| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಮ್ಮೋಹವಿನೋದನೀ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
(೨.) ದುಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
(2.) Dukaniddesavaṇṇanā
೮೯೧. ದುಕೇಸು ಕೋಧನಿದ್ದೇಸಾದಯೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಹೇಟ್ಠಾ ಅನಾಗತೇಸು ಪನ ಉಪನಾಹನಿದ್ದೇಸಾದೀಸು ಪುಬ್ಬಕಾಲಂ ಕೋಧಂ ಉಪನಯ್ಹತೀತಿ ಅಪರಕಾಲಕೋಧೋ ಉಪನಾಹೋ ನಾಮ। ಉಪನಯ್ಹನಾಕಾರೋ ಉಪನಯ್ಹನಾ। ಉಪನಯ್ಹಿತಸ್ಸ ಭಾವೋ ಉಪನಯ್ಹಿತತ್ತಂ। ಅಟ್ಠಪನಾತಿ ಪಠಮುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಅನನ್ತರಟ್ಠಪನಾ ಮರಿಯಾದಟ್ಠಪನಾ ವಾ। ಠಪನಾತಿ ಪಕತಿಠಪನಾ। ಸಣ್ಠಪನಾತಿ ಸಬ್ಬತೋಭಾಗೇನ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆಘಾತಟ್ಠಪನಾ। ಅನುಸಂಸನ್ದನಾತಿ ಪಠಮುಪ್ಪನ್ನೇನ ಕೋಧೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅನ್ತರಂ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಏಕೀಭಾವಕರಣಾ। ಅನುಪ್ಪಬನ್ಧನಾತಿ ಪುರಿಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚ್ಛಿಮಸ್ಸ ಘಟನಾ। ದಳ್ಹೀಕಮ್ಮನ್ತಿ ಥಿರಕರಣಂ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಅಯಂ ಉಪನನ್ಧನಲಕ್ಖಣೋ ವೇರಂ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನರಸೋ ಉಪನಾಹೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ; ಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ವೇರಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ; ‘ಏವಂ ನಾಮ ಮಂ ಏಸ ವತ್ತುಂ ಅನನುಚ್ಛವಿಕೋ’ತಿ ಅಪರಾಪರಂ ಅನುಬನ್ಧತಿ; ಆದಿತ್ತಪೂತಿಅಲಾತಂ ವಿಯ ಜಲತೇವ ; ಧೋವಿಯಮಾನಂ ಅಚ್ಛಚಮ್ಮಂ ವಿಯ, ವಸಾತೇಲಮಕ್ಖಿತಪಿಲೋತಿಕಾ ವಿಯ ಚ ನ ಪರಿಸುಜ್ಝತಿ।
891. Dukesu kodhaniddesādayo heṭṭhā vuttanayeneva veditabbā. Heṭṭhā anāgatesu pana upanāhaniddesādīsu pubbakālaṃ kodhaṃ upanayhatīti aparakālakodho upanāho nāma. Upanayhanākāro upanayhanā. Upanayhitassa bhāvo upanayhitattaṃ. Aṭṭhapanāti paṭhamuppannassa anantaraṭṭhapanā mariyādaṭṭhapanā vā. Ṭhapanāti pakatiṭhapanā. Saṇṭhapanāti sabbatobhāgena punappunaṃ āghātaṭṭhapanā. Anusaṃsandanāti paṭhamuppannena kodhena saddhiṃ antaraṃ adassetvā ekībhāvakaraṇā. Anuppabandhanāti purimena saddhiṃ pacchimassa ghaṭanā. Daḷhīkammanti thirakaraṇaṃ. Ayaṃ vuccatīti ayaṃ upanandhanalakkhaṇo veraṃ appaṭinissajjanaraso upanāhoti vuccati; yena samannāgato puggalo veraṃ nissajjituṃ na sakkoti; ‘evaṃ nāma maṃ esa vattuṃ ananucchaviko’ti aparāparaṃ anubandhati; ādittapūtialātaṃ viya jalateva ; dhoviyamānaṃ acchacammaṃ viya, vasātelamakkhitapilotikā viya ca na parisujjhati.
೮೯೨. ಮಕ್ಖನಭಾವವಸೇನ ಮಕ್ಖೋ; ಪರಗುಣಮಕ್ಖನಾಯ ಪವತ್ತೇನ್ತೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಕಾರಣಂ, ಗೂಥಪಹರಣಕಂ ಗೂಥೋ ವಿಯ, ಪಠಮತರಂ ಮಕ್ಖೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತೋ ಪರಾ ದ್ವೇ ಆಕಾರಭಾವನಿದ್ದೇಸಾ। ನಿಟ್ಠುರಭಾವೋ ನಿಟ್ಠುರಿಯಂ; ‘ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಏತ್ತಕಮ್ಪಿ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಖೇಳಪಾತನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿಟ್ಠುರಿಯಕಮ್ಮನ್ತಿ ನಿಟ್ಠುರಿಯಕರಣಂ। ಗಹಟ್ಠೋ ವಾ ಹಿ ಗಹಟ್ಠಂ, ಭಿಕ್ಖು ವಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇನೇವ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಏತ್ತಕಮ್ಪಿ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಖೇಳಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ಪಾದೇನ ಮದ್ದನ್ತೋ ವಿಯ ನಿಟ್ಠುರಿಯಂ ನಾಮ ಕರೋತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ನಿಟ್ಠುರಿಯಕಮ್ಮನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಲಕ್ಖಣಾದಿತೋ ಪನೇಸ ಪರಗುಣಮಕ್ಖನಲಕ್ಖಣೋ ಮಕ್ಖೋ, ತೇಸಂ ವಿನಾಸನರಸೋ, ಪರೇನ ಸುಕತಾನಂ ಕಿರಿಯಾನಂ ಅವಚ್ಛಾದನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ।
892. Makkhanabhāvavasena makkho; paraguṇamakkhanāya pavattentopi attano kāraṇaṃ, gūthapaharaṇakaṃ gūtho viya, paṭhamataraṃ makkhetīti attho. Tato parā dve ākārabhāvaniddesā. Niṭṭhurabhāvo niṭṭhuriyaṃ; ‘taṃ nissāya ettakampi natthī’ti kheḷapātananti attho. Niṭṭhuriyakammanti niṭṭhuriyakaraṇaṃ. Gahaṭṭho vā hi gahaṭṭhaṃ, bhikkhu vā bhikkhuṃ nissāya vasanto appamattakeneva kujjhitvā ‘taṃ nissāya ettakampi natthī’ti kheḷaṃ pātetvā pādena maddanto viya niṭṭhuriyaṃ nāma karoti. Tassa taṃ kammaṃ niṭṭhuriyakammanti vuccati. Lakkhaṇādito panesa paraguṇamakkhanalakkhaṇo makkho, tesaṃ vināsanaraso, parena sukatānaṃ kiriyānaṃ avacchādanapaccupaṭṭhāno.
ಪಳಾಸತೀತಿ ಪಳಾಸೋ; ಪರಸ್ಸ ಗುಣೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗುಣೇಹಿ ಸಮಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಳಾಸಸ್ಸ ಆಯನಾ ಪಳಾಸಾಯನಾ। ಪಳಾಸೋ ಚ ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಜಯಾಹರಣತೋ ಆಹಾರೋ ಚಾತಿ ಪಳಾಸಾಹಾರೋ। ವಿವಾದಟ್ಠಾನನ್ತಿ ವಿವಾದಕಾರಣಂ। ಯುಗಗ್ಗಾಹೋತಿ ಸಮಧುರಗ್ಗಹಣಂ। ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋತಿ ಅತ್ತನಾ ಗಹಿತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ। ಲಕ್ಖಣಾದಿತೋ ಪನೇಸ ಯುಗಗ್ಗಾಹಲಕ್ಖಣೋ ಪಳಾಸೋ, ಪರಗುಣೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಗುಣಾನಂ ಸಮಕರಣರಸೋ, ಪರೇಸಂ ಗುಣಪ್ಪಮಾಣೇನ ಉಪಟ್ಠಾನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ। ಪಳಾಸೀ ಹಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ದುತಿಯಸ್ಸ ಧುರಂ ನ ದೇತಿ, ಸಮಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸಾಕಚ್ಛಮಣ್ಡಲೇ ಅಞ್ಞೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಬಹೂಸು ಸುತ್ತೇಸು ಚ ಕಾರಣೇಸು ಚ ಆಭತೇಸುಪಿ ‘ತವ ಚ ಮಮ ಚ ವಾದೇ ಕಿಂ ನಾಮ ನಾನಾಕರಣಂ? ನನು ಮಜ್ಝೇ ಭಿನ್ನಸುವಣ್ಣಂ ವಿಯ ಏಕಸದಿಸಮೇವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಚನ’ನ್ತಿ ವದತಿ। ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯನಿದ್ದೇಸಾ ವುತ್ತತ್ಥಾ ಏವ।
Paḷāsatīti paḷāso; parassa guṇe dassetvā attano guṇehi samaṃ karotīti attho. Paḷāsassa āyanā paḷāsāyanā. Paḷāso ca so attano jayāharaṇato āhāro cāti paḷāsāhāro. Vivādaṭṭhānanti vivādakāraṇaṃ. Yugaggāhoti samadhuraggahaṇaṃ. Appaṭinissaggoti attanā gahitassa appaṭinissajjanaṃ. Lakkhaṇādito panesa yugaggāhalakkhaṇo paḷāso, paraguṇehi attano guṇānaṃ samakaraṇaraso, paresaṃ guṇappamāṇena upaṭṭhānapaccupaṭṭhāno. Paḷāsī hi puggalo dutiyassa dhuraṃ na deti, samaṃ pasāretvā tiṭṭhati, sākacchamaṇḍale aññena bhikkhunā bahūsu suttesu ca kāraṇesu ca ābhatesupi ‘tava ca mama ca vāde kiṃ nāma nānākaraṇaṃ? Nanu majjhe bhinnasuvaṇṇaṃ viya ekasadisameva amhākaṃ vacana’nti vadati. Issāmacchariyaniddesā vuttatthā eva.
೮೯೪. ಮಾಯಾನಿದ್ದೇಸೇ ವಾಚಂ ಭಾಸತೀತಿ ಜಾನಂಯೇವ ‘ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಾರಿಯಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ವೀತಿಕ್ಕಮಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಉಪಸನ್ತೋ ವಿಯ ಭಾಸತಿ। ಕಾಯೇನ ಪರಕ್ಕಮತೀತಿ ‘ಮಯಾ ಕತಂ ಇದಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಮಾ ಕೇಚಿ ಜಾನಿಂಸೂ’ತಿ ಕಾಯೇನ ವತ್ತಂ ಕರೋತಿ। ವಿಜ್ಜಮಾನದೋಸಪಟಿಚ್ಛಾದನತೋ ಚಕ್ಖುಮೋಹನಮಾಯಾ ವಿಯಾತಿ ಮಾಯಾ। ಮಾಯಾವಿನೋ ಭಾವೋ ಮಾಯಾವಿತಾ। ಕತ್ವಾ ಪಾಪಂ ಪುನ ಪಟಿಚ್ಛಾದನತೋ ಅತಿಚ್ಚ ಆಸರನ್ತಿ ಏತಾಯ ಸತ್ತಾತಿ ಅಚ್ಚಾಸರಾ। ಕಾಯವಾಚಾಕಿರಿಯಾಹಿ ಅಞ್ಞಥಾ ದಸ್ಸನತೋ ವಞ್ಚೇತೀತಿ ವಞ್ಚನಾ। ಏತಾಯ ಸತ್ತಾ ನಿಕರೋನ್ತೀತಿ ನಿಕತಿ; ಮಿಚ್ಛಾಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘ನಾಹಂ ಏವಂ ಕರೋಮೀ’ತಿ ಪಾಪಾನಂ ವಿಕ್ಖಿಪನತೋ ವಿಕಿರಣಾ। ‘ನಾಹಂ ಏವಂ ಕರೋಮೀ’ತಿ ಪರಿವಜ್ಜನತೋ ಪರಿಹರಣಾ। ಕಾಯಾದೀಹಿ ಸಂವರಣತೋ ಗೂಹನಾ। ಸಬ್ಬತೋಭಾಗೇನ ಗೂಹನಾ ಪರಿಗೂಹನಾ। ತಿಣಪಣ್ಣೇಹಿ ವಿಯ ಗೂಥಂ ಕಾಯವಚೀಕಮ್ಮೇಹಿ ಪಾಪಂ ಛಾದೇತೀತಿ ಛಾದನಾ। ಸಬ್ಬತೋಭಾಗೇನ ಛಾದನಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದನಾ। ನ ಉತ್ತಾನಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ಅನುತ್ತಾನೀಕಮ್ಮಂ। ನ ಪಾಕಟಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ಅನಾವಿಕಮ್ಮಂ। ಸುಟ್ಠು ಛಾದನಾ ವೋಚ್ಛಾದನಾ। ಕತಪಟಿಚ್ಛಾದನವಸೇನ ಪುನಪಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕರಣತೋ ಪಾಪಕಿರಿಯಾ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಅಯಂ ಕತಪಟಿಚ್ಛಾದನಲಕ್ಖಣಾ ಮಾಯಾ ನಾಮ ವುಚ್ಚತಿ; ಯಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಭಸ್ಮಾಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ವಿಯ ಅಙ್ಗಾರೋ, ಉದಕಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ವಿಯ ಖಾಣು, ಪಿಲೋತಿಕಾಪಲಿವೇಠಿತಂ ವಿಯ ಚ ಸತ್ಥಂ ಹೋತಿ।
894. Māyāniddese vācaṃ bhāsatīti jānaṃyeva ‘paṇṇattiṃ vītikkamantā bhikkhū bhāriyaṃ karonti, amhākaṃ pana vītikkamaṭṭhānaṃ nāma natthī’ti upasanto viya bhāsati. Kāyena parakkamatīti ‘mayā kataṃ idaṃ pāpakammaṃ mā keci jāniṃsū’ti kāyena vattaṃ karoti. Vijjamānadosapaṭicchādanato cakkhumohanamāyā viyāti māyā. Māyāvino bhāvo māyāvitā. Katvā pāpaṃ puna paṭicchādanato aticca āsaranti etāya sattāti accāsarā. Kāyavācākiriyāhi aññathā dassanato vañcetīti vañcanā. Etāya sattā nikarontīti nikati; micchākarontīti attho. ‘Nāhaṃ evaṃ karomī’ti pāpānaṃ vikkhipanato vikiraṇā. ‘Nāhaṃ evaṃ karomī’ti parivajjanato pariharaṇā. Kāyādīhi saṃvaraṇato gūhanā. Sabbatobhāgena gūhanā parigūhanā. Tiṇapaṇṇehi viya gūthaṃ kāyavacīkammehi pāpaṃ chādetīti chādanā. Sabbatobhāgena chādanā paṭicchādanā. Na uttānaṃ katvā dassetīti anuttānīkammaṃ. Na pākaṭaṃ katvā dassetīti anāvikammaṃ. Suṭṭhu chādanā vocchādanā. Katapaṭicchādanavasena punapi pāpassa karaṇato pāpakiriyā. Ayaṃ vuccatīti ayaṃ katapaṭicchādanalakkhaṇā māyā nāma vuccati; yāya samannāgato puggalo bhasmāpaṭicchanno viya aṅgāro, udakapaṭicchanno viya khāṇu, pilotikāpaliveṭhitaṃ viya ca satthaṃ hoti.
ಸಾಠೇಯ್ಯನಿದ್ದೇಸೇ ಸಠೋತಿ ಅಸನ್ತಗುಣಪರಿದೀಪನತೋ ನ ಸಮ್ಮಾ ಭಾಸಿತಾ। ಸಬ್ಬತೋಭಾಗೇನ ಸಠೋ ಪರಿಸಠೋ। ಯಂ ತತ್ಥಾತಿ ಯಂ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ। ಸಠನ್ತಿ ಅಸನ್ತಗುಣದೀಪನಂ ಕೇರಾಟಿಯಂ। ಸಠತಾತಿ ಸಠಾಕಾರೋ। ಕಕ್ಕರತಾತಿ ಪದುಮನಾಲಿಸ್ಸ ವಿಯ ಅಪರಾಮಸನಕ್ಖಮೋ ಖರಫರುಸಭಾವೋ। ಕಕ್ಕರಿಯನ್ತಿಪಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಪರಿಕ್ಖತ್ತತಾ ಪಾರಿಕ್ಖತ್ತಿಯನ್ತಿ ಪದದ್ವಯೇನ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ವಿಯ ದಳ್ಹಕೇರಾಟಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಇದಂ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಇದಂ ಅತ್ತನೋ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಗುಣಪ್ಪಕಾಸನಲಕ್ಖಣಂ ಸಾಠೇಯ್ಯಂ ನಾಮ ವುಚ್ಚತಿ; ಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಕುಚ್ಛಿಂ ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ವಾ ಜಾನಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ।
Sāṭheyyaniddese saṭhoti asantaguṇaparidīpanato na sammā bhāsitā. Sabbatobhāgena saṭho parisaṭho. Yaṃ tatthāti yaṃ tasmiṃ puggale. Saṭhanti asantaguṇadīpanaṃ kerāṭiyaṃ. Saṭhatāti saṭhākāro. Kakkaratāti padumanālissa viya aparāmasanakkhamo kharapharusabhāvo. Kakkariyantipi tasseva vevacanaṃ. Parikkhattatā pārikkhattiyanti padadvayena nikhaṇitvā ṭhapitaṃ viya daḷhakerāṭiyaṃ vuttaṃ. Idaṃ vuccatīti idaṃ attano avijjamānaguṇappakāsanalakkhaṇaṃ sāṭheyyaṃ nāma vuccati; yena samannāgatassa puggalassa kucchiṃ vā piṭṭhiṃ vā jānituṃ na sakkā.
ವಾಮೇನ ಸೂಕರೋ ಹೋತಿ, ದಕ್ಖಿಣೇನ ಅಜಾಮಿಗೋ।
Vāmena sūkaro hoti, dakkhiṇena ajāmigo;
ಸರೇನ ನೇಲಕೋ ಹೋತಿ, ವಿಸಾಣೇನ ಜರಗ್ಗವೋತಿ॥
Sarena nelako hoti, visāṇena jaraggavoti.
ಏವಂ ವುತ್ತಯಕ್ಖಸೂಕರಸದಿಸೋ ಹೋತಿ। ಅವಿಜ್ಜಾದಿನಿದ್ದೇಸಾ ವುತ್ತತ್ಥಾ ಏವ।
Evaṃ vuttayakkhasūkarasadiso hoti. Avijjādiniddesā vuttatthā eva.
೯೦೨. ಅನಜ್ಜವನಿದ್ದೇಸೇ ಅನಜ್ಜವೋತಿ ಅನುಜುತಾಕಾರೋ। ಅನಜ್ಜವಭಾವೋ ಅನಜ್ಜವತಾ। ಜಿಮ್ಹತಾತಿ ಚನ್ದವಙ್ಕತಾ। ವಙ್ಕತಾತಿ ಗೋಮುತ್ತವಙ್ಕತಾ। ಕುಟಿಲತಾತಿ ನಙ್ಗಲಕೋಟಿವಙ್ಕತಾ। ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಇಮೇಹಿ ಪದೇಹಿ ಕಾಯವಚೀಚಿತ್ತವಙ್ಕತಾವ ಕಥಿತಾ।
902. Anajjavaniddese anajjavoti anujutākāro. Anajjavabhāvo anajjavatā. Jimhatāti candavaṅkatā. Vaṅkatāti gomuttavaṅkatā. Kuṭilatāti naṅgalakoṭivaṅkatā. Sabbehipi imehi padehi kāyavacīcittavaṅkatāva kathitā.
ಅಮದ್ದವನಿದ್ದೇಸೇ ನ ಮುದುಭಾವೋ ಅಮುದುತಾ। ಅಮದ್ದವಾಕಾರೋ ಅಮದ್ದವತಾ। ಕಕ್ಖಳಭಾವೋ ಕಕ್ಖಳಿಯಂ। ಮದ್ದವಕರಸ್ಸ ಸಿನೇಹಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ಫರುಸಭಾವೋ ಫಾರುಸಿಯಂ। ಅನೀಚವುತ್ತಿತಾಯ ಉಜುಕಮೇವ ಠಿತಚಿತ್ತಭಾವೋ ಉಜುಚಿತ್ತತಾ । ಪುನ ಅಮುದುತಾಗಹಣಂ ತಸ್ಸಾ ವಿಸೇಸನತ್ಥಂ ‘ಅಮುದುತಾಸಙ್ಖಾತಾ ಉಜುಚಿತ್ತತಾ, ನ ಅಜ್ಜವಸಙ್ಖಾತಾ ಉಜುಚಿತ್ತತಾ’ತಿ।
Amaddavaniddese na mudubhāvo amudutā. Amaddavākāro amaddavatā. Kakkhaḷabhāvo kakkhaḷiyaṃ. Maddavakarassa sinehassa abhāvato pharusabhāvo phārusiyaṃ. Anīcavuttitāya ujukameva ṭhitacittabhāvo ujucittatā. Puna amudutāgahaṇaṃ tassā visesanatthaṃ ‘amudutāsaṅkhātā ujucittatā, na ajjavasaṅkhātā ujucittatā’ti.
೯೦೩. ಅಕ್ಖನ್ತಿನಿದ್ದೇಸಾದಯೋ ಖನ್ತಿನಿದ್ದೇಸಾದಿಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
903. Akkhantiniddesādayo khantiniddesādipaṭipakkhato veditabbā.
೯೦೮. ಸಂಯೋಜನನಿದ್ದೇಸೇ ಅಜ್ಝತ್ತನ್ತಿ ಕಾಮಭವೋ। ಬಹಿದ್ಧಾತಿ ರೂಪಾರೂಪಭವೋ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಹಿ ಸತ್ತಾ ಕಾಮಭವೇ ಅಪ್ಪಂ ಕಾಲಂ ವಸನ್ತಿ ಕಪ್ಪಸ್ಸ ಚತುತ್ಥಮೇವ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ, ಇತರೇಸು ತೀಸು ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಕಾಮಭವೋ ಸುಞ್ಞೋ ಹೋತಿ ತುಚ್ಛೋ, ರೂಪಾರೂಪಭವೇ ಬಹುಂ ಕಾಲಂ ವಸನ್ತಿ, ತಥಾಪಿ ನೇಸಂ ಯಸ್ಮಾ ಕಾಮಭವೇ ಚುತಿಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ ಬಹುಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಪ್ಪಾ ರೂಪಾರೂಪಭವೇಸು, ಯತ್ಥ ಚ ಚುತಿಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ ಬಹುಕಾ ತತ್ಥ ಆಲಯೋಪಿ ಪತ್ಥನಾಪಿ ಅಭಿಲಾಸೋಪಿ ಬಹು ಹೋತಿ, ಯತ್ಥ ಅಪ್ಪಾ ತತ್ಥ ಅಪ್ಪೋ, ತಸ್ಮಾ ಕಾಮಭವೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ನಾಮ ಜಾತೋ, ರೂಪಾರೂಪಭವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ನಾಮ। ಇತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಸಙ್ಖಾತೇ ಕಾಮಭವೇ ಬನ್ಧನಂ ಅಜ್ಝತ್ತಸಂಯೋಜನಂ ನಾಮ, ಬಹಿದ್ಧಾಸಙ್ಖಾತೇಸು ರೂಪಾರೂಪಭವೇಸು ಬನ್ಧನಂ ಬಹಿದ್ಧಾಸಂಯೋಜನಂ ನಾಮ। ತತ್ಥ ಏಕೇಕಂ ಪಞ್ಚಪಞ್ಚವಿಧಂ ಹೋತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಪಞ್ಚುದ್ಧಮ್ಭಾಗಿಯಾನೀ’’ತಿ। ತತ್ರಾಯಂ ವಚನತ್ಥೋ – ಓರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಾಮಧಾತು, ತತ್ಥ ಉಪಪತ್ತಿನಿಪ್ಫಾದನತೋ ತಂ ಓರಂ ಭಜನ್ತೀತಿ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ। ಉದ್ಧಂ ವುಚ್ಚತಿ ರೂಪಾರೂಪಧಾತು, ತತ್ಥ ಉಪಪತ್ತಿನಿಪ್ಫಾದನತೋ ತಂ ಉದ್ಧಂ ಭಜನ್ತೀತಿ ಉದ್ಧಮ್ಭಾಗಿಯಾನೀತಿ।
908. Saṃyojananiddese ajjhattanti kāmabhavo. Bahiddhāti rūpārūpabhavo. Kiñcāpi hi sattā kāmabhave appaṃ kālaṃ vasanti kappassa catutthameva koṭṭhāsaṃ, itaresu tīsu koṭṭhāsesu kāmabhavo suñño hoti tuccho, rūpārūpabhave bahuṃ kālaṃ vasanti, tathāpi nesaṃ yasmā kāmabhave cutipaṭisandhiyo bahukā honti, appā rūpārūpabhavesu, yattha ca cutipaṭisandhiyo bahukā tattha ālayopi patthanāpi abhilāsopi bahu hoti, yattha appā tattha appo, tasmā kāmabhavo ajjhattaṃ nāma jāto, rūpārūpabhavā bahiddhā nāma. Iti ajjhattasaṅkhāte kāmabhave bandhanaṃ ajjhattasaṃyojanaṃ nāma, bahiddhāsaṅkhātesu rūpārūpabhavesu bandhanaṃ bahiddhāsaṃyojanaṃ nāma. Tattha ekekaṃ pañcapañcavidhaṃ hoti. Tena vuttaṃ ‘‘pañcorambhāgiyāni pañcuddhambhāgiyānī’’ti. Tatrāyaṃ vacanattho – oraṃ vuccati kāmadhātu, tattha upapattinipphādanato taṃ oraṃ bhajantīti orambhāgiyāni. Uddhaṃ vuccati rūpārūpadhātu, tattha upapattinipphādanato taṃ uddhaṃ bhajantīti uddhambhāgiyānīti.
ದುಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ।
Dukaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ವಿಭಙ್ಗಪಾಳಿ • Vibhaṅgapāḷi / ೧೭. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುವಿಭಙ್ಗೋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ೧೭. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುವಿಭಙ್ಗೋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಅನುಟೀಕಾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ೧೭. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುವಿಭಙ್ಗೋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
