| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ਦੁਕਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰવਣ੍ਣਨਾ
Dukaatthuddhāravaṇṇanā
੧੪੪੧. ਹੇਤੁਗੋਚ੍ਛਕਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਹੇਤੂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਤੇਯੇવ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਚਤੂਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਕੁਸਲੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਸੇਸਗੋਚ੍ਛਕੇਸੁਪਿ ਦੇਸਨਾਨਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
1441. Hetugocchakaniddese tayo kusalahetūtiādinā nayena hetū dassetvā puna teyeva uppattiṭṭhānato dassetuṃ catūsu bhūmīsu kusalesu uppajjantītiādi vuttaṃ. Iminā upāyena sesagocchakesupi desanānayo veditabbo.
੧੪੭੩. ਯਤ੍ਥ ਦ੍વੇ ਤਯੋ ਆਸવਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਿવਿਧੇਨ ਆਸવਾਨਂ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਤਤ੍ਥ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਾਸવਅવਿਜ੍ਜਾਸવੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾਸવੋ ਦੁવਿਧੇਨ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਭવਾਸવੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਏਕਧਾવ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ ਏવਂ ਯਤ੍ਥ ਦ੍વੇ ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਏਕਤੋ ਦਸਧਾ ਭવੇ। ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਰਾਗੋ ਚਤੁਧਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਟਿਘੋ ਤਿਧਾ, ਮਾਨੋ ਏਕਧਾ। ਤਥਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਚੇવ ਭવਰਾਗੋ ਚ। ਕਥਂ? ਕਾਮਰਾਗੋ ਤਾવ ਮਾਨਸਂਯੋਜਨਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਹਿ ਚੇવ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਹਿ ਚ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਹਿ ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਚ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਚਤੁਧਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਪਟਿਘੋ ਪਨ ਇਸ੍ਸਾਸਂਯੋਜਨਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਹਿ ਚੇવ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਂਯੋਜਨਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਹਿ ਚ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਚ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਤਿਧਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਮਾਨੋ ਭવਰਾਗਾવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਧਾવ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ । ਤਥਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ। ਸਾ ਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਧਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਭવਰਾਗੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ। ਏવਮੇਤ੍ਥ ਦ੍વੇ ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
1473. Yattha dve tayo āsavā ekato uppajjantīti ettha tividhena āsavānaṃ ekato uppatti veditabbā. Tattha catūsu diṭṭhivippayuttesu avijjāsavena, diṭṭhisampayuttesu diṭṭhāsavaavijjāsavehi saddhinti kāmāsavo duvidhena ekato uppajjati. Bhavāsavo catūsu diṭṭhivippayuttesu avijjāsavena saddhinti ekadhāva ekato uppajjati. Yathā cettha evaṃ yattha dve tīṇi saṃyojanāni ekato uppajjantīti etthāpi saṃyojanānaṃ uppatti ekato dasadhā bhave. Tattha kāmarāgo catudhā ekato uppajjati, paṭigho tidhā, māno ekadhā. Tathā vicikicchā ceva bhavarāgo ca. Kathaṃ? Kāmarāgo tāva mānasaṃyojanaavijjāsaṃyojanehi ceva, diṭṭhisaṃyojanaavijjāsaṃyojanehi ca, sīlabbataparāmāsaavijjāsaṃyojanehi ca, avijjāsaṃyojanamatteneva ca saddhinti evaṃ catudhā ekato uppajjati. Paṭigho pana issāsaṃyojanaavijjāsaṃyojanehi ceva, macchariyasaṃyojanaavijjāsaṃyojanehi ca, avijjāsaṃyojanamatteneva ca saddhinti evaṃ tidhā ekato uppajjati. Māno bhavarāgāvijjāsaṃyojanehi saddhiṃ ekadhāva ekato uppajjati . Tathā vicikicchā. Sā hi avijjāsaṃyojanena saddhiṃ ekadhā uppajjati. Bhavarāgepi eseva nayoti. Evamettha dve tīṇi saṃyojanāni ekato uppajjanti.
੧੫੧੧. ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਨੀવਰਣਗੋਚ੍ਛਕੇ ਯਤ੍ਥ ਦ੍વੇ ਤੀਣਿ ਨੀવਰਣਾਨਿ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਅਟ੍ਠਧਾ ਨੀવਰਣਾਨਂ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਦੁવਿਧਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਚਤੁਧਾ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਏਕਧਾ। ਤਥਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ। ਕਥਂ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਤਾવ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਹਿ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇਸੁ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦੁવਿਧਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਦ੍વੇ ਤੀਣੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ વਚਨਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਏવ। ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਪਨ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤੇ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਹਿ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਹਿ, ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇਯੇવ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਹਿ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇਯੇવ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਚਤੁਧਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਨ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਮਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਧਾવ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛੁਦ੍ਧਚ੍ਚਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਧਾવ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ।
1511. Yaṃ panetaṃ nīvaraṇagocchake yattha dve tīṇi nīvaraṇāni ekato uppajjantīti vuttaṃ, tatthāpi aṭṭhadhā nīvaraṇānaṃ ekato uppatti veditabbā. Etesu hi kāmacchando duvidhā ekato uppajjati, byāpādo catudhā, uddhaccaṃ ekadhā. Tathā vicikicchā. Kathaṃ? Kāmacchando tāva asaṅkhārikacittesu uddhaccanīvaraṇaavijjānīvaraṇehi, sasaṅkhārikesu thinamiddhauddhaccaavijjānīvaraṇehi saddhiṃ duvidhā ekato uppajjati. Yaṃ panetaṃ dve tīṇīti vuttaṃ, taṃ heṭṭhimaparicchedavasena vuttaṃ. Tasmā catunnampi ekato uppajjatīti vacanaṃ yujjati eva. Byāpādo pana asaṅkhārikacitte uddhaccaavijjānīvaraṇehi, sasaṅkhārike thinamiddhauddhaccaavijjānīvaraṇehi, asaṅkhārikeyeva uddhaccakukkuccaavijjānīvaraṇehi, sasaṅkhārikeyeva thinamiddhauddhaccakukkuccaavijjānīvaraṇehi saddhinti catudhā ekato uppajjati. Uddhaccaṃ pana avijjānīvaraṇamattena saddhiṃ ekadhāva ekato uppajjati. Vicikicchuddhaccaavijjānīvaraṇehi saddhiṃ ekadhāva ekato uppajjati.
੧੫੭੭. ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਕਿਲੇਸਗੋਚ੍ਛਕੇ ਯਤ੍ਥ ਦ੍વੇ ਤਯੋ ਕਿਲੇਸਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ‘ਦ੍વੇ ਕਿਲੇਸਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ, ਤਯੋ વਾ ਕਿਲੇਸਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਏવਮਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਕਸ੍ਮਾ? ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂਯੇવ વਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਭવਤੋ।
1577. Yampidaṃ kilesagocchake yattha dve tayo kilesā ekato uppajjantīti vuttaṃ, tattha ‘dve kilesā aññehi, tayo vā kilesā aññehi kilesehi saddhiṃ uppajjantī’ti evamattho veditabbo. Kasmā? Dvinnaṃ tiṇṇaṃyeva vā ekato uppattiyā asambhavato.
ਤਤ੍ਥ ਦਸਧਾ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਲੋਭੋ ਛਧਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਪਟਿਘੋ ਦ੍વਿਧਾ। ਤਥਾ ਮੋਹੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਕਥਂ? ਲੋਭੋ ਤਾવ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਮੋਹਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇ ਮੋਹਥਿਨਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ, ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇਯੇવ ਮੋਹਮਾਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਾਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ , ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇਯੇવ ਮੋਹਮਾਨਥਿਨਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇ ਮੋਹਉਦ੍ਧਚ੍ਚਦਿਟ੍ਠਿਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇ ਮੋਹਦਿਟ੍ਠਿਥਿਨਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਛਧਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ।
Tattha dasadhā kilesānaṃ ekato uppatti hoti. Ettha hi lobho chadhā ekato uppajjati. Paṭigho dvidhā. Tathā mohoti veditabbo. Kathaṃ? Lobho tāva asaṅkhārike diṭṭhivippayutte mohauddhaccaahirikānottappehi, sasaṅkhārike mohathinauddhaccaahirikānottappehi, asaṅkhārikeyeva mohamānuddhaccāhirikānottappehi , sasaṅkhārikeyeva mohamānathinauddhaccaahirikānottappehi, diṭṭhisampayutte pana asaṅkhārike mohauddhaccadiṭṭhiahirikānottappehi, sasaṅkhārike mohadiṭṭhithinauddhaccaahirikānottappehi saddhinti chadhā ekato uppajjati.
ਪਟਿਘੋ ਪਨ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇ ਮੋਹਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇ ਮੋਹਥਿਨਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਦ੍વਿਧਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਮੋਹੋ ਪਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛੁਦ੍ਧਚ੍ਚਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਦ੍વਿਧਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
Paṭigho pana asaṅkhārike mohauddhaccaahirikānottappehi, sasaṅkhārike mohathinauddhaccaahirikānottappehi saddhinti evaṃ dvidhā ekato uppajjati. Moho pana vicikicchāsampayutte vicikicchuddhaccaahirikānottappehi, uddhaccasampayutte uddhaccaahirikānottappehi saddhinti evaṃ dvidhā ekato uppajjati. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
ਅਟ੍ਠਸਾਲਿਨਿਯਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Aṭṭhasāliniyā dhammasaṅgahaaṭṭhakathāya
ਅਟ੍ਠਕਥਾਕਣ੍ਡવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Aṭṭhakathākaṇḍavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ਦੁਕਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ • Dukaatthuddhāro
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ਦੁਕਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Dukaatthuddhāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ਦੁਕਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Dukaatthuddhāravaṇṇanā
