Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)

    ൬. ദോണസുത്തവണ്ണനാ

    6. Doṇasuttavaṇṇanā

    ൩൬. ഛട്ഠേ അന്തരാ ച ഉക്കട്ഠം അന്തരാ ച സേതബ്യന്തി ഏത്ഥ ഉക്കട്ഠാതി ഉക്കാഹി ധാരീയമാനാഹി മാപിതത്താ ഏവംലദ്ധവോഹാരം നഗരം. സേതബ്യന്തി അതീതേ കസ്സപസമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ ജാതനഗരം. അന്തരാസദ്ദോ പന കാരണഖണചിത്തവേമജ്ഝവിവരാദീസു വത്തതി. ‘‘തദന്തരം കോ ജാനേയ്യ അഞ്ഞത്ര തഥാഗതാ’’തി (അ॰ നി॰ ൬.൪൪; ൧൦.൭൫) ച, ‘‘ജനാ സങ്ഗമ്മ മന്തേന്തി, മഞ്ച തഞ്ച കിമന്തര’’ന്തി ച ആദീസു (സം॰ നി॰ ൧.൨൨൮) കാരണേ. ‘‘അദ്ദസാ മം, ഭന്തേ, അഞ്ഞതരാ ഇത്ഥീ വിജ്ജന്തരികായ ഭാജനം ധോവന്തീ’’തിആദീസു (മ॰ നി॰ ൨.൧൪൯) ഖണേ. ‘‘യസ്സന്തരതോ ന സന്തി കോപാ’’തിആദീസു (ഉദാ॰ ൨൦) ചിത്തേ. ‘‘അന്തരാവോസാനമാപാദീ’’തിആദീസു വേമജ്ഝേ. ‘‘അപിചായം തപോദാ ദ്വിന്നം മഹാനിരയാനം അന്തരികായ ആഗച്ഛതീ’’തിആദീസു (പാരാ॰ ൨൩൧) വിവരേ. സ്വായമിധ വിവരേ വത്തതി. തസ്മാ ഉക്കട്ഠായ ച സേതബ്യസ്സ ച വിവരേതി ഏവമേത്ഥ അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ. അന്തരാസദ്ദേന പന യുത്തത്താ ഉപയോഗവചനം കതം. ഈദിസേസു ച ഠാനേസു അക്ഖരചിന്തകാ ‘‘അന്തരാ ഗാമഞ്ച നദിഞ്ച യാതീ’’തി ഏവം ഏകമേവ അന്തരാസദ്ദം പയുഞ്ജന്തി, സോ ദുതിയപദേനപി യോജേതബ്ബോ ഹോതി, അയോജിയമാനേ ഉപയോഗവചനം ന പാപുണാതി. ഇധ പന യോജേത്വാ ഏവ വുത്തോ.

    36. Chaṭṭhe antarā ca ukkaṭṭhaṃ antarā ca setabyanti ettha ukkaṭṭhāti ukkāhi dhārīyamānāhi māpitattā evaṃladdhavohāraṃ nagaraṃ. Setabyanti atīte kassapasammāsambuddhassa jātanagaraṃ. Antarāsaddo pana kāraṇakhaṇacittavemajjhavivarādīsu vattati. ‘‘Tadantaraṃ ko jāneyya aññatra tathāgatā’’ti (a. ni. 6.44; 10.75) ca, ‘‘janā saṅgamma mantenti, mañca tañca kimantara’’nti ca ādīsu (saṃ. ni. 1.228) kāraṇe. ‘‘Addasā maṃ, bhante, aññatarā itthī vijjantarikāya bhājanaṃ dhovantī’’tiādīsu (ma. ni. 2.149) khaṇe. ‘‘Yassantarato na santi kopā’’tiādīsu (udā. 20) citte. ‘‘Antarāvosānamāpādī’’tiādīsu vemajjhe. ‘‘Apicāyaṃ tapodā dvinnaṃ mahānirayānaṃ antarikāya āgacchatī’’tiādīsu (pārā. 231) vivare. Svāyamidha vivare vattati. Tasmā ukkaṭṭhāya ca setabyassa ca vivareti evamettha attho daṭṭhabbo. Antarāsaddena pana yuttattā upayogavacanaṃ kataṃ. Īdisesu ca ṭhānesu akkharacintakā ‘‘antarā gāmañca nadiñca yātī’’ti evaṃ ekameva antarāsaddaṃ payuñjanti, so dutiyapadenapi yojetabbo hoti, ayojiyamāne upayogavacanaṃ na pāpuṇāti. Idha pana yojetvā eva vutto.

    അദ്ധാനമഗ്ഗപ്പടിപന്നോ ഹോതീതി അദ്ധാനസങ്ഖാതം മഗ്ഗം പടിപന്നോ ഹോതി, ദീഘമഗ്ഗന്തി അത്ഥോ. കസ്മാ പടിപന്നോതി? തം ദിവസം കിര ഭഗവാ ഇദം അദ്ദസ ‘‘മയി തം മഗ്ഗം പടിപന്നേ ദോണോ ബ്രാഹ്മണോ മമ പദചേതിയാനി പസ്സിത്വാ പദാനുപദികോ ഹുത്വാ മമ നിസിന്നട്ഠാനം ആഗന്ത്വാ പഞ്ഹം പുച്ഛിസ്സതി. അഥസ്സാഹം ഏകം സച്ചധമ്മം ദേസേസ്സാമി . ബ്രാഹ്മണോ തീണി സാമഞ്ഞഫലാനി പടിവിജ്ഝിത്വാ ദ്വാദസപദസഹസ്സപരിമാണം ദോണഗജ്ജിതം നാമ വണ്ണം വത്വാ മയി പരിനിബ്ബുതേ സകലജമ്ബുദീപേ ഉപ്പന്നം മഹാകലഹം വൂപസമേത്വാ ധാതുയോ ഭാജേസ്സതീ’’തി. ഇമിനാ കാരണേന പടിപന്നോ. ദോണോപി സുദം ബ്രാഹ്മണോതി ദോണോ ബ്രാഹ്മണോപി തയോ വേദേ പഗുണേ കത്വാ പഞ്ചസതേ മാണവകേ സിപ്പം വാചേന്തോ തംദിവസം പാതോവ ഉട്ഠായ സരീരപടിജഗ്ഗനം കത്വാ സതഗ്ഘനകം നിവാസേത്വാ പഞ്ചസതഗ്ഘനകം ഏകംസവരഗതം കത്വാ ആമുത്തയഞ്ഞസുത്തോ രത്തവട്ടികാ ഉപാഹനാ ആരോഹിത്വാ പഞ്ചസതമാണവകപരിവാരോ തമേവ മഗ്ഗം പടിപജ്ജി. തം സന്ധായേതം വുത്തം.

    Addhānamaggappaṭipanno hotīti addhānasaṅkhātaṃ maggaṃ paṭipanno hoti, dīghamagganti attho. Kasmā paṭipannoti? Taṃ divasaṃ kira bhagavā idaṃ addasa ‘‘mayi taṃ maggaṃ paṭipanne doṇo brāhmaṇo mama padacetiyāni passitvā padānupadiko hutvā mama nisinnaṭṭhānaṃ āgantvā pañhaṃ pucchissati. Athassāhaṃ ekaṃ saccadhammaṃ desessāmi . Brāhmaṇo tīṇi sāmaññaphalāni paṭivijjhitvā dvādasapadasahassaparimāṇaṃ doṇagajjitaṃ nāma vaṇṇaṃ vatvā mayi parinibbute sakalajambudīpe uppannaṃ mahākalahaṃ vūpasametvā dhātuyo bhājessatī’’ti. Iminā kāraṇena paṭipanno. Doṇopi sudaṃ brāhmaṇoti doṇo brāhmaṇopi tayo vede paguṇe katvā pañcasate māṇavake sippaṃ vācento taṃdivasaṃ pātova uṭṭhāya sarīrapaṭijagganaṃ katvā satagghanakaṃ nivāsetvā pañcasatagghanakaṃ ekaṃsavaragataṃ katvā āmuttayaññasutto rattavaṭṭikā upāhanā ārohitvā pañcasatamāṇavakaparivāro tameva maggaṃ paṭipajji. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.

    പാദേസൂതി പാദേഹി അക്കന്തട്ഠാനേസു. ചക്കാനീതി ലക്ഖണചക്കാനി. കിം പന ഭഗവതോ ഗച്ഛന്തസ്സ അക്കന്തട്ഠാനേ പദം പഞ്ഞായതീതി? ന പഞ്ഞായതി . കസ്മാ? സുഖുമത്താ മഹാബലത്താ മഹാജനാനുഗ്ഗഹേന ച. ബുദ്ധാനഞ്ഹി സുഖുമച്ഛവിതായ അക്കന്തട്ഠാനം തൂലപിചുനോ പതിട്ഠിതട്ഠാനം വിയ ഹോതി, പദവളഞ്ജോ ന പഞ്ഞായതി. യഥാ ച ബലവതോ വാതജവസിന്ധവസ്സ പദുമിനിപത്തേപി അക്കന്തമത്തമേവ ഹോതി, ഏവം മഹാബലതായ തഥാഗതേന അക്കന്തട്ഠാനം അക്കന്തമത്തമേവ ഹോതി, ന തത്ഥ പദവളഞ്ജോ പഞ്ഞായതി. ബുദ്ധാനഞ്ച അനുപദം മഹാജനകായോ ഗച്ഛതി, തസ്സ സത്ഥു പദവളഞ്ജം ദിസ്വാ മദ്ദിതും അവിസഹന്തസ്സ ഗമനവിച്ഛേദോ ഭവേയ്യ. തസ്മാ അക്കന്തഅക്കന്തട്ഠാനേ യോപി പദവളഞ്ജോ ഭവേയ്യ, സോ അന്തരധായതേവ. ദോണോ പന ബ്രാഹ്മണോ തഥാഗതസ്സ അധിട്ഠാനവസേന പസ്സി. ഭഗവാ ഹി യസ്സ പദചേതിയം ദസ്സേതുകാമോ ഹോതി, തം ആരബ്ഭ ‘‘അസുകോ നാമ പസ്സതൂ’’തി അധിട്ഠാതി. തസ്മാ മാഗണ്ഡിയബ്രാഹ്മണോ വിയ അയമ്പി ബ്രാഹ്മണോ തഥാഗതസ്സ അധിട്ഠാനവസേന അദ്ദസ.

    Pādesūti pādehi akkantaṭṭhānesu. Cakkānīti lakkhaṇacakkāni. Kiṃ pana bhagavato gacchantassa akkantaṭṭhāne padaṃ paññāyatīti? Na paññāyati . Kasmā? Sukhumattā mahābalattā mahājanānuggahena ca. Buddhānañhi sukhumacchavitāya akkantaṭṭhānaṃ tūlapicuno patiṭṭhitaṭṭhānaṃ viya hoti, padavaḷañjo na paññāyati. Yathā ca balavato vātajavasindhavassa paduminipattepi akkantamattameva hoti, evaṃ mahābalatāya tathāgatena akkantaṭṭhānaṃ akkantamattameva hoti, na tattha padavaḷañjo paññāyati. Buddhānañca anupadaṃ mahājanakāyo gacchati, tassa satthu padavaḷañjaṃ disvā maddituṃ avisahantassa gamanavicchedo bhaveyya. Tasmā akkantaakkantaṭṭhāne yopi padavaḷañjo bhaveyya, so antaradhāyateva. Doṇo pana brāhmaṇo tathāgatassa adhiṭṭhānavasena passi. Bhagavā hi yassa padacetiyaṃ dassetukāmo hoti, taṃ ārabbha ‘‘asuko nāma passatū’’ti adhiṭṭhāti. Tasmā māgaṇḍiyabrāhmaṇo viya ayampi brāhmaṇo tathāgatassa adhiṭṭhānavasena addasa.

    പാസാദികന്തി പസാദജനകം. ഇതരം തസ്സേവ വേവചനം. ഉത്തമദമഥസമഥമനുപ്പത്തന്തി ഏത്ഥ ഉത്തമദമഥോ നാമ അരഹത്തമഗ്ഗോ, ഉത്തമസമഥോ നാമ അരഹത്തമഗ്ഗസമാധി, തദുഭയം പത്തന്തി അത്ഥോ . ദന്തന്തി നിബ്ബിസേവനം. ഗുത്തന്തി ഗോപിതം. സംയതിന്ദ്രിയന്തി രക്ഖിതിന്ദ്രിയം. നാഗന്തി ഛന്ദാദീഹി അഗച്ഛനതോ, പഹീനകിലേസേ പുന അനാഗച്ഛനതോ, ആഗും അകരണതോ, ബലവന്തട്ഠേനാതി ചതൂഹി കാരണേഹി നാഗം.

    Pāsādikanti pasādajanakaṃ. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Uttamadamathasamathamanuppattanti ettha uttamadamatho nāma arahattamaggo, uttamasamatho nāma arahattamaggasamādhi, tadubhayaṃ pattanti attho . Dantanti nibbisevanaṃ. Guttanti gopitaṃ. Saṃyatindriyanti rakkhitindriyaṃ. Nāganti chandādīhi agacchanato, pahīnakilese puna anāgacchanato, āguṃ akaraṇato, balavantaṭṭhenāti catūhi kāraṇehi nāgaṃ.

    ദേവോ നോ ഭവം ഭവിസ്സതീതി ഏത്ഥ ‘‘ദേവോ നോ ഭവ’’ന്തി ഏത്താവതാപി പുച്ഛാ നിട്ഠിതാ ഭവേയ്യ, അയം പന ബ്രാഹ്മണോ ‘‘അനാഗതേ മഹേസക്ഖോ ഏകോ ദേവരാജാ ഭവിസ്സതീ’’തി അനാഗതവസേന പുച്ഛാസഭാഗേനേവ കഥേന്തോ ഏവമാഹ. ഭഗവാപിസ്സ പുച്ഛാസഭാഗേനേവ കഥേന്തോ ന ഖോ അഹം, ബ്രാഹ്മണ, ദേവോ ഭവിസ്സാമീതി ആഹ. ഏസ നയോ സബ്ബത്ഥ. ആസവാനന്തി കാമാസവാദീനം ചതുന്നം. പഹീനാതി ബോധിപല്ലങ്കേ സബ്ബഞ്ഞുതഞ്ഞാണാധിഗമേനേവ പഹീനാ. അനുപലിത്തോ ലോകേനാതി തണ്ഹാദിട്ഠിലേപാനം പഹീനത്താ സങ്ഖാരലോകേന അനുപലിത്തോ. ബുദ്ധോതി ചതുന്നം സച്ചാനം ബുദ്ധത്താ ബുദ്ധോ ഇതി മം ധാരേഹി.

    Devo no bhavaṃ bhavissatīti ettha ‘‘devo no bhava’’nti ettāvatāpi pucchā niṭṭhitā bhaveyya, ayaṃ pana brāhmaṇo ‘‘anāgate mahesakkho eko devarājā bhavissatī’’ti anāgatavasena pucchāsabhāgeneva kathento evamāha. Bhagavāpissa pucchāsabhāgeneva kathento na kho ahaṃ, brāhmaṇa, devo bhavissāmīti āha. Esa nayo sabbattha. Āsavānanti kāmāsavādīnaṃ catunnaṃ. Pahīnāti bodhipallaṅke sabbaññutaññāṇādhigameneva pahīnā. Anupalitto lokenāti taṇhādiṭṭhilepānaṃ pahīnattā saṅkhāralokena anupalitto. Buddhoti catunnaṃ saccānaṃ buddhattā buddho iti maṃ dhārehi.

    യേനാതി യേന ആസവേന. ദേവൂപപത്യസ്സാതി ദേവൂപപത്തി അസ്സ മയ്ഹം ഭവേയ്യ. വിഹങ്ഗമോതി ആകാസചരോ ഗന്ധബ്ബകായികദേവോ. വിദ്ധസ്താതി വിധമിതാ. വിനളീകതാതി വിഗതനളാ വിഗതബന്ധനാ കതാ. വഗ്ഗൂതി സുന്ദരം. തോയേന നുപലിപ്പതീതി ഉദകതോ രതനമത്തം അച്ചുഗ്ഗമ്മ ഠിതം സരം സോഭയമാനം ഭമരഗണം ഹാസയമാനം തോയേന ന ലിപ്പതി. തസ്മാ ബുദ്ധോസ്മി ബ്രാഹ്മണാതി ദേസനാപരിയോസാനേ തീണി മഗ്ഗഫലാനി പാപുണിത്വാ ദ്വാദസഹി പദസഹസ്സേഹി ദോണഗജ്ജിതം നാമ വണ്ണം കഥേസി, തഥാഗതേ ച പരിനിബ്ബുതേ ജമ്ബുദീപതലേ ഉപ്പന്നം മഹാകലഹം വൂപസമേത്വാ ധാതുയോ ഭാജേസീതി.

    Yenāti yena āsavena. Devūpapatyassāti devūpapatti assa mayhaṃ bhaveyya. Vihaṅgamoti ākāsacaro gandhabbakāyikadevo. Viddhastāti vidhamitā. Vinaḷīkatāti vigatanaḷā vigatabandhanā katā. Vaggūti sundaraṃ. Toyena nupalippatīti udakato ratanamattaṃ accuggamma ṭhitaṃ saraṃ sobhayamānaṃ bhamaragaṇaṃ hāsayamānaṃ toyena na lippati. Tasmā buddhosmi brāhmaṇāti desanāpariyosāne tīṇi maggaphalāni pāpuṇitvā dvādasahi padasahassehi doṇagajjitaṃ nāma vaṇṇaṃ kathesi, tathāgate ca parinibbute jambudīpatale uppannaṃ mahākalahaṃ vūpasametvā dhātuyo bhājesīti.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൬. ദോണസുത്തം • 6. Doṇasuttaṃ

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൬. ദോണസുത്തവണ്ണനാ • 6. Doṇasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact