਤਿ। ਇਤਿ ਰਾਜਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਸਣ੍ਠਾਸਿ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕੇਨ ਚੇવ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੇਨ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਲ੍ਲਿਖਿਤਸਰੀਰਤਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਤ੍ਥੋ ਨਾਮ, ਸੀਲਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਤ੍ਥੋ। ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾ ਹਿ ਸੀਲਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ। ਤਤਿਯਂ।
Nāḷikodanaparamatāya saṇṭhāsīti so kira māṇavo divase divase tathāgatassa santikaṃ gacchati, dasabalassa vissāsiko ahosi. Atha naṃ ekadivasaṃ pucchi ‘‘rājā kittakaṃ bhuñjatī’’ti? So ‘‘nāḷikodana’’nti āha. Vaṭṭissati ettāvatā purisabhāgo esa, ito paṭṭhāya gāthaṃ mā vadīti. Iti rājā tattheva saṇṭhāsi. Diṭṭhadhammikena ceva atthena samparāyikena cāti ettha sallikhitasarīratā diṭṭhadhammikattho nāma, sīlaṃ samparāyikattho. Bhojane mattaññutā hi sīlaṅgaṃ nāma hotīti. Tatiyaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੩. ਦੋਣਪਾਕਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Doṇapākasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੩. ਦੋਣਪਾਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Doṇapākasuttavaṇṇanā
