| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
து³கமாதிகாபத³வண்ணனா
Dukamātikāpadavaṇṇanā
1-6. மூலட்டே²னாதி ஸுப்பதிட்டி²தபா⁴வஸாத⁴னேன மூலபா⁴வேன, ந பச்சயமத்தட்டே²ன ஹேதுத⁴ம்மா ஹேதூ த⁴ம்மாதி ஸமாஸாஸமாஸனித்³தே³ஸபா⁴வோ த்³வின்னங் பாடா²னங் விஸேஸோ. ததே²வாதி ஸம்பயோக³தோவ. ஸஹேதுகானங் ஹேதுஸம்பயுத்தபா⁴வதோ ‘‘ஸம்பயோக³தோ’’தி வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங், ந ஸஹஸத்³த³ஸ்ஸ ஸம்பயோக³த்த²த்தா. ஸஹ-ஸத்³தோ³ பன ஏகபுஞ்ஜே உப்பாத³தோ யாவ ப⁴ங்கா³ ஸஹேதுகானங் ஹேதூஹி ஸமானதே³ஸக³ஹணானங் ஹேதுஆதி³ஸப்³பா⁴வங் தீ³பேதி, ஸம்பயுத்த-ஸத்³தோ³ ஏகுப்பாதா³தி³வஸேன ஸஹ ஹேதூஹி ஏகீபா⁴வுபக³மனங், ததோ ஏவ ச த்³வின்னங் து³கானங் நானத்தங் வேதி³தப்³ப³ங். த⁴ம்மனானத்தாபா⁴வேபி ஹி பத³த்த²னானத்தேன து³கந்தரங் வுச்சதி. ந ஹி ஹேதுது³கஸங்க³ஹிதேஹி த⁴ம்மேஹி அஞ்ஞே ஸஹேதுகது³காதீ³ஹி வுச்சந்தி, தே ஏவ பன ஸஹேதுகாஹேதுகாதி³பா⁴வதோ ஸஹேதுகது³காதீ³ஹி வுத்தா. ஏவங் ஸஹேதுகது³கஸங்க³ஹிதா ஏவ ஹேதுஸம்பயுத்தவிப்பயுத்தபா⁴வதோ ஹேதுஸம்பயுத்தது³கேன வுத்தா. ந ஹி த⁴ம்மானங் அவுத்ததாபெக்க²ங் து³கந்தரவசனந்தி நத்தி² புனருத்திதோ³ஸோ. தே³ஸேதப்³ப³ப்பகாரஜானநஞ்ஹி தே³ஸனாவிலாஸோ ததா² தே³ஸனாஞாணஞ்சாதி. தேன த⁴ம்மானங் தப்பகாரதா வுத்தா ஹோதி. ஸகலேகதே³ஸவஸேன பட²மது³கங் து³தியததியேஹி ஸத்³தி⁴ங் யோஜெத்வா சதுத்தா²த³யோ தயோ து³கா வுத்தா. ஸகலஞ்ஹி பட²மது³கங் து³தியது³கேகதே³ஸேன ஸஹேதுகபதே³ன ததியது³கேகதே³ஸேன ஹேதுஸம்பயுத்தபதே³ன ச யோஜெத்வா யதா²க்கமங் சதுத்த²பஞ்சமது³கா வுத்தா, ததா² பட²மது³கேகதே³ஸங் நஹேதுபத³ங் ஸகலேன து³தியது³கேன யோஜெத்வா ச²ட்ட²து³கோ வுத்தோ. இத³ம்பி ஸம்ப⁴வதீதி ஏதேன அவுத்தம்பி ஸம்ப⁴வவஸேன தீ³பிதந்தி த³ஸ்ஸேதி. ஸம்ப⁴வோ ஹி க³ஹணஸ்ஸ காரணந்தி. யதா² ஹேதுஸஹேதுகாதி இத³ங் ஸம்ப⁴வதீதி கத்வா க³ஹிதங், ஏவங் ஹேதுஅஹேதுகாதி இத³ம்பி ஸம்ப⁴வதீதி கத்வா க³ஹேதப்³ப³மேவாதி ஏவங் அஞ்ஞத்தா²பி யோஜேதப்³ப³ங்.
1-6. Mūlaṭṭhenāti suppatiṭṭhitabhāvasādhanena mūlabhāvena, na paccayamattaṭṭhena hetudhammā hetū dhammāti samāsāsamāsaniddesabhāvo dvinnaṃ pāṭhānaṃ viseso. Tathevāti sampayogatova. Sahetukānaṃ hetusampayuttabhāvato ‘‘sampayogato’’ti vuttanti veditabbaṃ, na sahasaddassa sampayogatthattā. Saha-saddo pana ekapuñje uppādato yāva bhaṅgā sahetukānaṃ hetūhi samānadesagahaṇānaṃ hetuādisabbhāvaṃ dīpeti, sampayutta-saddo ekuppādādivasena saha hetūhi ekībhāvupagamanaṃ, tato eva ca dvinnaṃ dukānaṃ nānattaṃ veditabbaṃ. Dhammanānattābhāvepi hi padatthanānattena dukantaraṃ vuccati. Na hi hetudukasaṅgahitehi dhammehi aññe sahetukadukādīhi vuccanti, te eva pana sahetukāhetukādibhāvato sahetukadukādīhi vuttā. Evaṃ sahetukadukasaṅgahitā eva hetusampayuttavippayuttabhāvato hetusampayuttadukena vuttā. Na hi dhammānaṃ avuttatāpekkhaṃ dukantaravacananti natthi punaruttidoso. Desetabbappakārajānanañhi desanāvilāso tathā desanāñāṇañcāti. Tena dhammānaṃ tappakāratā vuttā hoti. Sakalekadesavasena paṭhamadukaṃ dutiyatatiyehi saddhiṃ yojetvā catutthādayo tayo dukā vuttā. Sakalañhi paṭhamadukaṃ dutiyadukekadesena sahetukapadena tatiyadukekadesena hetusampayuttapadena ca yojetvā yathākkamaṃ catutthapañcamadukā vuttā, tathā paṭhamadukekadesaṃ nahetupadaṃ sakalena dutiyadukena yojetvā chaṭṭhaduko vutto. Idampi sambhavatīti etena avuttampi sambhavavasena dīpitanti dasseti. Sambhavo hi gahaṇassa kāraṇanti. Yathā hetusahetukāti idaṃ sambhavatīti katvā gahitaṃ, evaṃ hetuahetukāti idampi sambhavatīti katvā gahetabbamevāti evaṃ aññatthāpi yojetabbaṃ.
ஏவங் பட²மது³கங் து³தியததியது³கேஸு து³தியபதே³ஹி யோஜெத்வா ‘‘ஹேதூ சேவ த⁴ம்மா அஹேதுகா ச, அஹேதுகா சேவ த⁴ம்மா ந ச ஹேதூ, ஹேதூ சேவ த⁴ம்மா ஹேதுவிப்பயுத்தா ச, ஹேதுவிப்பயுத்தா சேவ த⁴ம்மா ந ச ஹேதூ’’தி யே த்³வே து³கா காதப்³பா³, தேஸங் ஸம்ப⁴வவஸேனேவ ஸங்க³ஹங் த³ஸ்ஸெத்வா கோ² பன-பதே³ன அபரேஸம்பி து³கானங் ஸங்க³ஹங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தத்ர யதே³த’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்ராதி பாளியங். அயங் அதிரேகத்தோ²தி இதா³னி யங் வக்க²தி, தமத்த²மாஹ. தத்த² பன அஞ்ஞேபி அஞ்ஞதா²பீதி ஏதேஸங் விஸுங் பவத்தியா த்³வே து³கா த³ஸ்ஸிதா, ஸஹ பவத்தியா பன அயம்பி து³கோ வேதி³தப்³போ³ ‘‘ஹேதூ சேவ த⁴ம்மா ஹேதுஸம்பயுத்தாபி ஹேதுவிப்பயுத்தாபீ’’தி, ஏதேஸு பன பஞ்சஸு து³கேஸு து³தியது³கேன ததியது³கோ விய, சதுத்த²து³கேன பஞ்சமது³கோ விய ச ச²ட்ட²து³கேன நின்னானத்த²த்தா ‘‘ந ஹேது கோ² பன த⁴ம்மா ஹேதுஸம்பயுத்தாபி ஹேதுவிப்பயுத்தாபீ’’தி அயங் து³கோ ந வுத்தோ. த³ஸ்ஸிதனின்னானத்த²னயோ ஹி ஸோ புரிமது³கேஹீதி. இதரேஸு சதூஸு ஹேதூ சேவ அஹேதுகது³கேன ஸமானத்த²த்தா ஹேதூ சேவ ஹேதுவிப்பயுத்தது³கோ, ஹேதுஸஹேதுகது³கேன ஸமானத்த²த்தா ஹேதுஹேதுஸம்பயுத்தது³கோ ச நஹேதுஹேதுஸம்பயுத்தது³கோ விய ந வத்தப்³போ³. தேஸு பன த்³வீஸு பச்சி²மது³கே ‘‘ஹேதூ கோ² பன த⁴ம்மா ஸஹேதுகா’’தி பத³ங் சதுத்த²து³கே பட²மபதே³ன நின்னானாகரணத்தா ந வத்தப்³ப³ங், ‘‘ஹேதூ கோ² பன த⁴ம்மா அஹேதுகா’’தி பத³ங் ‘‘ஹேதூ சேவ த⁴ம்மா அஹேதுகா’’தி ஏதேன நின்னானத்தா ந வத்தப்³ப³ங். அவஸிட்டே² பன ஏகஸ்மிங் து³கே ‘‘அஹேதுகா சேவ த⁴ம்மா ந ச ஹேதூ’’தி பத³ங் ச²ட்ட²து³கே து³தியபதே³ன ஏகத்த²த்தா ந வத்தப்³ப³ங். இதா³னி ‘‘ஹேதூ சேவ த⁴ம்மா அஹேதுகா சா’’தி இத³மேவேகங் பத³ங் அவஸிட்ட²ங், ந ச ஏகேன பதே³ன து³கோ ஹோதீதி தஞ்ச ந வுத்தந்தி. சதுத்த²து³கே து³தியபதே³ன பன ஸமானத்த²ஸ்ஸ ச²ட்ட²து³கே பட²மபத³ஸ்ஸ வசனங் து³கபூரணத்த²ங், ஏதேன வா க³தித³ஸ்ஸனேன ஸப்³ப³ஸ்ஸ ஸம்ப⁴வந்தஸ்ஸ ஸங்க³ஹோ கதோதி த³ட்ட²ப்³போ³. ததா² ஹி ஸப்³போ³ ஸம்ப⁴வது³கோ பட²மது³கே து³தியததியது³கபக்கே²பேன த³ஸ்ஸிதோ, தேஸு ச பட²மது³கபக்கே²பேனாதி.
Evaṃ paṭhamadukaṃ dutiyatatiyadukesu dutiyapadehi yojetvā ‘‘hetū ceva dhammā ahetukā ca, ahetukā ceva dhammā na ca hetū, hetū ceva dhammā hetuvippayuttā ca, hetuvippayuttā ceva dhammā na ca hetū’’ti ye dve dukā kātabbā, tesaṃ sambhavavaseneva saṅgahaṃ dassetvā kho pana-padena aparesampi dukānaṃ saṅgahaṃ dassetuṃ ‘‘tatra yadeta’’ntiādimāha. Tatrāti pāḷiyaṃ. Ayaṃ atirekatthoti idāni yaṃ vakkhati, tamatthamāha. Tattha pana aññepi aññathāpīti etesaṃ visuṃ pavattiyā dve dukā dassitā, saha pavattiyā pana ayampi duko veditabbo ‘‘hetū ceva dhammā hetusampayuttāpi hetuvippayuttāpī’’ti, etesu pana pañcasu dukesu dutiyadukena tatiyaduko viya, catutthadukena pañcamaduko viya ca chaṭṭhadukena ninnānatthattā ‘‘na hetu kho pana dhammā hetusampayuttāpi hetuvippayuttāpī’’ti ayaṃ duko na vutto. Dassitaninnānatthanayo hi so purimadukehīti. Itaresu catūsu hetū ceva ahetukadukena samānatthattā hetū ceva hetuvippayuttaduko, hetusahetukadukena samānatthattā hetuhetusampayuttaduko ca nahetuhetusampayuttaduko viya na vattabbo. Tesu pana dvīsu pacchimaduke ‘‘hetū kho pana dhammā sahetukā’’ti padaṃ catutthaduke paṭhamapadena ninnānākaraṇattā na vattabbaṃ, ‘‘hetū kho pana dhammā ahetukā’’ti padaṃ ‘‘hetū ceva dhammā ahetukā’’ti etena ninnānattā na vattabbaṃ. Avasiṭṭhe pana ekasmiṃ duke ‘‘ahetukā ceva dhammā na ca hetū’’ti padaṃ chaṭṭhaduke dutiyapadena ekatthattā na vattabbaṃ. Idāni ‘‘hetū ceva dhammā ahetukā cā’’ti idamevekaṃ padaṃ avasiṭṭhaṃ, na ca ekena padena duko hotīti tañca na vuttanti. Catutthaduke dutiyapadena pana samānatthassa chaṭṭhaduke paṭhamapadassa vacanaṃ dukapūraṇatthaṃ, etena vā gatidassanena sabbassa sambhavantassa saṅgaho katoti daṭṭhabbo. Tathā hi sabbo sambhavaduko paṭhamaduke dutiyatatiyadukapakkhepena dassito, tesu ca paṭhamadukapakkhepenāti.
7-13. ஸமானகாலேன அஸமானகாலேன காலவிமுத்தேன ச பச்சயேன நிப்ப²ன்னானங் பச்சயாயத்தானங் பச்சயபா⁴வமத்தேன தேஸங் பச்சயானங் அத்தி²தங் தீ³பேதுங் ஸப்பச்சயவசனங், ந ஸஹேதுகவசனங் விய ஸமானகாலானமேவ, நாபி ஸனித³ஸ்ஸனங் விய தங்ஸபா⁴வஸ்ஸ அனத்த²ந்தரபூ⁴தஸ்ஸ. ஸங்க²த-ஸத்³தோ³ பன ஸமேதேஹி நிப்பா²தி³தபா⁴வங் தீ³பேதீதி அயமேதேஸங் விஸேஸோ து³கந்தரவசனே காரணங். எத்த² ச அப்பச்சயா அஸங்க²தாதி ப³ஹுவசனநித்³தே³ஸோ அவினிச்சி²தத்த²பரிச்சே²த³த³ஸ்ஸனவஸேன மாதிகாட²பனதோ கதோதி வேதி³தப்³போ³. உத்³தே³ஸேன ஹி குஸலாதி³ஸபா⁴வானங் த⁴ம்மானங் அத்தி²தாமத்தங் வுச்சதி, ந பரிச்சே²தோ³தி அபரிச்சே²தே³ன ப³ஹுவசனேன உத்³தே³ஸோ வுத்தோதி. ரூபந்தி ரூபாயதனங் பத²வியாதி³ வா. புரிமஸ்மிங் அத்த²விகப்பே ரூபாயதனஸ்ஸ அஸங்க³ஹிததா ஆபஜ்ஜதீதி ருப்பனலக்க²ணங் வா ரூபந்தி அயங் அத்த²னயோ வுத்தோ. தத்த² ரூபந்தி ருப்பனஸபா⁴வோ. ந லுஜ்ஜதி ந பலுஜ்ஜதீதி யோ க³ஹிதோ ததா² ந ஹோதி, ஸோ லோகோதி தங்க³ஹணரஹிதானங் லோகுத்தரானங் நத்தி² லோகதா. து³க்க²ஸச்சங் வா லோகோ, தத்த² தேனேவ லோகஸபா⁴வேன விதி³தாதி லோகியா.
7-13. Samānakālena asamānakālena kālavimuttena ca paccayena nipphannānaṃ paccayāyattānaṃ paccayabhāvamattena tesaṃ paccayānaṃ atthitaṃ dīpetuṃ sappaccayavacanaṃ, na sahetukavacanaṃ viya samānakālānameva, nāpi sanidassanaṃ viya taṃsabhāvassa anatthantarabhūtassa. Saṅkhata-saddo pana sametehi nipphāditabhāvaṃ dīpetīti ayametesaṃ viseso dukantaravacane kāraṇaṃ. Ettha ca appaccayā asaṅkhatāti bahuvacananiddeso avinicchitatthaparicchedadassanavasena mātikāṭhapanato katoti veditabbo. Uddesena hi kusalādisabhāvānaṃ dhammānaṃ atthitāmattaṃ vuccati, na paricchedoti aparicchedena bahuvacanena uddeso vuttoti. Rūpanti rūpāyatanaṃ pathaviyādi vā. Purimasmiṃ atthavikappe rūpāyatanassa asaṅgahitatā āpajjatīti ruppanalakkhaṇaṃ vā rūpanti ayaṃ atthanayo vutto. Tattha rūpanti ruppanasabhāvo. Na lujjati na palujjatīti yo gahito tathā na hoti, so lokoti taṃgahaṇarahitānaṃ lokuttarānaṃ natthi lokatā. Dukkhasaccaṃ vā loko, tattha teneva lokasabhāvena viditāti lokiyā.
ஏவங் ஸந்தே சக்கு²விஞ்ஞாணேன விஜானிதப்³ப³ஸ்ஸ ரூபாயதனஸ்ஸ தேனேவ நவிஜானிதப்³ப³ஸ்ஸ ஸத்³தா³யதனாதி³கஸ்ஸ ச நானத்தா த்³வின்னம்பி பதா³னங் அத்த²னானத்ததோ து³கோ ஹோதி. ஏவங் பன து³கே வுச்சமானே து³கப³ஹுதா ஆபஜ்ஜதி, யத்தகானி விஞ்ஞாணானி, தத்தகா து³கா வுத்தா ஸமத்தா ட²பெத்வா ஸப்³ப³த⁴ம்மாரம்மணானி விஞ்ஞாணானி. தேஸு ச து³கஸ்ஸ பச்சே²தோ³ ஆபஜ்ஜதி, ததா² ச ஸதி ‘‘கேனசீ’’தி பத³ங் ஸப்³ப³விஞ்ஞாணஸங்கா³ஹகங் ந ஸியா, நித்³தே³ஸேன ச விருத்³த⁴ங் இத³ங் வசனங். யோ ச தத்த² ‘‘யே தே த⁴ம்மா சக்கு²விஞ்ஞெய்யா, ந தே த⁴ம்மா ஸோதவிஞ்ஞெய்யாதி அயங் து³கோ ந ஹோதீ’’தி படிஸேதோ⁴ கதோ, ஸோ ச கத²ங் யுஜ்ஜெய்ய. ந ஹி ஸமத்தா² அட்ட²கதா² பாளிங் படிஸேதே⁴துந்தி, ந ச கேனசி-ஸத்³த³ஸ்ஸ தேனேவாதி அயங் பத³த்தோ² ஸம்ப⁴வதி, ‘‘கேனசீ’’தி ஏதஸ்ஸ ஆதி³பத³ஸ்ஸ அனியமிதங் யங் கிஞ்சி ஏகங் பத³த்தோ², தங் வத்வா வுச்சமானஸ்ஸ ‘‘கேனசீ’’தி து³தியபத³ஸ்ஸ யங் கிஞ்சி அபரங் அனியமிதங் பத³த்தோ²தி லோகஸித்³த⁴மேதங், ததே²வ ச நித்³தே³ஸோ பவத்தோ, ந செத்த² விஞ்ஞாதப்³ப³த⁴ம்மபே⁴தே³ன து³கபே⁴தோ³ ஸமத்தோ ஆபஜ்ஜதி யத்தகா விஞ்ஞாதப்³பா³, தத்தகா து³காதி, தஸ்மா நத்தி² து³கப³ஹுதா. ந ஹி ஏகங்யேவ விஞ்ஞாதப்³ப³ங் கேனசி விஞ்ஞெய்யங் கேனசி ந விஞ்ஞெய்யஞ்ச, கிந்து அபரம்பி அபரம்பீதி ஸப்³ப³விஞ்ஞாதப்³ப³ஸங்க³ஹே து³கோ ஸமத்தோ ஹோதி, ஏவஞ்ச ஸதி ‘‘கேனசீ’’தி பத³ங் அனியமேன ஸப்³ப³விஞ்ஞாணஸங்கா³ஹகந்தி ஸித்³த⁴ங் ஹோதி, விஞ்ஞாணனானத்தேன ச விஞ்ஞாதப்³ப³ங் பி⁴ந்தி³த்வா அயங் து³கோ வுத்தோ, ந விஞ்ஞாதப்³பா³னங் அத்த²ந்தரதாயாதி. ஏதஸ்ஸ பன து³கஸ்ஸ நிக்கே²பராஸினித்³தே³ஸோ து³கஸங்க³ஹிதத⁴ம்மேகதே³ஸேஸு து³கபத³த்³வயப்பவத்தித³ஸ்ஸனவஸேன பவத்தோ. அத்து²த்³தா⁴ரனித்³தே³ஸோ நிரவஸேஸது³கஸங்க³ஹிதத⁴ம்மத³ஸ்ஸனவஸேனாதி வேதி³தப்³போ³.
Evaṃ sante cakkhuviññāṇena vijānitabbassa rūpāyatanassa teneva navijānitabbassa saddāyatanādikassa ca nānattā dvinnampi padānaṃ atthanānattato duko hoti. Evaṃ pana duke vuccamāne dukabahutā āpajjati, yattakāni viññāṇāni, tattakā dukā vuttā samattā ṭhapetvā sabbadhammārammaṇāni viññāṇāni. Tesu ca dukassa pacchedo āpajjati, tathā ca sati ‘‘kenacī’’ti padaṃ sabbaviññāṇasaṅgāhakaṃ na siyā, niddesena ca viruddhaṃ idaṃ vacanaṃ. Yo ca tattha ‘‘ye te dhammā cakkhuviññeyyā, na te dhammā sotaviññeyyāti ayaṃ duko na hotī’’ti paṭisedho kato, so ca kathaṃ yujjeyya. Na hi samatthā aṭṭhakathā pāḷiṃ paṭisedhetunti, na ca kenaci-saddassa tenevāti ayaṃ padattho sambhavati, ‘‘kenacī’’ti etassa ādipadassa aniyamitaṃ yaṃ kiñci ekaṃ padattho, taṃ vatvā vuccamānassa ‘‘kenacī’’ti dutiyapadassa yaṃ kiñci aparaṃ aniyamitaṃ padatthoti lokasiddhametaṃ, tatheva ca niddeso pavatto, na cettha viññātabbadhammabhedena dukabhedo samatto āpajjati yattakā viññātabbā, tattakā dukāti, tasmā natthi dukabahutā. Na hi ekaṃyeva viññātabbaṃ kenaci viññeyyaṃ kenaci na viññeyyañca, kintu aparampi aparampīti sabbaviññātabbasaṅgahe duko samatto hoti, evañca sati ‘‘kenacī’’ti padaṃ aniyamena sabbaviññāṇasaṅgāhakanti siddhaṃ hoti, viññāṇanānattena ca viññātabbaṃ bhinditvā ayaṃ duko vutto, na viññātabbānaṃ atthantaratāyāti. Etassa pana dukassa nikkheparāsiniddeso dukasaṅgahitadhammekadesesu dukapadadvayappavattidassanavasena pavatto. Atthuddhāraniddeso niravasesadukasaṅgahitadhammadassanavasenāti veditabbo.
14-19. சக்கு²தோபி…பே॰… மனதோபீதி சக்கு²விஞ்ஞாணாதி³வீதீ²ஸு தத³னுக³தமனோவிஞ்ஞாணவீதீ²ஸு ச கிஞ்சாபி குஸலாதீ³னம்பி பவத்தி அத்தி², காமாஸவாத³யோ ஏவ பன வணதோ யூஸங் விய பக்³க⁴ரணகஅஸுசிபா⁴வேன ஸந்த³ந்தி, தஸ்மா தே ஏவ ‘‘ஆஸவா’’தி வுச்சந்தி. தத்த² ஹி பக்³க⁴ரணகஅஸுசிம்ஹி நிருள்ஹோ ஆஸவஸத்³தோ³தி. த⁴ம்மதோ யாவ கொ³த்ரபு⁴ந்தி ததோ பரங் மக்³க³ப²லேஸு அப்பவத்திதோ வுத்தங். ஏதே ஹி ஆரம்மணகரணவஸேன த⁴ம்மே க³ச்ச²ந்தா ததோ பரங் ந க³ச்ச²ந்தீதி. நனு ததோ பரங் ப⁴வங்கா³தீ³னிபி க³ச்ச²ந்தீதி சே? ந, தேஸம்பி புப்³பே³ ஆலம்பி³தேஸு லோகியத⁴ம்மேஸு ஸாஸவபா⁴வேன அந்தோக³த⁴த்தா ததோ பரதாபா⁴வதோ. எத்த² ச கொ³த்ரபு⁴வசனேன கொ³த்ரபு⁴வோதா³னப²லஸமாபத்திபுரேசாரிகபரிகம்மானி வுத்தானீதி வேதி³தப்³பா³னி, பட²மமக்³க³புரேசாரிகமேவ வா கொ³த்ரபு⁴ அவதி⁴னித³ஸ்ஸனபா⁴வேன க³ஹிதங், ததோ பரங் மக்³க³ப²லஸமானதாய பன அஞ்ஞேஸு மக்³கே³ஸு மக்³க³வீதி²யங் ப²லஸமாபத்திவீதி²யங் நிரோதா⁴னந்தரஞ்ச பவத்தமானேஸு ப²லேஸு நிப்³பா³னே ச பவத்தி நிவாரிதா ஆஸவானந்தி வேதி³தப்³பா³. ஸவந்தீதி க³ச்ச²ந்தி. து³விதோ⁴ ஹி அவதி⁴ அபி⁴விதி⁴விஸயோ அனபி⁴விதி⁴விஸயோ ச. அபி⁴விதி⁴விஸயங் கிரியா ப்³யாபெத்வா பவத்ததி ‘‘ஆப⁴வக்³கா³ ப⁴க³வதோ யஸோ க³தோ’’தி, இதரங் ப³ஹி கத்வா ‘‘ஆபாடலிபுத்தா வுட்டோ² தே³வோ’’தி. அயஞ்ச ஆ-காரோ அபி⁴விதி⁴அத்தோ² இத⁴ க³ஹிதோதி ‘‘அந்தோகரணத்தோ²’’தி வுத்தங்.
14-19. Cakkhutopi…pe… manatopīti cakkhuviññāṇādivīthīsu tadanugatamanoviññāṇavīthīsu ca kiñcāpi kusalādīnampi pavatti atthi, kāmāsavādayo eva pana vaṇato yūsaṃ viya paggharaṇakaasucibhāvena sandanti, tasmā te eva ‘‘āsavā’’ti vuccanti. Tattha hi paggharaṇakaasucimhi niruḷho āsavasaddoti. Dhammato yāva gotrabhunti tato paraṃ maggaphalesu appavattito vuttaṃ. Ete hi ārammaṇakaraṇavasena dhamme gacchantā tato paraṃ na gacchantīti. Nanu tato paraṃ bhavaṅgādīnipi gacchantīti ce? Na, tesampi pubbe ālambitesu lokiyadhammesu sāsavabhāvena antogadhattā tato paratābhāvato. Ettha ca gotrabhuvacanena gotrabhuvodānaphalasamāpattipurecārikaparikammāni vuttānīti veditabbāni, paṭhamamaggapurecārikameva vā gotrabhu avadhinidassanabhāvena gahitaṃ, tato paraṃ maggaphalasamānatāya pana aññesu maggesu maggavīthiyaṃ phalasamāpattivīthiyaṃ nirodhānantarañca pavattamānesu phalesu nibbāne ca pavatti nivāritā āsavānanti veditabbā. Savantīti gacchanti. Duvidho hi avadhi abhividhivisayo anabhividhivisayo ca. Abhividhivisayaṃ kiriyā byāpetvā pavattati ‘‘ābhavaggā bhagavato yaso gato’’ti, itaraṃ bahi katvā ‘‘āpāṭaliputtā vuṭṭho devo’’ti. Ayañca ā-kāro abhividhiattho idha gahitoti ‘‘antokaraṇattho’’ti vuttaṃ.
சிரபாரிவாஸியட்டோ² சிரபரிவுத்த²தா புராணபா⁴வோ. ஆதி³-ஸத்³தே³ன ‘‘புரிமா, பி⁴க்க²வே, கோடி ந பஞ்ஞாயதி ப⁴வதண்ஹாயா’’தி (அ॰ நி॰ 10.62) இத³ங் ஸுத்தங் ஸங்க³ஹிதங். அவிஜ்ஜாஸவப⁴வாஸவானஞ்ச சிரபரிவுத்த²தாய த³ஸ்ஸிதாய தப்³பா⁴வபா⁴வீனங் காமாஸவதி³ட்டா²ஸவானஞ்ச சிரபரிவுத்த²தா த³ஸ்ஸிதா ஹோதி. அஞ்ஞேஸுபி யதா²வுத்தே த⁴ம்மே ஓகாஸஞ்ச ஆரம்மணங் கத்வா பவத்தமானேஸு மானாதீ³ஸு விஜ்ஜமானேஸு அத்தத்தனியாதி³க்³கா³ஹவஸேன அபி⁴ப்³யாபனங் மத³கரணவஸேன ஆஸவஸதி³ஸதா ச ஏதேஸங்யேவ, நாஞ்ஞேஸந்தி ஏதெஸ்வேவ ஆஸவஸத்³தோ³ நிருள்ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. ஆயதங் வா ஸவந்தி ப²லந்தீதி ஆஸவா . ந ஹி கிஞ்சி ஸங்ஸாரது³க்க²ங் ஆஸவேஹி வினா உப்பஜ்ஜமானங் அத்தீ²தி. ஆரம்மணபா⁴வேன யே த⁴ம்மா வணோ விய ஆஸவே பக்³க⁴ரந்தி, தே அஸம்பயோகே³ அதப்³பா⁴வேபி ஸஹ ஆஸவேஹீதி ஸாஸவா, ஆஸவவந்தோதி அத்தோ².
Cirapārivāsiyaṭṭho ciraparivutthatā purāṇabhāvo. Ādi-saddena ‘‘purimā, bhikkhave, koṭi na paññāyati bhavataṇhāyā’’ti (a. ni. 10.62) idaṃ suttaṃ saṅgahitaṃ. Avijjāsavabhavāsavānañca ciraparivutthatāya dassitāya tabbhāvabhāvīnaṃ kāmāsavadiṭṭhāsavānañca ciraparivutthatā dassitā hoti. Aññesupi yathāvutte dhamme okāsañca ārammaṇaṃ katvā pavattamānesu mānādīsu vijjamānesu attattaniyādiggāhavasena abhibyāpanaṃ madakaraṇavasena āsavasadisatā ca etesaṃyeva, nāññesanti etesveva āsavasaddo niruḷho daṭṭhabbo. Āyataṃ vā savanti phalantīti āsavā. Na hi kiñci saṃsāradukkhaṃ āsavehi vinā uppajjamānaṃ atthīti. Ārammaṇabhāvena ye dhammā vaṇo viya āsave paggharanti, te asampayoge atabbhāvepi saha āsavehīti sāsavā, āsavavantoti attho.
ஓஸானது³கே ‘‘நோ ஆஸவா கோ² பனா’’தி அவத்வா ‘‘ஆஸவவிப்பயுத்தா கோ² பனா’’தி வசனங் ஸாஸவானங் ஸஹேதுகானங் விய ஸம்பயுத்தேஹி தங்ஸஹிததா ந ஹோதீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங். ஏவங் ஸேஸகொ³ச்ச²கேஸுபி யதா²ஸம்ப⁴வங் விப்பயுத்தக்³க³ஹணே பயோஜனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். அபிச ‘‘நோ ஆஸவா கோ² பன த⁴ம்மா ஸாஸவா’’தி இத³ங் பத³ங் சதுத்த²து³கே து³தியபதே³ன நின்னானங், ந ச ஏகேன து³கோ ஹோதி, தஸ்மா ஆஸவவிப்பயுத்தபத³மேவ க³ஹெத்வா ஓஸானது³கயோஜனா ஞாயாக³தாதி கதா. ஹேதுகொ³ச்ச²கே பன ஹேதுவிப்பயுத்தானங் ஸஹேதுகதா நத்தீ²தி தே க³ஹெத்வா து³கயோஜனாய அஸக்குணெய்யத்தா நஹேதுபத³ங் க³ஹெத்வா ஓஸானது³கயோஜனா கதா. யே வா பன பட²மே து³கே து³தியஸ்ஸ பக்கே²பே ஏகோ, ததியஸ்ஸ த்³வே, பட²மஸ்ஸ து³தியே ஏகோ, ததியே த்³வே, து³தியஸ்ஸ ததியே ஏகோ, து³தியே ச ததியஸ்ஸ ஏகோதி அட்ட² து³கா லப்³ப⁴ந்தி, தேஸு தீஹி இதரே ச நயதோ த³ஸ்ஸிதாதி வேதி³தப்³பா³. ஏஸ நயோ ஸேஸகொ³ச்ச²கேஸுபி.
Osānaduke ‘‘no āsavā kho panā’’ti avatvā ‘‘āsavavippayuttā kho panā’’ti vacanaṃ sāsavānaṃ sahetukānaṃ viya sampayuttehi taṃsahitatā na hotīti dassanatthaṃ. Evaṃ sesagocchakesupi yathāsambhavaṃ vippayuttaggahaṇe payojanaṃ daṭṭhabbaṃ. Apica ‘‘no āsavā kho pana dhammā sāsavā’’ti idaṃ padaṃ catutthaduke dutiyapadena ninnānaṃ, na ca ekena duko hoti, tasmā āsavavippayuttapadameva gahetvā osānadukayojanā ñāyāgatāti katā. Hetugocchake pana hetuvippayuttānaṃ sahetukatā natthīti te gahetvā dukayojanāya asakkuṇeyyattā nahetupadaṃ gahetvā osānadukayojanā katā. Ye vā pana paṭhame duke dutiyassa pakkhepe eko, tatiyassa dve, paṭhamassa dutiye eko, tatiye dve, dutiyassa tatiye eko, dutiye ca tatiyassa ekoti aṭṭha dukā labbhanti, tesu tīhi itare ca nayato dassitāti veditabbā. Esa nayo sesagocchakesupi.
20-25. கிலேஸகம்மவிபாகவட்டானங் பச்சயபா⁴வேன தத்த² ஸங்யோஜெந்தி, ஸதிபி அஞ்ஞேஸங் தப்பச்சயபா⁴வே ந வினா ஸங்யோஜனானி தேஸங் தப்பச்சயபா⁴வோ அத்தி², ஓரம்பா⁴கி³யுத்³த⁴ம்பா⁴கி³யஸங்க³ஹிதேஹி ச தங்தங்ப⁴வனிப்³ப³த்தககம்மனியமோ ப⁴வனியமோ ச ஹோதி, ந ச உபச்சி²ன்னஸங்யோஜனஸ்ஸ கதானிபி கம்மானி ப⁴வங் நிப்³ப³த்தெந்தீதி. ஸங்யோஜேதப்³பா³தி வா ஸங்யோஜனியா, ஸங்யோஜனே நியுத்தாதி வா. தூ³ரக³தஸ்ஸபி ஆகட்³ட⁴னதோ நிஸ்ஸரிதுங் அப்பதா³னவஸேன ப³ந்த⁴னங் ஸங்யோஜனங், க³ந்த²கரணங் ஸங்க²லிகசக்கலகானங் விய படிப³த்³த⁴தாகரணங் வா க³ந்த²னங் க³ந்தோ², ஸங்ஸிலிஸகரணங் யோஜனங் யோகோ³தி அயமேதேஸங் விஸேஸோதி வேதி³தப்³போ³. த⁴ம்மானங் ஸபா⁴வகிச்சவிஸேஸஞ்ஞுனா பன ப⁴க³வதா ஸம்பயுத்தேஸு ஆரம்மணேஸு தப்பச்சயேஸு ச தேஹி தேஹி நிப்பா²தி³யமானங் தங் தங் கிச்சவிஸேஸங் பஸ்ஸந்தேன தே தே த⁴ம்மா ததா² ததா² ஆஸவஸங்யோஜனக³ந்தா²தி³வஸேன வுத்தாதி ‘‘கிமத்த²ங் ஏதேயேவ த⁴ம்மா ஏவங் வுத்தா, கஸ்மா ச வுத்தா ஏவ புன வுத்தா’’தி ந சோதே³தப்³ப³மேதங்.
20-25. Kilesakammavipākavaṭṭānaṃ paccayabhāvena tattha saṃyojenti, satipi aññesaṃ tappaccayabhāve na vinā saṃyojanāni tesaṃ tappaccayabhāvo atthi, orambhāgiyuddhambhāgiyasaṅgahitehi ca taṃtaṃbhavanibbattakakammaniyamo bhavaniyamo ca hoti, na ca upacchinnasaṃyojanassa katānipi kammāni bhavaṃ nibbattentīti. Saṃyojetabbāti vā saṃyojaniyā, saṃyojane niyuttāti vā. Dūragatassapi ākaḍḍhanato nissarituṃ appadānavasena bandhanaṃ saṃyojanaṃ, ganthakaraṇaṃ saṅkhalikacakkalakānaṃ viya paṭibaddhatākaraṇaṃ vā ganthanaṃ gantho, saṃsilisakaraṇaṃ yojanaṃ yogoti ayametesaṃ visesoti veditabbo. Dhammānaṃ sabhāvakiccavisesaññunā pana bhagavatā sampayuttesu ārammaṇesu tappaccayesu ca tehi tehi nipphādiyamānaṃ taṃ taṃ kiccavisesaṃ passantena te te dhammā tathā tathā āsavasaṃyojanaganthādivasena vuttāti ‘‘kimatthaṃ eteyeva dhammā evaṃ vuttā, kasmā ca vuttā eva puna vuttā’’ti na codetabbametaṃ.
26-37. க³ந்த²னியாதி எத்த² அயமஞ்ஞோ அத்தோ² ‘‘க³ந்த²கரணங் க³ந்த²னங், க³ந்த²னே நியுத்தாதி க³ந்த²னியா, க³ந்த²யிதுங் ஸக்குணெய்யா, க³ந்த²யிதுங் அரஹந்தீதி வா க³ந்த²னியா’’தி. ஏவங் ஓக⁴னியாதீ³ஸுபி த³ட்ட²ப்³ப³ங். தேனாதிக்கமதீதி ஏதங் தா⁴த்வத்த²ங் க³ஹெத்வா ஓக⁴னியாதி பத³ஸித்³தி⁴ கதா.
26-37. Ganthaniyāti ettha ayamañño attho ‘‘ganthakaraṇaṃ ganthanaṃ, ganthane niyuttāti ganthaniyā, ganthayituṃ sakkuṇeyyā, ganthayituṃ arahantīti vā ganthaniyā’’ti. Evaṃ oghaniyādīsupi daṭṭhabbaṃ. Tenātikkamatīti etaṃ dhātvatthaṃ gahetvā oghaniyāti padasiddhi katā.
50-54. த⁴ம்மஸபா⁴வங் அக்³க³ஹெத்வா பரதோ ஆமஸந்தீதி பராமாஸா. பரதோதி நிச்சாதி³தோ. ஆமஸந்தீதி ஸபா⁴வபடிஸேதே⁴ன பரிமஜ்ஜந்தி.
50-54. Dhammasabhāvaṃ aggahetvā parato āmasantīti parāmāsā. Paratoti niccādito. Āmasantīti sabhāvapaṭisedhena parimajjanti.
55-68. ஸபா⁴வதோ விஜ்ஜமானங் அவிஜ்ஜமானங் வா விசித்தஸஞ்ஞாய ஸஞ்ஞிதங் ஆரம்மணங் அக்³க³ஹெத்வா அப்பவத்திதோ ஆலம்ப³மானா த⁴ம்மா ஸாரம்மணா. சிந்தனங் க³ஹணங் ஆரம்மணூபலத்³தி⁴. சேதஸி நியுத்தா, சேதஸா ஸங்ஸட்டா² வா சேதஸிகா. து³ப்³பி³ஞ்ஞெய்யனானத்ததாய ஏகீபா⁴வமிவுபக³மனங் நிரந்தரபா⁴வுபக³மனங். யேஸங் ரூபானங் சித்தங் ஸஹஜாதபச்சயோ ஹோதி, தேஸங் சித்தஸ்ஸ ச ஸுவிஞ்ஞெய்யனானத்தந்தி நிரந்தரபா⁴வானுபக³மனங் வேதி³தப்³ப³ங். ஏகதோ வத்தமானாபீதி அபி-ஸத்³தோ³ கோ பன வாதோ³ ஏகதோ அவத்தமானாதி ஏதமத்த²ங் தீ³பேதி. இத³மெத்த² விசாரேதப்³ப³ங் – அவினிப்³போ⁴க³ரூபானங் கிங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஸங்ஸட்ட²தா, உதா³ஹு விஸங்ஸட்ட²தாதி? விஸுங் ஆரம்மணபா⁴வேன ஸுவிஞ்ஞெய்யனானத்தத்தா ந ஸங்ஸட்ட²தா, நாபி விஸங்ஸட்ட²தா ஸங்ஸட்டா²தி அனாஸங்கனீயஸபா⁴வத்தா. சதுன்னஞ்ஹி க²ந்தா⁴னங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஸங்ஸட்ட²ஸபா⁴வத்தா ரூபனிப்³பா³னேஹிபி ஸோ ஸங்ஸட்ட²பா⁴வோ அத்தி² நத்தீ²தி ஸியா ஆஸங்கா, தஸ்மா தேஸங் இதரேஹி, இதரேஸஞ்ச தேஹி விஸங்ஸட்ட²ஸபா⁴வதா வுச்சதி, ந பன ரூபானங் ரூபேஹி கத்த²சி ஸங்ஸட்ட²தா அத்தீ²தி ததா³ஸங்காபா⁴வதோ விஸங்ஸட்ட²தா ச ரூபானங் ரூபேஹி ந வுச்சதீதி. ஏஸ ஹி தேஸங் ஸபா⁴வோதி. சித்தஸங்ஸட்ட²ஸமுட்டா²னாதி³பதே³ஸு ஸங்ஸட்ட²ஸமுட்டா²னாதி³ஸத்³தா³ சித்தஸத்³தா³பெக்கா²தி பச்சேகங் சித்தஸத்³த³ஸம்ப³ந்த⁴த்தா சித்தஸங்ஸட்டா² ச தே சித்தஸமுட்டா²னா சாதி பச்சேகங் யோஜெத்வா அத்தோ² வுத்தோ. உபாதி³யந்தேவாதி பூ⁴தானி க³ண்ஹந்தி ஏவ, நிஸ்ஸயந்தி ஏவாதி அத்தோ². யதா² பூ⁴தானி உபாதி³யந்தி க³ய்ஹந்தி நிஸ்ஸீயந்தி, ந ததா² ஏதானி க³ய்ஹந்தி நிஸ்ஸீயந்தி, தஸ்மா உபாதா³. அத² வா பூ⁴தானி அமுஞ்சித்வா தேஸங் வண்ணனிபா⁴தி³பா⁴வேன க³ஹேதப்³ப³தோ உபாதா³.
55-68. Sabhāvato vijjamānaṃ avijjamānaṃ vā vicittasaññāya saññitaṃ ārammaṇaṃ aggahetvā appavattito ālambamānā dhammā sārammaṇā. Cintanaṃ gahaṇaṃ ārammaṇūpaladdhi. Cetasi niyuttā, cetasā saṃsaṭṭhā vā cetasikā. Dubbiññeyyanānattatāya ekībhāvamivupagamanaṃ nirantarabhāvupagamanaṃ. Yesaṃ rūpānaṃ cittaṃ sahajātapaccayo hoti, tesaṃ cittassa ca suviññeyyanānattanti nirantarabhāvānupagamanaṃ veditabbaṃ. Ekato vattamānāpīti api-saddo ko pana vādo ekato avattamānāti etamatthaṃ dīpeti. Idamettha vicāretabbaṃ – avinibbhogarūpānaṃ kiṃ aññamaññaṃ saṃsaṭṭhatā, udāhu visaṃsaṭṭhatāti? Visuṃ ārammaṇabhāvena suviññeyyanānattattā na saṃsaṭṭhatā, nāpi visaṃsaṭṭhatā saṃsaṭṭhāti anāsaṅkanīyasabhāvattā. Catunnañhi khandhānaṃ aññamaññaṃ saṃsaṭṭhasabhāvattā rūpanibbānehipi so saṃsaṭṭhabhāvo atthi natthīti siyā āsaṅkā, tasmā tesaṃ itarehi, itaresañca tehi visaṃsaṭṭhasabhāvatā vuccati, na pana rūpānaṃ rūpehi katthaci saṃsaṭṭhatā atthīti tadāsaṅkābhāvato visaṃsaṭṭhatā ca rūpānaṃ rūpehi na vuccatīti. Esa hi tesaṃ sabhāvoti. Cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānādipadesu saṃsaṭṭhasamuṭṭhānādisaddā cittasaddāpekkhāti paccekaṃ cittasaddasambandhattā cittasaṃsaṭṭhā ca te cittasamuṭṭhānā cāti paccekaṃ yojetvā attho vutto. Upādiyantevāti bhūtāni gaṇhanti eva, nissayanti evāti attho. Yathā bhūtāni upādiyanti gayhanti nissīyanti, na tathā etāni gayhanti nissīyanti, tasmā upādā. Atha vā bhūtāni amuñcitvā tesaṃ vaṇṇanibhādibhāvena gahetabbato upādā.
75-82. ஸங்கிலிட்ட²த்திகே வுத்தனயேனாதி ஸங்-ஸத்³த³ங் அபனெத்வா கிலிஸந்தீதி கிலேஸாதிஆதி³னா நயேன.
75-82. Saṃkiliṭṭhattikevuttanayenāti saṃ-saddaṃ apanetvā kilisantīti kilesātiādinā nayena.
83-100. காமாவசராதீ³ஸு அயமபரோ அத்தோ² – காமதண்ஹா காமோ, ஏவங் ரூபாரூபதண்ஹா ரூபங் அரூபஞ்ச. ஆரம்மணகரணவஸேன தானி யத்த² அவசரந்தி, தே காமாவசராத³யோதி. ஏவஞ்ஹி ஸதி அஞ்ஞபூ⁴மீஸு உப்பஜ்ஜமானானங் அகாமாவசராதி³தா காமாவசராதி³தா ச நாபஜ்ஜதீதி ஸித்³த⁴ங் ஹோதி. நிக்கே²பகண்டே³பி ‘‘எத்தா²வசரா’’தி வசனங் அவீசிபரனிம்மிதபரிச்சி²ன்னோகாஸாய காமதண்ஹாய ஆரம்மணபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங், ததோ³காஸதா ச தண்ஹாய தன்னின்னதாய வேதி³தப்³பா³. யதி³ பரியாபன்னஸத்³த³ஸ்ஸ அந்தோக³தா⁴தி அயமத்தோ², மக்³கா³தி³த⁴ம்மானஞ்ச லோகுத்தரந்தோக³த⁴த்தா பரியாபன்னதா ஆபஜ்ஜதி. ந ஹி ‘‘பரியாபன்னா’’தி எத்த² தேபூ⁴மகக³ஹணங் அத்தீ²தி? நாபஜ்ஜதி ஸப்³ப³தா³ பவத்தமானஸ்ஸ பச்சக்க²ஸ்ஸ லோகஸ்ஸ வஸேன பரியாபன்னநிச்ச²யதோ. அத² வா பரிச்சே²த³காரிகாய தண்ஹாய பரிச்சி²ந்தி³த்வா ஆபன்னா படிபன்னா க³ஹிதாதி பரியாபன்னா.
83-100. Kāmāvacarādīsu ayamaparo attho – kāmataṇhā kāmo, evaṃ rūpārūpataṇhā rūpaṃ arūpañca. Ārammaṇakaraṇavasena tāni yattha avacaranti, te kāmāvacarādayoti. Evañhi sati aññabhūmīsu uppajjamānānaṃ akāmāvacarāditā kāmāvacarāditā ca nāpajjatīti siddhaṃ hoti. Nikkhepakaṇḍepi ‘‘etthāvacarā’’ti vacanaṃ avīciparanimmitaparicchinnokāsāya kāmataṇhāya ārammaṇabhāvaṃ sandhāya vuttanti veditabbaṃ, tadokāsatā ca taṇhāya tanninnatāya veditabbā. Yadi pariyāpannasaddassa antogadhāti ayamattho, maggādidhammānañca lokuttarantogadhattā pariyāpannatā āpajjati. Na hi ‘‘pariyāpannā’’ti ettha tebhūmakagahaṇaṃ atthīti? Nāpajjati sabbadā pavattamānassa paccakkhassa lokassa vasena pariyāpannanicchayato. Atha vā paricchedakārikāya taṇhāya paricchinditvā āpannā paṭipannā gahitāti pariyāpannā.
அனீய-ஸத்³தோ³ ப³ஹுலா கத்துஅபி⁴தா⁴யகோதி வட்டசாரகதோ நிய்யந்தீதி நிய்யானீயா, நீ-காரஸ்ஸ ரஸ்ஸத்தங் ய-காரஸ்ஸ ச க-காரத்தங் கத்வா ‘‘நிய்யானிகா’’தி வுத்தங், நிய்யானகரணஸீலா வா நிய்யானிகா. உத்தரிதப்³ப³ஸ்ஸ அஞ்ஞஸ்ஸ நித்³தி³ட்ட²ஸ்ஸ அபா⁴வா நித்³தி³ஸியமானா ஸஉத்தரா த⁴ம்மாவ உத்தரிதப்³பா³தி ‘‘அத்தான’’ந்தி ஆஹ. ராகா³தீ³னந்தி ராகா³தீ³னங் த³ஸன்னங் கிலேஸானங் ஸப்³ப³னியதாகுஸலானங் வா. தேஹி நானப்பகாரது³க்க²னிப்³ப³த்தகேஹி அபி⁴பூ⁴தா ஸத்தா கந்த³ந்தி அகந்த³ந்தாபி கந்த³னகாரணபா⁴வதோ. யஸ்மா பன பஹானேகட்ட²தாவஸேன ச ‘‘ஸரணா’’தி ஆஹ, தஸ்மா ‘‘ராகா³தீ³ன’’ந்தி வசனேன ராக³தோ³ஸமோஹாவ க³ஹிதாதி ஞாயதி. ரண-ஸத்³தோ³ வா ராகா³தி³ரேணூஸு நிருள்ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³, ரணங் வா யுத்³த⁴ங், ‘‘காமா தே பட²மா ஸேனா’’தி (ஸு॰ நி॰ 438; மஹானி॰ 28, 68, 149; சூளனி॰ நந்த³மாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 47) ஏவமாதி³கா ச அகுஸலா ஸேனா அரியமக்³க³யுத்³தே⁴ன ஜேதப்³ப³த்தா ஸயுத்³த⁴த்தா ‘‘ஸரணா’’தி வுச்சந்தீதி. அரணவிப⁴ங்க³ஸுத்தே (ம॰ நி॰ 3.323 ஆத³யோ) பன ஸது³க்கா² ஸஉபகா⁴தா ஸஉபாயாஸா ஸபரிளாஹா மிச்சா²படிபதா³பூ⁴தா காமஸுகா²னுயோகா³த³யோ ‘‘ஸரணா’’தி வுத்தாதி து³க்கா²தீ³னங் ரணபா⁴வோ தன்னிப்³ப³த்தகஸபா⁴வானங் அகுஸலானங் ஸரணதா ச வேதி³தப்³பா³.
Anīya-saddo bahulā kattuabhidhāyakoti vaṭṭacārakato niyyantīti niyyānīyā, nī-kārassa rassattaṃ ya-kārassa ca ka-kārattaṃ katvā ‘‘niyyānikā’’ti vuttaṃ, niyyānakaraṇasīlā vā niyyānikā. Uttaritabbassa aññassa niddiṭṭhassa abhāvā niddisiyamānā sauttarā dhammāva uttaritabbāti ‘‘attāna’’nti āha. Rāgādīnanti rāgādīnaṃ dasannaṃ kilesānaṃ sabbaniyatākusalānaṃ vā. Tehi nānappakāradukkhanibbattakehi abhibhūtā sattā kandanti akandantāpi kandanakāraṇabhāvato. Yasmā pana pahānekaṭṭhatāvasena ca ‘‘saraṇā’’ti āha, tasmā ‘‘rāgādīna’’nti vacanena rāgadosamohāva gahitāti ñāyati. Raṇa-saddo vā rāgādireṇūsu niruḷho daṭṭhabbo, raṇaṃ vā yuddhaṃ, ‘‘kāmā te paṭhamā senā’’ti (su. ni. 438; mahāni. 28, 68, 149; cūḷani. nandamāṇavapucchāniddesa 47) evamādikā ca akusalā senā ariyamaggayuddhena jetabbattā sayuddhattā ‘‘saraṇā’’ti vuccantīti. Araṇavibhaṅgasutte (ma. ni. 3.323 ādayo) pana sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipadābhūtā kāmasukhānuyogādayo ‘‘saraṇā’’ti vuttāti dukkhādīnaṃ raṇabhāvo tannibbattakasabhāvānaṃ akusalānaṃ saraṇatā ca veditabbā.
பிட்டி²து³கா ஸமத்தா.
Piṭṭhidukā samattā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீபாளி • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / 2. து³கமாதிகா • 2. Dukamātikā
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / து³கமாதிகாபத³வண்ணனா • Dukamātikāpadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / து³கமாதிகாபத³வண்ணனா • Dukamātikāpadavaṇṇanā
