| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
ਦੁਕਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰવਣ੍ਣਨਾ
Dukaatthuddhāravaṇṇanā
੧੪੭੩. ਮਾਨੋ …ਪੇ॰… ਏਕਧਾવਾਤਿ ਇਦਂ ਅવੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਮਾਨੋ ਕਾਮਰਾਗਾવਿਜ੍ਜਾਸਞ੍ਞੋਜਨੇਹਿ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦ੍વਿਧਾਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ। ਏਸ ਨਯੋ ਭવਰਾਗਾਦੀਸੁ। ਤਥਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਥਾਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਏਕਧਾવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
1473. Māno…pe… ekadhāvāti idaṃ avuttappakāradassanavasena vuttaṃ, aññathā māno kāmarāgāvijjāsaññojanehi ekato uppajjatīti dvidhāti vattabbo siyā. Esa nayo bhavarāgādīsu. Tathā vicikicchāti ettha tathāti etassa ekadhāvāti attho.
੧੫੧੧. ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇਸੂਤਿ ਇਦਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਸ੍ਸ ਤੀਹਿ ਨੀવਰਣੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਨ ਨਿਯਮਤੋ ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਤੇਹਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨਿਯਤਤ੍ਤਾ। ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨਾਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤੇ ਦ੍વੇ, ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚવਿਰਹੇ ਤੀਣਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਨ੍ਤਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਦ੍વੇ ਤੀਣੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਤ੍ਤਕਾਨਂ ਪਨ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨੀવਰਣਾ ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭવਤਿ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਨ੍ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਦ੍વੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਪવਤ੍ਤਿਯਂ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭવਤਿ ਏવਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਤੀਣੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਦ੍વੇ ਤੀਣੀਤਿ ਚ ਦ੍વੇ વਾ ਤੀਣਿ વਾਤਿ ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ વਾ ਪਞ੍ਚ વਾਤਿਪਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਸਹੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨੀવਰਣਾ ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤਸ੍ਸ વਾ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਮੇਤਨ੍ਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਚਾਯਮਤ੍ਥੋ ਸਾਧਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ ਕਿਲੇਸਗੋਚ੍ਛਕੇ ਚ ‘‘ਦ੍વੇ ਤਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਲਕ੍ਖਣਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਹਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ વੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਰੂਪੇਨ ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨਾਤਿ।
1511. Sasaṅkhārikesūti idaṃ kāmacchandanīvaraṇassa tīhi nīvaraṇehi saddhiṃ uppajjanaṭṭhānadassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ, na niyamato tattha tassa tehi uppattidassanatthaṃ thinamiddhassa aniyatattā. Heṭṭhimaparicchedenāti uddhaccassa sabbākusale uppajjanato uddhaccasahagate dve, aññesu thinamiddhakukkuccavirahe tīṇi heṭṭhimantato uppajjantīti katvā ‘‘dve tīṇī’’ti vuttanti attho. Yattakānaṃ pana ekato uppattiyaṃ nīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttā cāti ayamattho sambhavati, heṭṭhimantena tesaṃ dassanatthaṃ ‘‘dve’’ti vuttaṃ. Tato uddhampi pavattiyaṃ ayamattho sambhavati evāti dassanatthaṃ ‘‘tīṇī’’ti vuttaṃ. Dve tīṇīti ca dve vā tīṇi vāti aniyamaniddesoti cattāri vā pañca vātipi viññāyati. Yattha sahuppatti, tattha nīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttā ca hontīti etassa vā lakkhaṇassa dassanametanti. Yattha cattāri pañca ca uppajjanti, tattha cāyamattho sādhito hoti. Evañca katvā kilesagocchake ca ‘‘dve tayo’’ti vuttaṃ. Lakkhaṇadassanavasena hi kilesā ceva kilesasampayuttā ca vuttā, na sabbesaṃ sambhavantānaṃ sarūpena dassanavasenāti.
ਯਦਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਨੀવਰਣੇਸੁ ਅਞ੍ਞਨੀવਰਣਰਹਿਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ વਿਸਯવਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ। ਛਟ੍ਠਂ ਪਨ ਨੀવਰਣਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਇਤਰੇਹਿ ਸਹਗਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਨੀવਰਣਰਹਿਤਸ੍ਸ ਨ ਕੋਚਿ વਿਸਯવਿਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹਗਤੇਹਿ વਿਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨਾਭਾવਾ ਤਦੁਪਲਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਅਭਾવਾ ਚ ਨਤ੍ਥੇવ વਿਸਯવਿਸੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਂ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤੋ ਪਨ વੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸੇਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਨੁવਤ੍ਤਨਭਾવੇਨ ਤਦੁਪਲਕ੍ਖਿਤੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ વਿਸਯવਿਸੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ‘‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਸਯવਿਸੇਸੇਨ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਏવਞ੍ਚ ਪਕਾਸਨਂ વਿਸਯવਿਸੇਸੇਸੁ ਲੋਭਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕવਿਚਿਕਿਚ੍ਛੁਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣਾਨਿ વવਤ੍ਥਪੇਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਬ੍ਯਾਪਕਭਾવੇਨ ਛਟ੍ਠਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ਕਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Yadi uddhaccaṃ sabbākusale uppajjati, kasmā vuttaṃ ‘‘uddhaccanīvaraṇaṃ uddhaccasahagate cittuppāde uppajjatī’’ti? Suttante vuttesu pañcasu nīvaraṇesu aññanīvaraṇarahitassa uddhaccassa visayavisesadassanatthaṃ. Chaṭṭhaṃ pana nīvaraṇaṃ abhidhamme itarehi sahagatanti tassa aññanīvaraṇarahitassa na koci visayaviseso atthi, attanā sahagatehi vinā uppajjanaṭṭhānābhāvā tadupalakkhitassa cittuppādassa abhāvā ca nattheva visayaviseso, tasmā ‘‘taṃ sabbākusale uppajjatī’’ti vuttaṃ. Uddhaccasahagato pana vuttacittuppādo sesadhammānaṃ uddhaccānuvattanabhāvena tadupalakkhito uddhaccassa visayaviseso, tasmā sabbākusale uppajjamānaṃ uddhaccaṃ sāmaññena ‘‘uddhaccanīvaraṇa’’nti gahetvāpi taṃ attano visayavisesena pakāsetuṃ ‘‘uddhaccasahagate cittuppāde uppajjatī’’ti āha. Evañca pakāsanaṃ visayavisesesu lobhadomanassasahagatasasaṅkhārikavicikicchuddhaccasahagatesu pañca nīvaraṇāni vavatthapetvā tesaṃ byāpakabhāvena chaṭṭhaṃ pakāsetuṃ katanti veditabbaṃ.
ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤੇਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤੇਨ ਸਹਗਤੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਪਨਤ੍ਥੋ ਨ ਬਹੁਮਤੋ ਦ੍વਾਦਸਮਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ વਿਯ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾਨਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਅਨੁਪਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ, ਸਤਿ ਚ ਉਪਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਟ੍ਠਸੁ ਲੋਭਸਹਗਤੇਸੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾਨਂ ਨਿવਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਦ੍વਾਦਸਸੁ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤੇਸੂ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਨੁਪਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ વਿਯ ਇਦਮ੍ਪਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਪਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਂ વਿਯ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਕ੍ਖੇਪਕਣ੍ਡੇ ‘‘ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣੇਨ ਨੀવਰਣਞ੍ਚੇવ ਨੀવਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀવਰਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਮਗ੍ਗਿਤਬ੍ਬੋਤਿ।
Keci pana ‘‘uddhaccasahagateti sāmaññena sabbaṃ uddhaccaṃ ‘uddhacca’nti gahetvā tena sahagate cittuppāde’’ti vadanti, ayaṃ panattho na bahumato dvādasamacittuppādassa viya sabbākusalacittuppādānaṃ uddhaccena anupalakkhitattā, sati ca upalakkhitatte ‘‘aṭṭhasu lobhasahagatesū’’tiādīsu viya aññesaṃ cittuppādānaṃ nivattanatthaṃ ‘‘dvādasasu uddhaccasahagatesū’’ti vattabbattā. Uddhaccānupalakkhitattā pana sabbākusalānaṃ avijjānīvaraṇaṃ viya idampi ‘‘sabbākusalesu uppajjatī’’ti vattabbaṃ siyā, na pana vuttaṃ, tasmā vuttanayeneva attho veditabbo. Yasmā ca avijjānīvaraṇaṃ viya uddhaccanīvaraṇañca sabbākusalesu uppajjati, tasmā nikkhepakaṇḍe ‘‘kāmacchandanīvaraṇaṃ uddhaccanīvaraṇena nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañcā’’tiādi vuttaṃ. Tena ekasmiṃyeva cittuppāde uddhaccanīvaraṇaṃ uppajjatīti aggahetvā adhippāyo maggitabboti.
ਕਿਲੇਸਗੋਚ੍ਛਕੇ ਲੋਭਾਦੀਨਿ ਦਸ ਕਿਲੇਸવਤ੍ਥੂਨਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਇਧੇવ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਆਗਤਾਨਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਇਧੇવ વੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹ વੁਤ੍ਤੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਰਹਿਤਸ੍ਸ વਿਸਯવਿਸੇਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ વਿਸਯવਿਸੇਸੇਨ ਪਕਾਸਨਂ ਅਕਤ੍વਾ ‘‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਞ੍ਚ ਅਹਿਰਿਕਞ੍ਚ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਯਸ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਪਦਂ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਦੇਨ ਅਸਮਾਨਤ੍ਥਂ ਕੇવਲਂ ਮਲੇਨ ਉਪਤਾਪਿਤਤਂ વਿਬਾਧਿਤਤਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤਿ , ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਕਿਲੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਸਮਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਅਕਤ੍વਾ ‘‘ਤੇવ ਕਿਲੇਸਾ ਕਿਲੇਸਾ ਚੇવ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Kilesagocchake lobhādīni dasa kilesavatthūni iminā anukkamena idheva abhidhamme āgatāni. Tasmā idheva vuttassa uddhaccakilesassa attanā saha vuttehi kilesehi rahitassa visayaviseso natthīti visayavisesena pakāsanaṃ akatvā ‘‘uddhaccañca ahirikañca anottappañca sabbākusalesu uppajjatī’’ti vuttaṃ. Kilesā ceva saṃkiliṭṭhapadaniddese yasmā saṃkiliṭṭhapadaṃ kilesasampayuttapadena asamānatthaṃ kevalaṃ malena upatāpitataṃ vibādhitatañca dīpeti , tasmā kilesā ceva kilesasampayuttapadaniddesena samānaṃ niddesaṃ akatvā ‘‘teva kilesā kilesā ceva saṃkiliṭṭhā cā’’ti vuttaṃ.
੧੫੭੭. ਦ੍વੇ ਤਯੋ ਕਿਲੇਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦ੍વੇ ਤਯੋਤਿ ਹੇਤੁਗੋਚ੍ਛਕਾਦੀਸੁ વੁਤ੍ਤਾਧਿਕਾਰવਸੇਨ ਰੁਲ਼੍ਹਿਯਾ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਯਦਿ ਅਤ੍ਥਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਰੁਲ਼੍ਹਿਯਾ વੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਗਨ੍ਥਗੋਚ੍ਛਕੇ ਚ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਦ੍વੇ ਤਯੋ ਗਨ੍ਥਾ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ। ਯਞ੍ਚ વਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਦ੍વੇ ਤਯੋ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭવਤੋ ਏਕਤੋ-ਸਦ੍ਦੋ ਕਿਲੇਸਗੋਚ੍ਛਕੇ ਸਾਤ੍ਥਕੋ, ਨ ਹੇਤੁਗੋਚ੍ਛਕਾਦੀਸੁ ਤੇਨ વਿਨਾਪਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯવਿਜਾਨਨਤੋ’’ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਨ, ਹੇਤੁਗੋਚ੍ਛਕਾਦੀਸੁਪਿ ਨਾਨਾਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਹੇਤੂ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਦਿਗ੍ਗਹਣਨਿવਾਰਣਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਏਕਤੋ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਰੁਲ਼੍ਹੀਅਨ੍વਤ੍ਥਕਥਾਰੋਪਨਞ੍ਚ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਨੇવ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ। ਲੋਭੋ ਛਧਾਤਿਆਦਿਨਾ ਲੋਭਪਟਿਘਮੋਹਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨੇਨੇવ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਲੋਭਾਦੀਹਿ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
1577. Dve tayo kilesāti ettha ‘‘dve tayoti hetugocchakādīsu vuttādhikāravasena ruḷhiyā vutta’’nti keci vadanti. Yadi atthaṃ anapekkhitvā ruḷhiyā vucceyya, ganthagocchake ca ‘‘yattha dve tayo ganthā ekato uppajjantī’’ti vattabbaṃ siyā. Yañca vadanti ‘‘yattha dve tayo aññehi ekato uppajjantīti imassatthassa sambhavato ekato-saddo kilesagocchake sātthako, na hetugocchakādīsu tena vināpi adhippāyavijānanato’’ti, tampi na, hetugocchakādīsupi nānāuppattiyaṃ hetū ceva hetusampayuttādiggahaṇanivāraṇatthattā ekato-saddassa, tasmā ruḷhīanvatthakathāropanañca vajjetvā yathāvutteneva nayena attho veditabboti. Lobho chadhātiādinā lobhapaṭighamohānaṃ aññehi ekato uppattidassaneneva tesampi lobhādīhi ekato uppatti dassitāti veditabbā. Sesaṃ uttānatthamevāti.
ਅਟ੍ਠਕਥਾਕਣ੍ਡવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Aṭṭhakathākaṇḍavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਪੁਨ ਤੀਣਿ ਸਤਾਨਿ ਚ।
Cattāri ca sahassāni, puna tīṇi satāni ca;
ਅਟ੍ਠਸਾਲਿਨਿਯਾ ਏਤੇ, ਪਦਾ ਲੀਨਤ੍ਥਜੋਤਕਾ॥
Aṭṭhasāliniyā ete, padā līnatthajotakā.
ਧਮ੍ਮਮਿਤ੍ਤੋਤਿ ਨਾਮੇਨ, ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਅਭਿਯਾਚਿਤੋ।
Dhammamittoti nāmena, sakkaccaṃ abhiyācito;
ਆਨਨ੍ਦੋਇਤਿ ਨਾਮੇਨ, ਕਤਾ ਗਨ੍ਥਾ ਸੁਬੁਦ੍ਧਿਨਾਤਿ॥
Ānandoiti nāmena, katā ganthā subuddhināti.
ਇਤਿ ਅਟ੍ਠਸਾਲਿਨਿਯਾ ਲੀਨਤ੍ਥਪਦવਣ੍ਣਨਾ
Iti aṭṭhasāliniyā līnatthapadavaṇṇanā
ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ਦੁਕਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ • Dukaatthuddhāro
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ਦੁਕਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Dukaatthuddhāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ਦੁਕਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Dukaatthuddhāravaṇṇanā
