Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
൮. ദുബ്ബണ്ണകരണസിക്ഖാപദം
8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadaṃ
൩൬൮. അട്ഠമേ അലഭീതി ലഭോതി വചനത്ഥേ അപച്ചയം കത്വാ ണപച്ചയസ്സ സ്വത്ഥഭാവം ദസ്സേതും വുത്തം ‘‘ലഭോയേവ ലാഭോ’’തി. അപച്ചയമകത്വാ പകതിയാ ണപച്ചയോപി യുത്തോയേവാതി ദട്ഠബ്ബം. സദ്ദന്തരോപി അത്ഥന്തരാഭാവാ സമാസോ ഹോതീതി ആഹ ‘‘നവചീവരലാഭേനാതി വത്തബ്ബേ’’തി. അനുനാസികലോപന്തി ‘‘നവ’’ന്തി ഏത്ഥ നിഗ്ഗഹീതസ്സ വിനാസം. നിഗ്ഗഹീതഞ്ഹി നാസം അനുഗതത്താ ‘‘അനുനാസിക’’ന്തി വുച്ചതി, തസ്സ അദസ്സന, മകത്വാതി അത്ഥോ. മജ്ഝേ ഠിതപദദ്വയേതി ‘‘നവ’’ന്തി ച ‘‘ചീവരലാഭേനാ’’തി ച ദ്വിന്നം പദാനമന്തരേ ‘‘ഠിതേ പനാ’’തി ച ‘‘ഭിക്ഖുനാ’’തി ച പദദ്വയേ. നിദ്ധാരണേ ചേതം ഭുമ്മവചനം. നിപാതോതി നിപാതമത്തം. അലഭീതി ലഭോതി വചനത്ഥസ്സ അഭിധേയ്യത്ഥം ദസ്സേതും ‘‘ഭിക്ഖുനാ’’തി വുത്തന്തി ആഹ ‘‘ഭിക്ഖുനാ’’തിആദി. പദഭാജനേ പന വുത്തന്തി സമ്ബന്ധോ. യന്തി യം ചീവരം. ‘‘ചീവര’’ന്തി ഏത്ഥ ചീവരസരൂപം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘യം നിവാസേതും വാ’’തിആദി. ചമ്മകാരനീലന്തി ചമ്മകാരാനം തിഫലേ പക്ഖിത്തസ്സ അയഗൂഥസ്സ നീലം. മഹാപച്ചരിയം വുത്തന്തി സമ്ബന്ധോ. ദുബ്ബണ്ണോ കരീയതി അനേനാതി ദുബ്ബണ്ണകരണം, കപ്പബിന്ദുന്തി ആഹ ‘‘കപ്പബിന്ദും സന്ധായാ’’തി. ആദിയന്തേന ഭിക്ഖുനാ ആദാതബ്ബന്തി സമ്ബന്ധോ. കോണേസൂതി അന്തേസു. വാസദ്ദോ അനിയമവികപ്പത്ഥോ. അക്ഖിമണ്ഡലമത്തം വാതി അക്ഖിമണ്ഡലസ്സ പമാണം വാ കപ്പബിന്ദൂതി സമ്ബന്ധോ. പട്ടേ വാതി അനുവാതപട്ടേ വാ. ഗണ്ഠിയം വാതി ഗണ്ഠികപട്ടേ വാ. പാളികപ്പോതി ദ്വേ വാ തിസ്സോ വാ തതോ അധികാ വാ ബിന്ദുആവലീ കത്വാ കതോ കപ്പോ. കണ്ണികകപ്പോതി കണ്ണികം വിയ ബിന്ദുഗോച്ഛകം കത്വാ കതോ കപ്പോ. ആദിസദ്ദേന അഗ്ഘിയകപ്പാദയോ സങ്ഗണ്ഹാതി. സബ്ബത്ഥാതി സബ്ബാസു അട്ഠകഥാസു. ഏകോപി ബിന്ദു വട്ടോയേവ വട്ടതീതി ആഹ ‘‘ഏകം വട്ടബിന്ദു’’ന്തി.
368. Aṭṭhame alabhīti labhoti vacanatthe apaccayaṃ katvā ṇapaccayassa svatthabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘labhoyeva lābho’’ti. Apaccayamakatvā pakatiyā ṇapaccayopi yuttoyevāti daṭṭhabbaṃ. Saddantaropi atthantarābhāvā samāso hotīti āha ‘‘navacīvaralābhenāti vattabbe’’ti. Anunāsikalopanti ‘‘nava’’nti ettha niggahītassa vināsaṃ. Niggahītañhi nāsaṃ anugatattā ‘‘anunāsika’’nti vuccati, tassa adassana, makatvāti attho. Majjhe ṭhitapadadvayeti ‘‘nava’’nti ca ‘‘cīvaralābhenā’’ti ca dvinnaṃ padānamantare ‘‘ṭhite panā’’ti ca ‘‘bhikkhunā’’ti ca padadvaye. Niddhāraṇe cetaṃ bhummavacanaṃ. Nipātoti nipātamattaṃ. Alabhīti labhoti vacanatthassa abhidheyyatthaṃ dassetuṃ ‘‘bhikkhunā’’ti vuttanti āha ‘‘bhikkhunā’’tiādi. Padabhājane pana vuttanti sambandho. Yanti yaṃ cīvaraṃ. ‘‘Cīvara’’nti ettha cīvarasarūpaṃ dassento āha ‘‘yaṃ nivāsetuṃ vā’’tiādi. Cammakāranīlanti cammakārānaṃ tiphale pakkhittassa ayagūthassa nīlaṃ. Mahāpaccariyaṃ vuttanti sambandho. Dubbaṇṇo karīyati anenāti dubbaṇṇakaraṇaṃ, kappabindunti āha ‘‘kappabinduṃ sandhāyā’’ti. Ādiyantena bhikkhunā ādātabbanti sambandho. Koṇesūti antesu. Vāsaddo aniyamavikappattho. Akkhimaṇḍalamattaṃ vāti akkhimaṇḍalassa pamāṇaṃ vā kappabindūti sambandho. Paṭṭe vāti anuvātapaṭṭe vā. Gaṇṭhiyaṃ vāti gaṇṭhikapaṭṭe vā. Pāḷikappoti dve vā tisso vā tato adhikā vā binduāvalī katvā kato kappo. Kaṇṇikakappoti kaṇṇikaṃ viya bindugocchakaṃ katvā kato kappo. Ādisaddena agghiyakappādayo saṅgaṇhāti. Sabbatthāti sabbāsu aṭṭhakathāsu. Ekopi bindu vaṭṭoyeva vaṭṭatīti āha ‘‘ekaṃ vaṭṭabindu’’nti.
൩൭൧. അഗ്ഗളാദീനീതി ആദിസദ്ദേന അനുവാതപരിഭണ്ഡേ സങ്ഗണ്ഹാതീതി. അട്ഠമം.
371.Aggaḷādīnīti ādisaddena anuvātaparibhaṇḍe saṅgaṇhātīti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൬. സുരാപാനവഗ്ഗോ • 6. Surāpānavaggo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൮. ദുബ്ബണ്ണകരണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൮. ദുബ്ബണ്ണകരണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൮. ദുബ്ബണ്ണകരണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൮. ദുബ്ബണ്ണകരണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā