| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-अभिनव-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
१२. दुब्बचसिक्खापदवण्णना
12. Dubbacasikkhāpadavaṇṇanā
दुक्खेन वत्तब्बो अनुसासितुं असक्कुणेय्यो सभावो अस्साति दुब्बचजातिको, विलोमभावी। तेनाह ‘‘दुब्बचसभावो’’तिआदि। वत्तुं असक्कुणेय्योति किस्मिञ्चि वुच्चमाने असहनतो ओवदितुं असक्कुणेय्यो। उद्दिसीयतीति उद्देसो, पातिमोक्खो, तस्मिं परियापन्ना अन्तोगधा उद्देसपरियापन्ना, तेसु उद्देसपरियापन्नेसु। तेनाह ‘‘उद्देसे’’तिआदि। अथ सब्बानेव सिक्खापदानि कथं पातिमोक्खुद्देसपरियापन्नानीति आह ‘‘यस्स सिया आपत्ति, सो ‘आविकरेय्या’ति एवं सङ्गहितत्ता’’ति। ‘‘यस्स सिया आपत्ती’’ति इमिना सब्बापि आपत्तियो निदानुद्देसे सङ्गहिता एव होन्ति। सिक्खापदेसूति अधिसीलसिक्खाय अधिगमूपायभूतेसु विनयपञ्ञत्तीसूति अत्थो। सो पन पाकटोयेवाति अट्ठकथायं न वुत्तो। पञ्चहि सहधम्मिकेहीति भिक्खुभिक्खुनिसामणेरसामणेरिसिक्खमानाहि। सिक्खितब्बत्ताति लब्भमानवसेन सिक्खितब्बत्ता। तथा हि तेहि यथासकं सिक्खा सिक्खीयति, न सब्बा। बुद्धपञ्ञत्तेनाति बुद्धेन ठपितेन, विहितेनाति अत्थो। अथ वा सहधम्मिकेन सकारणेन वुच्चमानोति एवमेत्थ अत्थो दट्ठब्बो। वचनायाति निस्सक्के सम्पदानवचनन्ति आह ‘‘ततो मम वचनतो’’ति।
Dukkhena vattabbo anusāsituṃ asakkuṇeyyo sabhāvo assāti dubbacajātiko, vilomabhāvī. Tenāha ‘‘dubbacasabhāvo’’tiādi. Vattuṃ asakkuṇeyyoti kismiñci vuccamāne asahanato ovadituṃ asakkuṇeyyo. Uddisīyatīti uddeso, pātimokkho, tasmiṃ pariyāpannā antogadhā uddesapariyāpannā, tesu uddesapariyāpannesu. Tenāha ‘‘uddese’’tiādi. Atha sabbāneva sikkhāpadāni kathaṃ pātimokkhuddesapariyāpannānīti āha ‘‘yassa siyā āpatti, so ‘āvikareyyā’ti evaṃ saṅgahitattā’’ti. ‘‘Yassa siyā āpattī’’ti iminā sabbāpi āpattiyo nidānuddese saṅgahitā eva honti. Sikkhāpadesūti adhisīlasikkhāya adhigamūpāyabhūtesu vinayapaññattīsūti attho. So pana pākaṭoyevāti aṭṭhakathāyaṃ na vutto. Pañcahi sahadhammikehīti bhikkhubhikkhunisāmaṇerasāmaṇerisikkhamānāhi. Sikkhitabbattāti labbhamānavasena sikkhitabbattā. Tathā hi tehi yathāsakaṃ sikkhā sikkhīyati, na sabbā. Buddhapaññattenāti buddhena ṭhapitena, vihitenāti attho. Atha vā sahadhammikena sakāraṇena vuccamānoti evamettha attho daṭṭhabbo. Vacanāyāti nissakke sampadānavacananti āha ‘‘tato mama vacanato’’ti.
दुब्बचसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Dubbacasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
