| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सम्मोहविनोदनी-अट्ठकथा • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
(२.) दुकनिद्देसवण्णना
(2.) Dukaniddesavaṇṇanā
७६७. दुविधेन ञाणवत्थुनिद्देसे चतूसु भूमीसु कुसलेति सेक्खपुथुज्जनानं चतुभूमककुसलपञ्ञा। पटिसम्भिदाविभङ्गे वुत्तेसु पञ्चसु अत्थेसु अत्तनो अत्तनो भूमिपरियापन्नं विपाकसङ्खातं अत्थं जापेति जनेति पवत्तेतीति अत्थजापिका। अरहतो अभिञ्ञं उप्पादेन्तस्स समापत्तिं उप्पादेन्तस्स किरियाब्याकतेति अभिञ्ञाय चेव समापत्तिया च परिकम्मसमये कामावचरकिरियपञ्ञा। सा हि अभिञ्ञासमापत्तिपभेदं किरियसङ्खातं अत्थं जापेति जनेति पवत्तेतीति अत्थजापिका पञ्ञाति वुत्ता। अयं पन अपरोपि पाळिमुत्तको अट्ठकथानयो – यापि हि पुरिमा कामावचरकिरिया पच्छिमाय कामावचरकिरियाय अनन्तरादिवसेन पच्चयो होति, सापि तं किरियत्थं जापेतीति अत्थजापिका पञ्ञा नाम। रूपावचरारूपावचरेसुपि एसेव नयो।
767. Duvidhena ñāṇavatthuniddese catūsu bhūmīsu kusaleti sekkhaputhujjanānaṃ catubhūmakakusalapaññā. Paṭisambhidāvibhaṅge vuttesu pañcasu atthesu attano attano bhūmipariyāpannaṃ vipākasaṅkhātaṃ atthaṃ jāpeti janeti pavattetīti atthajāpikā. Arahato abhiññaṃ uppādentassa samāpattiṃ uppādentassa kiriyābyākateti abhiññāya ceva samāpattiyā ca parikammasamaye kāmāvacarakiriyapaññā. Sā hi abhiññāsamāpattipabhedaṃ kiriyasaṅkhātaṃ atthaṃ jāpeti janeti pavattetīti atthajāpikā paññāti vuttā. Ayaṃ pana aparopi pāḷimuttako aṭṭhakathānayo – yāpi hi purimā kāmāvacarakiriyā pacchimāya kāmāvacarakiriyāya anantarādivasena paccayo hoti, sāpi taṃ kiriyatthaṃ jāpetīti atthajāpikā paññā nāma. Rūpāvacarārūpāvacaresupi eseva nayo.
दुतियपदनिद्देसे चतूसु भूमीसु विपाकेति कामावचरविपाके पञ्ञा सहजातादिपच्चयवसेन कामावचरविपाकत्थं जापेत्वा ठिताति जापितत्था। रूपावचरादिविपाकपञ्ञासुपि एसेव नयो। सब्बापि वा एसा अत्तनो अत्तनो कारणेहि जापिता जनिता पवत्तिता सयम्पि अत्थभूतातिपि जापितत्था। अरहतो उप्पन्नाय अभिञ्ञाय उप्पन्नाय समापत्तियाति वुत्तकिरियपञ्ञायपि एसेव नयो। अयं पन अपरोपि पाळिमुत्तको अट्ठकथानयो – कामावचरकिरियपञ्ञापि हि सहजातादिवसेन कामावचरकिरियसङ्खातं अत्थं जापेत्वा ठिताति जापितत्था। रूपावचरारूपावचरकिरियपञ्ञासुपि एसेव नयो। सब्बापि वा एसा अत्तनो अत्तनो कारणेहि जापिता जनिता पवत्तिता सयञ्च अत्थभूतातिपि जापितत्था। सेसमेत्थ सब्बं धम्मसङ्गहट्ठकथायं वुत्तनयत्ता पाकटमेवाति।
Dutiyapadaniddese catūsu bhūmīsu vipāketi kāmāvacaravipāke paññā sahajātādipaccayavasena kāmāvacaravipākatthaṃ jāpetvā ṭhitāti jāpitatthā. Rūpāvacarādivipākapaññāsupi eseva nayo. Sabbāpi vā esā attano attano kāraṇehi jāpitā janitā pavattitā sayampi atthabhūtātipi jāpitatthā. Arahato uppannāya abhiññāya uppannāya samāpattiyāti vuttakiriyapaññāyapi eseva nayo. Ayaṃ pana aparopi pāḷimuttako aṭṭhakathānayo – kāmāvacarakiriyapaññāpi hi sahajātādivasena kāmāvacarakiriyasaṅkhātaṃ atthaṃ jāpetvā ṭhitāti jāpitatthā. Rūpāvacarārūpāvacarakiriyapaññāsupi eseva nayo. Sabbāpi vā esā attano attano kāraṇehi jāpitā janitā pavattitā sayañca atthabhūtātipi jāpitatthā. Sesamettha sabbaṃ dhammasaṅgahaṭṭhakathāyaṃ vuttanayattā pākaṭamevāti.
दुकनिद्देसवण्णना।
Dukaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / विभङ्गपाळि • Vibhaṅgapāḷi / १६. ञाणविभङ्गो • 16. Ñāṇavibhaṅgo
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / विभङ्ग-मूलटीका • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / १६. ञाणविभङ्गो • 16. Ñāṇavibhaṅgo
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / विभङ्ग-अनुटीका • Vibhaṅga-anuṭīkā / १६. ञाणविभङ्गो • 16. Ñāṇavibhaṅgo
