Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්ගුත්තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
6. දොණසුත්තං
6. Doṇasuttaṃ
36. එකං සමයං භගවා අන්තරා ච උක්කට්ඨං අන්තරා ච සෙතබ්යං අද්ධානමග්ගප්පටිපන්නො හොති. දොණොපි සුදං බ්රාහ්මණො අන්තරා ච උක්කට්ඨං අන්තරා ච සෙතබ්යං අද්ධානමග්ගප්පටිපන්නො හොති. අද්දසා ඛො දොණො බ්රාහ්මණො භගවතො පාදෙසු චක්කානි සහස්සාරානි සනෙමිකානි සනාභිකානි සබ්බාකාරපරිපූරානි; දිස්වානස්ස එතදහොසි – ‘‘අච්ඡරියං වත, භො, අබ්භුතං වත, භො! න වතිමානි මනුස්සභූතස්ස පදානි භවිස්සන්තී’’ති!! අථ ඛො භගවා මග්ගා ඔක්කම්ම අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ නිසීදි පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා. අථ ඛො දොණො බ්රාහ්මණො භගවතො පදානි අනුගච්ඡන්තො අද්දස භගවන්තං අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ නිසින්නං පාසාදිකං පසාදනීයං සන්තින්ද්රියං සන්තමානසං උත්තමදමථසමථමනුප්පත්තං දන්තං ගුත්තං සංයතින්ද්රියං 1 නාගං. දිස්වාන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං එතදවොච –
36. Ekaṃ samayaṃ bhagavā antarā ca ukkaṭṭhaṃ antarā ca setabyaṃ addhānamaggappaṭipanno hoti. Doṇopi sudaṃ brāhmaṇo antarā ca ukkaṭṭhaṃ antarā ca setabyaṃ addhānamaggappaṭipanno hoti. Addasā kho doṇo brāhmaṇo bhagavato pādesu cakkāni sahassārāni sanemikāni sanābhikāni sabbākāraparipūrāni; disvānassa etadahosi – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho! Na vatimāni manussabhūtassa padāni bhavissantī’’ti!! Atha kho bhagavā maggā okkamma aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. Atha kho doṇo brāhmaṇo bhagavato padāni anugacchanto addasa bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ pāsādikaṃ pasādanīyaṃ santindriyaṃ santamānasaṃ uttamadamathasamathamanuppattaṃ dantaṃ guttaṃ saṃyatindriyaṃ 2 nāgaṃ. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘දෙවො නො භවං භවිස්සතී’’ති? ‘‘න ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, දෙවො භවිස්සාමී’’ති. ‘‘ගන්ධබ්බො නො භවං භවිස්සතී’’ති? ‘‘න ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, ගන්ධබ්බො භවිස්සාමී’’ති. ‘‘යක්ඛො නො භවං භවිස්සතී’’ති? ‘‘න ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, යක්ඛො භවිස්සාමී’’ති. ‘‘මනුස්සො නො භවං භවිස්සතී’’ති? ‘‘න ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, මනුස්සො භවිස්සාමී’’ති.
‘‘Devo no bhavaṃ bhavissatī’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, brāhmaṇa, devo bhavissāmī’’ti. ‘‘Gandhabbo no bhavaṃ bhavissatī’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, brāhmaṇa, gandhabbo bhavissāmī’’ti. ‘‘Yakkho no bhavaṃ bhavissatī’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, brāhmaṇa, yakkho bhavissāmī’’ti. ‘‘Manusso no bhavaṃ bhavissatī’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, brāhmaṇa, manusso bhavissāmī’’ti.
‘‘‘දෙවො නො භවං භවිස්සතී’ති, ඉති පුට්ඨො සමානො – ‘න ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, දෙවො භවිස්සාමී’ති වදෙසි. ‘ගන්ධබ්බො නො භවං භවිස්සතී’ති, ඉති පුට්ඨො සමානො – ‘න ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, ගන්ධබ්බො භවිස්සාමී’ති වදෙසි. ‘යක්ඛො නො භවං භවිස්සතී’ති, ඉති පුට්ඨො සමානො – ‘න ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, යක්ඛො භවිස්සාමී’ති වදෙසි. ‘මනුස්සො නො භවං භවිස්සතී’ති, ඉති පුට්ඨො සමානො – ‘න ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, මනුස්සො භවිස්සාමී’ති වදෙසි. අථ කො චරහි භවං භවිස්සතී’’ති?
‘‘‘Devo no bhavaṃ bhavissatī’ti, iti puṭṭho samāno – ‘na kho ahaṃ, brāhmaṇa, devo bhavissāmī’ti vadesi. ‘Gandhabbo no bhavaṃ bhavissatī’ti, iti puṭṭho samāno – ‘na kho ahaṃ, brāhmaṇa, gandhabbo bhavissāmī’ti vadesi. ‘Yakkho no bhavaṃ bhavissatī’ti, iti puṭṭho samāno – ‘na kho ahaṃ, brāhmaṇa, yakkho bhavissāmī’ti vadesi. ‘Manusso no bhavaṃ bhavissatī’ti, iti puṭṭho samāno – ‘na kho ahaṃ, brāhmaṇa, manusso bhavissāmī’ti vadesi. Atha ko carahi bhavaṃ bhavissatī’’ti?
‘‘යෙසං ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, ආසවානං අප්පහීනත්තා දෙවො භවෙය්යං, තෙ මෙ ආසවා පහීනා උච්ඡින්නමූලා තාලාවත්ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්පාදධම්මා. යෙසං ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, ආසවානං අප්පහීනත්තා ගන්ධබ්බො භවෙය්යං… යක්ඛො භවෙය්යං… මනුස්සො භවෙය්යං, තෙ මෙ ආසවා පහීනා උච්ඡින්නමූලා තාලාවත්ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්පාදධම්මා. සෙය්යථාපි, බ්රාහ්මණ, උප්පලං වා පදුමං වා පුණ්ඩරීකං වා උදකෙ ජාතං උදකෙ සංවඩ්ඪං උදකා අච්චුග්ගම්ම තිට්ඨති අනුපලිත්තං උදකෙන; එවමෙවං ඛො අහං, බ්රාහ්මණ, ලොකෙ ජාතො ලොකෙ සංවඩ්ඪො ලොකං අභිභුය්ය විහරාමි අනුපලිත්තො ලොකෙන. බුද්ධොති මං, බ්රාහ්මණ, ධාරෙහී’’ති.
‘‘Yesaṃ kho ahaṃ, brāhmaṇa, āsavānaṃ appahīnattā devo bhaveyyaṃ, te me āsavā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yesaṃ kho ahaṃ, brāhmaṇa, āsavānaṃ appahīnattā gandhabbo bhaveyyaṃ… yakkho bhaveyyaṃ… manusso bhaveyyaṃ, te me āsavā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Seyyathāpi, brāhmaṇa, uppalaṃ vā padumaṃ vā puṇḍarīkaṃ vā udake jātaṃ udake saṃvaḍḍhaṃ udakā accuggamma tiṭṭhati anupalittaṃ udakena; evamevaṃ kho ahaṃ, brāhmaṇa, loke jāto loke saṃvaḍḍho lokaṃ abhibhuyya viharāmi anupalitto lokena. Buddhoti maṃ, brāhmaṇa, dhārehī’’ti.
‘‘යෙන දෙවූපපත්යස්ස, ගන්ධබ්බො වා විහඞ්ගමො;
‘‘Yena devūpapatyassa, gandhabbo vā vihaṅgamo;
යක්ඛත්තං යෙන ගච්ඡෙය්යං, මනුස්සත්තඤ්ච අබ්බජෙ;
Yakkhattaṃ yena gaccheyyaṃ, manussattañca abbaje;
තෙ මය්හං, ආසවා ඛීණා, විද්ධස්තා විනළීකතා.
Te mayhaṃ, āsavā khīṇā, viddhastā vinaḷīkatā.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (අට්ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 6. දොණසුත්තවණ්ණනා • 6. Doṇasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 6. දොණසුත්තවණ්ණනා • 6. Doṇasuttavaṇṇanā