| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กงฺขาวิตรณี-อภินว-ฎีกา • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
๑๒. ทุพฺพจสิกฺขาปทวณฺณนา
12. Dubbacasikkhāpadavaṇṇanā
ทุเกฺขน วตฺตโพฺพ อนุสาสิตุํ อสกฺกุเณโยฺย สภาโว อสฺสาติ ทุพฺพจชาติโก, วิโลมภาวีฯ เตนาห ‘‘ทุพฺพจสภาโว’’ติอาทิฯ วตฺตุํ อสกฺกุเณโยฺยติ กิสฺมิญฺจิ วุจฺจมาเน อสหนโต โอวทิตุํ อสกฺกุเณโยฺยฯ อุทฺทิสียตีติ อุเทฺทโส, ปาติโมโกฺข, ตสฺมิํ ปริยาปนฺนา อโนฺตคธา อุเทฺทสปริยาปนฺนา, เตสุ อุเทฺทสปริยาปเนฺนสุฯ เตนาห ‘‘อุเทฺทเส’’ติอาทิฯ อถ สพฺพาเนว สิกฺขาปทานิ กถํ ปาติโมกฺขุเทฺทสปริยาปนฺนานีติ อาห ‘‘ยสฺส สิยา อาปตฺติ, โส ‘อาวิกเรยฺยา’ติ เอวํ สงฺคหิตตฺตา’’ติฯ ‘‘ยสฺส สิยา อาปตฺตี’’ติ อิมินา สพฺพาปิ อาปตฺติโย นิทานุเทฺทเส สงฺคหิตา เอว โหนฺติฯ สิกฺขาปเทสูติ อธิสีลสิกฺขาย อธิคมูปายภูเตสุ วินยปญฺญตฺตีสูติ อโตฺถฯ โส ปน ปากโฎเยวาติ อฎฺฐกถายํ น วุโตฺตฯ ปญฺจหิ สหธมฺมิเกหีติ ภิกฺขุภิกฺขุนิสามเณรสามเณริสิกฺขมานาหิฯ สิกฺขิตพฺพตฺตาติ ลพฺภมานวเสน สิกฺขิตพฺพตฺตาฯ ตถา หิ เตหิ ยถาสกํ สิกฺขา สิกฺขียติ, น สพฺพาฯ พุทฺธปญฺญเตฺตนาติ พุเทฺธน ฐปิเตน, วิหิเตนาติ อโตฺถฯ อถ วา สหธมฺมิเกน สการเณน วุจฺจมาโนติ เอวเมตฺถ อโตฺถ ทฎฺฐโพฺพฯ วจนายาติ นิสฺสเกฺก สมฺปทานวจนนฺติ อาห ‘‘ตโต มม วจนโต’’ติฯ
Dukkhena vattabbo anusāsituṃ asakkuṇeyyo sabhāvo assāti dubbacajātiko, vilomabhāvī. Tenāha ‘‘dubbacasabhāvo’’tiādi. Vattuṃ asakkuṇeyyoti kismiñci vuccamāne asahanato ovadituṃ asakkuṇeyyo. Uddisīyatīti uddeso, pātimokkho, tasmiṃ pariyāpannā antogadhā uddesapariyāpannā, tesu uddesapariyāpannesu. Tenāha ‘‘uddese’’tiādi. Atha sabbāneva sikkhāpadāni kathaṃ pātimokkhuddesapariyāpannānīti āha ‘‘yassa siyā āpatti, so ‘āvikareyyā’ti evaṃ saṅgahitattā’’ti. ‘‘Yassa siyā āpattī’’ti iminā sabbāpi āpattiyo nidānuddese saṅgahitā eva honti. Sikkhāpadesūti adhisīlasikkhāya adhigamūpāyabhūtesu vinayapaññattīsūti attho. So pana pākaṭoyevāti aṭṭhakathāyaṃ na vutto. Pañcahi sahadhammikehīti bhikkhubhikkhunisāmaṇerasāmaṇerisikkhamānāhi. Sikkhitabbattāti labbhamānavasena sikkhitabbattā. Tathā hi tehi yathāsakaṃ sikkhā sikkhīyati, na sabbā. Buddhapaññattenāti buddhena ṭhapitena, vihitenāti attho. Atha vā sahadhammikena sakāraṇena vuccamānoti evamettha attho daṭṭhabbo. Vacanāyāti nissakke sampadānavacananti āha ‘‘tato mama vacanato’’ti.
ทุพฺพจสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Dubbacasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
