Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga |
൧൨. ദുബ്ബചസിക്ഖാപദം
12. Dubbacasikkhāpadaṃ
൪൨൪. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ കോസമ്ബിയം വിഹരതി ഘോസിതാരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ആയസ്മാ ഛന്നോ അനാചരം ആചരതി. ഭിക്ഖൂ ഏവമാഹംസു – ‘‘മാവുസോ, ഛന്ന, ഏവരൂപം അകാസി. നേതം കപ്പതീ’’തി. സോ ഏവം വദേതി – ‘‘കിം നു ഖോ നാമ തുമ്ഹേ, ആവുസോ, മം വത്തബ്ബം മഞ്ഞഥ? അഹം ഖോ നാമ തുമ്ഹേ വദേയ്യം. അമ്ഹാകം ബുദ്ധോ അമ്ഹാകം ധമ്മോ അമ്ഹാകം അയ്യപുത്തേന ധമ്മോ അഭിസമിതോ. സേയ്യഥാപി നാമ മഹാവാതോ വായന്തോ തിണകട്ഠപണ്ണസടം 1 ഏകതോ ഉസ്സാരേയ്യ, സേയ്യഥാ വാ പന നദീ പബ്ബതേയ്യാ സങ്ഖസേവാലപണകം ഏകതോ ഉസ്സാരേയ്യ, ഏവമേവ തുമ്ഹേ നാനാനാമാ നാനാഗോത്താ നാനാജച്ചാ നാനാകുലാ പബ്ബജിതാ ഏകതോ ഉസ്സരിതാ. കിം നു ഖോ നാമ തുമ്ഹേ, ആവുസോ, മം വത്തബ്ബം മഞ്ഞഥ? അഹം ഖോ നാമ തുമ്ഹേ വദേയ്യം! അമ്ഹാകം ബുദ്ധോ അമ്ഹാകം ധമ്മോ അമ്ഹാകം അയ്യപുത്തേന ധമ്മോ അഭിസമിതോ’’തി. യേ തേ ഭിക്ഖൂ അപ്പിച്ഛാ…പേ॰… തേ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചേന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ ആയസ്മാ ഛന്നോ ഭിക്ഖൂഹി സഹധമ്മികം വുച്ചമാനോ അത്താനം അവചനീയം കരിസ്സതീ’’തി! അഥ ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ആയസ്മന്തം ഛന്നം അനേകപരിയായേന വിഗരഹിത്വാ ഭഗവതോ ഏതമത്ഥം ആരോചേസും…പേ॰… ‘‘സച്ചം കിര ത്വം, ഛന്ന, ഭിക്ഖൂഹി സഹധമ്മികം വുച്ചമാനോ അത്താനം അവചനീയം കരോസീ’’തി? ‘‘സച്ചം ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ ത്വം, മോഘപുരിസ, ഭിക്ഖൂഹി സഹധമ്മികം വുച്ചമാനോ അത്താനം അവചനീയം കരിസ്സസി! നേതം, മോഘപുരിസ , അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസേയ്യാഥ –
424. Tena samayena buddho bhagavā kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Tena kho pana samayena āyasmā channo anācaraṃ ācarati. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘māvuso, channa, evarūpaṃ akāsi. Netaṃ kappatī’’ti. So evaṃ vadeti – ‘‘kiṃ nu kho nāma tumhe, āvuso, maṃ vattabbaṃ maññatha? Ahaṃ kho nāma tumhe vadeyyaṃ. Amhākaṃ buddho amhākaṃ dhammo amhākaṃ ayyaputtena dhammo abhisamito. Seyyathāpi nāma mahāvāto vāyanto tiṇakaṭṭhapaṇṇasaṭaṃ 2 ekato ussāreyya, seyyathā vā pana nadī pabbateyyā saṅkhasevālapaṇakaṃ ekato ussāreyya, evameva tumhe nānānāmā nānāgottā nānājaccā nānākulā pabbajitā ekato ussaritā. Kiṃ nu kho nāma tumhe, āvuso, maṃ vattabbaṃ maññatha? Ahaṃ kho nāma tumhe vadeyyaṃ! Amhākaṃ buddho amhākaṃ dhammo amhākaṃ ayyaputtena dhammo abhisamito’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā channo bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karissatī’’ti! Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ channaṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, channa, bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karosī’’ti? ‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karissasi! Netaṃ, moghapurisa , appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
൪൨൫. ‘‘ഭിക്ഖു പനേവ ദുബ്ബചജാതികോ ഹോതി ഉദ്ദേസപരിയാപന്നേസു സിക്ഖാപദേസു ഭിക്ഖൂഹി സഹധമ്മികം വുച്ചമാനോ അത്താനം അവചനീയം കരോതി – ‘മാ മം ആയസ്മന്തോ കിഞ്ചി അവചുത്ഥ കല്യാണം വാ പാപകം വാ, അഹംപായസ്മന്തേ ന കിഞ്ചി വക്ഖാമി കല്യാണം വാ പാപകം വാ, വിരമഥായസ്മന്തോ മമ വചനായാ’തി, സോ ഭിക്ഖു ഭിക്ഖൂഹി ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘മായസ്മാ അത്താനം അവചനീയം അകാസി, വചനീയമേവായസ്മാ അത്താനം കരോതു, ആയസ്മാപി ഭിക്ഖൂ വദേതു സഹധമ്മേന, ഭിക്ഖൂപി ആയസ്മന്തം വക്ഖന്തി സഹധമ്മേന. ഏവം സംവദ്ധാ ഹി തസ്സ ഭഗവതോ പരിസാ യദിദം അഞ്ഞമഞ്ഞവചനേന അഞ്ഞമഞ്ഞവുട്ഠാപനേനാതി. ഏവഞ്ച സോ ഭിക്ഖും ഭിക്ഖൂഹി വുച്ചമാനോ തഥേവ പഗ്ഗണ്ഹേയ്യ, സോ ഭിക്ഖു ഭിക്ഖൂഹി യാവതതിയം സമനുഭാസിതബ്ബോ തസ്സ പടിനിസ്സഗ്ഗായ. യാവതതിയഞ്ചേ സമനുഭാസീയമാനോ തം പടിനിസ്സജ്ജേയ്യ, ഇച്ചേതം കുസലം; നോ ചേ പടിനിസ്സജ്ജേയ്യ, സങ്ഘാദിസേസോ’’തി.
425.‘‘Bhikkhu paneva dubbacajātiko hoti uddesapariyāpannesu sikkhāpadesu bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karoti – ‘mā maṃ āyasmanto kiñci avacuttha kalyāṇaṃ vā pāpakaṃ vā, ahaṃpāyasmante na kiñci vakkhāmi kalyāṇaṃ vā pāpakaṃ vā, viramathāyasmanto mama vacanāyā’ti, so bhikkhu bhikkhūhi evamassa vacanīyo – ‘māyasmā attānaṃ avacanīyaṃ akāsi, vacanīyamevāyasmā attānaṃ karotu, āyasmāpi bhikkhū vadetu sahadhammena, bhikkhūpi āyasmantaṃ vakkhanti sahadhammena. Evaṃ saṃvaddhā hi tassa bhagavato parisā yadidaṃ aññamaññavacanenaaññamaññavuṭṭhāpanenāti. Evañca so bhikkhuṃ bhikkhūhi vuccamāno tatheva paggaṇheyya, so bhikkhu bhikkhūhi yāvatatiyaṃ samanubhāsitabbo tassa paṭinissaggāya. Yāvatatiyañce samanubhāsīyamāno taṃ paṭinissajjeyya, iccetaṃ kusalaṃ; no ce paṭinissajjeyya, saṅghādiseso’’ti.
൪൨൬. ഭിക്ഖൂ പനേവ ദുബ്ബചജാതികോ ഹോതീതി ദുബ്ബചോ ഹോതി ദോവചസ്സകരണേഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ അക്ഖമോ അപ്പദക്ഖിണഗ്ഗാഹീ അനുസാസനിം.
426.Bhikkhū paneva dubbacajātiko hotīti dubbaco hoti dovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato akkhamo appadakkhiṇaggāhī anusāsaniṃ.
ഉദ്ദേസപരിയാപന്നേസു സിക്ഖാപദേസൂതി പാതിമോക്ഖപരിയാപന്നേസു സിക്ഖാപദേസു.
Uddesapariyāpannesu sikkhāpadesūti pātimokkhapariyāpannesu sikkhāpadesu.
ഭിക്ഖൂഹീതി അഞ്ഞേഹി ഭിക്ഖൂഹി.
Bhikkhūhīti aññehi bhikkhūhi.
സഹധമ്മികം നാമ യം ഭഗവതാ പഞ്ഞത്തം സിക്ഖാപദം, ഏതം സഹധമ്മികം നാമ.
Sahadhammikaṃ nāma yaṃ bhagavatā paññattaṃ sikkhāpadaṃ, etaṃ sahadhammikaṃ nāma.
തേന വുച്ചമാനോ അത്താനം അവചനീയം കരോതി – ‘‘മാ മം ആയസ്മന്തോ കിഞ്ചി അവചുത്ഥ കല്യാണം വാ പാപകം വാ, അഹംപായസ്മന്തേ ന കിഞ്ചി വക്ഖാമി കല്യാണം വാ പാപകം വാ. വിരമഥായസ്മന്തോ മമ വചനായാ’’തി.
Tena vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karoti – ‘‘mā maṃ āyasmanto kiñci avacuttha kalyāṇaṃ vā pāpakaṃ vā, ahaṃpāyasmante na kiñci vakkhāmi kalyāṇaṃ vā pāpakaṃ vā. Viramathāyasmanto mama vacanāyā’’ti.
സോ ഭിക്ഖൂതി യോ സോ ദുബ്ബചജാതികോ ഭിക്ഖു.
So bhikkhūti yo so dubbacajātiko bhikkhu.
ഭിക്ഖൂഹീതി അഞ്ഞേഹി ഭിക്ഖൂഹി. യേ പസ്സന്തി യേ സുണന്തി തേഹി വത്തബ്ബോ – ‘‘മായസ്മാ അത്താനം അവചനീയം അകാസി. വചനീയമേവ ആയസ്മാ അത്താനം കരോതു. ആയസ്മാപി ഭിക്ഖൂ വദേതു സഹധമ്മേന, ഭിക്ഖൂപി ആയസ്മന്തം വക്ഖന്തി സഹധമ്മേന. ഏവം സംവദ്ധാ ഹി തസ്സ ഭഗവതോ പരിസാ യദിദം അഞ്ഞമഞ്ഞവചനേന അഞ്ഞമഞ്ഞവുട്ഠാപനേനാ’’തി. ദുതിയമ്പി വത്തബ്ബോ. തതിയമ്പി വത്തബ്ബോ. സചേ പടിനിസ്സജ്ജതി , ഇച്ചേതം കുസലം; നോ ചേ പടിനിസ്സജ്ജതി, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. സുത്വാ ന വദന്തി, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. സോ ഭിക്ഖു സങ്ഘമജ്ഝമ്പി ആകഡ്ഢിത്വാ വത്തബ്ബോ – ‘‘മായസ്മാ അത്താനം അവചനീയം അകാസി…പേ॰… അഞ്ഞമഞ്ഞവുട്ഠാപനേനാ’’തി. ദുതിയമ്പി വത്തബ്ബോ. തതിയമ്പി വത്തബ്ബോ. സചേ പടിനിസ്സജ്ജതി, ഇച്ചേതം കുസലം; നോ ചേ പടിനിസ്സജ്ജതി, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. സോ ഭിക്ഖു സമനുഭാസിതബ്ബോ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, സമനുഭാസിതബ്ബോ. ബ്യത്തേന ഭിക്ഖുനാ പടിബലേന സങ്ഘോ ഞാപേതബ്ബോ –
Bhikkhūhīti aññehi bhikkhūhi. Ye passanti ye suṇanti tehi vattabbo – ‘‘māyasmā attānaṃ avacanīyaṃ akāsi. Vacanīyameva āyasmā attānaṃ karotu. Āyasmāpi bhikkhū vadetu sahadhammena, bhikkhūpi āyasmantaṃ vakkhanti sahadhammena. Evaṃ saṃvaddhā hi tassa bhagavato parisā yadidaṃ aññamaññavacanena aññamaññavuṭṭhāpanenā’’ti. Dutiyampi vattabbo. Tatiyampi vattabbo. Sace paṭinissajjati , iccetaṃ kusalaṃ; no ce paṭinissajjati, āpatti dukkaṭassa. Sutvā na vadanti, āpatti dukkaṭassa. So bhikkhu saṅghamajjhampi ākaḍḍhitvā vattabbo – ‘‘māyasmā attānaṃ avacanīyaṃ akāsi…pe… aññamaññavuṭṭhāpanenā’’ti. Dutiyampi vattabbo. Tatiyampi vattabbo. Sace paṭinissajjati, iccetaṃ kusalaṃ; no ce paṭinissajjati, āpatti dukkaṭassa. So bhikkhu samanubhāsitabbo. Evañca pana, bhikkhave, samanubhāsitabbo. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
൪൨൭. ‘‘സുണാതു മേ, ഭന്തേ, സങ്ഘോ. അയം ഇത്ഥന്നാമോ ഭിക്ഖു ഭിക്ഖൂഹി സഹധമ്മികം വുച്ചമാനോ അത്താനം അവചനീയം കരോതി. സോ തം വത്ഥും ന പടിനിസ്സജ്ജതി. യദി സങ്ഘസ്സ പത്തകല്ലം, സങ്ഘോ ഇത്ഥന്നാമം ഭിക്ഖും സമനുഭാസേയ്യ തസ്സ വത്ഥുസ്സ പടിനിസ്സഗ്ഗായ. ഏസാ ഞത്തി.
427. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karoti. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāseyya tassa vatthussa paṭinissaggāya. Esā ñatti.
‘‘സുണാതു മേ, ഭന്തേ, സങ്ഘോ. അയം ഇത്ഥന്നാമോ ഭിക്ഖു ഭിക്ഖൂഹി സഹധമ്മികം വുച്ചമാനോ അത്താനം അവചനീയം കരോതി. സോ തം വത്ഥും ന പടിനിസ്സജ്ജതി. സങ്ഘോ ഇത്ഥന്നാമം ഭിക്ഖും സമനുഭാസതി തസ്സ വത്ഥുസ്സ പടിനിസ്സഗ്ഗായ. യസ്സായസ്മതോ ഖമതി ഇത്ഥന്നാമസ്സ ഭിക്ഖുനോ സമനുഭാസനാ തസ്സ വത്ഥുസ്സ പടിനിസ്സഗ്ഗായ, സോ തുണ്ഹസ്സ; യസ്സ നക്ഖമതി, സോ ഭാസേയ്യ.
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karoti. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘ദുതിയമ്പി ഏതമത്ഥം വദാമി…പേ॰… തതിയമ്പി ഏതമത്ഥം വദാമി – ‘‘സുണാതു മേ, ഭന്തേ, സങ്ഘോ. അയം ഇത്ഥന്നാമോ ഭിക്ഖു ഭിക്ഖൂഹി സഹധമ്മികം വുച്ചമാനോ അത്താനം അവചനീയം കരോതി. സോ തം വത്ഥും ന പടിനിസ്സജ്ജതി. സങ്ഘോ ഇത്ഥന്നാമം ഭിക്ഖും സമനുഭാസതി തസ്സ വത്ഥുസ്സ പടിനിസ്സഗ്ഗായ. യസ്സായസ്മതോ ഖമതി ഇത്ഥന്നാമസ്സ ഭിക്ഖുനോ സമനുഭാസനാ തസ്സ വത്ഥുസ്സ പടിനിസ്സഗ്ഗായ, സോ തുണ്ഹസ്സ; യസ്സ നക്ഖമതി, സോ ഭാസേയ്യ.
‘‘Dutiyampi etamatthaṃ vadāmi…pe… tatiyampi etamatthaṃ vadāmi – ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu bhikkhūhi sahadhammikaṃ vuccamāno attānaṃ avacanīyaṃ karoti. So taṃ vatthuṃ na paṭinissajjati. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ samanubhāsati tassa vatthussa paṭinissaggāya. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno samanubhāsanā tassa vatthussa paṭinissaggāya, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘സമനുഭട്ഠോ സങ്ഘേന ഇത്ഥന്നാമോ ഭിക്ഖു തസ്സ വത്ഥുസ്സ പടിനിസ്സഗ്ഗായ. ഖമതി സങ്ഘസ്സ, തസ്മാ തുണ്ഹീ, ഏവമേതം ധാരയാമീ’’തി.
‘‘Samanubhaṭṭho saṅghena itthannāmo bhikkhu tassa vatthussa paṭinissaggāya. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
൪൨൮. ഞത്തിയാ ദുക്കടം, ദ്വീഹി കമ്മവാചാഹി ഥുല്ലച്ചയാ, കമ്മവാചാപരിയോസാനേ ആപത്തി സങ്ഘാദിസേസസ്സ. സങ്ഘാദിസേസം അജ്ഝാപജ്ജന്തസ്സ ഞത്തിയാ ദുക്കടം, ദ്വീഹി കമ്മവാചാഹി ഥുല്ലച്ചയാ പടിപ്പസ്സമ്ഭന്തി.
428. Ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā, kammavācāpariyosāne āpatti saṅghādisesassa. Saṅghādisesaṃ ajjhāpajjantassa ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā paṭippassambhanti.
സങ്ഘാദിസേസോതി…പേ॰… തേനപി വുച്ചതി സങ്ഘാദിസേസോതി.
Saṅghādisesoti…pe… tenapi vuccati saṅghādisesoti.
൪൨൯. ധമ്മകമ്മേ ധമ്മകമ്മസഞ്ഞീ ന പടിനിസ്സജ്ജതി, ആപത്തി സങ്ഘാദിസേസസ്സ.
429. Dhammakamme dhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
ധമ്മകമ്മേ വേമതികോ ന പടിനിസ്സജ്ജതി, ആപത്തി സങ്ഘാദിസേസസ്സ.
Dhammakamme vematiko na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
ധമ്മകമ്മേ അധമ്മകമ്മസഞ്ഞീ ന പടിനിസ്സജ്ജതി, ആപത്തി സങ്ഘാദിസേസസ്സ.
Dhammakamme adhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti saṅghādisesassa.
അധമ്മകമ്മേ ധമ്മകമ്മസഞ്ഞീ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ.
Adhammakamme dhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
അധമ്മകമ്മേ വേമതികോ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ.
Adhammakamme vematiko, āpatti dukkaṭassa.
അധമ്മകമ്മേ അധമ്മകമ്മസഞ്ഞീ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ.
Adhammakamme adhammakammasaññī, āpatti dukkaṭassa.
൪൩൦. അനാപത്തി അസമനുഭാസന്തസ്സ, പടിനിസ്സജ്ജന്തസ്സ, ഉമ്മത്തകസ്സ, ആദികമ്മികസ്സാതി.
430. Anāpatti asamanubhāsantassa, paṭinissajjantassa, ummattakassa, ādikammikassāti.
ദുബ്ബചസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം ദ്വാദസമം.
Dubbacasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dvādasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൧൨. ദുബ്ബചസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 12. Dubbacasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൧൨. ദുബ്ബചസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 12. Dubbacasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൧൨. ദുബ്ബചസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 12. Dubbacasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൧൨. ദുബ്ബചസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 12. Dubbacasikkhāpadavaṇṇanā