Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കങ്ഖാവിതരണീ-അഭിനവ-ടീകാ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
൮. ദുബ്ബണ്ണകരണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
ലാഭസദ്ദോയം കമ്മസാധനോ ‘‘കോ ഭവതാ ലാഭോ ലദ്ധോ’’തിആദീസു വിയ, സോ ചേത്ഥ അതീതകാലികോതി ആഹ ‘‘അലബ്ഭീതി ലഭോ’’തി , ലദ്ധന്തി അത്ഥോ. ‘‘ലഭോ ഏവ ലാഭോ’’തി ഇമിനാ സകത്ഥേ ണപച്ചയോതി ദസ്സേതി. കിം അലബ്ഭീതി കിം ലദ്ധം. നവന്തി അഭിനവം. ഏത്താവതാ ച നവഞ്ച തം ചീവരഞ്ചാതി നവചീവരം, നവചീവരം ലാഭോ ഏതേനാതി നവചീവരലാഭോതി ഏവമേത്ഥ സമാസോ ദട്ഠബ്ബോതി. യദി ഏവം കഥം ‘‘നവം ചീവരലാഭേനാ’’തി വുത്തന്തി ആഹ ‘‘ഇതി നവചീവരലാഭേനാ’’തിആദി. ഏത്ഥ ച ‘‘വികപ്പനുപഗം പച്ഛിമ’’ന്തി ന വുത്തത്താ ചീവരന്തി യം നിവാസേതും വാ പാരുപിതും വാ സക്കാ ഹോതി, തദേവ വേദിതബ്ബന്തി ആഹ ‘‘നിവാസനപാരുപനുപഗം ചീവര’’ന്തി. ‘‘ദുബ്ബണ്ണകരണം ആദാതബ്ബ’’ന്തി ഏതം കപ്പബിന്ദും സന്ധായ വുത്തം, ന നീലാദീഹി സകലചീവരം ദുബ്ബണ്ണകരണം, തഞ്ച പന കപ്പം ആദിയന്തേന ചീവരം രജിത്വാ ചതൂസു വാ കോണേസു, തീസു വാ ദ്വീസു വാ ഏകസ്മിം വാ കോണേ മോരസ്സ അക്ഖിമണ്ഡലമത്തം വാ മങ്ഗുലപിട്ഠിമത്തം വാ ആദാതബ്ബന്തി ആഹ ‘‘തസ്സാ’’തിആദി. കംസനീലേനാതി ചമ്മകാരനീലേന. മഹാപച്ചരിയം പന ‘‘അയോമലം ലോഹമലം, ഏതം കംസനീലം നാമാ’’തി (പാചി॰ അട്ഠ॰ ൩൬൮) വുത്തം . പത്തനീലേനാതി യേന കേനചി നീലവണ്ണേന പണ്ണരസേന. കപ്പബിന്ദും ആദിയിത്വാതി വട്ടം ഏകം കപ്പബിന്ദും ആദിയിത്വാ.
Lābhasaddoyaṃ kammasādhano ‘‘ko bhavatā lābho laddho’’tiādīsu viya, so cettha atītakālikoti āha ‘‘alabbhīti labho’’ti , laddhanti attho. ‘‘Labho eva lābho’’ti iminā sakatthe ṇapaccayoti dasseti. Kiṃ alabbhīti kiṃ laddhaṃ. Navanti abhinavaṃ. Ettāvatā ca navañca taṃ cīvarañcāti navacīvaraṃ, navacīvaraṃ lābho etenāti navacīvaralābhoti evamettha samāso daṭṭhabboti. Yadi evaṃ kathaṃ ‘‘navaṃ cīvaralābhenā’’ti vuttanti āha ‘‘iti navacīvaralābhenā’’tiādi. Ettha ca ‘‘vikappanupagaṃ pacchima’’nti na vuttattā cīvaranti yaṃ nivāsetuṃ vā pārupituṃ vā sakkā hoti, tadeva veditabbanti āha ‘‘nivāsanapārupanupagaṃ cīvara’’nti. ‘‘Dubbaṇṇakaraṇaṃ ādātabba’’nti etaṃ kappabinduṃ sandhāya vuttaṃ, na nīlādīhi sakalacīvaraṃ dubbaṇṇakaraṇaṃ, tañca pana kappaṃ ādiyantena cīvaraṃ rajitvā catūsu vā koṇesu, tīsu vā dvīsu vā ekasmiṃ vā koṇe morassa akkhimaṇḍalamattaṃ vā maṅgulapiṭṭhimattaṃ vā ādātabbanti āha ‘‘tassā’’tiādi. Kaṃsanīlenāti cammakāranīlena. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘ayomalaṃ lohamalaṃ, etaṃ kaṃsanīlaṃ nāmā’’ti (pāci. aṭṭha. 368) vuttaṃ . Pattanīlenāti yena kenaci nīlavaṇṇena paṇṇarasena. Kappabinduṃ ādiyitvāti vaṭṭaṃ ekaṃ kappabinduṃ ādiyitvā.
പാളികപ്പകണ്ണികകപ്പാദയോ പന സബ്ബട്ഠകഥാസു പടിസിദ്ധാ. അഗ്ഗളാദീനി കപ്പകതചീവരേ പന പച്ഛാ ആരോപേത്വാ കപ്പകരണകിച്ചം നത്ഥീതി ആഹ ‘‘പച്ഛാ ആരോപിതേസൂ’’തിആദി. അഗ്ഗളഅനുവാതപരിഭണ്ഡേസൂതി ഉദ്ധരിത്വാ അല്ലിയാപനകഖണ്ഡപിട്ഠിഅനുവാതകുച്ഛിഅനുവാതേസു. കിരിയാകിരിയന്തി നിവാസനപാരുപനതോ, കപ്പസ്സ അനാദാനതോ കിരിയാകിരിയം.
Pāḷikappakaṇṇikakappādayo pana sabbaṭṭhakathāsu paṭisiddhā. Aggaḷādīni kappakatacīvare pana pacchā āropetvā kappakaraṇakiccaṃ natthīti āha ‘‘pacchā āropitesū’’tiādi. Aggaḷaanuvātaparibhaṇḍesūti uddharitvā alliyāpanakakhaṇḍapiṭṭhianuvātakucchianuvātesu. Kiriyākiriyanti nivāsanapārupanato, kappassa anādānato kiriyākiriyaṃ.
ദുബ്ബണ്ണകരണസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.