| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
து³கஅத்து²த்³தா⁴ரவண்ணனா
Dukaatthuddhāravaṇṇanā
1473. அஞ்ஞதா²தி வுத்தப்பகாரஸ்ஸ த³ஸ்ஸனே. வுத்தப்பகாரஸ்ஸ த³ஸ்ஸனதோ ஏவ ஹி அட்ட²கதா²யங் ஸஸங்கா²ரிகானங் தி²னமித்³த⁴விரஹே அஸங்கா²ரிகஸதி³ஸீ யோஜனா ந த³ஸ்ஸிதா. ப⁴வராகா³தீ³ஸூதி ப⁴வராக³மூலிகாதீ³ஸு யோஜனாஸு.
1473. Aññathāti vuttappakārassa dassane. Vuttappakārassa dassanato eva hi aṭṭhakathāyaṃ sasaṅkhārikānaṃ thinamiddhavirahe asaṅkhārikasadisī yojanā na dassitā. Bhavarāgādīsūti bhavarāgamūlikādīsu yojanāsu.
1511. த்³வேதி உத்³த⁴ச்சாவிஜ்ஜானீவரணானி. தீணீதி காமச்ச²ந்த³ப்³யாபாத³விசிகிச்சா²ஸு ஏகேகேன உத்³த⁴ச்சாவிஜ்ஜானீவரணானி. த்³வே வா தீணி வாதி பாளியங் வா-ஸத்³த³ஸ்ஸ லுத்தனித்³தி³ட்ட²தங் ஆஹ. அத² வா நிபாதஸத்³த³ஸன்னிதா⁴னேபி நாமபதா³தீ³ஹி ஏவ ஸமுச்சயாதி³அத்தோ² வுச்சதி, ந நிபாதபதே³ஹி தேஸங் அவாசகத்தாதி அந்தரேனபி நிபாதபத³ங் அயமத்தோ² லப்³ப⁴தி. ததா² வசனிச்சா²ய ஸம்ப⁴வோ ஏவ ஹெத்த² பமாணந்தி பாளியங் ‘‘த்³வே தீணீ’’தி வுத்தங். யத்த² ஸஹுப்பத்தீதிஆதி³னா ‘‘த்³வே தீணீ’’தி லக்க²ணவசனந்தி ஸப்³ப³ஸாதா⁴ரணமத்த²மாஹ. ததா² ஹி ‘‘ஏவஞ்ச கத்வா கிலேஸகொ³ச்ச²கே சா’’தி வுத்தங். தஸ்ஸாயமதி⁴ப்பாயோ – கிலேஸத்³வயஸஹிதஸ்ஸேவ சித்துப்பாத³ஸ்ஸ அபா⁴வேபி பாளியங் த்³விக்³க³ஹணங் கதங், கிலேஸானஞ்ச ஸம்ப⁴வந்தானங் ஸப்³பே³ஸங் ஸரூபேன க³ஹணங் ந கதந்தி த்³வே தயோதி லக்க²ணகரணந்தி விஞ்ஞாயதீதி.
1511. Dveti uddhaccāvijjānīvaraṇāni. Tīṇīti kāmacchandabyāpādavicikicchāsu ekekena uddhaccāvijjānīvaraṇāni. Dve vā tīṇi vāti pāḷiyaṃ vā-saddassa luttaniddiṭṭhataṃ āha. Atha vā nipātasaddasannidhānepi nāmapadādīhi eva samuccayādiattho vuccati, na nipātapadehi tesaṃ avācakattāti antarenapi nipātapadaṃ ayamattho labbhati. Tathā vacanicchāya sambhavo eva hettha pamāṇanti pāḷiyaṃ ‘‘dve tīṇī’’ti vuttaṃ. Yatthasahuppattītiādinā ‘‘dve tīṇī’’ti lakkhaṇavacananti sabbasādhāraṇamatthamāha. Tathā hi ‘‘evañca katvā kilesagocchake cā’’ti vuttaṃ. Tassāyamadhippāyo – kilesadvayasahitasseva cittuppādassa abhāvepi pāḷiyaṃ dviggahaṇaṃ kataṃ, kilesānañca sambhavantānaṃ sabbesaṃ sarūpena gahaṇaṃ na katanti dve tayoti lakkhaṇakaraṇanti viññāyatīti.
யதி³ ஸப்³பா³குஸலே உப்பஜ்ஜனகஸ்ஸபி உத்³த⁴ச்சஸ்ஸ ஏகோ ஏவ சித்துப்பாதோ³ விஸயபா⁴வேன வுச்சதி, அவிஜ்ஜானீவரணஸ்ஸபி ததா² வத்தப்³ப³ந்தி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘கஸ்மா வுத்த’’ந்திஆதி³னா சோதே³தி. இதரோ உத்³த⁴ச்சனீவரணஸ்ஸேவ ததா² வத்தப்³ப³தங் அவிஜ்ஜானீவரணஸ்ஸ ததா² வத்தப்³ப³தாபா⁴வஞ்ச த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸுத்தந்தே’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ஸுத்தந்தே வுத்தேஸு பஞ்சஸு நீவரணேஸூதி உத்³த⁴ச்சஸஹக³தே உத்³த⁴ச்சஸ்ஸ அவிஜ்ஜானீவரணேன நீவரணஸஹிததங் ஆஸங்கித்வா வுத்தங். நனு ச ஸுத்தந்தேபி ‘‘அவிஜ்ஜானீவரணானங் ஸத்தான’’ந்திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 2.124) அவிஜ்ஜா ‘‘நீவரண’’ந்தி வுத்தாதி? ஸச்சமேதங், ஜா²னங்கா³னங் படிபக்க²பா⁴வேன பன ஸுத்தந்தே ப³ஹுலங் காமச்ச²ந்தா³த³யோ பஞ்சேவ நீவரணானி வுத்தானீதி யேபு⁴ய்யவுத்திவஸேன ஏதங் வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Yadi sabbākusale uppajjanakassapi uddhaccassa eko eva cittuppādo visayabhāvena vuccati, avijjānīvaraṇassapi tathā vattabbanti adhippāyena ‘‘kasmā vutta’’ntiādinā codeti. Itaro uddhaccanīvaraṇasseva tathā vattabbataṃ avijjānīvaraṇassa tathā vattabbatābhāvañca dassetuṃ ‘‘suttante’’tiādimāha. Tattha suttante vuttesu pañcasu nīvaraṇesūti uddhaccasahagate uddhaccassa avijjānīvaraṇena nīvaraṇasahitataṃ āsaṅkitvā vuttaṃ. Nanu ca suttantepi ‘‘avijjānīvaraṇānaṃ sattāna’’ntiādīsu (saṃ. ni. 2.124) avijjā ‘‘nīvaraṇa’’nti vuttāti? Saccametaṃ, jhānaṅgānaṃ paṭipakkhabhāvena pana suttante bahulaṃ kāmacchandādayo pañceva nīvaraṇāni vuttānīti yebhuyyavuttivasena etaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ.
கேசி பன ‘‘யதா² நிக்கே²பகண்டே³ குஸலபடிபக்க²பூ⁴தானி து³ப்³ப³லானிபி நீவரணானி பட்டா²னே விய த³ஸ்ஸிதானி. ததா² ஹி பட்டா²னே (பட்டா²॰ 3.8.1) ‘நீவரணங் த⁴ம்மங் படிச்ச நீவரணோ த⁴ம்மோ உப்பஜ்ஜதி ந புரேஜாதபச்சயா. அரூபே காமச்ச²ந்த³னீவரணங் படிச்ச தி²னமித்³த⁴னீவரணங் உத்³த⁴ச்சனீவரண’ந்திஆதி³ வுத்தங், ந ஏவங் அட்ட²கதா²கண்டே³. அட்ட²கதா²கண்டே³ பன ஜா²னபடிபக்க²பூ⁴தானியேவ நீவரணானி நித்³தி³ட்டா²னீதி ‘உத்³த⁴ச்சனீவரணங் உத்³த⁴ச்சஸஹக³தே சித்துப்பாதே³ உப்பஜ்ஜதீ’தி வுத்தங். அட்ட²கதா²யங் பன உத்³த⁴ச்சனீவரணஸ்ஸ காமச்ச²ந்தா³தீ³ஹி ஏகதோ உப்பத்தித³ஸ்ஸனங் நிக்கே²பகண்டா³னுஸாரேன கதங் ஏகதோ உப்பத்தியா பபே⁴த³த³ஸ்ஸனத்த²ங். தத்த² ஹி பாளியங்யேவ தானி வித்தா²ரதோ வுத்தானீ’’தி வத³ந்தி. அயஞ்ச வாதோ³ ‘‘உத்³த⁴ச்சனீவரணங் உத்³த⁴ச்சஸஹக³தே சித்துப்பாதே³ உப்பஜ்ஜதீ’’தி இத³மேவ வசனங் ஞாபகந்தி கத்வா வுத்தோ. அஞ்ஞதா² அவிஜ்ஜானீவரணங் விய வத்தப்³ப³ங் ஸியா. ந தி இதோ அஞ்ஞங் பரியுட்டா²னபட்டா²யீனியேவ நீவரணானி அத்து²த்³தா⁴ரகண்டே³ அதி⁴ப்பேதானீதி இமஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ ஸாத⁴கங் வசனங் அத்தி², இத³ங் வசனங் த்³வேதீணிவசனஸ்ஸ ஸாமஞ்ஞேன ஸப்³ப³னீவரணஸங்கா³ஹகத்தா யதா²வுத்தவசனஸ்ஸ விஸயவிஸேஸப்பகாஸனஸங்கா²தேன பயோஜனந்தரேன வுத்தபா⁴வஸ்ஸ த³ஸ்ஸிதத்தா ச ஞாபகங் ந ப⁴வதீதி தி³ஸ்ஸதி, தஸ்மா விசாரெத்வா க³ஹேதப்³ப³ங்.
Keci pana ‘‘yathā nikkhepakaṇḍe kusalapaṭipakkhabhūtāni dubbalānipi nīvaraṇāni paṭṭhāne viya dassitāni. Tathā hi paṭṭhāne (paṭṭhā. 3.8.1) ‘nīvaraṇaṃ dhammaṃ paṭicca nīvaraṇo dhammo uppajjati na purejātapaccayā. Arūpe kāmacchandanīvaraṇaṃ paṭicca thinamiddhanīvaraṇaṃ uddhaccanīvaraṇa’ntiādi vuttaṃ, na evaṃ aṭṭhakathākaṇḍe. Aṭṭhakathākaṇḍe pana jhānapaṭipakkhabhūtāniyeva nīvaraṇāni niddiṭṭhānīti ‘uddhaccanīvaraṇaṃ uddhaccasahagate cittuppāde uppajjatī’ti vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana uddhaccanīvaraṇassa kāmacchandādīhi ekato uppattidassanaṃ nikkhepakaṇḍānusārena kataṃ ekato uppattiyā pabhedadassanatthaṃ. Tattha hi pāḷiyaṃyeva tāni vitthārato vuttānī’’ti vadanti. Ayañca vādo ‘‘uddhaccanīvaraṇaṃ uddhaccasahagate cittuppāde uppajjatī’’ti idameva vacanaṃ ñāpakanti katvā vutto. Aññathā avijjānīvaraṇaṃ viya vattabbaṃ siyā. Na ti ito aññaṃ pariyuṭṭhānapaṭṭhāyīniyeva nīvaraṇāni atthuddhārakaṇḍe adhippetānīti imassa atthassa sādhakaṃ vacanaṃ atthi, idaṃ vacanaṃ dvetīṇivacanassa sāmaññena sabbanīvaraṇasaṅgāhakattā yathāvuttavacanassa visayavisesappakāsanasaṅkhātena payojanantarena vuttabhāvassa dassitattā ca ñāpakaṃ na bhavatīti dissati, tasmā vicāretvā gahetabbaṃ.
அக்³க³ஹெத்வாதி யதா²ருதவஸேனேவ அத்த²ங் அக்³க³ஹெத்வா யதா² நிக்கே²பகண்ட³பட்டா²னாதீ³ஹி ந இமிஸ்ஸா பாளியா விரோதோ⁴ ஹோதி, ஏவங் அதி⁴ப்பாயோ க³வேஸிதப்³போ³தி யதா²வுத்தமேவத்த²ங் நிக³மேதி.
Aggahetvāti yathārutavaseneva atthaṃ aggahetvā yathā nikkhepakaṇḍapaṭṭhānādīhi na imissā pāḷiyā virodho hoti, evaṃ adhippāyo gavesitabboti yathāvuttamevatthaṃ nigameti.
1577. தேஸந்தி லோபா⁴தி³தோ அஞ்ஞேஸங். த³ஸ்ஸிதாதி கத²ங் த³ஸ்ஸிதா? மானோ தாவ லோப⁴மோஹஉத்³த⁴ச்சஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹதி²னஉத்³த⁴ச்சஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, ததா² தி³ட்டி², விசிகிச்சா² மோஹஉத்³த⁴ச்சஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, தி²னங் லோப⁴மோஹதி³ட்டி²உத்³த⁴ச்சஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹமானஉத்³த⁴ச்சஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹஉத்³த⁴ச்சஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, தோ³ஸமோஹஉத்³த⁴ச்சஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, உத்³த⁴ச்சங் லோப⁴மோஹதி³ட்டி²அஹிரிகானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹதி³ட்டி²தி²னஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹமானஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹமானதி²னஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹதி²னஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, தோ³ஸமோஹஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, தோ³ஸமோஹதி²னஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி, மோஹவிசிகிச்சா²அஹிரிகானொத்தப்பேஹி, மோஹஅஹிரிகானொத்தப்பேஹி ஏகதோ உப்பஜ்ஜதி.
1577. Tesanti lobhādito aññesaṃ. Dassitāti kathaṃ dassitā? Māno tāva lobhamohauddhaccaahirikānottappehi, lobhamohathinauddhaccaahirikānottappehi, tathā diṭṭhi, vicikicchā mohauddhaccaahirikānottappehi, thinaṃ lobhamohadiṭṭhiuddhaccaahirikānottappehi, lobhamohamānauddhaccaahirikānottappehi, lobhamohauddhaccaahirikānottappehi, dosamohauddhaccaahirikānottappehi, uddhaccaṃ lobhamohadiṭṭhiahirikānottappehi, lobhamohadiṭṭhithinaahirikānottappehi, lobhamohamānaahirikānottappehi, lobhamohamānathinaahirikānottappehi, lobhamohathinaahirikānottappehi, lobhamohaahirikānottappehi, dosamohaahirikānottappehi, dosamohathinaahirikānottappehi, mohavicikicchāahirikānottappehi, mohaahirikānottappehi ekato uppajjati.
யதா² ச உத்³த⁴ச்சங், ஏவங் அஹிரிகானொத்தப்பானி ச யோஜெத்வா வேதி³தப்³பா³னி. கத²ங்? அஹிரிகங் லோப⁴மோஹதி³ட்டி²உத்³த⁴ச்சானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹதி³ட்டி²தி²னஉத்³த⁴ச்சானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹமானஉத்³த⁴ச்சானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹமானதி²னஉத்³த⁴ச்சானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹதி²னஉத்³த⁴ச்சானொத்தப்பேஹி, லோப⁴மோஹஉத்³த⁴ச்சானொத்தப்பேஹி, தோ³ஸமோஹஉத்³த⁴ச்சானொத்தப்பேஹி, தோ³ஸமோஹதி²னஉத்³த⁴ச்சானொத்தப்பேஹி, மோஹவிசிகிச்சா²உத்³த⁴ச்சானொத்தப்பேஹி , மோஹஉத்³த⁴ச்சானொத்தப்பேஹி ச ஏகதோ உப்பஜ்ஜதி. அனொத்தப்பங் லோப⁴மோஹதி³ட்டி²உத்³த⁴ச்சாஹிரிகேஹி, லோப⁴மோஹதி³ட்டி²தி²னஉத்³த⁴ச்சாஹிரிகேஹி, லோப⁴மோஹமானஉத்³த⁴ச்சாஹிரிகேஹி, லோப⁴மோஹமானதி²னஉத்³த⁴ச்சாஹிரிகேஹி, லோப⁴மோஹதி²னஉத்³த⁴ச்சாஹிரிகேஹி, லோப⁴மோஹஉத்³த⁴ச்சாஹிரிகேஹி, தோ³ஸமோஹஉத்³த⁴ச்சாஹிரிகேஹி, தோ³ஸமோஹதி²னஉத்³த⁴ச்சாஹிரிகேஹி, மோஹவிசிகிச்சா²உத்³த⁴ச்சாஹிரிகேஹி , மோஹஉத்³த⁴ச்சாஹிரிகேஹி ச ஏகதோ உப்பஜ்ஜதீதி ஏவமெத்த² மானாதீ³னம்பி ஏகதோ உப்பத்தி வேதி³தப்³பா³. ஸேஸங் உத்தானத்த²மேவ.
Yathā ca uddhaccaṃ, evaṃ ahirikānottappāni ca yojetvā veditabbāni. Kathaṃ? Ahirikaṃ lobhamohadiṭṭhiuddhaccānottappehi, lobhamohadiṭṭhithinauddhaccānottappehi, lobhamohamānauddhaccānottappehi, lobhamohamānathinauddhaccānottappehi, lobhamohathinauddhaccānottappehi, lobhamohauddhaccānottappehi, dosamohauddhaccānottappehi, dosamohathinauddhaccānottappehi, mohavicikicchāuddhaccānottappehi , mohauddhaccānottappehi ca ekato uppajjati. Anottappaṃ lobhamohadiṭṭhiuddhaccāhirikehi, lobhamohadiṭṭhithinauddhaccāhirikehi, lobhamohamānauddhaccāhirikehi, lobhamohamānathinauddhaccāhirikehi, lobhamohathinauddhaccāhirikehi, lobhamohauddhaccāhirikehi, dosamohauddhaccāhirikehi, dosamohathinauddhaccāhirikehi, mohavicikicchāuddhaccāhirikehi , mohauddhaccāhirikehi ca ekato uppajjatīti evamettha mānādīnampi ekato uppatti veditabbā. Sesaṃ uttānatthameva.
அட்ட²கதா²கண்ட³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Aṭṭhakathākaṇḍavaṇṇanā niṭṭhitā.
இதி த⁴ம்மஸங்க³ணீமூலடீகாய லீனத்த²பத³வண்ணனா
Iti dhammasaṅgaṇīmūlaṭīkāya līnatthapadavaṇṇanā
த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா ஸமத்தா.
Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā samattā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீபாளி • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / து³கஅத்து²த்³தா⁴ரோ • Dukaatthuddhāro
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / து³கஅத்து²த்³தா⁴ரவண்ணனா • Dukaatthuddhāravaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / து³கஅத்து²த்³தா⁴ரவண்ணனா • Dukaatthuddhāravaṇṇanā
