| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
៥. ឌ្តណ្ហាសំយោជនសុត្តវណ្ណនា
5. Ḍtaṇhāsaṃyojanasuttavaṇṇanā
១៥. បញ្ចមេ យស្ស វិជ្ជតិ, តំ បុគ្គលំ ទុក្ខេហិ, កម្មំ វា វិបាកេហិ, ភវយោនិគតិវិញ្ញាណដ្ឋិតិសត្តាវាសេ វា ភវន្តរាទីហិ សំយោជេតីតិ សំយោជនំ។ តណ្ហាយនដ្ឋេន តណ្ហា, តសតិ សយំ បរិតសតិ, តសន្តិ វា ឯតាយាតិ តណ្ហា។ សញ្ញុត្តាតិ ចក្ខាទីសុ អភិនិវេសវត្ថូសុ ពទ្ធា។ សេសំ វុត្តនយមេវ។ កាមញ្ចេត្ថ អវិជ្ជាយបិ សំយោជនភាវោ តណ្ហាយ ច នីវរណភាវោ អត្ថិយេវ, តថាបិ អវិជ្ជាយ បដិច្ឆាទិតាទីនវេហិ ភវេហិ តណ្ហា សត្តេ សំយោជេតីតិ ឥមស្ស វិសេសស្ស ទស្សនត្ថំ បុរិមសុត្តេ អវិជ្ជា នីវរណភាវេន, ឥធ ច តណ្ហា សំយោជនភាវេនេវ វុត្តា។ កិញ្ច នីវរណសំយោជនប្បធានស្ស ទស្សនត្ថំ។ យថា ហិ នីវរណភាវេន អវិជ្ជា សំកិលេសធម្មានំ បធានភូតា បុព្ពង្គមា ច, ឯវំ សំយោជនភាវេន នេសំ តណ្ហាតិ តទធីនប្បធានភាវំ ទស្សេតុំ សុត្តទ្វយេ ឯវមេតេ ធម្មា វុត្តា។ អបិច វិសេសេន អវិជ្ជា និព្ពានសុខំ និវារេតីតិ ‘‘នីវរណ’’ន្តិ វុត្តា, តណ្ហា សំសារទុក្ខេន សត្តេ សំយោជេតីតិ ‘‘សំយោជន’’ន្តិ។
15. Pañcame yassa vijjati, taṃ puggalaṃ dukkhehi, kammaṃ vā vipākehi, bhavayonigativiññāṇaṭṭhitisattāvāse vā bhavantarādīhi saṃyojetīti saṃyojanaṃ. Taṇhāyanaṭṭhena taṇhā, tasati sayaṃ paritasati, tasanti vā etāyāti taṇhā. Saññuttāti cakkhādīsu abhinivesavatthūsu baddhā. Sesaṃ vuttanayameva. Kāmañcettha avijjāyapi saṃyojanabhāvo taṇhāya ca nīvaraṇabhāvo atthiyeva, tathāpi avijjāya paṭicchāditādīnavehi bhavehi taṇhā satte saṃyojetīti imassa visesassa dassanatthaṃ purimasutte avijjā nīvaraṇabhāvena, idha ca taṇhā saṃyojanabhāveneva vuttā. Kiñca nīvaraṇasaṃyojanappadhānassa dassanatthaṃ. Yathā hi nīvaraṇabhāvena avijjā saṃkilesadhammānaṃ padhānabhūtā pubbaṅgamā ca, evaṃ saṃyojanabhāvena nesaṃ taṇhāti tadadhīnappadhānabhāvaṃ dassetuṃ suttadvaye evamete dhammā vuttā. Apica visesena avijjā nibbānasukhaṃ nivāretīti ‘‘nīvaraṇa’’nti vuttā, taṇhā saṃsāradukkhena satte saṃyojetīti ‘‘saṃyojana’’nti.
ទស្សនគមនន្តរាយករណតោ វា វិជ្ជាចរណវិបក្ខតោ ទ្វយំ ទ្វិធា វុត្តំ។ វិជ្ជាយ ហិ ឧជុវិបច្ចនីកភូតា អវិជ្ជា និព្ពានទស្សនស្ស អវិបរីតទស្សនស្ស ច វិសេសតោ អន្តរាយករា, ចរណធម្មានំ ឧជុវិបច្ចនីកភូតា តណ្ហា គមនស្ស សម្មាបដិបត្តិយា អន្តរាយករាតិ; ឯវមយំ អវិជ្ជាយ និវុតោ អន្ធីកតោ តណ្ហាយ សំវុតោ ពទ្ធោ អស្សុតវា បុថុជ្ជនោ អន្ធោ វិយ ពទ្ធោ មហាកន្តារំ, សំសារកន្តារំ នាតិវត្តតិ។ អនត្ថុប្បត្តិហេតុទ្វយទស្សនត្ថម្បិ ទ្វយំ ទ្វិធា វុត្តំ។ អវិជ្ជាគតោ ហិ បុគ្គលោ ពាលភាវេន អត្ថំ បរិហាបេតិ, អនត្ថញ្ច អត្តនោ ករោតិ, អកុសលោ វិយ អាតុរោ អសប្បាយកិរិយាយ។ ជានន្តោបិ ពាលោ ពាលភាវេន អត្ថំ បរិហាបេតិ, អនត្ថញ្ច ករោតិ ជានន្តោ វិយ រោគី អសប្បាយសេវី។ មក្កដាលេបោបមសុត្តំ ចេតស្ស អត្ថស្ស សាធកំ។
Dassanagamanantarāyakaraṇato vā vijjācaraṇavipakkhato dvayaṃ dvidhā vuttaṃ. Vijjāya hi ujuvipaccanīkabhūtā avijjā nibbānadassanassa aviparītadassanassa ca visesato antarāyakarā, caraṇadhammānaṃ ujuvipaccanīkabhūtā taṇhā gamanassa sammāpaṭipattiyā antarāyakarāti; evamayaṃ avijjāya nivuto andhīkato taṇhāya saṃvuto baddho assutavā puthujjano andho viya baddho mahākantāraṃ, saṃsārakantāraṃ nātivattati. Anatthuppattihetudvayadassanatthampi dvayaṃ dvidhā vuttaṃ. Avijjāgato hi puggalo bālabhāvena atthaṃ parihāpeti, anatthañca attano karoti, akusalo viya āturo asappāyakiriyāya. Jānantopi bālo bālabhāvena atthaṃ parihāpeti, anatthañca karoti jānanto viya rogī asappāyasevī. Makkaṭālepopamasuttaṃ cetassa atthassa sādhakaṃ.
បដិច្ចសមុប្បាទស្ស មូលការណទស្សនត្ថម្បេត្ថ ទ្វយំ ទ្វិធា វុត្តំ។ វិសេសេន ហិ សម្មោហស្ស ពលវភាវតោ អវិជ្ជាខេត្តំ អតីតោ អទ្ធា, បត្ថនាយ ពលវភាវតោ តណ្ហាខេត្តំ អនាគតោ អទ្ធា។ តថា ហិ ពាលជនោ សម្មោហពហុលោ អតីតមនុសោចតិ, តស្ស អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារាតិ សព្ពំ នេតព្ពំ។ បត្ថនាពហុលោ អនាគតំ បជប្បតិ, តស្ស តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានន្តិអាទិ សព្ពំ នេតព្ពំ។ តេនេវ តាសំ បុព្ពន្តាហរណេន អបរន្តបដិសន្ធានេន ចស្ស យថាក្កមំ មូលការណតា ទស្សិតាតិ វេទិតព្ពន្តិ។
Paṭiccasamuppādassa mūlakāraṇadassanatthampettha dvayaṃ dvidhā vuttaṃ. Visesena hi sammohassa balavabhāvato avijjākhettaṃ atīto addhā, patthanāya balavabhāvato taṇhākhettaṃ anāgato addhā. Tathā hi bālajano sammohabahulo atītamanusocati, tassa avijjāpaccayā saṅkhārāti sabbaṃ netabbaṃ. Patthanābahulo anāgataṃ pajappati, tassa taṇhāpaccayā upādānantiādi sabbaṃ netabbaṃ. Teneva tāsaṃ pubbantāharaṇena aparantapaṭisandhānena cassa yathākkamaṃ mūlakāraṇatā dassitāti veditabbanti.
គាថាសុ តណ្ហាទុតិយោតិ តណ្ហាសហាយោ។ តណ្ហា ហិ និរុទកកន្តារេ មរីចិកាយ ឧទកសញ្ញា វិយ បិបាសាភិភូតំ អប្បដិការទុក្ខាភិភូតម្បិ សត្តំ អស្សាទសន្ទស្សនវសេន សហាយកិច្ចំ ករោន្តី ភវាទីសុ អនិព្ពិន្ទំ កត្វា បរិព្ភមាបេតិ, តស្មា តណ្ហា បុរិសស្ស ‘‘ទុតិយា’’តិ វុត្តា។ ននុ ច អញ្ញេបិ កិលេសាទយោ ភវាភិនិព្ពត្តិយា បច្ចយាវ? សច្ចមេតំ, ន បន តថា វិសេសប្បច្ចយោ យថា តណ្ហា។ តថា ហិ សា កុសលេហិ វិនា អកុសលេហិ, កាមាវចរាទិកុសលេហិ ច វិនា រូបាវចរាទិកុសលេហិ ភវនិព្ពត្តិយា វិសេសប្បច្ចយោ, យតោ សមុទយសច្ចន្តិ វុច្ចតីតិ។ ឥត្ថភាវញ្ញថាភាវន្តិ ឥត្ថភាវោ ច អញ្ញថាភាវោ ច ឥត្ថភាវញ្ញថាភាវោ។ សោ ឯតស្ស អត្ថីតិ ឥត្ថភាវញ្ញថាភាវោ សំសារោ, តំ តត្ថ ឥត្ថភាវោ មនុស្សត្តំ, អញ្ញថាភាវោ តតោ អវសិដ្ឋសត្តាវាសា។ ឥត្ថភាវោ វា តេសំ តេសំ សត្តានំ បច្ចុប្បន្នោ អត្តភាវោ, អញ្ញថាភាវោ អនាគតត្តភាវោ។ ឯវរូបោ វា អញ្ញោបិ អត្តភាវោ ឥត្ថភាវោ, ន ឯវរូបោ អញ្ញថាភាវោ។ តំ ឥត្ថភាវញ្ញថាភាវំ សំសារំ ខន្ធធាតុអាយតនបដិបាដិំ នាតិវត្តតិ, ន អតិក្កមតិ។
Gāthāsu taṇhādutiyoti taṇhāsahāyo. Taṇhā hi nirudakakantāre marīcikāya udakasaññā viya pipāsābhibhūtaṃ appaṭikāradukkhābhibhūtampi sattaṃ assādasandassanavasena sahāyakiccaṃ karontī bhavādīsu anibbindaṃ katvā paribbhamāpeti, tasmā taṇhā purisassa ‘‘dutiyā’’ti vuttā. Nanu ca aññepi kilesādayo bhavābhinibbattiyā paccayāva? Saccametaṃ, na pana tathā visesappaccayo yathā taṇhā. Tathā hi sā kusalehi vinā akusalehi, kāmāvacarādikusalehi ca vinā rūpāvacarādikusalehi bhavanibbattiyā visesappaccayo, yato samudayasaccanti vuccatīti. Itthabhāvaññathābhāvanti itthabhāvo ca aññathābhāvo ca itthabhāvaññathābhāvo. So etassa atthīti itthabhāvaññathābhāvo saṃsāro, taṃ tattha itthabhāvo manussattaṃ, aññathābhāvo tato avasiṭṭhasattāvāsā. Itthabhāvo vā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ paccuppanno attabhāvo, aññathābhāvo anāgatattabhāvo. Evarūpo vā aññopi attabhāvo itthabhāvo, na evarūpo aññathābhāvo. Taṃ itthabhāvaññathābhāvaṃ saṃsāraṃ khandhadhātuāyatanapaṭipāṭiṃ nātivattati, na atikkamati.
ឯតមាទីនវំ ញត្វា, តណ្ហំ ទុក្ខស្ស សម្ភវន្តិ ឯតំ សកលវដ្ដទុក្ខស្ស សម្ភវំ សមុទយំ តណ្ហំ អាទីនវំ អាទីនវតោ ញត្វាតិ អត្ថោ។ អថ វា ឯតមាទីនវំ ញត្វាតិ ឯតំ យថាវុត្តំ សំសារនាតិវត្តនំ អាទីនវំ ទោសំ ញត្វា។ តណ្ហំ ទុក្ខស្ស សម្ភវន្តិ តណ្ហញ្ច វុត្តនយេន វដ្ដទុក្ខស្ស បធានការណន្តិ ញត្វា។ វីតតណ្ហោ អនាទានោ, សតោ ភិក្ខុ, បរិព្ពជេតិ ឯវំ តីហិ បរិញ្ញាហិ បរិជានន្តោ វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា មគ្គបដិបាដិយា តណ្ហំ វិគមេន្តោ អគ្គមគ្គេន សព្ពសោ វីតតណ្ហោ វិគតតណ្ហោ, តតោ ឯវ ចតូសុ ឧបាទានេសុ កស្សចិបិ អភាវេន អាយតិំ បដិសន្ធិសង្ខាតស្ស វា អាទានស្ស អភាវេន អនាទានោ, សតិវេបុល្លប្បត្តិយា សព្ពត្ថ សតោការិតាយ សតោ ភិន្នកិលេសោ ភិក្ខុ បរិព្ពជេ ចរេយ្យ, ខន្ធបរិនិព្ពានេន វា សង្ខារប្បវត្តិតោ អបគច្ឆេយ្យាតិ អត្ថោ។
Etamādīnavaṃ ñatvā, taṇhaṃ dukkhassa sambhavanti etaṃ sakalavaṭṭadukkhassa sambhavaṃ samudayaṃ taṇhaṃ ādīnavaṃ ādīnavato ñatvāti attho. Atha vā etamādīnavaṃ ñatvāti etaṃ yathāvuttaṃ saṃsāranātivattanaṃ ādīnavaṃ dosaṃ ñatvā. Taṇhaṃ dukkhassa sambhavanti taṇhañca vuttanayena vaṭṭadukkhassa padhānakāraṇanti ñatvā. Vītataṇho anādāno, sato bhikkhu, paribbajeti evaṃ tīhi pariññāhi parijānanto vipassanaṃ vaḍḍhetvā maggapaṭipāṭiyā taṇhaṃ vigamento aggamaggena sabbaso vītataṇho vigatataṇho, tato eva catūsu upādānesu kassacipi abhāvena āyatiṃ paṭisandhisaṅkhātassa vā ādānassa abhāvena anādāno, sativepullappattiyā sabbattha satokāritāya sato bhinnakileso bhikkhu paribbaje careyya, khandhaparinibbānena vā saṅkhārappavattito apagaccheyyāti attho.
បញ្ចមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ឥតិវុត្តកបាឡិ • Itivuttakapāḷi / ៥. តណ្ហាសំយោជនសុត្តំ • 5. Taṇhāsaṃyojanasuttaṃ
