| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[១១៦] ៦. ទុព្ពចជាតកវណ្ណនា
[116] 6. Dubbacajātakavaṇṇanā
អតិករមករាចរិយាតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ឯកំ ទុព្ពចភិក្ខុំ អារព្ភ កថេសិ។ តស្ស វត្ថុ នវកនិបាតេ គិជ្ឈជាតកេ (ជា. ១.៩.១ អាទយោ) អាវិ ភវិស្សតិ។ សត្ថា បន តំ ភិក្ខុំ អាមន្តេត្វា ‘‘ភិក្ខុ ន ត្វំ ឥទានេវ ទុព្ពចោ, បុព្ពេបិ ទុព្ពចោយេវ។ ទុព្ពចភាវេនេវ បណ្ឌិតានំ ឱវាទំ អករោន្តោ សត្តិប្បហារេន ជីវិតក្ខយំ បត្តោសី’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Atikaramakarācariyāti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ dubbacabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tassa vatthu navakanipāte gijjhajātake (jā. 1.9.1 ādayo) āvi bhavissati. Satthā pana taṃ bhikkhuṃ āmantetvā ‘‘bhikkhu na tvaṃ idāneva dubbaco, pubbepi dubbacoyeva. Dubbacabhāveneva paṇḍitānaṃ ovādaṃ akaronto sattippahārena jīvitakkhayaṃ pattosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ លង្ឃនដកយោនិយំ បដិសន្ធិំ គហេត្វា វយប្បត្តោ បញ្ញវា ឧបាយកុសលោ អហោសិ។ សោ ឯកស្ស លង្ឃនកស្ស សន្តិកេ សត្តិលង្ឃនសិប្បំ សិក្ខិត្វា អាចរិយេន សទ្ធិំ សិប្បំ ទស្សេន្តោ វិចរតិ។ អាចរិយោ បនស្ស ចតុន្នំយេវ សត្តីនំ លង្ឃនសិប្បំ ជានាតិ, ន បញ្ចន្នំ។ សោ ឯកទិវសំ ឯកស្មិំ គាមកេ សិប្បំ ទស្សេន្តោ សុរាមទមត្តោ ‘‘បញ្ច សត្តិយោ លង្ឃិស្សាមី’’តិ បដិបាដិយា ឋបេសិ។ អថ នំ ពោធិសត្តោ អាហ ‘‘អាចរិយ, ត្វំ បញ្ចសត្តិលង្ឃនសិប្បំ ន ជានាសិ, ឯកំ សត្តិំ ហរ។ សចេ លង្ឃិស្សសិ, បញ្ចមាយ សត្តិយា វិទ្ធោ មរិស្សសី’’តិ។ សោ សុដ្ឋុ មត្តតាយ ‘‘ត្វញ្ហិ មយ្ហំ បមាណំ ន ជានាសី’’តិ តស្ស វចនំ អនាទិយិត្វា ចតស្សោ លង្ឃិត្វា បញ្ចមាយ សត្តិយា ទណ្ឌកេ មធុកបុប្ផំ វិយ អាវុតោ បរិទេវមានោ និបជ្ជិ។ អថ នំ ពោធិសត្តោ ‘‘បណ្ឌិតានំ វចនំ អកត្វា ឥមំ ព្យសនំ បត្តោសី’’តិ ឥមំ គាថមាហ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto laṅghanaṭakayoniyaṃ paṭisandhiṃ gahetvā vayappatto paññavā upāyakusalo ahosi. So ekassa laṅghanakassa santike sattilaṅghanasippaṃ sikkhitvā ācariyena saddhiṃ sippaṃ dassento vicarati. Ācariyo panassa catunnaṃyeva sattīnaṃ laṅghanasippaṃ jānāti, na pañcannaṃ. So ekadivasaṃ ekasmiṃ gāmake sippaṃ dassento surāmadamatto ‘‘pañca sattiyo laṅghissāmī’’ti paṭipāṭiyā ṭhapesi. Atha naṃ bodhisatto āha ‘‘ācariya, tvaṃ pañcasattilaṅghanasippaṃ na jānāsi, ekaṃ sattiṃ hara. Sace laṅghissasi, pañcamāya sattiyā viddho marissasī’’ti. So suṭṭhu mattatāya ‘‘tvañhi mayhaṃ pamāṇaṃ na jānāsī’’ti tassa vacanaṃ anādiyitvā catasso laṅghitvā pañcamāya sattiyā daṇḍake madhukapupphaṃ viya āvuto paridevamāno nipajji. Atha naṃ bodhisatto ‘‘paṇḍitānaṃ vacanaṃ akatvā imaṃ byasanaṃ pattosī’’ti imaṃ gāthamāha –
១១៦.
116.
‘‘អតិករមករាចរិយ , មយ្ហម្បេតំ ន រុច្ចតិ;
‘‘Atikaramakarācariya , mayhampetaṃ na ruccati;
ចតុត្ថេ លង្ឃយិត្វាន, បញ្ចមាយសិ អាវុតោ’’តិ។
Catutthe laṅghayitvāna, pañcamāyasi āvuto’’ti.
តត្ថ អតិករមករាចរិយាតិ អាចរិយ អជ្ជ ត្វំ អតិករំ អករិ, អត្តនោ ករណតោ អតិរេកំ ករណំ អករីតិ អត្ថោ។ មយ្ហម្បេតំ ន រុច្ចតីតិ មយ្ហំ អន្តេវាសិកស្សបិ សមានស្ស ឯតំ តវ ករណំ ន រុច្ចតិ, តេន តេ អហំ បឋមមេវ កថេសិន្តិ ទីបេតិ។ ចតុត្ថេ លង្ឃយិត្វានាតិ ចតុត្ថេ សត្តិថលេ អបតិត្វា អត្តានំ លង្ឃយិត្វា។ បញ្ចមាយសិ អាវុតោតិ បណ្ឌិតានំ វចនំ អគ្គណ្ហន្តោ ឥទានិ បញ្ចមាយ សត្តិយា អាវុតោសីតិ។ ឥទំ វត្វា អាចរិយំ សត្តិតោ អបនេត្វា កត្តព្ពយុត្តកំ អកាសិ។
Tattha atikaramakarācariyāti ācariya ajja tvaṃ atikaraṃ akari, attano karaṇato atirekaṃ karaṇaṃ akarīti attho. Mayhampetaṃ na ruccatīti mayhaṃ antevāsikassapi samānassa etaṃ tava karaṇaṃ na ruccati, tena te ahaṃ paṭhamameva kathesinti dīpeti. Catutthe laṅghayitvānāti catutthe sattithale apatitvā attānaṃ laṅghayitvā. Pañcamāyasi āvutoti paṇḍitānaṃ vacanaṃ aggaṇhanto idāni pañcamāya sattiyā āvutosīti. Idaṃ vatvā ācariyaṃ sattito apanetvā kattabbayuttakaṃ akāsi.
សត្ថា ឥមំ អតីតំ អាហរិត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា អាចរិយោ អយំ ទុព្ពចោ អហោសិ, អន្តេវាសិកោ បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ atītaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā ācariyo ayaṃ dubbaco ahosi, antevāsiko pana ahameva ahosi’’nti.
ទុព្ពចជាតកវណ្ណនា ឆដ្ឋា។
Dubbacajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ១១៦. ទុព្ពចជាតកំ • 116. Dubbacajātakaṃ
